Hoge winden jagen om het huis in de donkere nacht. Hij weet nu dat zijn leven een wachten is geweest op één grote creatief impuls. Vandaag echter, op enkele dagen van zijn verjaardag,  is het hem duidelijk dat zelfs indien deze impuls opduiken zou hij niet in staat zou zijn deze in te vullen.

Ook omdat de wilskracht hem ontbreekt, ook omdat er een te grote verwarring is in hem, ook omdat hij meer wil begrijpen dan wat er te begrijpen valt, ook omdat hij weinig of geen verbeelding heeft en niet of onvoldoende verwerkt wat hij leert of leest.

Hij luistert naar Schubert, naar het Andantino van sonate 959:  Schubert die de eeuwigheid, het tijdloze weet aan te raken. Zijn thema is van de stilte, is van het niet-meer-zijn, is van de rode roos tegen een blank gelaat, de geur van eikenhout, de luchten die voorbijschuiven, de eerste tekenen van de dood.

En als hij, zoals op zovele avonden, zijn dagboek opent, als hij de pen opneemt, hopende dat de woorden die komen zullen en die hij nog niet kent, doordrenkt zullen zijn, zoals in Schuberts sonate, van de geest die de boodschap brengt van het leven dat in zich het teken van de dood verbergt, wat Schubert in zijn pianoklanken heeft verwerkt, alsof de dood ook leven zou zijn.

Gebogen over het woord, de wereld beperkt tot zijn blad, glijdt hij binnen in het onbekende dat hij straks ontdekken zal in de woorden die hij schrijft en die hij een fractie ervoor nog niet kende, woorden die nochtans buiten hem of binnen in hem aanwezig moeten geweest zijn.

Aldus is elk schrijven een pogen alles te omvatten, alles te beleven, de geluiden van de wind in de bomen, van de boeken in de kamer, van de woorden die hij schrijft en zich mengen met wat van Schubert is.

24-12-2013, 09:54 geschreven door Ugo d'Oorde  

Waarom klampt men zich vast aan de vier evangeliën als er misschien twintig zijn geschreven, waarom schuwt men het evangelie van Thomas ? Wat wordt ons verborgen gehouden en omwille van wat, het geruststellende van de hemel dat ons wachtte maar waarover nu niet meer gesproken wordt ?

Aanvaarden dat er mysteries bestaan die niet te doorgronden zijn. De Kerk ook zegt dit maar ze legt ons op te geloven in de bepaling die zij aan deze mysteries wenst te geven.

Welke rol heeft de mens alsdan nog hier op aarde, geloven wat hem wordt voorgehouden maar voorgehouden door wie en omwille van wat?

Of luisteren we naar de woorden van Lao Tseu: 'Zij die weten spreken niet, zij die niet weten spreken.'

Ik weet niets dus moet ik zwijgen. Toch zwijg ik niet omdat ik zoek, omdat ik mijn leven lang al zoekende ben en als ik spreek is het enkel met de bedoeling zin en betekenis te geven aan mijn bestaan, maar zeker niet om een waarheid op te eisen die van mij zou zijn. Zo gek ben ik nu ook niet, al kom ik over bij velen als een dromer, als iemand die zich op een andere aarde beweegt.

Dit deert me niet, ik ben een van de zovelen die zoeken naar iets dat we niet bepalen kunnen, maar het zoeken naar, zit ons in het bloed, is onze eigenheid, de queeste hangt in en over ons en we wensen deze niet uit de weg te gaan. En ons spreken is zonder stemverheffing, is als een zwijgen.

23-12-2013, 07:41 geschreven door Ugo d'Oorde  

Dag aan dag ben ik op zoek naar een tekst. Treed ik binnen in de geschriften en de gedachten van anderen. Sommige overheerst duidelijk het religieus-metafysische, om op andere dagen rationeel te zijn. Maar zelden gebeurt het dat alle elementen, alle stellingnames samenkomen en in een juiste mengeling met elkaar  optreden.

Het kan dat dit iets te maken heeft met mijn intellectueel bioritme dat gedurende een zestiental dagen afdalend is en een zestiental dagen opgaande, daarop geënt mijn emotioneel bioritme, dat gespreid over achtentwintig dagen zijn hoogte- en laagtepunt bereikt. Om dan volledigheidshalve ook te spreken over mijn fysisch bioritme, dat wellicht ook aanwezig is maar voorzeker ook sterk beïnvloed wordt door de uren slaap die ik ken en de pijn die me soms overvalt, zoals nu bij het schrijven.

Er is dus in mij een wereld van positieve, neutrale en negatieve krachten aanwezig die me aanzetten dit te doen of dat te laten, dit te interpreteren als hoogstaand, en dat als minderwaardig, maar hoe die krachten mijn houding of wil bepalen weet ik hoegenaamd niet.

En op deze ‘gematigde’, heldere decembermorgen - de luchten bewegend over huizen en velden - de vraag die ik me stel : is er ooit iemand geweest in mijn leven die me op het gepaste ogenblik een ingrijpende wijsheid, of wijsheid van een andere aard, heeft meegegeven?

Bijvoorbeeld, weten dat elke korrel stof beweging is, dat er een deeltje geest is in vervat ; weten dat we één zijn met het Universum en dat dit Universum in zijn totale totaliteit wellicht de God is die we dagelijks vernoemen.

Niemand vertelde me dit ooit, ik heb het zelf moeten uitzoeken. Ik hoop dat de jeugd van nu er beter aan toe is, dat ze nu van jongs af bewust zijn dat er een wereld is die schuil gaat achter deze wereld van elke dag.

22-12-2013, 18:08 geschreven door Ugo d'Oorde  

Zij die deze blogs van elke dag  lezen, wil ik op het hart drukken dat je geboren bent op alle plaatsen waar je je ooit bewust bevond, dat je bent van al die plaatsen en van al die bewuste ogenblikken, dat alles in en over elkaar ligt, het heden gegroeid uit het voorbije en het komende gegroeid uit het heden; realiteit en droom zich vermengend, zodat het geschrevene, de kleur en de smaak heeft van melk in koffie, en koffie in melk, crème-kleurig. De realiteit niet duidelijk afgelijnd, droom en verbeelding niet wazig-wit, maar beide gevoileerd.

En een tweede bemerking, even belangrijk en voortvloeiend uit de eerste, een blog begint niet met de eerste regel van de eerste paragraaf, een blog begint met al wat er is aan voorafgegaan, geschreven of niet of in gedachten opgeborgen gebleven.

Zo begint deze niet op deze dag van 21 december maar is deze al lang geleden begonnen. Liggen mijn wortels én bij mijn ouders, grootouders en de vele geslachten ervoor, én hebben deze zich verder ontwikkeld door de gebeurtenissen en de omstandigheden die geleid hebben tot de persoon die ik nu ben. En ik zou er durven aan toevoegen dat dit alles doorweven is en gekleurd met de stand van planeten en sterren op het ogenblik van mijn geboorte, al is er hierover niets bewezen of kan er niets bewezen worden.

21-12-2013, 10:31 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heb ik de Leie

deze middag,

heb ik de beemden en de landerijen

gegroet,

de luchten en de bomen,

de meerkoet en de reiger

het grote licht

dat alles overrompelde

gegroet.

Ik deed het, mijn vriend,

tussen gesprekken over wijn en eten in

en waarden op de beurs,

om niet te keren armer

dan ik er was aangekomen

heb ik toegekeken hoe de Leie

de Leie was, de stroom van schilders

en poëten en hoe de aarde,

ademend het grote leven

alsof het lente was

zich keerde,

groen uitgebazuind de wereld in

en ik,

ik even weg gedroomd, gebleven. 

De rust die binnenkwam,

In dank

meegenomen als een gift

voor later.

20-12-2013, 11:54 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat opvalt achteraf - de bomen bladerloos geschrokken terwijl het gisteren nog zomer was – dat het vele dat werd omgezet in woorden een strook maar is van het vele dat we zeggen wilden.

Maar ook dat we niet alles zeggen konden noch wilden.

En wat meer is, lijk de meanders van de Leie typerend voor het landschap zijn, evenzo zijn deze woorden hier typerend voor het landschap van de geest waarin we telkens binnendringen willen tot voorbij de avonden, de nachten.

Vandaag, hebben we de dag gekroond met bijbelarabesken:

‘hoe mooi je bent mijn lief, je lippen zijn een lint van purper’,

Of het Hooglied opgezocht dat is van alle tijden, dat is van de mens en  het verhaal is van zijn beminnen. Duizendmaal beleefd, openbarstend telkens, in duizend splinters, of zijn vuurwerk van vervoering de ruimte in geslingerd, het herbeleven ervan opgetekend in duizend boeken. En toegevoegd aan al wat was, al wat niet was, maar had kunnen zijn.

Dit alles, we weten het, is slechts een smalle strook tekst, vergeten na enkele tijd, al werd het opgetekend keer op keer voor de eeuwigheid.

18-12-2013, 10:19 geschreven door Ugo d'Oorde  

Zo hebben we de avond,

hebben we de nacht,

zo hebben we het licht in de bomen,

tot in ons hart, 

hebben we de wenteling

van sterren en planeten,

al dit en veel meer nog,

in woorden gewikkeld.

Hebben we waarheden verkondigd

en andere verbrijzeld

hebben we van vele zaken

verteld wat niet hoefde, 

om uit te komen waar we staan,

verzekerd dat er geen tijd meer

zal zijn om te zijn

wat nog komen zou.

Hebben we avonden en nachten

doorgebracht

in een vortex van gedachten

om van het kleine en het grote te zijn

te wonen tussenin,

en toch te reiken

tot in het verste melkwegstelsel,

tot in het diepste van de cel.

Hoe rustig hier we zijn:

te weten

uit het Higgs boson gekomen,

dat we uit de geest geboren zijn

en tot de geest we zullen keren,

osmose van het grote zijn

17-12-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Waar zwerven we uit als we de ruimtes van het kasteel van Versailles in ons her oproepen;

als we terug gaan naar de tuin, geconcipieerd door Le Nôtre, als we kijken naar  de goden

en godinnen, de machtige en de minder machtige, en luisteren naar hun verhalen in marmer

uitgedrukt, weerspiegeld in het water.

En nu, zoekend naar beelden die in ons versplinterd liggen, tastend naar impressies, gevoelens,

gedachten van toen, al waren het maar de losse haren van de gidse, als van zilver in het

tegenlicht.

Beelden die bewaard zijn gebleven en nu worden teruggehaald met behulp van het boek

van Orsenna. En we weten dat dit alles van het grote leven is dat ons dooreen haalt, ons

opneemt en meevoert naar einders achter de einder gelegen, in de oneindigheid van het Andere.

Wat was er de aanleiding toe, hoe kwam het dat ik dit ben terug gaan halen in mijn herinnering?

Er zal onvermijdelijk hoe klein ook een reden geweest zijn, iets dat opdook uit het oneindige web

van ontmoetingen en gebeurtenissen die in ons liggen gestapeld, waaruit dan plots en totaal

onverwacht er een gebeuren is dat terug de kop opsteekt.

Dat ik opnam in mijn blog, velen bedreven de liefde op  dat ogenblik, andere dronken zich dronken,

andere hakten hout, andere lazen een boek of schreven een gedicht, maar welke handelingen

het ook moge geweest zijn, uren, dagen, maanden, jaren, erna zullen ze terug opduiken, zo maar,

want de wegen van het web zijn ondoorgrondelijk.

16-12-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Le Nôtre was nog geen 30 jaar als hij aan de tuin begon, hij zal er zijn verder leven actief, tot de dag van zijn dood,  in 1700 mee begaan zijn. Wie hij was lezen we bij Orsenna, maar typerend voor de mens Le Nôtre is wel volgend verhaal dat we u niet onthouden willen. Het is het verhaal van Le Nôtre in audientie bij de paus :

Paus Innocentius XI was een groot liefhebber van tuinen en nu hij gehoord heeft dat Le Nôtre in Rome verblijft nodigt hij hem uit in het Vaticaan : ‘La conversation commence qui durera des heures, à la fureur du cardinal-secrétaire chargé de l’emploi du temps. Le souverain pontife veut tout savoir de Versailles. Les eaux d’abord, l’étonnent. Par quel miracle peut-on alimenter tant de canaux, de fontaines, de cascades ?

Le Nôtre explique, dessine, s’enflamme : “je ne me soucie plus de mourir, j’ai vu les deux plus grands hommes du monde, Votre Sainteté et le roi mon maître.” Innocent XI secoue lentement sa vieille main fatiguée : “Le roi est un grand victorieux; je suis un pauvre prêtre, serviteur des serviteurs de Dieu.” A ces mots, Le Nôtre ne controle plus son émotion… Il prend le pape dans ses bras et l’embrasse.

Le Nôtre kan niet nalaten dit gebeuren, in een brief te vertellen aan zijn vriend Bontemps, premier valet de chambre du roi. Deze geeft de brief door aan de omgeving van de koning en de brief wordt bij zijn ontwaken voorgelezen aan zijne majesteit. Et la cour adorant le jeu, l’on commence d’engager des sommes sur la réalité de la scène.

‘Ne pariez pas, dit Louis XIV, chaque fois que je reviens de campagne, Le Nôtre m’embrasse aussi’[1].

[1] Orsena zal het me wel niet kwalijk nemen als ik deze ganse passage overneem uit zijn boek en het aldus terug in de belangstelling breng – zijn uitgave  dateert van 2000.

15-12-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben altijd benieuwd te vernemen wat anderen denken over hun schrijver zijn. Zo lees ik van Sophie De Schaepdrijver dat schrijven voor haar het moeilijkste is wat er is. Moeilijker dan lessen voorbereiden en examens verbeteren. En voegt ze er aan toe dat komt omdat schrijven een vorm van pretentie is. Je pretendeert iets te weten, in haar geval het verleden[1], maar hoe weet je eigenlijk dat je iets weet? En dan komt het: 'een beetje kritisch mens denkt toch altijd bij zichzelf wie ben ik dat ik denk dat ik iets te zeggen heb? En dus moet ik me bij elk boek door een mist van ontzaglijke zelftwijfel worstelen.

Ik schrijf wel geen boek maar het is toch de vraag die ik me regelmatig stel. Ik blijf maar Blogs presteren, maar heb ik wel iets te zeggen? Schijnbaar wel want men leest me en blijft me lezen. Maar ik denk en ik verwacht het ook, dat het niet zo zeer is wat ik schrijf dat belangrijk is maar hoe ik schrijf. En daar gaat het om bij mij. Ik heb niet zoveel te vertellen maar wat ik te zeggen heb, zelfs als ik niets te zeggen heb, wil ik verwoorden op een aangename, het liefst nog op een literaire wijze. Wat niet aan elk van ons gegeven is. Ik zelf kan maar pogen het te doen en het te blijven pogen. En wat het weten betreft is het maar al te juist dat hoe meer kennis je verworven hebt hoe meer je weet wat je niet weet. Karl Popper wist dit maar al te goed.  

Ik denk nu aan het gedicht dat ik ooit geschreven heb over de Bibliotheek van het Klooster van Mafra (waar Saramago een roman heeft over geschreven) . Heb ik het gebracht als Blog? Ik zoek het wel eens op en kom dan bij jou met een vernieuwde versie

[1] De Standaard van 13 december: Katrien Steyaert over Sophie De Schaepdrijver, de auteur van 'De Groote Oorlog'. Een boek waarvan de herziene heruitgave gratis toegevoegd wordt aan De Standaard van 14 december.

14-12-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Uit een tekst die ik jaren geleden geschreven heb na een bezoek aan Versailles met de Lions van Gent-Leieland - en die ik niet wil laten verloren gaan - onder de meer dan kundige leiding van Cathérine en Jacques Van Innis, en bijkomend nog, na lezing van het boek van Eric Orsenna: ‘Portrait d’un homme heureux, André Le Nôtre 1613-1700’, (Librairie Arthène Fayard, 2000).

Ik was toen nog altijd onder de indruk van het kasteel van Vaux-le-Vicomte in het departement Seine et Marne, dat ik enkele jaren voorheen bezocht had met Pierre H. Een kasteel gebouwd door Nicolas Fouquet,  le surintendant des finances de Louis XIV dat ingehuldigd werd op 17 augustus 1661.

Ook de koning, Louis XIV was op deze inhuldiging aanwezig en dit bekomt Fouquet heel slecht want bij het zien van de ongehoorde pracht en schoonheid van het kasteel en ook van de tuinen aangelegd door André Le Nôtre, barst de koning van jaloezie en in het midden van de feestelijkheden, kan hij het niet meer aanzien en keert hij hals over kop terug  naar zijn soberdere slaapstede.

Hij zal toen ook misschien teruggeblikt hebben naar de winternacht van 6 januari 1649, hij was toen 10 jaar oud, en hij gewekt wordt door le maréchal de Villeroy en hij, samen met zijn moeder, la reine mère Anne d’Autriche het koninklijk paleis ontvluchten moet om heil te zoeken in het totaal verlaten kasteel van Saint-Germain. En het is vroeg in de morgen als ze het kasteel bereiken.

Plus personne n’y venant, on a retiré tous les meubles. Pas de bois pour les cheminées, pas de draps pour les lits, pas de vitre à la moitié des fenêtres, alors que la Seine charrie des glaçons,

schrijft Orsenna die de mening is toegedaan dat het hier in het putje van de winter in Saint-Germain is dat de droom een kasteel voor de zon te bouwen is ontstaan.

Maar het kan ook dat het in de nacht, na de inhuldiging van Vaux-le-Vicomte, is geweest zijn dat Louis XIV, gedacht heeft in Versailles een nog mooier kasteel te laten bouwen en een nog prachtigere tuin aan te leggen.

Wat er ook van zij, op 5 september 1661, wordt Fouquet aangehouden en zijn kasteel leeggehaald door de koning. De ganse ploeg die gewerkt heeft aan het kasteel van Vaux wordt aangeworven en Louis XIV, ontbiedt Le Nôtre om hem te zeggen : “Le Nôtre, Je vous veux pour Versailles”.

We kunnen ons moeilijk voorstellen wat deze opdracht betekende voor Le Nôtre, misschien realiseerde hij zichzelf nog niet wat van hem werd verwacht. Maar hij zal zijn koning niet beschamen, want uit hun samenwerking die 35 jaren duren zal groeit een tuin waarvan het concept en de realisatie ervan,  Versailles zal plaatsen in het centrum van de wereld. En de tuin wordt la seule histoire occidentale qui impressionnait Quianlong, l’empereur de Chine, le créateur du Jardin de la Transparence parfaite’

.

Vijf woorden maar, vijf woorden die een leven vullen, die een “chantier” van 1000 Ha, met tienduizenden werkkrachten in beweging brengen. En Le Nôtre denkt en werkt, plant en structureert, overwint de verrassing van het perspectief, en maakt van een moeras een grote open tempel, met de lucht en de sterren, met de zon als koepel, met vijvers en fonteinen, met grote grasperken, met bloemen en planten, struiken en bomen en met le Grand Canal waar op 25 augustus, de feestdag van de Heilige Lodewijk, de zon in een rode gloed ondergaat. En in het midden van het kasteel, de kamer van de koning zijnde, le centre du monde, le lieu magique où se croisent l’axe nord-sud, celui de l’eau, et l’axe est-ouest, celui du soleil.

Een tempel van de natuur een reusachtige tuin die binnen in Le Nôtre is gegroeid, een tuin waarmede hij verweven is, die hij meeneemt naar zijn slaapkamer, zijn woonkamer, meeneemt op zijn bezoeken, en meeneemt bij zijn gesprekken, o, zo verheerlijkend met de koning, zijn god : ‘Le Nôtre je vous veux pour Versailles’.

13-12-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Elke dag maak ik jacht op een of ander onderwerp waar ik me goed kan bij voelen.  Het verbazende is dat ik er tot nu toe in geslaagd ben. Soms was mijn optreden wat minder maar op andere dagen was er de compensatie van een blog waar ik volledig achterstond omdat die oprees van uit de wortels van mijn 'ik', van het 'zijn'. Het is maar dat deze blog een opdracht is - een opdracht aan mezelf -  en alhoewel het me niemand kwalijk zou nemen behalve ikzelf, ik er hoegenaamd niet mag aan voorbijgaan zonder mezelf te ontgoochelen. Ik meen trouwens dat ik me al genoeg heb ontgoocheld met af te zien van dat fameuze boek dat ik schrijven wou en dat maar niet van de grond kwam, opdat ik nu ook mijn blog zou opgeven om dan met lege handen over te blijven.

Zo vandaag is dit zo maar iets dat ik meegeef om te zeggen dat ik, ondanks tal van negatieve zaken, overeind blijf en je blijf vergasten op de mijmeringen van iemand die nog enkel zijn blog heeft in  deze winterse dagen, wetende dat binnenkort eens te meer de dagen zullen gaan lengen.

12-12-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

‘Zing zwaluw, zing mijn hart tot rust’.

Of aan Poeskin gedacht na je brief gelezen,

als de avond een reflectie is

en welke zin we geven aan het leven.

Maar je brief, o vriend, zo zwaluw zacht

je woorden neergestreken,

een dimensie opgedoken waar de dood ons niet

bedreigen kan zelfs al zou hij komen.

Veel is het gefezel niet maar aan de schemer

toegevoegd een zegen van de hemel

om uit het laagje transcendentie te ontwarren

wat te ontwaren is van zijn en eeuwigheid.

Zo bidden kun je opdat vergeven worde

elke pijn aan anderen aangedaan

en weten ook met Eliot dat nederigheid

de ene wijsheid is die we verwerven kunnen.

Zo zijn het niet de boeken die ons leren zullen,

wel de bomen en de luchten, de stille gang

van kleine dingen : het mysterie van de vrucht

die rijpt en valt en weer tot vrucht zal komen,

en van de mens de geest het is, die blijven zal,

sempiternal.

11-12-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Beelden kwamen vandaag terug, zo helder en zo onverwacht dat hij ze niet meer houden kon. Het zijn beelden uit zijn verre zorgeloze jaren waaruit hij opgroeien zou en met de opeenvolging van de jaren, steeds maar dichter komen zou tot de persoon die hij is vandaag. De persoon die gevormd werd door de omstandigheden waarin zijn leven zich afspeelde, kleine gebeurtenissen met grote gevolgen of dan toch gevolgen die hij niet had kunnen voorzien maar er onvermijdelijk uit voortvloeiden.

Maar vanmiddag was hij een ogenblik de knaap terug die over de weide wandelde onder de ruisende canadabomen, over de omheining stapte en binnen ging in het wondere bos dat zijn jeugd heeft getekend - Adonaï, de Heer der Heren zorge ervoor dat elk kind een bos, zoals dit van hem, moge leren kennen – hij terug binnen stapte in de doordringende geur van varens, van paddenstoelen, van stilstaande waters, van aarde en mossen en rottende blaren.

Hij had er vele malen in rondgelopen, ook als jongeling, verhit door het plotse jagen van zijn bloed dat hij niet immer bedwingen kon en hij dacht aan de vele geslachten die elkaar bezaten, tussen de varens onder de bomen, op zwoele zomernachten als de roep er was van de uilen in de eiken.

Beelden die hem diep beroeren, die hij zou willen vatten in een lang en stevig gedicht dat de essentie houden zou van wat zijn prille jeugd is geweest. Een gedicht, niet zoals bij Eliot, in zijn ‘The Waste Land’, bar, onherkenbaar en onvruchtbaar, maar precies het tegengestelde ervan, een land van rijk en welig leven, herbergzaam, een land om te schilderen en te bezingen in volle, gedragen zinnen à la Karel Van De Woestijne.

Maar hij weet dat dit niet alleen een droom zal blijven, maar ook dat dergelijke gedichten niet meer geschreven worden.

10-12-2013, 09:57 geschreven door Ugo d'Oorde  

Versteend vandaag

de woorden

uitgerafeld,

die ik draag

van wat nu komen kan,

te onzeker

om zekerheid te zijn.

Wachten op de dagen,

de uren,

de tijding

onoverkomelijk weggezet,

nog ongelezen,

in het Oude Boek.

Hoogstens.

Teruggegaan

naar waar ik vroeger

onder de pannen,

het kind ik was,

lachend in zijn mond.

De dingen

negatief noch positief

stilte nu mijn dovend hart

hoop de witte kamer,

Donker de dag.

09-12-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een zin in de Standaard van gisteren van een groot schrijver van bij ons, Stefan Hertmans, die ik noteerde:

‘Schrijven blijft voor mij een gevecht. Het moeilijkste vind ik dat je telkens terug moet naar het naakte punt waar niets is en van waaruit de woorden moeten komen’.

Ik ken dit gevoel maar al te goed, op het einde van mijn blog val ik telkens in een woordeloos dal van waaruit ik terug moet opklimmen om op zoek te gaan naar nieuwe woorden.

Ik dacht er ook aan nu ik al dagen vast zot in de poëzie van Paul Auster. Ik heb begrepen dat je in deze poëzie niets moet zoeken omdat ere niets te vinden is en zeker niet enige wijsheid of enige filosofie. De poëzie ligt hier in de verrassing van het woord en de beknoptheid van de zin. Het is, zoals George Steiner het uitdrukte: ‘het contract dat er is tussen het woord en de wereld is verbroken’.

Paul Auster zelf noemt zijn gedichten’ de orakels van Delphi’, ga dan maar eens zoeken naar enige betekenis.

Zoals de vertaler van de ‘collected Poems’ naar het Spaans, Jordi Doce – hij zou eraan gewerkt hebben van 1996 tot 2012 – het in zijn inleiding zegt : ‘De gedichten beginnen immer met een gebazel, daarna een paar woorden en een korte zin, welke ook, er tussenin geschoven die de poort opent naar een autistisch wazig betoog, dat tezelfdertijd de taal is en wat hij er zal mee aanvangen[1]’.Het is niet mijn gewoonte gedichten te schrijven die niets zeggend zijn, maar ik zou er me in de toekomst wel eens kunnen op toeleggen, je weet maar nooit.                                                                                       

08-12-2013, 10:27 geschreven door Ugo d'Oorde  

Er werd heel wat geschreven over het grafschrift van Rainer Maria Rilke die rust aan de voet van de prachtige (gerestaureerde) romaanse kerk van Raron (Rarogne), gelegen ongeveer op de scheidingslijn tussen le Haut- et le Bas-Valais. 

Wolfgang Leppman schreef in zijn boek (1972) over het leven en werk van Rilke, vertaald in het Nederlands door Theodoor Duquesnoy, dat er niet minder dan 26 verschillende interpretaties van dit grafschrift bekend zijn. 

Niet verwonderlijk dus dat Anton van Wilderode, in zijn voorwoord bij Tussen stroom en gesteente van Maurits Van Vossole, dit grafschrift bestempeld als "sibyllijns".

We hebben deze plaats met  vrienden uit de Valais regelmatig, als een soort pelgrimstocht bezocht; En in mijn gedicht van enkele dagen terug heb ik een poging gedaan mijn visie te geven, heel bescheiden weliswaar, over de impressie die graf en grafschrift bij mij heeft nagelaten.

Het slot van mijn gedicht verwees naar een ander gedicht van Rilke:

Einmal wenn ich dich verlier,

wirst du schlafen können, ohne

dasz ich wie eine Lindenkrone

mich verflüstre über dir?

En dan laten we Paul Claes ("Raadsels van Rilke", De Bezige Bij, 1995) die het gedicht vertaalde, verder gaan :

Zonder dat ik hier waak en woorden,

bijna als oogleden op je ledematen,

op je borsten neerleg, op je mond.

Zonder dat ik je toesluit en je alleen

met het jouwe laat, als een tuin

met een massa melissen en ster-anijs.

07-12-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heb heel wat geschreven de laatste dagen. Of het wijs was uit te weiden over Dante Alighieri en, wat niet zo evident was, te trachten een verklaring te vinden voor wat hij bedoelde met het ‘vreemde’ van zijn verzen. Maar ik ben er nu van bevrijd. Want het is moeilijk als je na tal van opzoekingen meent iets gevonden te hebben, het ontdekte voor altijd te verzwijgen.

Nu, wat ik geschreven heb blijft geschreven maar ik ben niet zinnens er (voorlopig) nog een stuk aan toe te voegen.

Maar vandaag is vandaag en sta ik met beide voeten op de grond. Ik weet dat de marge die me overblijft nauwer en nauwer wordt, wat eigenlijk het effect heeft dat ik intenser ga leven, dat ik oog heb voor de kleine dingen van het leven en als ik op bepaalde ogenblikken in mijn teksten de indruk heb nagelaten van ‘het sterven te zijn’ dat roep ik nu uit dat ik, precies om de reden van het nauwer worden van de marge, van 'het grote leven ben'.

Dit nauwer worden is aanwezig ver op de achtergrond, maar het is er, en dit is zeker het geval bij allen van mijn ouderdom, maar daar stopt het en belet het in niets de kracht van de geest in mij, noch de wil het zo lang mogelijk zo te houden.

Ferdi vdH, zeg ik dan: Ik dacht van de aarde te zijn maar ik ben van de Leie, van de zeeën en de bergen, ik ben van de luchten en de wolken en al schreef ik over het sterven ik ben, meer dan ooit, van de wereld van de geest, uitzwermend in de oneindigheid van luchten tot voorbij de horizont.

Deze korte ogenblikken, in het midden van de dag, opgetild door het licht dat over de Leiebeemden hing, meegenomen door de wind die in de bomen joeg, schrijf ik eeuwigheid, omdat ik even maar, een fractie van een tel, de eeuwigheid heb aangeraakt met de vingertoppen van de geest.

De tijd had geen vat op mij, ik voelde me vrij, ongebonden, open en ontvankelijk ademend.

Het Universum door dwarrelde me.

06-12-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Om deze korte cyclus over de connecties van Dante met een of andere geheime genootschap te besluiten, nog iets over de betekenis van Notuma.
 

Ik vind het woord Notuma terug in een uiteengerafeld, met een elastiek samengehouden boek : Esprit du Dogme de la Franche-Maçonnerie de F.M.R. de Sobio[1], dat ik jaren geleden gekocht had op de Sint-Jacobsmarkt. Een boek dat ik destijds wel doorbladerd had maar niet had gelezen. Hierin verneem ik dat:

“Les jésuites, dans leurs grades, ont gardés les initiales des mots sacrés des premiers grades maçonniques. Ces mots sont pour les grades maçonniques pour Apprenti : Tubalkain; pour Compagnon : Schiboleth; pour  Maître : Chiblim; pour  Maître Ecossais : Notuma.

Pour les grades jésuitiques, ces mots sont respectivement :  Temporalis, Scholasticus, Coadjutor et Noster Natuma.

Verder in le Dictionnaire de la Franc Maçonnerie van Daniel Ligou[2] lees ik in verband met Notuma: ‘ mot de passe au troisième degré de la Stricte Observance. Désigne le nom sous lequel ressuscitera Hiram et est l’anagramme de d’Aumon  qui est désigné comme le successeur de J. de Molay. Mot particulier au grade de Chevalier de Saint André, XIVe degré du Rite Ecossais Rectifié‘.

En nog ben ik niet voldaan. Ik ga in de Stadsbibliotheek naar ‘De Christelijke Wortels van de Vrijmetselarij’ van Piet van Brabant[3] en ik verneem dat Notuma het herkenningswoord is van de Schotse Meester. “Hij herinnert onder de sluier van een anagram aan een van de belangrijkste bewaarders van de Schotse riten met name de hertog d’Aumont, de bekendste Tempelier die na de dood van J.de Molay een toevlucht vond in Schotland.”

Met al dit voor ogen kan het niet dat de letters van dit fameuze Notuma niet gewild zouden zijn ingebracht door Dante, en als het J. Van Dijk (mijn blog van 4 december) zelf is geweest die deze vondst heeft gedaan, zoals hij schrijft, dan heeft hij hiermede de sleutel gevonden om deze fameuze terzine van Dante’s negende canto open te breken.

En er is volgens Van Dijk in het eerste canto nog een element dat in de richting wijst van de Oude Schotse ritus namelijk vers 14: là dove terminava quella valle, (daar waar de vallei eindigde): de vallei waarin de broeders van de Schotse ritus (de rode ritus) samenkomen en niet ‘in het oosten van…’, zoals bij de Vrijmetselaars van de blauwe ritus. En wat Dantes reis naar Engeland betreft kan er wel een grein van waarheid te vinden zijn in het feit dat hij in zijn Inferno gewag maakt van de dijken van Wuissant en Brugge (Inferno, canto XV, 4). Is hij op die plaatsen geweest, is hij daar ingescheept naar Engeland, het zou kunnen!

Evenwel is de naam van d’Aumont, als meester van de Tempeliers, slechts opgedoken ten vroegste na de gevangenneming van Jacques de Molay, door de Franse koning Philippe le Bel in 1311, hierin gesteund door paus Clemens V. Het woord Notuma, als anagram van Aumont, kan dus slechts na 1311 gangbaar geworden zijn, terwijl alles erop wijst dat Dante jaren voorheen begonnen is aan zijn Inferno. Hij zou dus de eerste negentien versregels van zijn eerste canto hebben moeten aanpassen. Wat ik als zeer twijfelachtig beschouw. Wat natuurlijk niet onmogelijk is, wel twijfelachtig.

Hiermede is evenwel niet alles gezegd wat de ‘strani versi’ van Dante betreffen. Ik vrees evenwel reeds te ver te zijn gegaan wat mijn opzoekingen betreft. 

05-12-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde