De Top 100 van Klara, het feest van de klassieke muziek dat twee dagen duurde. Meer dan vier duizend luisteraars van Klara hadden uit een lijst van 300 klassieke werken er tien uitgekozen en op basis van de gedane keuzes werd een ranglijst opgesteld van de 100 meest aangestipte werken. De drie eerst geklasseerde waren  werken van Johan Sebastian Bach.

Verwonderlijk is het niet, ook de vorige jaren stond Bach op de eerste plaats. Waarom eigenlijk, waarom wordt Bach verkozen boven Beethoven, Mozart, Brahms, Mahler en al die andere componisten? Wat heeft Bach in meer, of wat heeft hij wat de anderen niet of minder hebben?

Is het niet het feit dat God in zijn hoofd speelt als hij componeert, dat zijn muziek van verder, van dieper komt, van uit zijn verbondenheid met het eeuwige, met de dood?

Het is er hem niet zo zeer om doen om de muziek als dusdanig maar met iets dat boven de muziek staat, iets dat Sam Harris – mijn blog van gisteren - ziet verdwijnen en in feite al verdwenen is, namelijk, het transcendente, het verhevene van de verwondering, een gerichtheid naar iets hoger, iets voller, iets kosmisch.

De muziek van Bach heeft een boodschap en een bestemming, ze waait uit, ze is niet van deze aarde, ze situeert zich in de ether waar ze haar voedingsbodem heeft.

En we voelen het, we staan er stil bij, zijn muziek is omfloerst, heeft een donkere kleur, heeft het aroma van het onbereikbare, het aroma van de queeste die in elk van ons aanwezig is.

Karel

13-02-2012, 00:41 geschreven door Ugo d'Oorde  

In de Standaard der Letteren van 10 februari, een recensie van Joël de Ceulaer over het boek van de Amerikaanse filosoof en neurowetenschapper Sam Harris, ‘Het morele Landschap’ ( The moral landscape).

Ik deel de vrees van Harris als hij schrijft dat Europa weldra een ‘kalifaat’ zal worden – 35% van de leerlingen in de Gentse stadsscholen volgen voor het ogenblik Islamles tegenover 30% die moraal volgen en nog amper 26% die katholieke godsdienstlessen volgen, (De Standaard van 10 februari) – en ook wil ik hem volgen waar hij zegt dat we onderweg zijn naar een mondiale moraal, waarvoor we, aldus Harris geen transcendente God nodig hebben.

Maar hier gaat hij te ver. Ik geloof niet dat die dag ooit komen zal, integendeel de scheiding tussen fysica en metafysica wordt steeds dunner en dunner en wie zich bevindt op die scheidingslijn kan niet anders dan zich vragen gaan stellen over wat er eigenlijk wel gebeurt binnenin het atoom en binnenin de meer dan 400 soorten quarks waar  Richard Feynman het over heeft. Zelfs de atheïst José Saramago wist dat er binnenin iets was, maar hij stelde er zich geen vragen bij. Wat echter niet het geval is van velen onder ons die met verbazing en verwondering op Google Earth de beelden zien van ons Universum.

Zich hierbij geen vragen stellen en zich anderzijds geen vragen stellen over het ontwaken van het leven, al was het maar in een mostaardzaadje is geen bewijs van diepzinnigheid. Ik vrees dus dat Sam Harris er nimmer in slagen zal de religieuze gevoelens van de mens tegenover het wonder dat het leven en het Universum is, uit te roeien uit onze genen, integendeel. En nog maar best ook. Natuurlijk als hij nog zo kortzichtig is religie te zien als een gebed en niet als een beleven van zijn verbondenheid met het ‘Grote Wezen/Zijn’ van de Kosmos mag hij zijn ideeën hierover behouden.

Zij die me regelmatig lezen weten welke mijn gevoelens en gedachten zijn op dit gebied. Ze kennen mijn ‘mindscape’ en het is noch Stephen Jay Gould, noch David Hume, noch Richard Dawking en zeker niet José Saramago die me van gedachte zullen doen veranderen.

Eigenlijk loop ik, na mijn bezoek aan de wereld in mijn blog van gisteren, de ganse dag al rond met een zin van Albert Einstein die Paul V., een vriend, me per mail liet geworden. Wat vertelde ons die bijzondere man die Einstein was:

‘L’idée que l’ordre et la précision de l’Univers dans ses aspects innombrables serait le résultat aveugle de l’hasard est aussi peu crédible que si après l’explosion d’une imprimerie tous les caractères retombaient par terre dans l’ordre d’un dictionnaire.’

Heeft Sam Harris ooit oog gehad voor de idee die schuil gaat achter de woorden van Einstein?

En hier treedt Jacques Monod op die in zijn boek ‘Le hasard et la nécessité’, (Edition du Seuil, 1970) pag. 225 te vertellen wist 225:

‘L’homme sait enfin qu’il est seul dans l’immensité indifférente de l’Univers, d’où il a émergé par hasard. Non plus que son destin, son devoir n’est écrit nulle part. A lui de choisir entre le Royaume et les ténèbres’.

Wat mij betreft, ik heb gekozen voor het Rijk van de Geest.

Karel

12-02-2012, 01:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Open brief aan de Heer Barroso, bij gebrek aan een andere mogelijkheid.

Ik heb vandaag de keuze, ofwel te spreken over Einstein en zijn visie, o.m. op het ontstaan van het Universum, ofwel een open brief te richten aan de Heer Barroso – die hij niet lezen zal, Verhofstadt misschien wel als ik hem die stuur op zijn e-mail – de twee teksten samen, Einstein en Barroso, zou te lang uitvallen als blog, zo de eerste kan wachten, mijn brief aan Barroso niet. Hier gaat die:

Had u, waarde Heer Barroso, als bewaker[1] van de Euro die U zo dierbaar is, zeven jaar geleden aan de ‘Griekse boys’ die we nu zien paraderen op ons scherm, één zevende opgelegd van de maatregelen die nu aan de Grieken worden opgelegd – en humanitair niet haalbaar zijn - waar zouden de Grieken vandaag hebben gestaan wat hun openbare schuld betreft, zeker niet met een torenhoge zoals dit nu het geval is?

Zo, als de Griekse Regering schuld heeft aan de huidige toestand, zijn er nog die er schuld aan hebben en zeker niet in het minst.

In plaats van de ganse Eurozone, en de in de Griekse staatsfondsen beleggende banken, in de grootste verwarring te brengen, ware het niet meer dan wenselijk dat:

. én de aan Griekenland opgelegde maatregelen om te komen tot een afbouw van hun budgettair deficit, versoepeld en verzacht zouden worden,

. én de terugbetaling op de vervaldag van de bestaande Griekse staatsschuld, afgelost zou worden door nieuwe, door de Eurozone gewaarborgde Griekse obligaties, tegen een redelijke rentevoet.

Als die hulp dan nog ontoereikend zou zijn zou hierbij ook kunnen gedacht worden de vervallen Griekse openbare schuld – of een deel ervan - af te lossen door middel van de opbrengst van de uitgifte van Eurobonds en de dienst ervan in te schrijven in het budget van de Eurozone.

In dit geval zal de ontstane Eurozone-schuld op een correcte wijze moeten beheerd worden opdat u, na enkele jaren niet zou uitkomen waar nu Griekenland is uitgekomen.

Ik bedoel hiermee dat u als Eurozone meer dan ooit zult moeten besparen op uw uitgaven aan personeel, wedden, vertalingen, verplaatsingen en dergelijke, om uw nieuwe verplichtingen, de dienst van uw schuld, te honoreren. Het schijnt me toe dat op deze wijze, die enkele jaren zou moeten volgehouden worden, een oplossing zou kunnen gevonden worden voor het Griekse probleem.

En nog iets, wat de huidige Griekse Regering betreft, in plaats van beroep te doen op Europa en het FMI, waarom geven ze geen lange-termijn-lening uit in Griekenland waar uitsluitend de Griekse burgers – als redders van het vaderland – vrijwillig of onvrijwillig - verplicht dus – kunnen/moeten, op intekenen?

Al begrijp ik nog altijd niet hoe de Griekse machthebbers de steeds maar meer dreigende catastrofe niet hebben zien aankomen. Hun hoop op de Europese solidariteit moet immens geweest zijn.

Als verantwoordelijke voor de Eurozone, Seigneur Barroso, brengt u nu Europa en de Euro aan het wankelen met een grote weerslag op de ganse wereldeconomie. Of het u een zorg is weet ik niet, maar u zou toch eens kunnen nadenken of er, van uwentwege, geen schuldig verzuim in het spel is, in plaats van zonder verpinken, het Griekse volk het mes op de keel te zetten.

Wat het gaat kosten weet ik niet, ook niet wat een euro-catastrofe kosten zou?

11-02-2012, 05:41 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het resultaat van mijn coloscopisch onderzoek is ruim geruststellend, mijn dagelijkse blog komt voorlopig nog niet in gevaar. Echter, wat ik schrijf vandaag en pas morgen 10 februari op mijn blog komt zijn maar wat nog half verdoofde woorden. Mijn allerlaatste blog lijkt aldus veel verder af te liggen, al is wat lijkt geen zekerheid, zeker is wel dat het leven, waar ook en van wie ook, verder gaat.

Het weze zo, maar ik ben gelukkig verder te kunnen woorden te vormen tot zinnen en deze de wereld in te sturen, dankzij, ja, dankzij wie in de allereerste plaats?

Wel dankzij de mens die voor het eerst zijn hand afdrukte op de rotswand en wiens drang om te weten, uit te zoeken en het wonder van het Universum te ontdekken – om deze reden verliet de Ulysses van Dante, Penelope, zijn vader en zijn zoon en zeilde hij uit met tien gezellen tot voorbij de bakens van Hercules – en uit te komen bij de e-mail en consoorten.

Maar het was het Universum en wat erin verborgen steekt dat doorslaggevend was. Men zoeke het maar uit, het loont de moeite, maar zwijg me van de theorieën én van Jacques Monod – ik las wat Einstein over toeval dacht - én van het succes van nu, Michel Onfray, o.m. in zijn ‘Traité de l’Athéisme.

Je dévie largement des quelques lignes, écrites cet après-midi dans ma chambre, de ‘Maria Middelares Sint Jozef’

Ik las daar in het dagblad de woorden van de Heer Wiebe Wieling, die hoewel hij geen bemoedigende woorden had over de Elfstedentocht - wat een zware klap was voor de natie en ook voor mij die hoopte deel te nemen, voor de tv gezeten met een Glennfiddish in de hand - toch wist Heer Wieling ‘dat we 9 februari waren en dat de lente al in de lucht hing’. En hij, de man van het ijs, kan het beter weten dan wie ook. Dit was dan het goede nieuws.

Wat de Grieken betreft zwijg ik liever, mijn geest is nog steeds beneveld - die van hun leiders is het al meer dan tien jaar en blijft beneveld.

Hopelijk is morgen, wat mij betreft, de nevel opgetrokken. En wie weet, Nederland en Elfstedentocht van mijn hart, misschien, misschien gaat het terug vriezen.

Karel, positief levend terug!

10-02-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een vriend vroeg me wat ik had tegen vers 3, 19 van Genesis:‘Je bent uit stof en tot stof keer je terug’.

Alles, heb ik geantwoord, het schijnt me toe een te goedkope wijsheid te zijn opdat het gezien zou worden als komende van God.

En dan baseer ik me ook op de vertaling van Paul Nothomb in zijn L'Homme immortel van 1984, en ver voor hem, van Fabre d'Olivet in zijn La Langue hébraïque restituée van 1824, die een totaal andere vertaling brengen. Beide schrijvers zijn van oordeel dat onze oorsprong de geest is en niet de stof en dat we keren zullen naar die geest.

De vertaling door ‘de Zeventig’ van het Hebreeuws naar het Grieks, drie eeuwen voor Christus, laat ons niet de minste opening: we zijn van stof en we lopen hier rond als een stoffelijk iets, een stoffelijke machine. Precies alsof die stof geen levend, bewegend, en integrerend element zou zijn bestaande uit atomen en elektronen en andere subatomaire deeltjes in een innige binding niet alleen met elkaar maar eveneens en niet in het minst met het ganse Universum. Als er een soort bewustzijn aanwezig is in het Universum, en dat geloof ik, dan is een deeltje van dat bewustzijn ook aanwezig in de mens.

En op deze basis waag ik te zeggen dat de hogergenoemde vertaling van ‘de Zeventig’, een vertaling is die niet klopt en zeker de God van vandaag onwaardig is.

Misschien, maar dit is dan ook maar een splintergedachte, komt die goddelijke revelatie in diverse fases naar de mens toe. Waren de grottekeningen er een van, Stonehenge en ander megalithische tempels er een van, was de Bijbel er een, de gotische kathedraal, en komen we thans in een nieuwe fase, namelijk deze van de new physics, die als een revelatie zonder woorden moet gezien worden.

Maar dat ik enkel en alleen van stof zou zijn, geloof ik niet, en zal dit blijven geloven. Het zal in dit geloof zijn dat ik vertrekken zal.

09-02-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben een huis voor de vele boeken die ik las, al las ik er duizend en nog meer te weinig. De woorden eruit vermengden zich, verstrengelden zich met mijn bestaan, waren en zijn een belangrijk deel ervan en onvermijdelijk dringen ze mijn geschriften binnen. Daarom niet onmiddellijk herkenbaar, maar gebruikt als springplank naar een ander beeld, geplaatst in een andere context. Het is alsof al wat ooit geschreven werd, al wat de mens ooit gepresteerd en gedacht heeft lijk stuifmeel omheen mij drijft en mijn geest bevrucht.

Zo heb ik wat poëzie bedreven op dagen die zonovergoten waren en ruim, al was het winter, al lag het huis en tuin en woud en velden bedekt met sneeuw en het diep aan het vriezen was.

Heb ik nu dagen zich opvolgen en in niets op elkaar gelijken, het vroeger geschrevene herdacht, herwerkt, herschikt.

Het effect van Dantes Muze die ons bezoekt van tijd tot tijd. Of moeten we denken aan de ‘morfische resonantie’ van Rupert Sheldrake die ons, lijk een onzichtbaar golvenveld omringt en beïnvloedt.

   In Memoriam.

Wij die overbleven spraken maar.

De blauwe avond over de sneeuw gegoten,

de lijster uit de struiken opgevlogen, een schreeuw

gekomen, een siddering.

De tijdloosheid die ons gevangen hield een ogenblik.

We spraken maar, in woordeloze woorden uitgekleed

de wereld waar we gisteren nog dwaalden,

of het bestaande dat het onbestaande werd

en zij die gingen erin opgevangen

en zoals bij Dante, rondgeleid in cirkelgangen.

We spraken maar. De laatste beelden opgeroepen :

het dromen van de ogen dichtgesnoerd,

de lippen op elkaar geschroefd,

een vleug geheugen, kringen van wat regen

op het watervlak.

En onvermijdelijk de vraag gekomen,

wat hebben we aangekleefd.

En het niet geweten, maar onredelijk elk dogma

dat uit de rede komt, omdat te brak, te eng, te ongekleurd

te a-dimensionaal, terwijl structuur van elektron en quark

subtiel en zo hartstochtelijk verweven. Terwijl die geest

van ons oneindig is, uit de tijd tot ons gekomen.

We spraken maar, we dachten dat het anders kon

het anders had kunnen zijn. Zo zijn naam vernoemd

heel even, zijn glimlach opgezocht,

en zagen we in ons verbeelden, zijn ziel, zijn eigenheid,

een symfonie van lichtbazalt uit lotusbloemen opgestegen

lijk een jonge eend naar de Oriongordel toe, waar hij

wonen zal voortaan en wachten zal zoals zovelen.

Wat is er van de onsterfelijkheid ?

08-02-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Herinneringen die me bestormen, herinneringen die pijn zijn of in zich de pijn dragen van dingen die ik deed of niet deed. Een grote verwarring van beelden is het, waarin dan telkens een bepaald detail de kop opsteekt. Het zijn immer dezelfde herinneringen die terugkeren die me overvallen zoals deze morgen bij het ontwaken.

Wat vertelde Joyce over herinneringen die sins zijn, of zegt Joyce in Ulysses, laat ze ons noemen zoals de wereld deze noemt, slechte herinneringen[1].

Ik ken slechts één verweer, opstaan uit het warme bed, de kilte van de morgen trotseren en schrijven in mijn dagboek om de beelden kwijt te geraken. Schrijven met stramme vingers zodat de letters verminkt worden neergezet en bijna niet te herlezen zijn. En zo vulde ik een volledige pagina met weinige zeggende zinnen waarvan op het einde hoogstens een paar woorden te onderlijnen zijn en te bewaren, misschien.

Dit is een slecht begin van de dag. Het begon gisteren al met de tekst die ik heb ingelogd, een tekst over het ‘Korenveld met kraaien’ van Van Gogh, een verloren tekst die niet af is, waar ik nog gedachten en beelden wil aan toevoegen, maar dan kom ik uit bij duizend woorden. Stel je voor een blog van duizend woorden, wie leest zo iets.

Het is een gekheid mij te willen concentreren én op het schrijven van een boek én op het zoeken naar een onderwerp voor mijn blog.

Het verdelen van le peu d’inspiration is verlammend en toch ga ik er mee verder. Ik ben een koppig man, een steenbok die zijn wil doordrijft ongeacht het resultaat, en de gedachte er nog gedichten aan toe te voegen blijft wegen op mij. Niets is me te veel opdat ik toch maar geen dag zou overslaan.

Het is duidelijk met de jaren zijn we geneigd alles te vertellen.

Op 9 februari moet ik een coloscopie ondergaan, de voorbereiding begint morgen al.

Het kan dat mijn oud hart de verdoving niet doorstaat. Het kan, alles kan.

Ik zal dan toch heel wat geschreven hebben, massa’s woorden die zullen blijven, waar ik ze laten zal, laten waar ze zijn en voor wat ze zijn.

Noot:

Als ik James Joyce erbij heb gehaald dan is het maar om te weten dat ik me geen illusies moet maken. Ik weet waar ik sta als ik hier die fameuze passage overneem als voetnoot.

07-02-2012, 01:26 geschreven door Ugo d'Oorde  

In het boek ‘Infinite in all Directions’, van Freeman Dyson had hij gelezen over Socinus, een Italiaanse heretic die leefde in die hoogst gevaarlijke (althans voor hem) XVIde eeuw. Socinus waagde het te beweren: “that God learns and grows as the universe unfolds”.

Of God nog iets te leren heeft betwijfelt hij, maar dat Hij groeit – op de een of andere wijze - in de mens, naarmate de mens meer ‘sapiens-mens’ wordt kan hij aanvaarden omdat hij aldus, dichter komt tot het beeld dat God wil dat de mens heeft van Hem.

Om deze reden ook – maar hij herhaalt zich - is het absurd Genesis 3, 19 te vertalen door “je bent van stof en tot stof keer je terug”, want hoe kan ooit het evenbeeld van God, de Geest in de mens, vergaan tot stof.

Er zijn dus duidelijk twee dimensies, de dimensie van God die tijdloos is en de dimensie van God in de mens, die evolueert in de richting van de mens die God uiteindelijk wil als mens. En hij heeft hier niet gedacht aan de God van de Kerk, maar aan de God van het Universum.

Het korenveld van Van Gogh, en de manier waarop het geschilderd werd is het bewijs van het creatieve in de mens Van Gogh, het creatieve dat eigen is aan het Universum.

God ontdekt als dan zichzelf in de mens Van Gogh, die als kunstenaar, als schepper van zijn doek, de perfectie is van wat Hij gewild heeft dat de geest van de mens zou zijn, scheppend kunstenaar.

En Van Gogh, toen hij het korenveld schilderde, was niet de sukkelmens Van Gogh die schilderde, het was de scheppende kracht van Van Gogh’s geest die schilderde. En hij wist het, hij wist dat hij zichzelf verloor telkens hij aan het schilderen was en dit tot de geest in hem was leeg-geschilderd en hij terug de mens geworden was, geconfronteerd met alle ongemakken van zijn lichaam.

Hij geloofde dat wat hij deed waardevol was, dat hij zijn tijd een generatie voor was. En dat schilderen het teken was de geest van God in hem.

Zo het korenveld verdween en Van Gogh verdween uit de zichtbare, tastbare wereld, en een nieuw korenveld is gekomen en een nieuwe Van Gogh is ergens opgestaan om in zijn nooit ophoudende beweging naar de diepte van het bestaan, God na te volgen, en aldus te zijn, hoe minimaal ook, het spiegelbeeld van de levende, groeiend-bewegende God.

En nogmaals de vraag, Dante, waar zou jij Van Gogh gaan situeren in uw Commedia, zou je hem geplaatst hebben bij Homerus, bij Ovidius, bij de groten der aarde of zou je hem gedumpt hebben tot aan de voeten van Minos die over het lot van zijn ziel zou beslist hebben. Ik geloof het niet, je zou hem de plaats gegeven hebben die hij verdiende als scheppende mens, minstens in het Vagevuur met uitzicht op het Paradijs.

  Het is duidelijk, de dode Van Gogh leeft. Hij leeft in de geest van zijn doeken die zijn naam uitademen, hij leeft in de geest van hen die voor zijn doeken staan, hij leeft in de geest van zij die die bewuste avond rond zijn graf en dit van zijn broer Theo stonden geschaard, terwijl het licht verzwakte, terwijl het regenen ging over hun graf, terwijl het regenen ging over de velden, over Auvers-sur-Oise en over de weg, langs waar hij die middag in juli met zijn schildersmateriaal op de rug voorbij was gekomen

Zo, het korenveld en je verzen, Dante, vermengen zich. Je laatste versregel, is zijn laatste penseeltrek, misschien was het de laatste grote kraai die hij tekende. En hij wist toen, na de laatste kraai, wat er gebeuren ging.

Ettelijke   malen   heeft hij getracht de laatste gedachten van Van Gogh te achterhalen, des nachts als de slaap niet kwam, des morgens bij het eerste licht dat binnenviel. En telkens meende hij dat hij, dichter en dichter bij de realiteit van het gebeuren kwam, alsof het zijn gebeuren was.

Maar de gedroomde tekst is de perfecte tekst, precies omdat hij niet duidelijk gekend is.

Dit wist Fernando Pessoa maar al te goed als hij leest bij hem J’ai composé tout en me promenant, bien des phrases parfaites dont je ne me rappelle pas un mot, une fois rentré chez moi. La poésie ineffable de ces phrases tient-elle à tout ce qu’elles ont été, un bref instant, ou bien, au contraire, au fait même qu’elles n’ont jamais été?[1] 

En hij heeft niet vertaald wat al een vertaling was.

06-02-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Old men ought to be explorers

Here and there does not matter

We must be still and still moving

Into another intensity

For a further union a deeper communion[1]

Wat ik, ‘old man’ - die smeekt ‘que je sois toujours dans l’abondance du réveil’ - interpreteer als een dieper binnen dringen in het omringende, in het mysterieuze van leven en sterven, om te komen tot een grotere levensintensiteit, en een grotere verbondenheid met het minuscule als met het immense. Deel zijn van de waarheid die we zoeken, zelfs al weten we pertinent dat de waarheid niet te vinden is, toch zijn en blijven we ‘explorers’. En mijn blog van elke dag  is er het bewijs van.

Dit is dan de poëzie, deze van T.S. Eliot die ik ook schrijven wil - wat een pretentie ik heb - poëzie met een boodschap, die haakt in op wat ons verheft als mens.

En zegt Eliot: ‘we must be still and still moving’. We moeten rust zijn, stilte zijn en altijd geestelijk in beweging.

Zoals we lezen in logion 51 van het evangelie van Thomas[2]:
 

Si l’on vous interroge:

Quel est le signe de votre Père qui est en vous?

Dites-leur

C’est à la fois un mouvement et un repos. 

05-02-2012, 00:23 geschreven door Ugo d'Oorde  

Over de longlist van de twintig boeken die een kans maken op de ‘Gouden Boekenuil’, schrijft de Standaard[1], dat ze ‘oogt het avontuurlijkst, omdat ook een striproman (De liefhebbers van Brecht Evens), een biografie (van dichteres M. Vasalis) en een essaybundel (De mobilisatie van Arcadia van Stefan Hertmans) mogen meedingen.

Maar daarmee is voor de redacteur de kous af, het zijn Verhulst en Mortier die kans maken op de ‘Gouden Boekenuil’. Hij plaatst zelf hun naam in een schijn-gouddruk bovenaan zijn artikel.

Als hij de moed gehad heeft Stefan Hertmans te lezen, heeft hij dan niet opgemerkt dat we hier geconfronteerd worden met een meer dan merkwaardig boek van een Vlaamse auteur die weet wat Literatuur is, en de kunde heeft, de belezenheid en de rijkheid van taal om er op een briljante wijze over te schrijven?

En zal de jury er wel oog voor hebben, de inspanning doen zoals het moet als jurylid. En dan, waar ik minder vertrouwen in heb, de ‘honderdkoppige’ jury, zullen zij Hertmans lezen om hem naar waarde te beoordelen?

IK zelf heb slechts tot vandaag toe grote delen van het genomineerd werk gelezen, maar wat ik las was hoogstaand, ik aarzelde niet Hertmans te vergelijken met George Steiner, de man die ik leerde kennen via het VPRO-programma van Wim Kayzer[2] handelend over ‘de Schoonheid en de Troost’ en daarna uit de resem boeken die ik las van hem.

Er is natuurlijk een groot bezwaar. De uitgevers verwachten dat een ‘hapklaar’ boek met de prijs zal gaan lopen en niet een boek dat enkel een elite zal koesteren. Hij verdient het in elk geval voor mij.

Eind februari weten we waar we staan.

04-02-2012, 00:33 geschreven door Ugo d'Oorde  

Over de longlist van de twintig boeken die een kans maken op de ‘Gouden Boekenuil’, schrijft de Standaard[1], dat ze ‘oogt het avontuurlijkst, omdat ook een striproman (De liefhebbers van Brecht Evens), een biografie (van dichteres M. Vasalis) en een essaybundel (De mobilisatie van Arcadia van Stefan Hertmans) mogen meedingen.

Maar daarmee is voor de redacteur de kous af, het zijn Verhulst en Mortier die kans maken op de ‘Gouden Boekenuil’. Hij plaatst zelf hun naam in een schijn-gouddruk bovenaan zijn artikel.

Als hij de moed gehad heeft Stefan Hertmans te lezen, heeft hij dan niet opgemerkt dat we hier geconfronteerd worden met een meer dan merkwaardig boek van een Vlaamse auteur die weet wat Literatuur is, en de kunde heeft, de belezenheid en de rijkheid van taal om er op een briljante wijze over te schrijven?

En zal de jury er wel oog voor hebben, de inspanning doen zoals het moet als jurylid. En dan, waar ik minder vertrouwen in heb, de ‘honderdkoppige’ jury, zullen zij Hertmans lezen om hem naar waarde te beoordelen?

IK zelf heb slechts tot vandaag toe grote delen van het genomineerd werk gelezen, maar wat ik las was hoogstaand, ik aarzelde niet Hertmans te vergelijken met George Steiner, de man die ik leerde kennen via het VPRO-programma van Wim Kayzer[2] handelend over ‘de Schoonheid en de Troost’ en daarna uit de resem boeken die ik las van hem.

Er is natuurlijk een groot bezwaar. De uitgevers verwachten dat een ‘hapklaar’ boek met de prijs zal gaan lopen en niet een boek dat enkel een elite zal koesteren. Hij verdient het in elk geval voor mij.

Eind februari weten we waar we staan.

04-02-2012, 00:33 geschreven door Ugo d'Oorde  

En nog Psalm 139.

Ik heb deze morgen mijn blog van 2 februari opgezocht en heb begrepen dat mijn verwijzingen naar psalm 139 iets irreëels hadden, iets fatalistisch.

Als ik het gedaan heb dan was het enkel en alleen om erop te wijzen dat alles verloopt in het leven zoals het moet verlopen, om de eenvoudige reden dat altijd komt wat komt en dat, wat de film van het leven betreft, deze niet kan teruggedraaid worden of anders gemonteerd of met andere filmmuziek of in andere kleuren. Alles is wat is. En als het leven niet is verlopen zoals we verhoopt hadden dan is dit te wijten aan omstandigheden die maakten dat gebeurde wat niet anders kon dan te gebeuren zoals het gebeurde.

Je steekt de straat over, een fractie van een ogenblik onoplettendheid en je wordt gegrepen door een auto. Waarom, wat liep je te doen op die plaats; aan wat dacht je zodat je onoplettend waart en waarom? Dit is wat jou betreft, maar de chauffeur dan, wat maakte dat hij precies op dat ogenblik voorbij kwam en niet een fractie vroeger of later?

De drie meisjes op de fiets die op een doodgewone morgen, weggemaaid werden op de weg in Oosterzele – ik kom er regelmatig voorbij - waarom waren ze vertrokken op een ogenblik dat ze iets later of iets vroeger hadden kunnen/moeten vertrekken, waarom reden ze niet iets trager/iets vlugger, om op dat precieze diabolische ogenblik op die even duivelse plaats te zijn waar ze beter niet waren,

En dan het geval van de chauffeur, waarom was hij niet op een ander ogenblik op de plaats waar hij wel uit de bocht mocht gaan, maar niet op dat precieze ogenblik dat de meisjes er waren?

Stond het geschreven in het Boek van Psalm 139, wel neen natuurlijk, maar het stond wel geschreven in de massa omstandigheden die waren wat ze waren.

Maar toch, alles overwogen, blijven we ons de vragen stellen, waarop de auteur van Psalm 139 meende het antwoord te kennen.

Mijn ‘forget it’ van mijn vorige blog en mijn vermelding dat het geschreven stond moet geïnterpreteerd worden dat er eveneens, omheen de aarde, een stroom van gedachten drijft die nu en dan gecapteerd wordt en meegedeeld.

Carl Gustav Jung zou dit misschien ‘synchronisatie’ hebben genoemd. Ik weiger het in elk geval toeval te noemen.

03-02-2012, 07:14 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een vriend, een man van de bloesems, zo van de kerselaar als van de literatuur als van Janacek, stuurde me een dichtbundel van Henry Bauchau[1], in 1913 geboren die in 2010 en 2011 heerlijke gedichten schreef, al was het maar om die ene zin waar mijn vriend, in zijn brief die vleugels had, de aandacht op vestigde. Een zin lijk een gebed, een gebed dat ik, bijna – maar veel meer is niet nodig - met tranen in de ogen overneem:

Fais que je sois toujours dans l’abondance de l’éveil.

En als ik het gedicht lees en herlees – het is een krachtige morgen, het licht limpide als water en, Mahler – worden mijn ogen vochtig:
 

Tel l’enfant qui s’endort accroché au chiffon

A la protégeante odeur de sa mère

Fais que je sois toujours dans l’abondance de l’éveil.

Henry Bauchau schreef dit in mei 2010 op de ouderdom van 97 jaar, groot levend. Biddend groot levend te blijven tot het einde van zijn dagen, van zijn werk, ‘ces quelques points, ces quelques virgules’.

Is dit niet het gebed van ons allen, is er iets meer nog te vragen als de dood om de hoek op ons wacht?

Ik ben vertederd omdat hij schrijft wat ik wou schrijven.

Zijn bundel, ‘tentatives de louange’, ‘pogingen tot lofbetuiging’ een titel die zegt wat ik heb willen zeggen aan de jongste van mijn kleinkinderen, in mijn verhaal ‘het zaadje’ van enkele dagen terug.
En de dag erop toen ik sprak over de bloesems, met vandaag de woorden van de vriend die zich toen, op die belangrijke dag voor hem, vereeuwigen liet met zijn (kersverse) lieve echtgenote onder de kerselaar in bloei.

Samenloop van omstandigheden?

Forget it, dingen die zich aankondigden, die neergeschreven waren in het Grote Boek van Psalm 139[2].

Mijn dank is groot, waardevolle vriend.

Karel

02-02-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik wordt belaagd - een iets te straf woord, ik beken het - door de boeken in de kamer, belaagd en achtervolgd, omdat ik nog enkel de boeken lees die in mijn hoofd blijven hangen. Hoewel het ook nog gebeurt dat ik er een opensla.

Zo zocht ik, in verband met het zaadje van gisteren dat meegevoerd door de wind terecht kwam op het blad van mijn dagboek, naar een haiku, die ik dacht gelezen te hebben bij Roland Barthes, in zijn moeilijk te volgen boekje over Japan. Maar ik vond het niet, noch bij hem, noch in andere haiku- boeken.

De haiku ging over een dichter die met zijn boek in de hand en met het venster open in slaap was gevallen en als hij wakker werd, je raadt het, hij bedekt was met kersenbloesems.

Het kan gebeuren, niets is onmogelijk wanneer de kerselaars in bloei staan – herinner je de kersenbloesems in de film ‘The last Samoerai – is er iets poëtischer en is het geen eigenschap van de poëzie alles te kunnen suggereren, ook het onrealistische?

Zo gebeurde het ooit dat ik de wagen had geparkeerd onder de Japanse kerselaars in bloei. Het was plots gaan regenen terwijl ik binnen was en toen ik terug naar de wagen kwam, was deze niet meer wit maar roze bekleefd met kersenbloesems. Ik reed weg met het venster open, als een gelukkig man, door de straten van de stad. De mensen keken verrast en verbaasd en sommigen applaudisseerden zelf.

Het zijn zaken die gebeuren kunnen als het lente is en het regent en je hebt een witte Citroën die je parkeert onder Japanse kerselaars in bloei, en er een plotse regenbui is met veel wind, en dit op een dag dat je pas een haiku hebt gelezen over een dichter die in zijn slaap met bloesems wordt bedekt.

Kleine dingen in het leven zijn ook belangrijk en mogen ook wel eens vermeld worden. Le curé de Crécy in ‘le Journal d’un Curé de Campagne’ van Bernanos wist het ook: ‘Les petites choses n’ont l’air de rien, mais elles donnent la paix’.

Je schrijft dit neer - denkend ook aan wat je gisteren schreef voor Lisa, Arnoud en Margot om hen te wijzen op het belang van kleine dingen in het leven en ook wat kleine dingen eigenlijk zijn – je schreef dit in volle winter voor je blog van 1 februari, en je weet dat al één twaalfde van je jaar voorbij is en je ziet dat je al 16.883 woorden hebt geschreven, zijnde meer dan 50 pagina’s vol. Het jaar zou dus 600 pagina’s kunnen bedragen, wat teveel is voor een boek waarin niets gebeurt.

Maar zij die me lezen zouden, krijgen er wel een jaar de tijd voor en één jaar is nu ook niet ‘nada’. We hopen allen, en ik in het bijzonder, er nog te zijn als de aarde haar jaar-baan zal hebben afgelegd.

Karel

01-02-2012, 00:06 geschreven door Ugo d'Oorde  

Verhaal voor Lisa, Arnoud en ook voor  Margot.

Tussen de bladen van mijn dagboek, een onooglijk zaadje, de kop van een lucifer groot. Hoe het er gekomen is weet ik niet, wellicht met de wind door het raam dat even heeft open gestaan. Veel is het niet, het was nodig dat het in het midden van het wit blad terecht kwam opdat ik het zou opgemerkt hebben, en toch, als ik eraan denk, is dat zaadje een klein wonder. Het volstaat dat het in goede aarde valt opdat het ontkiemen zou, wortel en stengel vormen, bloem worden en honderd identieke zaadjes zou verspreiden over de tuin.

Wat er nog van is, het zaadje is een product van een evolutie, het wist, of iemand wist, hoe plant en bloem en zaad zich hadden te ontwikkelen om de cyclus af te ronden. Het zaadje op mijn blad ‘weet’ welke cyclus het doormaken moet om eens zijn tijd en de gelegenheid daar om honderd nieuwe zaadjes voort te brengen.

Ik mag mijn boek sluiten met het zaadje tussen de bladen van 30 en 31 januari 2012, het er jaren gevangen houden tot het boek op die plaats terug eens geopend wordt en het met wat geluk door de wind wordt meegevoerd naar zijn bestemming.

Wie let er op, wie stelt er zich vragen bij dit niemendalletje, wie vraagt zich af hoe het mogelijk is, dat er binnenin een soort computer steekt, verbonden met de kosmos, om identieke kopieën van het moederzaadje voort te brengen. Een moeilijk te begrijpen proces, dat een herfst een winter, een lente en een zomer nodig had om te zijn wat het is en nu een herfst, een winter, een lente en een zomer om te worden wat het worden moet, want de computer erin blijft aan staan.

Wie stelt er zich vragen bij en wie niet? 

En als jij je er vragen bij stelt, blijft het dan nog een niemendalletje?

Karel

31-01-2012, 00:18 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een vraag die ik me stel, en wellicht enkel de Dante-liefhebbers onder u zal interesseren of ik, de verzen 13–15 van ‘Paradiso, canto XXIX:

Non per aver a sé di bene acquisto

ch’esser non può, ma perché suo splendore

potesse, risplendendo, dir “subsisto,

die ik na rijp beraad als volgt meende te mogen vertalen:

Niet om voor zichzelf goed te verwerven, want dit kan niet, maar opdat zijn schittering, zich weerspiegelend, zou kunnen zeggen ‘ik ben’.

wel correct heb geïnterpreteerd als ik hieruit afleid dat de weerspiegeling van zijn schittering onvermijdelijk enkel via de geest van de mens naar Hem, de Eeuwige Liefde, toe kan weerschijnen

(Het is ook de Liefde, ‘l’Amor che move il sole e l’altre stelle’ – de allerlaatste versregel van de Commedia - die ‘de zon en de andere sterren bewegen doet’, volgens Dante.

Als het verkeerd werd begrepen dan moet Ugo zijn tekst over Van Gogh (De Adem van de Dagen, 19), herzien want dan heeft hij zich laten misleiden door een hadith van de Profeet die we vinden bij Ibn Arabi, aangehaald door Karen Armstrong, in ‘A History of God’:

‘I was a hidden treasure and yearned to be known. Then I created creatures to be known by them’.

Het is trouwens Miguel Asin Palacios die in zijn Boek ‘Dante y el Islam’ (1929) duidelijk heeft aangetoond dat Dante grote delen van de structuur van zijn Divina Commedia heeft ontleend aan de ‘Libro del nocturno Viaje’ (quitab al isrà) van Ibn Arabi en hij dus het werk van deze Murciaan, van het begin van de XIIIde eeuw, moet gekend hebben.

Il faut donc que je fasse d’autres recherches, want dan is ook volgend Genesis-gedicht in essentie fout:

Genesis II

Uit het Woord de mens geboren,

opdat het Woord zichzelf zou zien

met de ogen van het deeltje Woord

dat in elke mens aanwezig is.

Zoals Dante het wel wist en anderen

voor hem, en Beatrice hem zeggen kon

dat God de wereld had geschapen

opdat Hij zichzelf zou kunnen zien

met de niet te ziene ogen van de mens.

Het Woord heeft dus zichzelf gezocht

een spiegel in de mens geboren.

En hoorden we Augustinus niet:

‘Had je me niet gevonden,

je zou me niet hebben gezocht’.

Of, had ik niet in jou gewoond

je zou niet geweten hebben dat ik er was.

Zo was de mens een noodzaak

voor het Woord                           

dat anders, in zijn eenzaamheid                                              

verstillen zou in overbodigheid.

Karel

30-01-2012, 00:39 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik lees dat zwart gekaft boekje ‘Het Putje van Milete’ waar ik mee rondloop in huis. Ik lees Stefan Hertmans.

Ik lees de grote soepelheid van de Nederlandse taal, de rijkdom ervan, de kracht van de zinsbouw, de preciesheid waarmee gezegd wordt wat is en niet is. Niet gemakkelijk om volgen als je niet de inspanning doet die Hertmans heeft gedaan om het niveau van taal en zegging te bereiken.

Ik schrijf in mijn dagboek, en ik meen wat ik schrijf:

‘Ik lees over Adorno en over anderen, en vergelijk met wat ik schrijf en hoe ik schrijf. Ik weet nu, dat over wat ik schrijf en hoe ik mijn zinnen formuleer, maar wat spelen is met woorden in de kindertuin – ook deze die ik nu schrijf. Hij drumt me in de hoek,

Ik herinner me een beeld uit mijn vroege jaren, de speelplaats in de winter, de bijtende koude en wij allen, knapen onder het afdak in een hoek gedrumd, dicht tegen elkaar aan, zingend, bibberend van de koude, zoekend naar het greintje warmte van andere lichamen - zoals de monarch vlinder van Freeman Dyson overleeft, op elkaar gekleefd aan een boomstam, in de bossen van Mexico –- en wij, meer roepend dan zingend: ’Kom maar bij, kom maar dichter, dichter bij’!

Ik denk dat vele schrijvers van bij ons in de hoek worden gedrumd door Hertmans. Ik denk dat hij het niveau bereikt van George Steiner, zo wat zijn taal betreft als zijn kennis van de literatuur, als wat de kracht van zijn woordgebruik en zinsbouw betreft.

Heb het geniale in het werk van Steiner bewonderd, dacht dat hij niet te evenaren was. Heb me nu duidelijk vergist, er is Stefan Hertmans.

Ik schrijf dit niet om iets te schrijven, maar, lezer van mijn proza, als literatuur en taalgebruik je iets zeggen, lees dan Hertmans. Ik weet nu waar ik sta met mijn woorden.

En nog iets.

Ik heb de indruk, een paar dagen geleden, niet zo enthousiast te hebben gesproken over Paul Demets’ poëzie. Ik denk dat ik verkeerd zit met te denken – T.S.Eliot zit er voor iets tussen – dat poëzie voedsel moet zijn voor de geest. Het mag, maar het hoeft niet. Het kan ook een spel van woorden zijn, woorden op elkaar ingehaakt op een wondere verrassende manier en als ik het bekroonde gedicht van Demets lees en herlees, dan ontdek ik er de poëzie in.

Zo, mea culpa. Maar of ik in staat ben een gedicht te schrijven waar het woordenspel in primeert, weet ik niet, denk ik niet.

Karel

29-01-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het gebeurde dat een Antwerpenaar, een D.C.Janssens, een goede kennis van de vriend van een vriend van Ugo, op een bepaalde dag met zijn wagen, in Auvers-sur-Oise, in panne was gevallen, juist vóór ‘l’auberge Ravoux’, een oude herberg die te koop stond. En die Janssens er wachten moest tot zijn wagen opgehaald werd. Hij vernam daar, sprekend met de garagist, dat Vincent Van Gogh, in een kamertje van die herberg[1], de laatste dagen van zijn leven had doorgebracht.

Kleine gebeurtenissen hebben dikwijls niet te voorziene gevolgen. Wat die kennis van de vriend van Ugo’s vriend toen bezielde, welke inspiratie of welke levens hij toen met één zet van hem, - er waren vele Japanners aanwezig toen Ugo er was - naar Auvers-sur-Oise zou lokken kon niemand voorzien, maar in 1987 kocht hij, omwille van het kamertje, de auberge van mevrouw Micheline Tagliana.  

Hij restaureerde de herberg en maakte dit diets over de ganse wereld. Het bericht viel ook binnen in de Lions Club van Ugo en omwille van dit kamertje werd een reis gepland  met een groep vrienden, een reis naar, eerst Versailles en Auvers-sur-Oise op de terugweg.

Het was in de dagen dat Ugo Dante las, en niet alleen las, maar een binnen-gesprek had met hem, en dat hij de woorden van dat gesprek optekende in een boekvorm. Hij was begonnen met het Inferno. Hij las de tekst in het Italiaans en vertaalde die aan de hand van de vertalingen in zijn bezit, een Engelse die hij al lang bezat, twee Franse en een Nederlandse – de prozavertaling van Van Dooren - hij kon er zelfs nog het werk van kanunnik A. De Beer, gekocht bij De Slegte en gepubliceerd door het Davidsfonds, aan toevoegen.

De idee Dante te gaan lezen was ontstaan uit een onooglijk gebeuren, de vondst in een boekenwinkel in Alicante van ‘Nueve ensayos dantescos’ van Jorge Luis Borges en, dat hij na het lezen ervan, besloot al zijn nog resterende energie te wijden aan de lectuur en de studie van de Divina Commedia. Het resulteerde in een soort gesprek dat hij had met Dante.
Twee jaar lang – hij dacht met het Inferno klaar te komen op zes maanden - duurde het dat hij Dante en Vergilius volgde doorheen de Hel. Pas toen hij zich realiseerde dat zijn vrienden hem zagen als een Dantefreak, als iemand die verliefd was op Dante, ontwaakte hij als uit een lange droom. Maar Dante verlaat je zo maar niet van vandaag op morgen. Dante was in hem gegroeid, hij had er wortel geschoten en in de eenzaamheid van zijn dagen in die oude halfvergane woning – hij had vanmorgen potten moeten plaatsen op de zolder om de regen op te vangen – zette hij vele avonden en morgens zijn gesprek met Dante verder.

En terug thuis gekomen na die reis naar Versailles en Auvers-sur-Oise wou hij Dante vertellen over het geval Van Gogh, de schilder die verging van armoede en dingen schilderde die vandaag de wereld in vervoering brengen. En dan vooral hem vertellen over dat ene doek, zijn ‘Champs de blé aux corbeaux’, geschilderd met erin en erover het voorspel van het drama dat erop volgen zou. Hij vond dat er in dat laatste doek te lezen stond, de vreugde van het schilderen en de wrangheid van het leven. Wrang omwille van teveel factoren: en meest van al, het falend succes van zijn werken. Maar bezeten door het schilderen, zoals jij, Dante, bezeten waart door je Commedia - telkens en telkens een ander onderwerp, om keer op keer geconfronteerd te worden met de hoop onverkochte werken die zich opstapelden.

En het was aldus dat hij dat korenveld schilderde, het rijke, warme leven onder een dreigende, donkere lucht, met de (te grote) zwarte kraaien erover om duidelijker het contrast tussen het leven en de nakende dood uit te beelden?

Hij schilderde dit doek in één ruk, ruwweg, met tranen in de ogen, tranen van onmacht omwille van het onbegrepen zijn, tranen van wanhoop en eenzaamheid. Hij schilderde de halmen met volle trekken van het penseel, in en over elkaar, hij schilderde de wind erover die hij voelde in zijn verhit gezicht. Hij schilderde de wegel met wat groen afgeboord tussen de velden, hij schilderde de dreiging van het nakende onweer, de dreiging van de dood, geaccentueerd door de wilde wemeling van de kraaien. Hij schilderde alsof hij wist dat dit zijn testament, zijn afscheid van het leven was.

Hij had in die tijd een afbeelding van het schilderij op het scherm van zijn PC geplaatst. In het licht van de morgen, in de donkerte van de nacht was hij aldus geconfronteerd met wat eens uit de gedachtewereld van Van Gogh, uit zijn geest en hand en penseel en tubes verf was ontstaan. Het proces en het product van vele dagen van de man die dronken van het schilderen was en elke dag een nieuw doek beginnen wou.

En dan zijn vraag aan Dante, waar zou jij, in je wereld van Hel en Hemel Van Gogh hebben geplaatst?

Zou je hem in de Hel hebben geduwd bij de zelfmoordenaars?, of, zou je hem gezien hebben tussen de groten der aarde; zou je hem misschien, als gedoopte, dan toch een plaats hebben gegeven in je Limbo?

Wat is er van de mens en wat is er van God, of wat is er van God in de mens? Hij herinnerde zich dat Dante, in zijn Paradiso, Beatrice laat vertellen over de reden van Gods schepping.

Haar antwoord is klaar en duidelijk: Niet opdat hij nog meer zou zijn voor zichzelf, want dit kan niet, maar opdat zijn schittering in zijn weerspiegeling zou kunnen zeggen “ik besta”.[2]

Hij herinnerde zich het equivalent van deze zin al ontmoet te hebben bij Karen Armstrong, maar bij haar kwam hij uit een hadith van de Profeet Mohammed[3] Had jij, Dante, enige kennis van deze hadith die je hier of daar, komende van de Murciaan, Ibn al Arabi, kon gelezen hebben, en als je hem in je verzen hebt opgenomen was het dan niet omdat het een zin zwaar van betekenis is die het doel en de reden van ons bestaan hier op aarde behandelt?

Is het dit wat je bedoeld hebt, Dante, dat God zichzelf wou kunnen zien via de ogen, zijnde de geest van de mens; wat dan betekenen zou dat, bij afwezigheid van de mens, niemand weten zou dat Hij is en dat Hij zou vergaan van eenzaamheid en, dat God aldus nood heeft aan de mens opdat het geweten zou zijn dat Hij, God bestaat of dat dan toch tenminste over Hem zou gesproken worden zo door zij die in Hem geloven als door zij die niet in hem geloven.

Is het ontdekken van de exponentiële toename van de gecompliceerdheid van natuur en leven, het bewijs dat het correcte beeld van God in de mens, duidelijker en duidelijker wordt?

Vragen en nog, vragen tot in het oneindige en misschien ook vragen die jij je niet openlijk hebt durven stellen omdat de geur van de brandstapels nog in je neusvleugels hing.

Ugo

28-01-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een dag te laat.

Mijn jongste dochter had een gedicht verwacht op mijn blog maar in de plaats vond ze een gesofistikeerde moeilijk te volgen tekst. Ze heeft gelijk, natuurlijk. De tekst is zo uit mij gevloeid, heb hem amper herlezen, et voilà.

Ze heeft tweemaal gelijk, ze had een gedicht mogen verwachten, maar ik liep de ganse dag met een zwart gekaft boek in de hand, zoals vroeger mijn leraar met zijn brevier, en ik dacht aan andere zaken om te schrijven dan een gedicht. Want wat poëzie betrof - ooit schreef ik dat amper 0,50% van de bevolking zich interesseerde aan poëzie - was er ook mijn ontgoocheling omdat het gedicht van Sylvie Marie niet was uitverkoren als het beste gedicht voor de Herman de Coninckprijs, maar wel ‘Zonnehemel’ van Paul Demets.

Niet dat ik iets heb tegen Demets. Ik las wat Luuk Gruwez wist te vertellen – en het was heel wat - over zijn bundel ‘Bloedplek’, en dat scheen me voldoende, om te begrijpen dat ik zijn gedichten niet moet meenemen naar mijn bed om er enig voedsel in te vinden voor de geest. Hij zal wellicht ook mijn gedicht hieronder, niet meenemen in de wintervelden.
 

Maar tot daar toe, lieve Cathy, hier gaat mijn gedicht – hoewel jij mijn gedicht zijt.

Vers 3, 19 uit Genesis;

Zo zul je nimmer vooraf weten wat je hand

zal schrijven als je zitten gaat en de roep er is

van een oude bijbel op de tafel en van stenen -

na Leibnitz gelezen – die je raapte in de bergen,

gehouwen door wind en water, door de tijd.

En zo vlug de morgen weggeschoven,

de deemstering, de nacht gekomen

en in Job’s vergeelde woorden terug

vernomen dat de adem van de Almachtige

ons het leven gaf, al zegt ons niets of niemand

met enige zekerheid wie die Almachtige is,

een immanentie toch, een lichtbron toch

in ons gegleden, een oorsprong
die bestemming is, en zo geweten

dat ons de eeuwigheid is toegemeten.

Kap dan, zoals je netels kapt, het stupiede vers,

‘je bent uit stof en tot stof keer je terug’,

uit Genesis weg, want dit hoefde niet, voldoende

is geweten dat dit lichaam van atomen  is, en ook

als er gelezen moet, zo leerden Fabre en Nothomb

en zo geloven we:

‘je bent uit geest en tot geest keer je terug.

De ene zin die zinnig is.


Karel

27-01-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik zocht, gisterenavond in ‘Fragments of a Journal’ van Eugene Ionesco[1], een passage op die ik er aanwezig wist, Ionesco plaatste deze tekst tussen haakjes. Een tekst die ergens voorkomt in of omheen zijn toneelstuk ‘Le Roi se meurt’, maar die hij niet weerhouden had:

(Is there a universal consciousness? Is consciousness all pervading? Is there a dormant consciousness in stone, as I believe Leibnitz thought? Neither Planck, nor Heisenberg, nor Einstein, nor de Broglie wholly rejects the idea of a universal, cosmic consciousness. There may be some plan, some intention. If there is an intention, there is consciousness. These thinkers do not exclude the idea of a God who would be that consciousness)’.

Een ‘kosmisch bewustzijn’ aanwezig in de steen van Leibnitz, of wat ik deze morgen, toen ik wakker werd, dacht – ik ben er voor op gestaan - en wat indien het Universum het levend lichaam van God zou zijn, zou er iemand me zeggen dat dit niet kan, of iemand zeggen dat er én het Universum is, én God?

Mon Dieu, ik ga deze gedachte: ‘het Universum zijnde het lichaam van God’, laten rusten voor betere dagen, want wie of wat is de mens dan, een soort atoom, deel van het Universum, deel van het lichaam van God? En wie lichaam zegt, zegt geest, dus ook de mens deel van de geest van God, zoals de steen van Leibnitz deel is van God of, al wat is of was of komen zal, atomen van God. Alles wat is en niet is, één groot, massaal groot, onbegrijpelijk groot, kloppend, levend lichaam, het Al in elkaar verweven en gegroeid.

En de geest van de mens vandaag, atomen die te slim geworden zijn, die Hem imiteren willen, verdringen willen. Had Hij dit voorzien, zal Hij dit blijven aanvaarden?

Deze-morgen-conclusie die van ergens komt, die in de luchten hangt om genomen te worden, die anderen voor mij moeten geformuleerd hebben, nu ze geschreven staat please, , man, laat ze rusten nu.

Waag ik het deze woorden, die neigen in de richting van Mevrouw Catherine Pozzi - van een paar dagen terug - te laten binnendringen in mijn blogs?

Karel

26-01-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde