Toen het nog zomer was,

het koren bloeide, stuifmeel

 je met gedachten bestoof, 

flinterdun opgehaald

en neergelegd,

op niets hopende:

Je had alles gehad wat je krijgen kon,

meer was er niet, toch niet voor jou.

Je wist het  toen het leven

zich ontvouwde,

in het licht dat Dante

dacht ‘oosters saffier’ te zijn

- waarmee hij Borges kon bekoren -

 geluk dat honderdvoudig was,

om niet te bewaren

de dagen die ineengedoken

te donker waren om te verhalen.

Hoopte, toen het nog zomer was,

                    alsof het nog te grijpen lag

het vele dat van vroeger was,

in een spiegelbeeld,

beneveld toegedekt,
wachtende.

We komen er langs, van tijd

tot tijd om te heropenen

wat gesloten  blijft,

herinneringen in weemoed

getekend.

Dit toen het nog zomer was.

06-08-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hoe goed ik me voel als ik schrijven kan, als de woorden komen zoals het water vloeit uit de bron en ik mijn gedachten nauwelijks volgen kan om uiteindelijk ergens uit te komen waar ik me niet verwacht had, bij Eliot of Steiner misschien.

Of, hoe komt het, dat ik terecht kom in het bos van mijn jeugd waar het Duitse Leger destijds, in de verlenging van een weg in T, tussen de bomen, een ‘Siebel’ had opgetrokken, een soort borstwering uit boomstammen met een hoop aarde erachter, om aan jonge rekruten te leren hoe accuraat te schieten, en waar ze, eens de Duitsers vertrokken als kinderen op en af liepen.

Het wondere bos van mijn jeugd met de jonge kastanjelaren waar we in klauterden, zo hoog mogelijk tot bij de top en dan met de top naar beneden sprongen, om eens gebogen tot de grond, de te jonge kastanjes in hun stekelige bolster af te rukken die daarna, boven op zolder te drogen werden gelegd, zonder succes natuurlijk, want de vrucht verschrompelde in zijn bolster.

In elk geval in die tijd hadden kastanjes een waarde en werden ze nog opgeraapt als ze uit hun bolster waren gesprongen en onder de boom lagen te glanzen.

Maar dit vertelt niemand meer, dit is een voorhistorisch gebeuren geworden. De vooruitgang – tenminste zo het vooruitgang is – gaat nu zodanig vlug dat er op een jaar meer gebeurt dan vroeger op een mensenleven, want we zijn in een stroomversnelling gekomen die exponentieel vooruitschuift.

En de progressie in alle domeinen wordt nog opgevoerd dankzij internet, facebook, twitter en wat weet ik nog, zaken die te tijdrovend zijn voor wat ze waard zijn, maar ze zijn deel van het bos waarin we nu gaan wandelen. 

En toch voel ik me goed deze morgen, ondanks de pijn die niet wijkt, omdat ik terug schrijven kan met nog de naglans van wat ik al geschreven heb.

05-08-2013, 00:26 geschreven door Ugo d'Oorde  

Geen verbetering gevoeld, de pijn is gebleven en geen vooruitzicht naar betere tijden. Rust heb ik opgelegd gekregen en rust kan mijn arm voorlopig alleen redden.
Wat ik schrijven wil, kost me moeite. Ik wil het dus korter houden dan gewoonlijk, zonder het contact te verliezen met vele goede mensen die dit woordenrijke en foto-arme ‘facebook’ lezen.

‘Consequently I rejoice, having to construct something

Upon which to rejoice’.

 (T.S.Eliot: Ash-Wednesday I,
 ‘Collected Poems 1909-1935, Faber with Penguin Books Ltd).

04-08-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Er lag een wereld tussen de persoon die hij de vorige dagen was en de man van nu. Wat hij toen geschreven had, én in zijn dagboek, én in een andere versie in zijn blogs, had hem nog niet verlaten, maar alles werd nu afgeschermd en lag gedoken als in een ver verleden en dit door een latente, opdringerige pijn over  zijn rechterarm, lopende van in zijn schouder tot in de punten van zijn vingers. Het schrijven van de woorden die je leest veroorzaakte een bijna ondraaglijk pijn en blokkeerde zijn denkvermogen, zodat hij enkel over deze pijn schrijven kon.

En nochtans wou hij verder, nochtans wist hij dat hij geen tijd meer te verliezen had, dat hij tal van zaken voor te bereiden had, als hij wou dat al wat hij geschreven had,niet zou achterblijven als een warboel.

Wist hij plots, zoals de pijn die plots was opgedoken, wat er hem nog te doen viel:

Was er zijn tekst over het Inferno van Dante die moest herzien, herschreven worden; was er de bundeling van het meest waardevolle in de blogs die hij geschreven had; was er de dichtbundel die hij zich voorgenomen had samen te stellen en in te dienen – waar in te dienen had geen belang nu; waren er de fragmenten uit zijn dagboeken; was er dat fameuze boek dat in vele stukken over de harde schijven van laptop en PC verspreid lagen en die hij nu samenbrengen moest. 

Maar voor vandaag was dit het enige dat hij schrijven kon, de pijn verbijtend.

03-08-2013, 04:29 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat ik eergisteren als blog heb ingelogd, en dat ik nog dieper te doorzoeken heb, is een mijlpaal in mijn leven. Mijn visie op de dood wijzigde zich totaal. Het is geen muur meer met een leegte er achter, het is een open verwachten in een belofte, het is, hoe vreemd dit ook moge lijken, op mijn ouderdom een met overleg nieuwsgierig vooruit zien.

Ik benadruk voor het eerst als een beseffen – dit is de ondergrond van alles – hoe ongelooflijk en  hoe intrigerend, zelfs voor een leek, het Universum geconstrueerd is als een totaliteit, als een eenheid. Alles is gemaakt uit één blok met het bestaande erin, onverbiddelijk en innig met elkaar verweven: televisie en radio, GSM en PC, alle elektronica, alle sterren en planeten en melkwegstelsels, Alles dat was en is, en al wat nog komen zal, ook de dood. Alles is zo afgemeten en ingesteld dat, indien aan de minste bouwsteen er iets gewijzigd zou worden, het geheel als een  kaartenhuisje in elkaar klapt. 

Maar het schijnt ons allemaal zo gewoon geworden dat we niet meer zien hoe ingewikkeld en hoe op elkaar ingesteld alles is; we zien niet meer de schoonheid en de bevreemdende preciesheid van het mechanisme ervan. We zijn  er blind voor en deze blindheid leidt tot een houding dat de ganse natuur ondergeschikt is, er is om ons te dienen, terwijl we met verbazing zouden moeten toekijken, hoe wonderbaar, hoe enig, hoe groots en hoe alles aan alles gebonden is; terwijl we elk ogenblik van ons bewust bestaan verwonderd zouden moeten zijn over wat we om ons heen ontmoeten en vaststellen; terwijl we zouden moeten weten dat als de GSM, de GPS, de PC er is  dan is het, omdat het Universum en de structuur, de opbouw en de elementen ervan, van de minimaalste af, zijn wat ze zijn. 

We zijn echter op het punt gekomen dat niets ons nog verbazen kan, en we trekken geen conclusies meer over al het verbazende dat is, te beginnen met een simpele graankorrel en de energie erin aanwezig.

Het is pas als we hier gaan over nadenken dat we kunnen denken over wat de dood betekent. 

Bewondering en verrast-zijn is ons deel, en er is er geen ander. We moeten er mee opstaan en er mee slapen gaan. Van dat ogenblik openen zich de mogelijkheden inherent aan wat deze bewondering en verrassing  betekent. Van dat ogenblik af wordt het leven dat we doorbrachten op aarde, slechts een overgang tussen wat was vóór onze geboorte naar wat we zijn zullen na onze dood, en is de dood niet meer de dood maar het begin van een nieuw leven.

Hoe het dan zal zijn, weten we pas later, maar de voortekenen zijn aanwezig, als we ze maar willen zien, dat het een even groot wonder zal zijn als het wonder van het geboren worden.

02-08-2013, 00:53 geschreven door Ugo d'Oorde  

 Grimentz, Valais.

Eén augustus, nationale feestdag in Zwitserland. In mijn verbeelden ben ik in Grimentz[1], een oud dorpje hoog in de Val d’Anniviers. Ik loop er in de smalle straten – in feite is er maar een straat dwars door het dorp - bedwelmd door het licht en gevoed door mijn herinneren.

Grimentz is een deel van mij, ik heb er mijn plaats onder de mensen van het dorp. Van velen, die in de tijd nog kinderen waren, kende ik de ouders, van sommigen zelfs de grootouders. Vandaag, het is vreemd het te moeten vermelden, ben ik een van de overgeblevenen, de oudste misschien. 

Het is een dorp van bezinning, een sacrale ruimte in het Universum. Zo voel ik het en zo zal het altijd zijn, met de vele plaatsen in de bergen ermee verbonden: le Pas de Lona en de weg er naartoe, uitgestippeld in mijn geheugen, met de moeilijkheidsgraad ervan, en eens je uit de flank van de berg komt, op de alp, links de moerassige vlakte met een veelheid aan bloemen: génépi en edelweis en gentiaan en arnica en soldanelle. En vandaar uit naar de pas, de overgang naar de andere vallei, en vandaar uit, verder, uitwijkend naar rechts, de steile weg op de rug van de berg naar de toppen van Les Becs de Bosson. Je kent dit alsof je er waart omdat je er zo dikwijls bent geweest, in zon en regen en sneeuw, vroeg in augustus soms.

En een andere richting uit, de weg doorheen het bos aan de overkant van het dorp, naar de Tsirouc, met de chalet van een vriend waar je waart ‘pour les regains’, de tweede hooioogst, een alp totaal afgezonderd, ingesloten tussen bos en berg. Een plaats om een boek te schrijven, in één ruk, aan de wankele tafel vóór de chalet met de reeën die vroeg in de morgen het wagen om tot jou door te dringen. 

Een wereld die je kunt oproepen, een na een, op elk ogenblik van de dag en de nacht: de bergen en de stromen, de meren en de bossen, met de chanterelles die je zoeken ging, de tochten, de beklimmingen. En deze dag van 1 augustus ontkom je er niet aan, hij is in jou gebrand. Je ziet en hoort nu al de in volkse klederdracht geklede ‘Fifres et Tambours’, je ziet nu al, in de valavond, de stoet, vertrekkende uit het dorp en langs de smalle veldwegel, de kinderen met hun lampions met brandende kaars, naar de plaats buiten het dorp, waar het vreugdevuur wordt aangestoken. Er aanwezig zijn, juist maar daar te zijn, is je hemel.

Ik moet er ooit gebeden hebben: als ik ga laat het hier zijn en laat me begraven worden aan de voet van de kerk om er te zijn en te blijven.

Een gedachte die nog altijd overheerst als ik er aan denk hoe het verder zou moeten met dit omhulsel van mij. 

Herinneringen aan wat was en niet meer komen zal, thuis in je hoek gezeten, een blank blad voor jou en een pen in de hand die jaren oud is, een gezel die je niet missen kunt.

01-08-2013, 05:39 geschreven door Ugo d'Oorde  

‘Lorsque je disparaîtrai, il ne restera rien. La foi en la résurrection n’est rien d’autre que la confiance en la puissance qui nous tient en vie aujourd’hui’ (Christian de Duve).

Wat Christian de Duve (Nobelprijs) gezegd heeft is niet weinig :

dat er van onze zichtbare aanwezigheid niets zal overblijven betwijfelt niemand, maar als hij het heeft over ‘la résurrection’, de heropstanding dan vertelt hij iets dat opmerkenswaardig is, namelijk ‘het vertrouwen dat we hebben in een Kracht – of hoe we het ook noemen willen - die ons vandaag in leven houdt’.

Dit betekent dat als we vertrouwen hebben in die Kracht, ook erop mogen vertrouwen dat deze ons zo maar niet zal laten vallen omdat ons zichtbaar lichaam te kaduuk is geworden om nog verder te functioneren.

Hierop vertrouwen betekent geloven in de heropstanding. Niets is hier verkeerd aan is: je hebt het vertrouwen of je hebt het niet.

Maar je vertrouwen heeft een reden, namelijk de Kracht die je op de wereld heeft gezet is vertrouwenswaardig, ze is, noch min noch meer wonderbaar, Zij is het die het Universum in leven en in beweging houdt. 

Deze blog vindt zijn oorsprong in een artikel uit ‘La Libre Belgique’ van 4 juni 2013, me gisteren, zondag in de namiddag, overgemaakt door een vriend, J.v.I. – hij heeft het lang  bewaard voor mij - het is van de hand van André Fossion, jésuite théologien. Uit zijn betoog licht ik – ik heb er nooit aan gedacht maar ik volg hem graag - volgende passages:

Qu’il y ait quelque chose plutôt que rien, que nous soyons ainsi jetés dans l’existence est un mystère qui ne souffre pas d’explication. De ce point de vue, la perspective d’une résurrection n’est pas moins étonnante, n’est pas moins impossible ou incroyable que la vie elle-même, qui nous est donnée aujourd’hui. 

En het is absoluut correct, het leven is een wonder iets. Stel je voor dat er een opdracht zou uitgeschreven worden om een zaadje te maken waaruit een plant moet voortkomen die op haar beurt zaad moet voortbrengen. Wie zou deze opdracht ooit kunnen volbrengen? 

Pourquoi moi, avec le corps qui est le mien, puissance de désir et de relation, serais-je rejeté dans le néant alors que j’en ai été tiré ? Pourquoi la vie physique, une fois épuisée, ne serait-elle pas ‘relevée’ de la même manière qu’elle a été suscitée.

Die mogelijkheid, tot een ander leven geroepen te worden, vloeit voort uit het wondere dat het leven is; het leven dat ons slechts nog sporadisch overkomt als een groot iets, het verbaast ons niet meer zoals het ons zou moeten (blijven) verbazen. Het wonder dat het leven is kan ook het wonder zijn dat de dood is.

Er wordt hier een opening gecreëerd die ons wakker houden moet. En zeg niet dat dit larie is, dit is maar al te gemakkelijk,

Au nom de quoi, par quel goût de mort, pourrions-nous prétendre, à priori, que la vie suscitée en nous ne pourrait être ressuscitée à nouveau dans une nouvelle donation aussi étonnante que la première?

We hebben een geest om ons vragen te stellen over het leven dat ons overstijgt, dat we ontleden kunnen in al zijn facetten om telkens uit te komen op die ene vraag, hoe kan het, hoe is het mogelijk?

En nu duikt er een nieuwe vraag op: Gezien het wonder van het leven, wat is er van het wonder van de heropstanding na de dood tot een ander bestaan, totaal verschillend van ons leven van vandaag?

Met het antwoord van de schrijver van het artikel, André Fossion:

En tous cas, il serait déraisonnable de n’en point garder l’espérance.

31-07-2013, 00:05 geschreven door Ugo d'Oorde  

Un dimanche après-midi à la campagne

Parce que j’ai la taille de ce que je vois,

Et non pas la taille de ma stature[1].

Zondagnamiddag

en de aarde verder keerde,

zonder bewegen

alsof de tijd gebogen was

alsof de wereld stilte was,

ver weg geschoven.

We spraken maar

en van de wijn

en van het vele dat we aten,

toen van schilderijen en hoe

de tijden waren wat de kunst betrof

van Hirst tot Koons

tot De Keyzer en Raveel

en Patrick Ysebaert vernoemd.

terug van vele dagen.

We spraken maar,

we hadden Proust gelezen,

langzaam zoals geschreven,

elke zin hernomen en niet geweten

waar hij heen wou gaan,

noch vanwaar gekomen.

De bomen om het huis,

catalpa’s die in bloei nog stonden

als sneeuw in het gras

ook meegeluisterd,

al was er niets dat ons storen kon,

ons overhoop kon halen

noch van het deeltje Higgs

dat het van God zou zijn.

We spraken maar,

van Beethoven de kwartetten

opgesomd en geluisterd in gedachten

hoe de klanken waren

in de boeken over hem.

Zo ontvankelijk we waren,

en later

tot van de kaart de laatste woorden

die we niet verhalen

omdat ze van het leven waren.

Maar van het gebeuren in de wereld

was er niets om over te praten,

omdat het zondag

laat in de namiddag was

en we vrienden waren

en vele wegen ons bij elkaar

hadden gebracht tot in Auvers-sur-Oise,

bij Van Gogh.

We spraken maar.

En toen we gingen, de lijsterbes

traag in vrucht, aan Pasternak gedacht

omdat het Lara was.

30-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Aan George Steiner ontleen ik uit zijn ‘Grammars of Creation’ (Faber and Faber Ltd, paperback 2002), p. 14, de zin van Boccaccio uit dezes werk over het Leven van Dante:

‘I assert that theology and poetry can be said to be almost one and the same thing: indeed I say more: that theology is nothing more than a poem of/on God’.

Waar Steiner aan toevoegt ‘that philosophical discourse is a music of thought’.

Vreemd kan het lijken een filosofisch betoog geprojecteerd op een religieuze achtergrond in een poëtische vorm, de wereld in te sturen.

Een soort webcam te zijn en het panoramisch beeld  van wat me bezig houdt te laten verschijnen op het scherm van mijn blog, in de hoop dat het gedetecteerd wordt door enkelen. Zoals de zeemansvrouw de webcam opzoekt in vreemde havens waarop de boot van haar geliefde - deel van haar geest en lichaam – binnen vaart, zo wou ik ook dat mijn webcam-blog zou worden opgezocht.

Ik ben er me ruim van bewust dat ik schrijf over dingen waar normaal weinig over gesproken of gediscussieerd wordt, maar wat ik schrijf is deel van mijn zoektocht naar het gans Andere.

Al is het ook zo, dat alhoewel we ons een globaal beeld kunnen vormen van de Kosmos, we heel wat meer moeite hebben inzicht te krijgen in de uitgestrektheid ervan en evenmin zicht te hebben op de mysterieuze krachten die er in aanwezig zijn.
Krachten die toegewezen worden aan een antropomorfe God, ingekaderd met woorden en verhalen en aan wie we vooral zijn ontoegankelijkheid en zijn zwijgen verwijten, zoals George Steiner in zijn boek ‘Errata’.

We vergeten hierbij dat we voorlopig, schijnbaar nog niet in staat zijn welk teken  ook – al was het maar het kiemen van een zaadkorrel - te zien en te vatten als een teken ‘komende van hem’ en tevens als het bewijs van zijn bestaan.

En sprekend over die mysterieuze krachten  is er nog de schamelheid van het woord om te zeggen want we wensen te zeggen; Dante, die jarenlang mijn gezel is geweest, zegt dit, o zo duidelijk in zijn Paradiso, Canto XXXIII, 121 tot 123: 

Oh quanto è corto il dire e como fioco

Al mio concetto! E questo, a quel ch’io vidi,

È tanto, che non basta a dicer ‘poco’. 

Oh, hoe kort is het wat ik te zeggen heb en hoe schamel het beeld dat ik erover heb, zo dat ‘weinig’ zeggen niet volstaat. 

De schamelheid van mijn woorden draag ik mee over de ganse lengte van mijn betoog van (1) tot (9), dat ik waag een essay te noemen. Maar toch blijf ik ‘zijn’ stilte af tasten, hopende, op gezegende ogenblikken, even maar, een fractie maar, er in binnen te dringen, een immanentie te bereiken die een begin is van een doorbraak. 

En wat de poëzie aangaat blijven we ons situeren op de golflengte van Boccaccio, dat al wat waard is geschreven te worden en bewaard te blijven, een religieuze geladenheid moet kennen of dan toch, op een of andere wijze, contact moet hebben met de wereld van het sacrale die een raakvlak heeft met het elitaire.

Het sacrale en het elitaire dat de dingen omsluiert met een maatstaf in meer, van waaruit, lijk komende uit de brandende braamstruik, een sprankel van zijn stem te horen is.

29-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

‘We ontdekken dat we van stof zijn gemaakt en we blijven deze gedachte bevechten tot we er bijvallen’.

is een zin van Eugen Drewermann die ik haal uit zijn ‘Wort des Heils, Wort der Heiligung’, (Patmos Verlag 1989).

Het is geen ‘bevechten’ meer omdat in ons de overtuiging leeft dat we allesbehalve stof zijn, dat we geboren zijn uit de geest en dat we keren zullen naar de geest.

Omdat we geloven dat de essentie van wat we zijn, niet meer als stof kan gezien worden, maar eerder als een bundel energiegolven ingepakt in de energiegolven van het Universum, en dat we aldus geen geloof meer hechten, dan toch niet zoals Drewermann, aan vers 3: 19 uit Genesis.

En we zijn niet alleen. Paul Nothomb in zijn ‘L’Homme immortel’, Edition Albin Michel van 1984 vertaalt dit door: ‘tu as été formé immortel et tu le reviendras’. En Fabre d’Olivet, in zijn ‘La Langue Hébraïque restituée’, vertaalt 3 : 19 door : ‘tu retourneras à l’élément spirituel, principe de ton être’.

‘Ge zijt van stof en tot stof keer je terug’, is een ‘te’ voor de hand liggende formule, Drewermann had dit kunnen vooropstellen, zoals elk van ons dit had kunnen doen, een dergelijke zin hoefde geen veropenbaring. Het is dus maar normaal dat we deze zin bekampen en we meer dan geneigd zijn Nothomb en Fabre d’Olivet meer credit te geven dan de oorspronkelijke vertaler(s) van 3: 19, naar het Grieks of het Latijn.

Aldus deze luttele woord-momenten die ik in mij draag en die weinigen zullen lezen.

Op de plaats waar ik me bevind ten overstaan van de dag van mijn geboorte heb ik meer dan ooit nood aan een andere visie. Ik weet alleen dat niets statisch is, dat alles - maar dan ook alles in alles - in beweging is; dat deze beweging gedragen wordt door de Geest, en wij opgenomen in de Geest en levend in de Geest, en wellicht dat er niets anders is dan die Geest.

En deze woorden, geschreven zijnde in de oneindigheid en tijdloosheid van de Geest weet ik hoe eenzaam ik sta in deze wereld. 

28-07-2013, 21:50 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik overloop in diagonaal al wat ik de laatste dagen geschreven heb. In welke wereld of in welk landschap bevond ik me eens ik voor mijn klavier zat?

Welk impact heb ik gehad op de (niet zo talrijke) lezers van die teksten, hebben ze me gevolgd, waren ze geboeid of heb ik hen verveeld met zaken die hen helemaal niet interesseerden, zaken die teveel inspanning vroegen, die te ver afwijken van wat Lanoye schrijft, of Brusselmans, of Mortier, of Gruwez, of wie ook?En waarom ook zouden ze me lezen, ik ben maar een oude, afgeschreven man, een totaal vreemde eend, naast een groep Vlaamse literatoren die succes-schrijvers zijn - maar niet voor mij, ik heb er andere.

Hoe zou ik mijn dagen hebben doorgebracht ware er niet het voorbeeld van Saramago’s cuaderno niet geweest? Ik weet het niet, maar ben ik nu rijker met de 1.000 pagina’s blogs die ik sedertdien moet geschreven hebben?

Ik ben er zeker van dat ik die Saramago van toen (2010), niet meer zal gaan opzoeken. Zo, waarom zou er nog iemand zijn die mijn blogs zou gaan koesteren en eens gelezen, de moeite zou doen ze te gaan herlezen?

En toch kent mijn halsstarrigheid geen grenzen, blijf ik schrijven en zet ik mijn tocht verder, de tijd in, een keuze gun ik me niet, verdien ik trouwens niet.

27-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

En we volgen even nog, George Steiner in zijn ‘Errata’:

Comment le Tout Autre peut-il agir sur nous à fortiori nous donner quelque signe de son existence, absolument inaccessible? 

Alsof het aan le Tout Autre was om zijn bestaan te bewijzen, de nous donner quelque signe de son existence, als het aan ons is om Hem te benaderen, Hem te vinden en uit te zoeken wie Hij is en wat Hij verlangt van ons.

Noch de catastrofen ten tijde van de Exodus, noch de stilstaande zon en maan van Josuah, noch het gebeuren met de schaduwklok van koning Achaz, zijn bewijzen voor ons, evenmin voor Steiner, maar worden door zijn volk nog immer als tekenen van zijn bestaan en aanwezig zijn aangekleefd.

Wij echter zijn ervan overtuigd, zijn ervan doordrongen dat Zijn onvoorstelbaar, ongelooflijk goed geordend Universum - wij, lichaam en geest inbegrepen - alles heeft om als een sluitend bewijs te fungeren.

Trouwens welk meer overtuigend bewijs dat uitgaat van ‘Le Tout Autre’ zouden wij op heden in staat zijn te lezen, te zien én te aanvaarden als een nog duidelijker teken van Zijn (of Haar) bestaan?

En ook wie beelden we ons wel in dat we zijn, nu we amper de mensaap zijn ontgroeid, opdat we bij machte zouden zijn een vraag te stellen en het antwoord hierop te begrijpen? 

‘En attendant God(ot)’ had ook kunnen luiden ‘God(ot) en attente de nous’.

26-07-2013, 00:36 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wie of wat in mij zet me aan te schrijven? En in de eerste plaats het schrijven zelf, waarom schrijf ik en daarbij aansluitend, waarom schrijf ik over wat ik schrijf?

Die vraag overvalt me telkens als ik neer ga zitten, de pen in de hand of voor het open klavier om dan te beginnen, vandaag met de vraag van Leibnitz, waarom is er niet ‘Niets’, en mijn antwoord, er is Iets omdat wij, als mens ervan getuige zijn. Schrap die getuige en de vraag van Leibnitz  wordt nimmer gesteld.

Prigogine had ook een antwoord op de vraag over ‘het begin van alle beginnen’, een zin waar ik onlangs een blog mee afsloot:

Pour moi, la transition entre le pré-univers et l’univers, est avant tout un problème de passage du vide, qui contient déjà des particules en puissance à des particules réelles[1]. 

Het is op die fameuze ‘zevende dag’ dat deze Big Bang passage plaats vond en, althans volgens Prigogine, het in wezen reeds bestaande, bestaande werd en, wat oneindig meer is, nog steeds als ‘het bestaande’ wordende is.

In zijn ‘La Langue Hébraïque restituée’ uit de XIXde eeuw, vertaalt Fabre d’Olivet het allereerste woord van de Bijbel, ‘Bereshit’, door ‘en puissance d’être’ (wij vertalen dit door ‘in den beginne’) wat aanleunt bij de visie van Prigogine.

Of deeltjes, in potentie aanwezig, die materie zijn geworden; materie die kosmos is geworden; en uit deze immensiteit aan Kosmos is de mens opgestaan en simultaan de geest in de mens, die aldus in potentie reeds aanwezig was in ‘bereshit’.

Zo bestaat het dat in onze geest onvermijdelijk, de nagalm van dit ‘bestaan in potentie’, als een hunker is blijven hangen. Max Horkheimer noemde dit: ‘die Sehnsucht nach den ganz Andere’. Of die fenomenale zin van Sint Augustinus:

Indien je me niet gevonden had je zou me niet hebben gezocht.

Ware er die hunker in jou niet geweest je zou nimmer hebben gezocht om te vinden, of nog, je zou nimmer Stonehenge hebben gebouwd, noch Avebury, je zou nimmer tweeënnegentig menhirs hebben opgericht in de Almendres, geen tempels hebben gebouwd, geen moskeeën, noch romaanse kerken, noch gotische kathedralen; er zou nimmer een Divina Commedia geschreven zijn en George Steiner zou niet zijn hoofdstuk XI van zijn ‘Errata’ geschreven hebben, en ga maar verder. 

Kunnen we dan zeggen dat we nimmer die hunker naar het totaal Andere hebben gevoeld?

25-07-2013, 05:54 geschreven door Ugo d'Oorde  

Van een bepaalde ouderdom af ben ik beginnen bouwen aan mijn geestelijke wereld. Ik houd het nu bij het Cosmotheandric principle van Raymundo Panikkar – de drie-eenheid: Kosmos, God en Mens, en het is (zoveel mogelijk) vanuit deze ingesteldheid en (zoveel mogelijk) binnen de lijnen ervan dat ik schrijf. Mijn landschap wordt en is aldus gekleurd en dooraderd met mijn zoektocht naar, en het zoeken is mijn adem om te leven.

Waar ik vandaag ben aangekomen, heerst er een zeer sobere hoop, vooraleer de stroom over te steken, zo ver het enigszins nog kan, door te gaan, zelfs al weet ik dat ik veel verder dan nu niet meer komen zal, omdat mijn tijd heel kort kan zijn, al kan het ook – hoe waag ik het dit te schrijven – dat mijn tijd nog doorlopen zal tot mijn volgende verjaardag en daar aangekomen, hopen dat er nog geen einde in het zicht is om te verwachten, zoals Hokusai, dat elke dag, elke maand, elk jaar een nog betere kwaliteit van werk leveren zal.

Zo ben ik deze morgen om vier uur opgestaan omdat ik ademen wou al schrijvend, ademend op de flank van de berg die ik elke dag te beklimmen heb, in de luwte van alle gebeuren, geborgen in mijn schelp, waar ik zoals Shakespeare, een koninkrijk bezit. De ogen gesloten, de oren gestopt, maar wijd open in het landschap van de geest.

Of het zin heeft daar te vertoeven en het uit te bazuinen stel ik soms in vraag, het wordt me zelfs door een vriend verweten. Met mij leeft hij in de schaduw van een zware onrechtvaardigheid ons beiden aangedaan, maar mij is het duidelijk dat ik, in mijn geestelijk leven, waarvan deze blogs het resultaat zijn, deze schaduwwereld van ons beiden zoveel mogelijk vermijden moet, wil ik mijn leven leefbaar houden.

 

Dit laatste is ook de reden waarom ik schrijven durf dat het landschap van de realiteit, gekarakteriseerd door het falen van de Europese machtshebbers inclusief het falen van de Euro (door het wegvallen voor bepaalde landen van de mogelijkheid tot devaluatie) met alle economische, financiële, sociale, politieke gevolgen hieraan verbonden  niet meer mijn blijvende aandacht krijgt. 

Wat ik dan wel volg van uit mijn zeer beperkt beeld ervan, is het leven van het ‘Higgs’-deeltje, om redenen die ik al zo dikwijls heb bloot gegeven namelijk dat ik meen vast te stellen dat mettertijd het voorlopig nog Onzichtbare, meer en meer zichtbaar worden zal.Het is duidelijk, dit zijn de zaken die mijn belangstelling voeden en opeisen, omwille van de onderliggende betekenis die ik eraan geven kan: het zoeken naar het begin van alle beginnen.

Wat niet belet evenwel dat ik, zelfs na al die jaren, tot het einde, de schaduwwolk boven mij zal blijven bestrijden met de middelen die nu toch wel stilaan aan het uitdoven zijn. 

24-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een hoogvogel

ooit geschoten heb ik niet,

zal ik niet:

de reiger aan de overkant

hij zegt het me, hij kan het weten,

de Leie tussen ons.

Alsof ik hem aaien wilde wacht hij nog,

mijn oog zijn oog geraakt,

en mij  omzwachteld

met van de Sfinx de tover:

reiger zijn of minstens worden,

geen nood aan woorden meer,

maar te staan waar ik sta

en hij er te blijven,

rakelings de zwaluwen,

een lange tijd,

terwijl de vlier zijn bessen rijpt.

Om er te keren elke morgen

en niets te zijn dan reiger,

blauw of wit of roze op de borst,

zelfs niet op te vliegen,

zelfs de hals niet reikend,

onovertroffen

stil te zijn van binnen en van buiten

en de nachten in te gaan.

Vele reigers zijn er toch niet meer

tot op vandaag.

Later komen er meer.

23-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Even was er het beeld terug van de boeken, bewegend in hun roerloosheid in de kasten van de enorme bibliotheek van het klooster van Mafra, maar het blijft nog zomer. Je bent in de tuin in de schaduw van de bomen. Je hebt een harssmaak op de tong en  zinnen komen en gaan. Het licht kleeft lijk poeder op planten en bloemen, het kleeft in de hagen. Elk deeltje ervan is een voortdurende uitwisseling van energie en informatie en je lichaam neemt er aan deel, al voel of besef je het niet, je geest is er in opgezogen, zelfs al ben je niet meer dan een waterdruppel in een oceaan van galaxieën. Om je aldus nogmaals te verliezen in  de filosofische rede die je houdt met jezelf, wat George Steiner noemt ‘a music of thought’. 

En ‘a music of thought’ is het gedicht dat we er aan toevoegen willen om deze ‘gotische rubriek’ af te sluiten (dan toch voorlopig):

Onontwarbaar verweven

met de golven energieën

is ons lichaam, is onze geest,

alsof er buiten de oneindige massa

golf en energie niets is

en niets anders zijn kan.

Dit leert de kwantum fysica

ons gereveleerd

niet in het Hebreeuws,

noch in het Arabisch,

niet in het Chinees, noch in het Sanskriet,

maar dit maal, op het randje af

te lezen in de wetenschap.

En als Monod zijn slogan

van de daken schreeuwt

dat de mens nu weten zou, alleen te zijn

in l’immensité indifférente de l’univers,

waar in hij bij toeval is opgedoken,

dit verwerpen we met kracht.

Omdat er geen Kosmos zijn kan

zonder dat de mens er is

om te getuigen,

en er geen mens kan zijn

zonder dat de Kosmos is,

en het Element erbij dat de binding is

om alles samen uit te komen

in het cosmotheandric principle,

zo door Raymundo Panikkar genoemd,

of  Kosmos, Theos en Anthropos

in innigste osmose

tot één geheel versmolten.

Van

vóór het begin der tijden

was dit principe er,

al was het in potentie.

En dit moet dan, lijk een Berlijnse muur van woorden, oprijzen vóór het a-sacrale in de wereld van vandaag, een sonate van gedachten, een poging nader te komen tot wat in ons is opgesloten en er ons immer toe heeft aangezet, ons af te vragen wie we zijn, vanwaar we komen en waar we heengaan zullen.

22-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Als ik herinner aan wat de Ecclesiasticus van mijn vorige blog wist te vertellen dan moet hieruit blijken dat alles reeds gezegd of geschreven is en dat, wat ik elke dag inbreng als blog, slechts een herhaling is in andere woorden en met andere accenten, van wat veelvuldig opgeslagen ligt in de bibliotheken van de wereld, ook in de Bibliotheca do Convento van Mafra, waarover we na een bezoek – José Saramago  schreef een roman over het ontstaan en de bouw ervan – een gedicht hebben geschreven en waarbij ook Karl Popper even in onze gedachten binnen kwam:

Je weet nimmer wat je weet,

zoals je nimmer wat je niet weet, weet.

Want wat je weet is onvolledig

en wat je nog niet vernam is toch

niet al wat er te vernemen is.

Zelfs de veertigduizend boeken

in de bibliotheca do Convento de Mafra,

in het Palâcio nacional

bergen al het weten niet.

En evenmin de duizendmaal

veertigduizend boeken

in alle bibliotheken van de wereld niet.

Want, zo wist ons Popper te verklaren,

kennis toegevoegd

stelt telkens nieuwe vragen.

Zo is ons meegegeven,

als in onze genen ingeprent

dat we blijvend zoeken zullen

om te achterhalen

wat niet met woorden is te verhalen.

Misschien, maar zeker is het niet

kan kennis een begin van wijsheid wezen

en wijsheid onze zekerheid,

dit pas weten we als het te laat zal zijn,

zodat we blijvend nu riskeren

in de boeken te verdwalen

die mettertijd, zoals ook wij,

eens zullen verschralen.

Boeken drogen uit, boeken vergelen en wat erin met zorg en overleg werd opgetekend, bij kaarslicht in de kloostercellen of op zolderkamers onder de lamp gezeten, of buiten onder de bomen, is een voortzetting, is een verduidelijking, is een aanvulling van al wat er aan voorafging; is het beeld van de creërende geest in de mens.

De geest die onze enige rijkdom is, zonder dewelke een armtierig leven ons beschoren ware: een woning zonder haard, zonder inhoud, zonder al het geschrevene, voortvloeiend uit de eerste ademstoot van de geest.

21-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Aldus wat beelden, door Job of wie hij ook was, uit zijn boek, een roman gelijk, geschreven bijna drie duizend jaar geleden, vertaald en hervertaald, gedrukt en hergedrukt, tot bij ons gekomen en gelezen met ontzag, om versregels eruit verder uit te dragen en te koppelen aan de zaden in de winterwouden die kiemen zullen zoals de woorden die van Saint-John Perse waren.

Al wat we schrijven, komt aldus van uit vroegere tijden, heeft een oorsprong en een oorzaak die buiten ons ligt. We dragen een cultuur die zijn wortels en zijn voedingsbodem heeft in wat anderen, ver voor ons, hebben doorgegeven, geroerd als ze waren door het primum mobile, die allereerste ademstoot die ze binnendringen wilden, die ze omhelzen wilden, uitklaren wilden omdat ze wisten, niet alleen het gevolg ervan te zijn maar ook deel ervan.

Wat door hen omschreven werd in bewoordingen die we nu trachten aan te vullen met nieuwe gegevens, nieuwe standpunten, al vrezen we dat, zoals de Ecclesiasticus het waagt te schrijven, en Ernest Renan[1] het te vertalen wist dat:

Ce qui a été c’est ce qui sera; ce qui est arrivé, arriva encore. Rien de nouveau sous le soleil. Quand on vous dit de quelque chose : venez voir c’est du neuf, n’en croyez rien ; la chose dont il s’agit a déjà existée dans les siècles qui nous ont précédés.

20-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

 Zo, gehecht én aan die ene versregel van Saint-John Perse die ontstond, zoals hij schrijft:

à l’angle peut-être d’un Jardin Public, ou bien aux grilles effilées d’or de quelque chancellerie,

én geprangd door Elihoe (van vers 32, 19 uit het Boek van Job), die maar al te lang had moeten wachten om het woord te krijgen: nu opgetekend in enkele schamele versregels:

In de humus van de winterwouden

wachten vele zaden

op de juiste sterrenstand

om te gaan kiemen

waar ze neder vielen,.

En gistend in het landschap

van ons bezinnen

dreigen vele zinnen

lijk te jonge wijnen

nieuwe zakken te doen scheuren,

wij bezeten neer te schrijven

wat in ons klaar ligt

om te  kiemen, omdat we al

veel verder staan

dan halverwege

en uit het donkere woud getreden

nog wat respijt gekregen,

alvorens, zoals Dante,

de heuvel op te gaan.

Een loutering van woorden

her en der gehaald,

een klonter kosmos uit de lucht

vertaald

en zo wat poëzie verhaald,

een pogen om

zoals de boom zijn zaad
het woord te zaaien

opdat zwellen zou,

is het niet nu,

later dan misschien.

19-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Vooraf:

Tien jaar geleden schreef ik enkele pagina’s poëtisch proza, die ik koester, zoals Saramago de woorden koesterde die hij geschreven had. Ze waren en zijn nog van het beste dat ik ooit geschreven heb. Ik heb deze herwerkt en herschreven en wil deze woorden nu een nieuw leven laten beginnen in wat nog rest van de maand juli, onder de hoofding ‘Gotiek’ en ik zegde reeds in een voorgaande blog welke inhoud ik wenste te geven aan het woord Gotiek.

Alles begint bij  het Hooglied van Solomon, wij lezen er:

Hoe mooi ben je mijn lief,

hoe bevallig en bekoorlijk,

je gestalte is zo slank als een palm

en ik dacht bij mezelf,

ik klim in die palm en pluk zijn dadels,

laat je borsten zijn voor mij

als de druiven van de wijnstok,

de geur van je adem als de geur van ambrozijn

en de kussen van je mond

bedwelmend zijn als zoete wijn.

Of, in woorden opgeroepen het spiegelbeeld van ons beminnen, schuilend in de oerelementen van ons mens-zijn, soms openbarstend in duizend maal duizend cellen die zovele splinters zijn  van het grote krachtige leven in ons en drager zijn van de essentie van de vele geslachten waaruit we zijn opgestaan: de eigenheid van de ouders geënt op de eigenheid van onze voorouders, en dit teruggaande tot het begin der tijden.

Een eigenheid die natrilt in het bloed bij het ontwaken, als het eerste licht binnenvalt in de kamer en de vroege geluiden van de straat of van de wind in de bomen, of van de vogels in de hagen of van de regen tegen het raam ons verrassen met de vraag:

                      ‘wat is er van de geest in de mens?’

En op andere dagen, het is zomer, je bent in de tuin en je schrijft, de tafel bezaaid met zaadjes, vrij gekomen uit de dennen boven je, die cirkelend naar beneden dwarrelen op je hoofd, op je blad. En onvermijdelijk dit vers van Saint-John Perse:

Les graines flottantes s’ensevelissent au lieu même de leur atterrissage, il en naîtront des arbres pour l’ébénisterie.

Een versregel die aan de basis ligt van een gedicht ; die ons vertelt over het wonder dat de natuur is: de kiemkracht aanwezig in het zaad waaruit een plant ontstaat, een duim hoog eerst die, zo zegt Rupert Sheldrake toch, de golven om zich heen aftast om te weten hoe verder te groeien, een boom zal worden, bloeien zal en zaad zal uitstrooien, zijn eeuwigheid, over de wereld, die als boom zal uitverkoren worden en waaruit door een vaardige hand en een creatieve geest een meubel zal gesneden worden die de tijd trotseren zal.

En dit beeld gebruikend als metafoor, is uit de kiemende geest van ons, in navolging van de kreet van Elihoe uit het boek van Job, een gedicht ontstaan.

Wordt vervolgd.

18-07-2013, 00:22 geschreven door Ugo d'Oorde