xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> 

In de Standaard der Letteren van 10 februari, een recensie van Joël de Ceulaer over het boek van de Amerikaanse filosoof en neurowetenschapper Sam Harris, ‘Het morele Landschap’ ( The moral landscape).

Ik deel de vrees van Harris als hij schrijft dat Europa weldra een ‘kalifaat’ zal worden – 35% van de leerlingen in de Gentse stadsscholen volgen voor het ogenblik Islamles tegenover 30% die moraal volgen en nog amper 26% die katholieke godsdienstlessen volgen, (De Standaard van 10 februari) – en ook wil ik hem volgen waar hij zegt dat we onderweg zijn naar een mondiale moraal, waarvoor we, aldus Harris geen transcendente God nodig hebben.

Maar hier gaat hij te ver. Ik geloof niet dat die dag ooit komen zal, integendeel de scheiding tussen fysica en metafysica wordt steeds dunner en dunner en wie zich bevindt op die scheidingslijn kan niet anders dan zich vragen gaan stellen over wat er eigenlijk wel gebeurt binnenin het atoom en binnenin de meer dan 400 soorten quarks waar  Richard Feynman het over heeft. Zelfs de atheïst José Saramago wist dat er binnenin iets was, maar hij stelde er zich geen vragen bij. Wat echter niet het geval is van velen onder ons die met verbazing en verwondering op Google Earth de beelden zien van ons Universum.

Zich hierbij geen vragen stellen en zich anderzijds geen vragen stellen over het ontwaken van het leven, al was het maar in een mostaardzaadje is geen bewijs van diepzinnigheid. Ik vrees dus dat Sam Harris er nimmer in slagen zal de religieuze gevoelens van de mens tegenover het wonder dat het leven en het Universum is, uit te roeien uit onze genen, integendeel. En nog maar best ook. Natuurlijk als hij nog zo kortzichtig is religie te zien als een gebed en niet als een beleven van zijn verbondenheid met het ‘Grote Wezen/Zijn’ van de Kosmos mag hij zijn ideeën hierover behouden.

Zij die me regelmatig lezen weten welke mijn gevoelens en gedachten zijn op dit gebied. Ze kennen mijn ‘mindscape’ en het is noch Stephen Jay Gould, noch David Hume, noch Richard Dawking en zeker niet José Saramago die me van gedachte zullen doen veranderen.

Eigenlijk loop ik, na mijn bezoek aan de wereld in mijn blog van gisteren, de ganse dag al rond met een zin van Albert Einstein die Paul V., een vriend, me per mail liet geworden. Wat vertelde ons die bijzondere man die Einstein was:

‘L’idée que l’ordre et la précision de l’Univers dans ses aspects innombrables serait le résultat aveugle de l’hasard est aussi peu crédible que si après l’explosion d’une imprimerie tous les caractères retombaient par terre dans l’ordre d’un dictionnaire.’

Heeft Sam Harris ooit oog gehad voor de idee die schuil gaat achter de woorden van Einstein?

En hier treedt Jacques Monod op die in zijn boek ‘Le hasard et la nécessité’, (Edition du Seuil, 1970) pag. 225 te vertellen wist 225:

‘L’homme sait enfin qu’il est seul dans l’immensité indifférente de l’Univers, d’où il a émergé par hasard. Non plus que son destin, son devoir n’est écrit nulle part. A lui de choisir entre le Royaume et les ténèbres’.

Wat mij betreft, ik heb gekozen voor het Rijk van de Geest.

Karel