Het grote sidderende leven kent hij niet meer, hij wordt niet meer overvleugeld door gedachten die met zwier geschreven worden, hij moet zich tevreden stellen met wat golfbewegingen die hem bereiken zoals de golven die aanspoelen op het strand met de meeuwen erover drijvend op de fluisterwind en dit, in alle rust getekend, zoals hij het houden wil. Hij even geroerd zoals het schuiven van het water over het strand, aan en af, aan en af.

Hij hoort het geruis van de zee, hij kent nog de golven over het strand waar hij is, of opspringend tegen de rotsen waar hij is, alsof het woorden zijn van ver gekomen tot aan zijn voeten, alsof het stemmen zijn die het eeuwige zijn ingegaan en hem nu bestormen met hun roep. Hij nooit geweten heeft wat ze hem zeggen willen, omdat het geen woorden zijn die ze spreken, maar hij weet dat ze er zijn om er te zijn opdat hij niet vergeten zou, dat ze wachtend zijn op hem, hij opgenomen al, zijn stem dan toch, verloren in al de stemmen die er, in elkaar versmolten, galmen.

Hij weet het zo goed, als hij er loopt op de vloedlijn of neerzit op een stuk rots in zee geschoven. Het is maar als hij alles heeft losgelaten en opgestegen is naar die oorden waar hij is opgenomen, als hij er aan  denkt, het lichaam vergetend wat het is en waar het is.

Hoe hij dit alles weet, hoe hij dit neemt als een zekerheid van stemmen die hem omringen, hem omhullen als met een deken dicht om hem heen geslagen, hij een wolk zijnde van herinneringen dicht op elkaar; hij niets meer dan herinneringen, hij niet verder kijken wil, niet meer de dag ingaan naar de middag toe, maar gehuld in zijn deken er staande en niet meer hoeven te bewegen, niet meer hoeven er te zijn; een standbeeld nog, een zoutpilaar, niets meer dan dat, een blok herinneringen met in de kern de persoon die hij is en die zich nu wil beklemtonen als er nooit geweest en nu afstand heeft genomen van wie hij is en hoe hij is bevrijdt van zichzelf, enkel een herinnering nog aan wie hij was.

Wat vermag hij nog waar hij nu hoopt te blijven voor enkele momenten nog, juist de tijd om het te schrijven: de zee, de vlakte van de zee voor hem uit, de l brede luchten, met de zon in de morgen, en op de middag, een gezang van zilver, een gezang van goud en als een boog van vuur als de avond valt, en om te sluiten de wassende maan in de nacht vol sterren.

Beelden - images de Debussy - die hij meegenomen heeft om nimmer ooit, los te laten, eerst een geklots van woorden, van letters tegen elkaar, beelden achterlatend. Hij alleen weet waar hij er als droom gegroeid staat. Niemand anders kan er hem zien  oprijzend als een teer iets gehouwen door zijn dromen.

Van nu af aan zal hij er altijd blijven, zal hij wortel schieten in het dorre zand of in een spleet in de rots en van daar uit de wereld overschouwen om niets te zien en niets te zeggen, juist toekijken hoe alles draait en keert en op te tekenen wat hij opmerkt. Niets meer dan dat, eens in de morgen bij het eerste licht, eens op de middag, de zon heel hoog en eens op de avond de zon een rode gloed, om dan in de nacht onder de sterren stil te zijn, beweegloos naar buiten als naar binnen.

Heel wat staat hem nu te wachten.

07-02-2021, 16:14 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij is opgestaan in wat hij noemen wil het saturatiepunt van de nacht, het ogenblik waarop de rand van de zon schijnbaar de kim heeft bereikt, maar ook schijnbaar nog niet, om zijn dag te beginnen en neer te zitten onder de lamp aan de tafel en te volbrengen wat hij denkt volbrengen te hebben voor zijn eigen welzijn.

Hij herinnert zich een zin waarmee Miguel de Cervantes de Saavedra[1] zijn ‘Novellas ejemplares’, inleidt, hij denkt er dikwijls aan de laatste tijd. Cervantes is er aan begonnen ‘para distraer con ficciones las primeras melancolίas de su vejez’.

Evenwel, als hij begonnen is met zijn dagelijkse blog dan was het niet zoals bij Cervantes, om met verhalen de melancholie van het ouder worden te doorbreken, maar wel en zeer duidelijk omdat hij voorkomen wou dat het ouder worden een te grote greep op hem zou krijgen en hij kantelen zou in een morose omgeving, vast geankerd aan en stil gehouden door wat zich afspeelt op het televisiescherm.

Hij moet dit herhaaldelijk al geschreven hebben en zeker al herhaaldelijk gedacht, ingesteld als hij is op het blijvend provoceren van zijn geest, opdat deze strijdvaardig zou blijven en aldus niet vroegtijdig zou gaan inslapen. Zijn geest is trouwens het enige nog dat hem rest om de stijfheid, de ongemakken en de pijnen van het lichaam op te vangen, te ignoreren zelfs.

Maar het melancholische eigen aan de jaren begint ook bij hem de kop op te steken en verjaagt de drang om elke morgen, uitgelaten de dag te beginnen. Er is duidelijk hierin een moeheid op getreden in zijn bereidheid te zijn wie hij altijd geweest is.

Het is nog geen ontreddering, nog geen volledig stil vallen van wat hem tot nu toe heeft recht gehouden, maar dan toch een gevoel dat stilaan oprijst dat het genoeg is geweest. En denkt hij dus, stop ermee jezelf op te peppen en te denken dat je nog overloopt van krachten en je tot het einde toe kunt blijven schrijven over nieuwe dingen of, het herop frissen van oude, zoals vandaag, waar je dan een ander besluit aan vastknoopt, het effect dat de jaren er aan toegevoegd hebben.

Wat zeker is, je bent in het stadium aangekomen waar Cervantes zich bevond toen hij zijn ‘Novellas ejemplares’ aan het schrijven was. Hij had weinig meer dan schrijven om verder te leven en, wat hem restte aan dagen, zo actief mogelijk door te brengen, zoals hij zegt, met de voet in de stijgbeugel, con el pie en el estribo.

Hoe hij er zat om te schrijven kan ik me half voorstellen, rekening houdend met de mogelijkheden van toen en dan denk ik nog niet aan de zorg die hij moet gekend hebben om papier, pen en inkt te vinden, en voldoende kaarslicht, opgesloten in zijn wellicht schemerige kamer. Materiële zorgen die ik niet ken, enkel deze van het vinden van de woorden om te kunnen volhouden nog voor een tijd.

Het wordt eens te meer, geestelijk, een moeilijke dag. Er zijn er al enkele geweest de laatste tijd. Het is een slecht voorteken. En ook mijn lezers brokkelen af, het bewijs dat ik niet veel meer te vertellen heb dat interessant om horen overkomt. Mijn herinnering aan Cervantes zal hiervoor van geen grote hulp zijn, toch niet zoals voor mij. Je zult het me moeten vergeven.

[1] Miguel de Cervantes de Saavedra: ‘Novelas ejemplares’, Colección Austral, Editorial  Espasa Calpe, 1997.

06-02-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik nam gisteren, na mijn gedicht over mijn ‘beweegloos verbaasd zijn’, ‘The Tao of Physics’ van Fritjov Capra[1] uit zijn rek. Zo maar een ingeving  het boek terug te nemen dat me destijds overrompelde.

Ik overliep het door mij met potlood onderlijnde erin in de hoop er iets te vinden voor mijn blog en viel op pagina 141 en 142 terug, op wat een draagvlak is geworden voor het telkens vermelden van wat voor mij tekenend was voor de ‘New Physics’:

Quantum theory thus reveals an essential interconnectedness of the universe. It shows that we cannot decompose the world into independently existing smallest units.

en,

Quantum theory forces us to see the Universe not as a collection of physical objects but rather as a complicated web of relations between the various parts of a unified whole.

Aldus heb ik begrepen dat de aarde en alles op aarde ‘interconnected’ was én met alle sterren van het Universum én met de allerkleinste deeltjes ervan, het Universum een groot web zijnde.

Ik had toen juist bij Nooteboom gelezen waar hij het heeft over Voyager 1 die ons zonnestelsel verlaten heeft en zich nu bevindt ‘eenzaam in een nooit helemaal lege leegte op weg naar de dichtsbijzijnde ster, of de Oortwolk, of waarschijnlijk niets meer’.

Hij vertelde ook dat Voyager 1, ook Voyager 2, nog altijd gevolgd worden door een achttal ‘gepensioneerden’ van de ruimtevaart, de enigen die nog bij machte zijn met de computers van toen  de Voyagers te volgen en, nog steeds hun gegevens opvangen en interpreteren die meer dan  zeventien uren nodig hebben om de aarde te bereiken.

De plaats waar ze zich thans bevinden moet dus ook deel zijn van het web, wat moeilijk te begrijpen is ware het niet dat we weten of menen te weten dat al wat is, het product is van de Big Bang waaruit een immens weefsel van deeltjes energie, voortdurend inwerkend op elkaar, is ontstaan die een Universum hebben voortgebracht, een Universum in beweging zoals we het kennen, alle deeltjes ervan innig met elkaar verbonden zegt Capra. Dus ook over alle mogelijke zonnestelsels heen.

Het boek van Capra is een groot boek waarin hij het begrip New Physics en wat dit betekent vergelijkt met Oosterse wijsheid en hierin grote gelijkenissen ontwaart. Ik heb me - ik las hem in de jaren tachtig - de visie van Capra eigen gemaakt, ik heb in hem geloofd zodat het beeld van die innige verbondenheid van al wat is, me parten speelt, want dan moet ik het hebben over de vlinder die opstijgt in China en een storm veroorzaakt in Siberië of waar ook, une image pour mieux me faire comprendre.

Capra lezend besluit ik ook dat Indien we de mogelijkheid hadden te zien wat er gebeurt op het niveau van de subatomaire flitsende deeltjes dan zouden we enkel deze deeltjes zien maar niet de entiteiten. Niet de sterren noch de planeten, niet de bomen noch de bloemen, niet de pennen noch de potloden. Niets van dat alles. In feite waar ligt het begin van een mens, van een boom, van een bloem, het allereerste begin ervan? Het zit hem in het zaad, niet in het zaad zelf maar in het verborgene in het zaad, het deeltje geest, het deeltje van de spirit van het Universum erin.

En dan, sprekend over schepping, wie of wat is het die dit onvoorstelbare en onnoembare aldus heeft én geconcipieerd én gerealiseerd zo dat het met het blote oog onzichtbaar blijft en het een kwestie is van IETS dat er is zonder er te zijn en er toch IS.

Nooteboom in zijn ‘533 Dagenboek’ spreekt hierover niet. Hij is een wijs man; hij schrijft over wat hij ziet en hij heeft voldoende om over te schrijven.

Ik laat me altijd verleiden. Eigenlijk zoek ik de verleiding op. Vandaag hield die me bezig tot nu, nu het nacht geworden is. Het was een lange ontbolstering van gedachten. En dan nog geen gedachten zoals die van Cees Nooteboom, zo wijs ben ik (nog) niet.

[1] Fritjov Capra : ‘The Tao of Physics’, Fontana/Collins pocket, 1982 (eerste uitgave 1975). Capra schreef hierover : Science does not need mysticism, and mysticism does not need science. But man needs both.

05-02-2021, 05:45 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het schrijven is het leven dat ik leid naast mijn leven, welke het echte is, is soms moeilijk uit te maken. Het ene is van mijn dromen, het andere leidt me naar mijn einde, het ene is van de geest, het andere is van de materie.

Het is altijd mijn stelregel geweest bezig te zijn zoals ik bezig ben, of het veel zin heeft gehad betwijfel ik als ik indachtig ben de woorden van een belangrijke uitgever in dit land over de publicatie van boeken, namelijk dat vandaag nog enkel ‘hapklare’ boeken worden gepubliceerd en dat er geen ruimte meer wordt gegeven aan het mijmeren, Nooteboom werd dit trouwens verweten.

Ik ben aldus een verwittigd man, mijn ‘mijmeringen’, want dat willen ze zijn, maken geen kans, ze zullen dus niet hun sporen hebben uitgestrooid, zullen dus de ruimte niet zijn binnengedrongen, buiten dit enge kader van Bloggen, geen eigen, hoe beperkt van omvang ook, leven kennen en zich verspreiden, zoals een parfum van rozen en lavendel, ze zullen niet opgevangen worden door de massa en hun werk doen, zoals het gebeurt sedert eeuwen.

Ik heb aldus het gevoel dat ik inspanningen blijf doen die niet de minste gevolgen zullen kennen, evenwel, misschien hebben ze een waarde  voor de enkele lezers die ik heb en dit is een troost, is wat me recht houdt in deze tijden van een te grote geborgenheid. En toch hoe de uitzichten ook moge zijn dit is wat hij bereiken wou:

Hij wou
van uit zijn diepste
stijgen tot de hoogste luchten,
onvervaard zijn woorden
schrijven,
ook wat niet te schrijven is,
in het grootse licht
van duizend sterren,
opdat hij er blijven zou,
verbaasd en
onbeweeglijk.                

Hij wou
vertrekkende van uit het binnenste
van de  aarde,
klimmen langs de wortels,
doorheen de stam van de hoogste boom,
de lucht in gaan,
de oneindigheid in
om aan te komen
waar niet aan te komen is
opdat hij er blijven zou,
verbaasd en
onbeweeglijk.

Hij wou
in één ademstoot,
alle geslachten vóór hem raken
om het punt te halen
waaruit hij is opgestaan
om het aan te kleden
en er eenvoudig te bestaan,
opdat hij er blijven zou,
verbaasd en
onbeweeglijk.

Hij wou
dit niet te beschrijven gevoel
wegschieten van hem
de tijd tegemoet
die op hem komt af gehold
om pijl te zijn
en alles te doorboren
opdat hij er blijven zou,
eeuwenlang,

verbaasd.

04-02-2021, 05:25 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik luister naar poëzie in de morgen, ik luister hoe anderen zich leeg schrijven in een gedicht. Iemand die de bijl zet in de bomen in zijn tuin. Hard om horen hoe hij is voor zichzelf. Ik denk erbij het is gemakkelijker hard te zijn voor jezelf dan toegeeflijk voor wat verkeerd liep. Beter, geen de minste pardon te hebben dan de ogen te sluiten en verder te gaan alsof alles correct verlopen was.

Het geluk is een broos iets, iets van momenten, niet van dagen, niet volgehouden maar sporadisch, als je, je los hebt gewrikt van al wat was en ook van al wat nog komen kan, morgen of een van de dagen erna.

Vanwaar, denk je, die bitterheid die je niet heb verwacht toen je neerzat voor je klavier, wat is er dat je schort, mijn vriend, schrijver van deze woorden, waarom zo stug als het gaat over een vingerhoed geluk, ben je verkeerd opgestaan, is er dit dat je stoort?

Is het een moeheid, is het een afglijden naar het ‘ wat-maakt-het-uit’, zelfs naar het negatieve toe, zoals in je gedicht van gisteren, waarin je jezelf niet herkennen wilt?

Het is juist, broos is het geluk in deze dagen, je vraagt je af of de broosheid zelfs niet overdreven is, maar als zelfs het broos-zijn niet meer wordt bereikt, door welke angel werd je gestoken?

Je kunt stoppen nu, even wachten en later verder schrijven, of deze stemming onmiddellijk achterlaten en ingaan op het aanbod van KLARA en drie muziekstukken uitkiezen om verder te kunnen in de andere wereld, deze van het simpel zijn. Je denkt niet dat het je zal lukken, te ver al ben je weggegleden, beteren zal het niet.

Echter, nu je even stopte om te luisteren naar het Requiem voor koor en orgel dat Rossini schreef voor Puccini, eenmaal te spelen, zegde hij, daarna op te bergen, te sacraal voor hem en niet te verspreiden.

En waar je nu aan denkt zal je evenmin helpen maar deze gedachten ook zijn een ‘wrong in de tijd’, ze zijn aanwezig, een wolk die hangen blijft, niet nader komt maar ook niet afdrijven zal, over de velden weg, de vijver over tot voorbij de horizon. Het hoeft ook niet, je zoekt geen opluchting meer, je bent al te vertrouwd met die wolk, laat ze maar waar ze is. Ze is een teken, een omen en een amen.

Het licht in het venster gaat naar het blauwe toe, de donkerte is weg, is opgelost. Ik zal kiezen voor Ravel, zijn andante uit zijn pianoconcerto, ik zal kiezen voor het andante van Shostakovich uit zijn piano- of vioolconcerto en iets van wie anders dan van Bach, want ‘der Abschied’ van Mahler zal niet op de lijst staan, ik weet het zeker.

Mijn dag kan beginnen nu, zoals hij normaal had moeten beginnen maar door een of ander voorval, welk ook, nam ik the wrong way, een weg die er voorheen niet was, die niets te maken had met de weg blootvoets op de vloedlijn, of het pad in de rotsen naar de Lona-alp, boven Grimentz, een pad, een weemoed in meer die me overvalt. Het geluk droop eraf toen.

En als ik boven kom op de alp, links van mij, een bloemenveld, zoals er weinige te vinden zijn, heel weinige. Ik herleef als ik er aan denk, al was het maar à la soldanelle des Alpes, een rariteit.

We zijn opgestaan, eens te meer uit de geheimen van de duisternis en in de geest, gestoken als ik was door een vreemde angel van een vreemde bij die wellicht al dagen op de loer lag om toe te slaan. En nu ze haar slag geslagen heeft, aan mijn voeten ligt, wachtend op een volgend moment.

03-02-2021, 06:46 geschreven door Ugo d'Oorde  

Uiteindelijk zullen deze geschriften het beste creatief werk zijn dat hij zal gerealiseerd hebben in zijn leven, omdat het geschriften zijn waarin hij zich wentelen, zich keren kan, waarin zijn onrust spreekt, zijn verlangen geborgen wordt, waarin zijn stiltes en zijn dromen te kijk staan, waarin hij zich, in één woord,  heeft uitgeleefd.

En hoe komt het dat hij niet uitgeschreven raakt, dat hij in staat is elke dag impressies op te tekenen van de persoon die hij is of niet is of zou willen zijn. Hoe lang houdt hij dit nog vol en, is het wel vol te houden? ‘Tell me’.

Het dagboek dat hij jaren heeft bijgehouden wordt met stof bedekt en de met de hand geschreven letters ervan verschralen, worden onleesbaar als geschrift. Het zal geen lezers kennen, en het heeft geen lezers nodig, het bijhouden was eigenlijk slechts een kwestie van het vullen van een pagina met woorden, wat er stond was bijzaak. Hij begon op de bovenlijn en schreef tot het blad vol was, zonder het ooit te herlezen. Het blad vullen was zijn doel, wat hij schreef was bijzaak.

Nu zet hij woorden neer die andere woorden oproepen, zet hij zinnen neer die reeds de erop volgende zin in zich dragen, maar hij voelt aan dat het moeilijker en moeilijker wordt. Het zijn schommelingen van de geest geworden en alles wat geest is schijnt te wijzen op een verstilling, een vervlechting van woorden, is een linnenmand geworden gevlochten door een ‘blinde’ man.

Vertrekkende van uit een andere hoek dacht hij in andere woorden over die vervlechting, luister:

Vervlechting
van het woord in de zin,
gezangen verhalend 
het verholene
en aan te komen,
ergens
vaste grond te voelen
waar je nog niet waart:

verwondering is er je deel.

Niet gekeken 
naar het voorbije
niet naar het komende,
het momentum genomen
om het op te tekenen,
te vermenigvuldigen
tot een vaandel
van het nu.

Maar het niet gehaald
tussen de lijnen,
gestruikeld.

Nochtans 
op hoogtes daar
verwaaide
boreale lichtfestijnen
te interpreteren,
als zaden in de grond,
om er te groeien of
om er te vergaan
verkeerdelijk.

Vergrijsd,
tot weinig nog in staat:
zoals we gekomen zijn,
zijn we weggegaan
en aangekomen,
waar het al lente was,

een wrong in de tijd.

02-02-2021, 04:18 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je kunt even goed, luisteren op France deux - niet dat je geregeld luistert naar France deux, maar je werd er naar toe geleid - hoe weet je niet - naar de selectie van het chanson dat La douce France zal vertegenwoordigen op het Eurosongfestival in Rotterdam, om uit te komen, na er twaalf te hebben gehoord, elf ondergaan, op een chanson van een zekere Barbara, een jonge maar stevige verschijning die een schitterend lied, à la Edith Piaf heeft gebracht dat, het zou me sterk verbazen, als het niet ‘het’ lied van 2021 wordt in Europa.

De boog mag ook eens losjes gespannen staan en ontroering over iets dat je mooi vindt, je leeftijd is er op afgesteld, mag, al verbergt je het voor je echtgenote, maar ze kent je, ze weet dat je met ontroering ernaar gekeken en geluisterd hebt. Er zijn op dat gebied weinig geheimen tussen ons.

Zo, na Mahler is er Barbara, je voelt je er goed bij. Je weet nu al dat je in mei, indien het Eurosongfestival doorgaat, indien je er nog bent zoals je er nu nog bent, je kijken zult in de hoop het even glansrijk te zien winnen in Europa zoals het won in Frankrijk.Verras ik jullie hiermee?

Het kan, maar ‘honnie soit qui mal y pense’. Trouwens zo besta ik nu eenmaal, ik heb jullie niets te verbergen, toch niet mijn enthousiasme voor Barbara, waarvan ik de familienaam niet noteerde.

Dit alles is van de avond van 30 januari, die volgt op de avond van 29 toen er Mahler was en ik naar zijn muziek keek en luisterde met een zelfde ingesteldheid, maar hier ging het meer over de dood dan over het leven, wat een verschil maakt. Nu en later.

Het is morgen nu; Ik ben wakker geworden uit een droom die ik onmiddellijk vergeten ben en als ik neerzat om te schrijven heb ik genomen wat me werd aangeboden of, moet ik schrijven, waaraan ik dacht?

Weinigen stellen zich die vraag, het komt uit hun herinnering aan de gebeurtenissen van gisteren en van de vorige dagen, en dit betekent een massa dagen waarheen ze terug kunnen in hun wereld van de gedachten, ergens denken ze, in hun hersenen, wat het gemakkelijkst is om te denken en te onthouden. Maar hoe zijn de herinneringen er en hoe  functioneren deze hersenen, heb je er enig idee over?

In het programma erna, op zelfde France deux, werd er gesproken over het boek van een jonge schrijfster, die, naar het me toescheen haar gedachten neerschreef zoals ze kwamen, waarbij niet kon worden opgemaakt of het gedachten van nu waren of van gisteren of van dagen ervoor. Zij wist het, gedachten zijn nu eenmaal zo, voor haar lagen ze gespreid in de tijd, maar als je het niet zegt, weet de lezer het niet en er is verwarring. De schrijfster gaf er een verklaring voor, maar heel duidelijk scheen het me niet toe, hoewel ik haar procedé begrijpen kon. Ik weet hoe het er aan toegaat, je schrijft maar en ondertussen duiken er andere beelden op die je normaliter terugduwt, maar wat indien je het niet doet, hoe kom je er uit en hoe kan een lezer je nog volgen.

Een vreemd geschrift vandaag bestemd voor een vreemde dag van een vreemde maand  in het jaar, het jaar 2021, dat nu pas voor goed aan gang is, denk ik dan.

En kijk de volgende dagen eens uit, na Das Lied von der Erde, naar het ‘Voilà-lied’ van Barbara.

01-02-2021, 06:09 geschreven door Ugo d'Oorde  

Gustave Mahler en, ‘Das Lied von der Erde’ waar ik naar keek en luisterde, in een ‘streaming’ uitzending de avond van 29 januari, vanuit de vernieuwde Bijloke concertzaal in Gent. Durf ik erover schrijven, als niet-musicoloog, durf ik zeggen dat ik én overhoop word gehaald, zoals altijd als ik das Lied hoor, én tezelfdertijd enigszins ontgoocheld was omdat ik, in het orkest, bij momenten, passages ontmoette die de perfectie, zoals ik die meende te kennen, niet haalden: in de eerste plaats omdat ik de vereenvoudigde instrumentale versie van Arnold Schönberg niet kende, ik was er door in de war, en dan, wat sopraan (waar ik een alt verwachtte) en tenor betreft, het bestaan van een manke synchronisatie tussen beeld en woord dat storend was.

Daarenboven, Ik dacht de tekst van de Lieder te kennen maar weinig ervan heb ik bij het luisteren begrepen. Een fout van mij, ik had dit moeten voorzien, of lag het aan het ‘floue’ van de woorden?

Wat ook, het is, zoals ik het ken sedert de jaren vijftig, een kolossaal werk qua orkestratie en melodie, ik ken geen muziekstuk dat me zo ontroert door de schoonheid ervan. Het begin van het eerste Lied brengt me de tranen in de ogen, en niet alleen het begin ook vele andere passages verder in het werk - Dunkel ist das Leben, ist der Tod - grijpen me bij de keel. Het geheel kent, zes Lieder gebaseerd op een reeks Chinese gedichten, vertaald door Hans Betghe kennen een ongelooflijk mooie climax in het laatste lied, der Abschied, dat overkomt letterlijk en figuurlijk als een wegglijden uit het leven naar de eeuwigheid toe. En het is Mahler zelf die spreekt:

‘Er stieg vom Pferd. / Er sprach, seine Stimme war umflort, / du mein Freund, /mir war auf dieser Welt das Glück nicht hold / Wohin ich gehe? Ich wandre in die Berge / ich suche Ruhe für mein einsam Herz ich wandle nach der Heimat, meiner Stätte / ich werde niemals in die Ferne schweifen / still is mein Herz und harret seine Stunde.

Die liebe Erde allüberall / blüht auf im Lenz und grünt / aufs neu allüberall und ewig / blauen licht die Fernen. / Ewig… Ewig… Ewig…’

Google, Wikipedia, You Tube, weten er heel wat over. Ofwel, mijn vriend, bent je geïnteresseerd en zoek je het op, ofwel verkies je Mozart of Beethoven of Bach en laat je het voor wat het is.

Ik zelf loop er nu al zeventig jaar mee rond, het is voor mij een groot stuk kosmische muziek, een uitzondering op de regel. Mahler, een godsbegin?

PS.

Gustave Mahler, °7 juli 1860, overleed op 18 mei 1911. Zes maanden later, dirigeerde Bruno Walter de postume première van Das Lied von der Erde in München.

31-01-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wie ben ik? Wie ben ik die het waagt - een spirituele waaghals zijnde - te beweren dat wat hij schrijft komt van ergens buiten hem, die dus zegt dat zijn geest functioneert als ontvangtoestel en dat zijn vingers het optekenen.

Hoe gerust ben ik erin dat het in realiteit zo gebeurt? Het zou in elk geval een ongelooflijk mooie gedachte zijn, het zou duidelijk stellen welke band we hebben met al wat van de Kosmos is, met de geest ervan - ik wou schrijven met God erin maar weerhield me - echter nogmaals, wie ben ik, wie beeld ik me in te zijn.

Ik ben, noch min noch meer, een ‘mens-die-schrijft’, die een deel van zijn tijd op aarde actief gebruikt om te schrijven en terwijl hij schrijft nadenkt - beter is luistert naar wat de stem hem zegt - over onze rol hier op aarde; over wat het betekent, ‘stof van de sterren’ te zijn zoals algemeen geproclameerd wordt, en hierover ideeën verkondigt,  en, eens het schrijven gedaan, luistert soms naar poëzie, Jozef Brodsky bijvoorbeeld, zoals deze morgen op KLARA, die ons aanraadt ‘niet de kamer uit te gaan’, Brodsky die ook schrijft[1]:

A morning milkman, seeing milk that’s soured,
Will be the first to guess that you have died here.
Here you can live, ignoring calendars,
Gulp Bromo, never leave the house; just settle
And stare at your reflexion in the glass,
As streetlamps stare at theirs in shrinking puddles. 

Die ik dus een klein beetje ken, maar zeker niet door en door, zoals jullie die me dagelijks lezen me moeten kennen, misschien beter dan ik mezelf ken, want anders zou ik me niet afvragen wie ik wel ben.

Maar als stof van de sterren ben ik ook de geest van de sterren, want stof zonder geest is een kakofonie, is een nonsens, is een beteugeling van de realiteit der dingen. Als schrijver die voortdurend begaan is met het leven van de dingen: de levende als de dingen die bewegen in hun beweegloosheid; begaan is om die twee schijnbaar tegengestelde zaken trachten te verbinden in hun wereld van het atoom val ik stil eens leeg geschreven, om een simpel mens te zijn, een mens die zich laat uitbollen in de dag/in de nacht en, wacht tot wanneer hij terug de band herneemt die hij heeft met al wat omheen hem is, waarmede hij zich verbonden voelt tot in het diepste van zijn wezen en hij terug aan het schrijven slaat. Nog maar eens.

En als hij ‘uitbolt’, is hij lezend misschien, is lui liggend op de sofa misschien, is hij verloren in gedachten, in dromen zelfs, terug jong zijnde lopend in de bloemenweide waar hij neer gaat liggen met stuifmeel op de wimpers. Dit ook is hij dan, en veel meer nog. Ook, en niet het minst, het naderkomen van het nieuwe leven dat hem wacht om de hoek.

PS.

Het gedicht van Jozef Brodsky van deze morgen 29 januari op KLARA, kun je plukken op Google: Jozef Brodsky/don’t leave your room.

[1] Joseph Brodsky : ‘A Part of Speech’ Oxford University Press, reprinted 1987. Poem translated by George L. Kline

30-01-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Alles samen zit ik nu met een bundel geschriften van, ruw geraamd, meer dan vijf duizend pagina’s. Ze liggen er als van elkaar gescheiden fragmenten, chronologisch over elkaar, zoals de jaarringen in een boom. De verste in de tijd ervan liggen gewikkeld omheen het merg van de boom, omheen het kloppend hart van de boom, de meest recente liggen onder de schors, Het wordt een lange beweging om van de schors uit, punt na punt op de cirkel, terug te gaan naar het merg en te overzien al wat ik ontmoet ‘unterwegs’, want in feite, niets is verworven, niets is definitief, alles moet worden hernomen, herdacht, herschikt, herschreven, wat, zoals ik het nu zie, een onbegonnen werk is, de tijd ontbreekt en ook de moed om het te doen.

Dit is het gevoel dat ik eraan overhoud, en toch, moet ik verder, de volgende jaarring afmaken cel na cel of, woord na woord bij ebbe en vloed. Zo is het gebeurd dat er plots iets duidelijker is geworden, iets dat al lang aan het wachten was waarvan ik me nu afvraag, waar komt dit nu, ineens, vandaan.

Het betreft wat ik eergisteren beweerde dat al mijn gedachten hun oorsprong vinden, niet in mezelf, maar in de Kosmos, eigenlijk een te volumineus woord voor het kleine dat ik schrijf, een uitspraak die zo maar niet evident is om zonder slag of stoot aanvaard te worden. Maar ik zelf vind dit een belangrijke constatatie en dit is de reden waarom ik erop terug wil komen.

Ik ben namelijk niet de enige die dit zegt of schrijft of beweert, Umberto Eco was er duidelijk van overtuigd, en toen ik Freeman Dyson terugnam, zijn ‘Infinite in all Directions’ - wat een enorm beeld geeft als titel voor een boek - vond ik die idee ruimschoots terug in die voor mij fenomenale zin van hem: ‘the seeds of mind, de gedachten, ontspruiten  out of the fertile soil of the universe.  

Dit is, besluit ik, de plaats - het ‘Ergens’ - van waaruit de gedachten me worden toegestuurd en via mijn vingers neergezet op het blad.

Ik heb dit willen bekrachtigen met mijn blog van vandaag  om te onderlijnen  dat het een uitspraak is die ik zo maar niet lichtzinnig doe. Zelfs al weet ik dat er niet het minste wetenschappelijk bewijs voorhanden is, houd ik me aan deze uitspraak, me baserend op tal van laatste zinnen waarmede ik tal van mijn blogs beëindigd heb, een einde dat ik in het begin van de blog, niet had voorzien, maar waar ik, zonder het te weten of te voorzien, naartoe geschreven heb. Ideeën dus die ondoordacht zijn opgedoken, komende van ergens, een ergens dat in feite niet te bepalen is, maar waar kan het dan anders zijn dan van om me heen. En wat is dan dit ‘om-me-heen’?

Ik herinner me een passage uit ‘Vie et Destin’ van Vassili Grosman[1] waar Strum, een atoomgeleerde, een van de hoofdacteurs:

‘Il marchait dans la rue déserte et mal éclairée. L’idée surgit brutalement. Et aussitôt, sans hésiter, il comprit, il sentit que l’idée était juste. Il vit une explication neuve, extraordinairement neuve, des phénomènes nucléaires qui, jusqu’alors semblaient inexplicables, soudain les gouffres s’étaient changés en  passerelles. Quelle simplicité, quelle clarté. Que cette idée était gracieuse et belle. Il lui semblait que ce n’était pas lui qui l’avait fait naître, mais qu’elle était montée à la surface, simple et légère comme une fleur blanche sortit de la profondeur tranquille d’un lac, et il s’exclama de bonheur en la voyant si belle’ (page 270).

Dit lees ik als een zin waar omheen je een roman kunt schrijven. Ik heb die zin altijd onthouden - ik las het boek in 1983 - een reden om het boek ‘qui explore la réalité soviétique à un moment crucial de son histoire: Stalingrad’, te lezen en niet meer te vergeten omdat Strum ook wist dat de idee niet van hem kwam maar van ‘ergens’.

Ik heb er een tijd moeten naar zoeken, maar ik wist nog waar precies op het blad ik het kon vinden in  het boek van meer dan 800 pagina’s.

Wat, mijn vrienden, zou het leven zijn zonder boeken?

[1] Vassili Grossman : ‘Vie et Destin’, roman, traduit du Russe par Alexia Berelowitch. Julliard’/ l’Age de l’Homme, 1980.

29-01-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heb ik,
de landouwen
gegroet,
de luchten en de bomen,
het lichtend licht,
de vijver hier
gegroet,
eigenwijs als ik was.

Heb ik?

Of,
maar toegekeken,
ik, mijn schamele ik,
gekneld
in de wisseling van dagen
op weg
naar waar ik nog niet
wens te gaan.

Heb ik?

En toch,
mijn vriend,
de vijver, hij me bezielde
alsof het lente was,
onderhuids
de aarde, ademend al was.

En ik
er even ben gebleven
de grote rust
me overviel:
hoe rijk ik er 
een lang ogenblik
was.

Toen ik ging
heb ik die rijkdom meegenomen
als een gift,
voor later.

*Ik schreef ‘poetry’ en niet ‘poëzie’, omdat ‘poetry’, licht en lichtend is als woord en ‘poëzie’ donker met een zwaarte achteraan. Zo voelde ik het deze morgen. Toen had ik al Mozart gehoord, zijn derde vioolconcerto, (andante),  en Brahms gehoord, zijn eerste symfonie (allegretto e grazioso).

De muziek was er nog op de middag toen ik het gedicht herschreef. Ik hoorde ze nog in de valavond toen ik dacht dat het gedicht er stevig stond, onbeschaamd er te zijn, als een blauwe reiger op de rand van de vijver, waar hij sterven zou, eens de vijver dichtgevroren? Zoals we allen eens gaan zullen, de vijver dichtgevroren of niet, het maakt geen verschil wat dat betreft.

28-01-2021, 06:42 geschreven door Ugo d'Oorde  

Elke morgenstond is een nieuw beginnen, is een drempel die ik overschrijd, een stap in het nog onbekende dat me wacht op het einde van de tocht. Heel dikwijls iets waar ik nog niet had aan gedacht, iets dat er in potentie lag te wachten, iets waar ik als een blinde word heen geleid en pas als ik aangekomen ben zien kan waar ik me bevind of met wie ik me er bevind.

In feite, is het telkens maar een klein gebeuren, niets dringends, niets spectaculairs, maar ik provoceer het opdat het er zijn zou, het is een wilsuiting, een drang om prestatie.

Waar ik het haal blijft me een raadsel, al moet het ergens toch aanwezig zijn in een of andere  vorm, maar nog niet in woorden die ik maar over te schrijven heb. Het is er zoals een pak deeg in de trog, of eerder zoals een wolk van iets dat er is zonder er wezenlijk te zijn. Het procédé hoe ik het -‘het dat er ergens is’ - omzet in woorden die dan zinnen vormen weet ik niet, en hoe het kan dat ik het uit die ‘wolk’ zinnen pluk weet ik evenmin, maar het gebeurt. Het is telkens zelfs een heuglijk iets waar ik - durf ik het vernoemen? - prat op ga het te kunnen.

Wie helpt me erbij, hoe komt het dat ik het kan, dat ik, wat totaal onbekend zich in die wolk bevindt filtreren kan tot gedachten die ik overdragen kan via conventionele tekensm weet ik niet. Of beter ik ken niet het mechanisme hoe het zich afspeelt en toch realiseer ik het, soms met het meeste gemak, soms traag maar gestaag. Zoals het nu het geval is en was.

Ik val dan altijd terug op een groot wijs man, Freeman Dyson en wat hij schrijft in zijn machtig boek, ‘Infinite in all Directions’( Penguin books 1988): ‘The universe is like a fertile soil spread out all around us, ready for the seeds of mind to sprout and grow.

Of mijn  woorden die ontstaan uit the fertile soil of the universe. Niet uit mezelf dus maar er zijnde omheen mij. En dit in alle sereniteit, in een lange intense beweging eigen aan het schrijven. Het schrijven waarover Dyson zegt - en ik herhaal me - ‘To me the most astounding fact in the universe, even more astounding than the flight of the Monarch butterfly is the power of mind which drives my fingers as I write these words.

Dit is wat ik getracht heb te onderlijnen met deze blog, de kracht van de geest als  ik, als wij, aan het schrijven zijn.

Het is dus een groot gebeuren. Het omzetten van gedachten, komende van waar ook, of hoe ook ze er zijn, in conventionele tekens, heeft een binding met de Kosmos. Is misschien zelfs het werk van de Kosmos, het Universum.

Je moet evenwel veel etappes over om dit paradigma te bewijzen.

27-01-2021, 06:07 geschreven door Ugo d'Oorde  

Beelden uit zijn jeugd komen terug, beelden die hij niet meer houden kan. Hij is de knaap die op de weide is, onder de ruisende canadabomen, het is volle zomer, en het pad inloopt in het wondere bos van zijn jeugd, - Adonaï, de Heer, zorge ervoor dat elk kind een bos moge leren kennen in de zomer - , hij, bedwelmd door de geur van varens, van mossen, van paddenstoelen, van aarde en rottende blaren, verhit ook door het plotse jagen van zijn bloed dat hij niet immer bedwingen kan. Het wilde bloed van de geslachten die elkaar bezaten, tussen de varens op zwoele zomernachten als de roep er was van de uilen in de eiken.

Beelden die hem diep beroeren, die hij zou willen vatten in een lang gedicht dat de essentie houden zou van wat zijn prille jeugd is geweest. Een gedicht niet zoals bij Eliot, in zijn ‘The Waste Land’, bar, onherkenbaar en onvruchtbaar, maar precies het tegengestelde ervan, een land van rijk en welig leven, herbergzaam een land om te beschrijven in vol gedragen zinnen. Maar hij weet dat dit een droom zal blijven. Een van de vele dromen die hij nog waagt te houden, te beleven.

Maurice Roelants (1895-1966) in zijn tijd - die op weinig na ook die van hem was - schreef dat het leven een afstand doen is van onze dromen. Veel anders is er niet aan en het wordt duidelijker naarmate de jaren vorderen, het dromenvlak worden dunner en dunner, wordt een ijl ets: wat woorden op een blad waar je het moet mee doen. Het is geen blik meer in een lichtende toekomst, het is een mistige boel  geworden, met nog een lichtpunt hier en daar dat je ontmoet bij anderen, als je hen leest en vaststelt hoe goed het geschreven staat, Nooteboom bijvoorbeeld. Het zijn maar openingen van korte duur in de realiteit van elke dag die zich vlug weer sluiten en je verarmd achterwege laten:

 ‘In diesem Dorfe steht das letzte Haus … und die das Dorf verlassen, wandern lang und viele sterben vielleicht unterwegs’,

zoals Rilke het wist. Eens naar het einde van de weg toe is er niet zoveel meer, je blijft beter waar je bent. Je neemt je dag op en je laat hem niet meer los, je vult hem met de dingen die er zijn, niet me deze die er niet zijn, of niet meer komen zullen.

Het is soms, bij leven en welzijn, hard om afstand te doen van je dromen en verwachtingen, maar het is beter het te doen dan er te blijven mee rond te lopen en te denken dat veel nog mogelijk is.

En terwijl hij dit schreef in te lange zinnen, de lippen op elkaar, er plots een lichtschijn nog was. Hij dacht aan een gesprek dat hij had met Jacques, een andere Roelandts, een collega van jaren, die er nu niet meer is, diepgelovig en wijd open voor het woord van Christus, op het terras van hun chalet in Crans- Montana, met het prachtigste zicht op de Alpen. De avond viel, de stilte neerstreek over de wereld en de toppen van de bergen die hij alle met naam kon noemen, en dan de nacht erover en de sterren traag verschoven met in het glas het laatste streepje licht. In hen de roep van de geest die hen hielp, met woorden te zeggen wat niet te zeggen was met woorden. Maar hoe goed ze elkaar begrepen en hoe gemakkelijk de grens van leven en dood en eeuwigheid te overschrijden was, al was het slechts één ogenblik.

Maar hun gesprek was niet ingebed in waarheden. Hun gesprek was de openheid die zich ontvouwde van het terras waar ze spraken tot ver voorbij het fonkelen van de sterren tot waar de ruimte was van wat  hen door zinderde, het onbepaald bevreemdende dat niet genoemd hoefde te worden.

Hij vond het nodig dit er nog aan toe te voegen, om de ogenblikken van toen te bewaren. Echter, afstand doen is het besluit van een wijs man.

26-01-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wie leerde me dat de verleden tijd van verraden, ‘verried’ is en niet verraadde? Wel, niemand minder dan Cees Nooteboom, maar dit was maar een toemaatje, hij leerde me nog heel wat andere zaken, zaken die ik niet ken : hoe het is te verblijven in een dorpje op het eiland Menorca, er Catalaans te praten en er te leven, onder meer met cactussen en schildpadden en bomen die lijden onder een of andere ziekte en hoe die te bestrijden is.

Ik benijd hem zijn verblijf aldaar, omdat het hem mogelijkheden biedt te schrijven over wat hij schrijft. Mogelijkheden die ik niet heb. Maar dit is geen valabel excuus voor mij, zelfs indien ik er wonen zou dan heb ik geen enkele zekerheid dat ik schrijven zou over wat Nooteboom schrijft en vooral, vooral hoe hij erover schrijft. En daar komt het op aan.

Trouwens ik heb weinig meer gemeen met hem dan de mate en de wijze waarmede we de natuur benaderen. Hij betrekt er de sterren bij, ik de sterrenstelsels, een stap verder - ook een stap in het ongerijmde - maar we hebben Cassiopea gemeen en Cepheus (hij heeft het over Kepheus) en vooral Orion en Sirius, met dien verstande echter dat hij nog een sterrenhemel zien kan als hij op zijn eiland is, terwijl ik, hier, zoeken moet om nog een planeet te onderscheiden eens de nacht is ingetreden.

Als ik dan lees over de steden waar hij allemaal geweest is, wanneer hij er was en hoe, is het begrijpelijk dan ook dat ik me verplicht voel regelmatig uit te zwermen; dat ik oorden opzoek waar ik nog niet geweest ben en waar ik nimmer komen zal, hoogstens en misschien, als ik dit dal hier verlaten zal hebben.

Begrijpelijk dus ook dat, wat mijn omgeving betreft, ik me veel armer voel dan Nooteboom. De omstandigheden hebben het zo gewild, niet ik, niet ik, vandaag zeker niet. Maar er is wat er is en in mijn cel, eens ik neerzit om te schrijven, slaat de armoe toe; Ik denk dan aan die Chinese poëet onder de bloeiende kerselaars en vereenzelvig me met hem, ik incarneer me in hem en in zijn tijd, toen er nog én gelezen werd onder de kerselaars in bloei, én er lezers waren die hierbij in slaap vielen.

Ik weet ook dat een Vlaamse recensent hem heeft verweten dat hij teveel mijmerde en te weinig sprak over de wereld. Stel je voor wat mij zou verweten worden indien mijn geschriften literatuur werden. Ik zou me niet kunnen verdedigen zoals Nooteboom het gedaan heeft, namelijk vragen over welke wereld de recensent het wel heeft. Ik zou er wellicht met een blos op de wangen gestaan hebben. Hoewel ik me vragen stel of een jonge man die de les spelt aan Nooteboom wel weet wat mijmeringen zijn die gelinkt zijn aan de leeftijd van de mijmeraar.

Ik las zijn ‘533, een dagenboek’ in 2017, ik las het in 2019 en lees het nu, het is een verpozing, meer zelfs, het is voedsel voor de geest.

25-01-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is moeilijk, ideeën, beelden, herinneringen aan vroeger, definitief achter te laten. Te vergeten alsof ze er nooit waren geweest. Ze zijn nochtans deel van ons, we hebben er ons over gebogen, ettelijke malen, omdat ze opdaagden, onverwacht en aandrongen om genomen te worden: een tijd vergeten en plots open gespreid voor je voeten zodat je erover struikelt en ze terugneemt om ze een nieuw leven te geven.

Zo is er het korte gedicht van een Chinese dichter - een soort haiku - dat nu en dan terug opduikt, als de dingen stil zijn in ons, ver weg van de wereld om ons. Hij schreef zijn gedicht, vele eeuwen geleden, of het nu de elfde of de twaalfde was heeft geen belang maar, wij ook hadden het kunnen geweest zijn in een vorig leven, op een dag in de lente, een moment van ingekeerdheid, een moment van meer droom dan realiteit:                                                           

Reading in the heat of noon
I grow sleepy, put my head 
on my arms and fall asleep.
I forget to close the window
and the warm air blows in 
and covers my body with petals. 

De poëet in ons viel in slaap op zijn boek in de grote rust van het middaguur. Voor een moment verdween hij uit de realiteit der dingen. Hij droomde, zijn leven stolde een korte tijd, een fractie van tijd maar. En dan ontwaakt hij, bedekt met bloesems van de kerselaars over hem, de kerselaars in bloei, een roze lichtende massa, zoals in de film ‘the last Samoerai’. Wie van ons draagt niet dat beeld in zich?

En ik schrijf dit met het broze van die wereld van kerslaars in bloei over mij. Ik herinner me een dag in de  lente, ik had een witte citroën en had die geparkeerd in het Zuidpark in Gent onder de bloeiende kerselaars. Er was een plotse, hevige regenvlaag en toen ik terugkeerde naar de wagen was die bedekt met bloesems. Ik reed ermee de stad in en ik weet dat er mensen waren die applaudisseerden, verrukt als ze waren.

Wij en de kersenbloesems, het korte bestaan ervan, achteraf gezien verhoudingsgewijs, symnbool voor het korte van ons leven hier op aarde.

Als ik er aan denk deze morgen, als ik het beeld van de poëet oproep, even ingedommeld op het boek, open onder hem, een Confucius, een Lao Tse, dan denk ik hoe droef te moede ik me soms voelen kan. Dan ben ik die poëet ingedommeld, het hoofd rustend op mijn armen, mijn armen rustend op de ‘Nooteboom’ onder mij, meer niet, vooral meer niet, ik uitdovend, terwijl bloesems neerdwarrelen over mij om me te bedekken voor altijd. Ik niet meer hoef op te staan, ik niet meer hoef te schrijven, te zoeken naar woorden, naar zinnen, naar dromen. Niet meer van de wereld te zijn, maar van de wereld achter de wereld. Juist wat adem nog.

Ogenblikken van droom en herinneringen binnenin ogenblikken van realiteit. Telkens en telkens overvallen ze ons, als we lezen, als we even de ogen sluiten: bloesems over ons en wij amper levend nog, geborgen onder de bloesems.

We blijven er best heel lang.

24-01-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een van de hoogtepunten - ‘het’ hoogtepunt misschien - in het ceremonieel van de eedaflegging van de nieuwe president Joe Biden in de USA, was de verschijning van de jonge, ebbene Amerikaanse 22 jarige dichteres, Amanda Gorman, gestapt uit de Song of Songs - look not upon me because I am black - op het podium voor het Capitool, die op een perfecte wijze, in een perfecte taal haar poem[1] bracht waarmede ze zich waardig vond de kans te hebben zich kandidaat te stellen voor het presidentschap van 2036.

Ze stond er puur en krachtig, een jonge boom gelijk, klaar om te groeien en alle bomen omheen haar in de schaduw te plaatsen, en even krachtig en puur haar poëzie die ze uitsprak over de hoofden van de genodigden.

Ik heb maar een deel van haar woorden gehoord, maar de poëzie, zoals ze die bracht, droop er af, greep me bij de keel en kwam over als het Toccata en Fuga van Bach op het einde van een solemnele mis in  een kathedraal.

Haar verschijning alleen, hoe ze daar stond, gekleed en opgesmukt door het grootste modehuis, de klank van haar woorden, de beweging van haar vingers, haar handen, haar armen, haar lichaam, als van een ballerina, alles de perfectie van de perfectie zijnde, een onvergetelijke, zich nog nooit voorgedane presentatie zoals ze daar op een grandioze wijze haar woorden bracht die geen simpele woorden waren, maar elegant en mooi, zoals ze zelf zegde.

Ze zal niet onopgemerkt door het leven gaan. Zoals ze er stond, is het bijna een zekerheid dat alles in haar - zo overtuigend stond ze daar - er zal op gericht zijn om er  werkelijk, in levende lijve te staan op januari 20 van het jaar  2036, wat niet meer zo ver af is, amper vier maal vier jaar, ze heeft het goed berekend. En ik, de kracht van haar houding in mij geplant, zie haar in staat dit doel te bereiken, zeg ik dat ze een betovering was.

Ik zocht naar de woorden die ze sprak, het gedicht dat ze geschreven had, dat ze bracht fladderend zoals een vlinder, klaar om op te stijgen samen met de klanken over de genodigden, over the president himself.

Wat een eer het was voor haar en wat een eer het was voor de Poëzie die hier het hoge woord kreeg op het meest gewenste ogenblik, gevolgd en gehoord door een massa mensen toekijkend en luisterend op de flanken van de wellicht volledige aardbol, meer kan niet.

En zij, dat meer dan frêle iets, stond daar, pal en todopoderosa, almachtig, als het centrale punt op aarde, om te bewijzen de grootheid van de poëzie die ineens alle rechten van het bestaan verworven had. Ver voor haar, maar dat wist ze wellicht niet, was er Saint-John Perse geweest die de poëzie had geëerd toen hij de Nobelprijs voor literatuur had gekregen en hij het wist dat: ‘la grâce poétique, l’étincelle du divin, vit à jamais dans le silex humain.’

Ik denk dat de gratie van de Poëzie nog lang zal leven in Amanda Gorman.                                                       .

[1] Amanda Gorman says, her poem ‘The Hill We Climb’ is about a new chapter in the United States, about the future and doing that through the elegance and the beauty of words.

23-01-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik wil vergeten wat ik gisteren schreef, zoals ik al vergeten ben wat ik de dagen ervoor heb geschreven. Om het te weten moet ik teruggaan en herlezen wat er staat. De voorbije geschriften zijn alle het resultaat van een momentum in mij leven. Alle samen zijn ze mijn leven, elk afzonderlijk zijn het passages in mijn dagen.

Als ik opsta uit de nacht is er wel al wat er geschreven staat, maar het voorbije is voorbij, ik begin opnieuw. Ongeschreven gedachten keren terug, dringen zich op en worden geschreven, misschien staan ze zelfs al ergens opgetekend, het kan. Zo, luisterend naar KLARA vind ik dat componisten in muziek ademen, zoals anderen lijk ik, ademen in woorden en nog anderen in beelden, in schilderijen. Eens je als individu in het zog van de klanken, de woorden, de beelden gekomen bent, geraak je er niet meer uit en word je, je leven lang meegenomen, in een creatieve flow die enkel met de dood stilvallen kan.

Wat allen met elkaar gemeen hebben is de onverwoestbare drang creatief te zijn en te blijven. Ze zijn bezeten door wat ik, o zo graag noemen wil, het kosmische, ze zijn de bloedeigen kinderen van de Kosmos, ik heb er geen andere verklaring voor.

We zijn allen kinderen van de Kosmos, niet allen in een zelfde mate, niet allen voelen we ons kind van wat ons overstijgt, maar in de mate we er ons kind van voelen zijn we opgenomen in het zog ervan.

Dit is eens te meer een boude uitspraak, ik deed er al enkele. Ik bedoel hiermede dat men de aarde achterwege laten moet als we kunst bedrijven, we moeten ons opstellen, tenminste tussen aarde en hemel, hoe dichter bij de hemel hoe groter de kunst in dit geval.

En zeker is het dat we op dergelijke momenten onze krachten halen moeten uit de onverzadigbare creatieve eigenheid van het Universum dat ons omkleedt. Kunst en creativiteit kunnen enkel liggen in en gedragen worden door deze eigenheid.

Het kan ook, dat elke vorm van kunst keert en draait om het Woord waaruit alles is ontstaan zijn en dan ook verder en verder zijn tentakels om ons heen heeft vast geankerd als een wikke omheen de graanstengel, en dat het vanuit de wikkerank is dat alles om ons wordt belicht en bekrachtigd en met nieuw leven wordt gevoed.

Vereeuwigd staan we op uit het Woord, dat van alle geslachten is, van alle volkeren, van alle religies, van alle vormen van leven. Het Woord dat onze binding is met al wat was, al wat is en al wat nog komen zal.

Van uit dit tranendal – voor velen vandaag – richten we ons op om meer mens te zijn, meer homo sapiens om meer van het Woord te zijn, ondanks alles wat er ons van verwijderd houdt.

Het kan nog eeuwen duren, maar we halen het, er is ons enkel nood aan een nieuwe vorm van het sacrale.

22-01-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik hoorde dat Gioachino Rossini (1792-1862) 39 opera’s schreef naast al het andere werk dat hij presteerde, cantates, missen, sonates, symfonieën - het is een lange lijst die we vinden op Wikipedia - en dit van zijn achttiende tot zijn zestigste. Die man heeft niet stil gezeten. Trouwens ik geloof dat er geen kunstenaar is die de tijd vindt ook maar even stil te zitten, inactief te zijn, is hij het niet in daden hij is het zeker niet in gedachten, voortdurend is zijn geest begaan met wat hij makende is of plant te maken. Het is, zoals zovele geschiedenissen, zonder einde of, tot het einde toe. Pessoa vroeg zijn bril toen hij stervende was alsof hij dacht verder te kunnen schrijven na zijn dood.

Een kunstenaar, welke ook, eens hij werkende is, leeft in een wereld achter de wereld van het dagelijkse, een onwezenlijke die hij tracht wezenlijk binnen te dringen en er te wonen.

Als ik zie wat vele componisten, schrijvers, schilders, beeldhouwers gepresteerd hebben, dan kan het niet anders, ze hebben, buiten hun eigen wereld, geen ogenblik rust gekend. Ze hebben die ook niet gezocht omdat de wereld er buiten, voor de essentie die ze betrachtten, belangloos was, in vele gevallen te belangloos. Er zijn gevallen gekend - ook dit van mij besef ik nu tot mijn scha en bijna schande - die aldus faliekant zijn uitgevallen.

Maurice Gilliams, voor hij begon aan zijn ‘Elias of het Gevecht met de Nachtegalen’ wist het ook toen hij verwees naar de Franse dichter Francis Jammes die uitriep ‘la poésie que j’ai rêvée gâta toute ma vie. Ah, qui donc m’aimera. Een uitroep waar ik keer op keer op terugval alsof ik die zelf zou geschreven hebben, zo indringerig lijken me deze woorden.

Je weet nu ook alles over mij, ik heb niets meer te verbergen. Trouwens het is iets dat ik regelmatig herhaal, iets dat ik verwijt aan de poëet in mij, die maar niet zwijgen wil en me volledig in zijn macht heeft na al die tijd dat hij meester is geweest over mijn doen en ook over mijn laten.

Dit is het gevaar dat verbonden is aan het, in een te grote mate, negeren van het dagelijkse dat nochtans de basis is voor het andere, en als dit andere teveel, of zelfs uitsluitend, aandacht krijgt dan loopt het mis.

In feite zijn we van de aarde en is het aan de aarde dat we rekenschap verschuldigd zijn, je kunt er zo maar niet aan voorbij alsof alles van de hemel en dan bedoel ik de Kosmos, zou zijn. Zijn van die wereld achter de wereld, er blijvend in vertoeven, zonder een opening  naar het gewone, het alledaagse, leidt tot een te grote afzondering. Ik ondervind dit, nu ik ‘533. Een dagenboek’ van Cees Nooteboom in wandel. Hij leeft in evenwicht. Een deel, het juiste, is van de dagen, het andere in van het kosmische, is van het ‘niet-van-deze-wereld’ zijnde. Ik ben te ver gegaan om hem nu nog te volgen.

Zonde.

21-01-2021, 04:33 geschreven door Ugo d'Oorde  

Zeg me hoe ik me voel vanmorgen en ik zal je zeggen wie ik ben. Niet veel, niet veel, een stukje mens nog die zich tracht te verlengen met wat geschriften, woorden die, eens wat dagen erover, verdwijnen zullen zoals de bladeren van de laatste herfst verdwenen zijn.

Zo zeg me hoe ik me voel opdat ik verder schrijve. Mooi die zin vind je niet, mooi die taal van ons, ‘opdat ik verder schrijve’, die oude vergeten, verloren voorwaardelijke wijze, ce conditionnel des temps passés. Hoe ik me nog altijd verleiden laat nog van het oude te zijn, de tijd van de ‘verhandeling’ die we te schrijven hadden, een fluitje van een cent van zodra ik mijn eerst zin had - zoals vandaag - een zin die in zich de ganse verhandeling droeg.

Het is wat me nog rest en het volstaat me. Het houdt me levend van vroeg in de morgen tot laat in de nacht. Dit is de essentie van wat ik te zeggen heb vandaag, aldus weet je wie ik ben, weet je wat er overblijft van mij. Meer is het niet. Of toch, ik denk eraan het houdt me weg van de dood, it keeps death away, hij is geen onderwerp in mijn gedachten, hij is er wel, ondergronds,  maar hij krijgt geen zeggingskracht bovenaards, hij wordt versmacht door wat ik schrijf over de geest in ons, het onsterfelijk element waar hij niet de minste vat op heeft, waar hij totaal machteloos tegenover staat.

Aldus is dit ook een aspect van wie ik ben, een vaandel waarmee ik door het leven ga, zoals het vaandel dat volgens Dante, Christus droeg als hij de Hel binnenwandelde.

Ik mag me dus, in deze tijden met de Covid 19, en andere op de loer, vooral ook niet laten gaan - jullie evenmin! - niet denken aan wat ik mogelijks kan ontmoeten op de weg die voor mij ligt.

Ik schrijf dit, omwolkt met de klanken en de woorden van KLARA, ze vullen mijn gedachten niet, ze beïnvloeden mijn woorden niet, ik hoor wel de muziek, hoor wel de namen: Respighi, Aranjuez, Verdi en zijn Slavenkoor - Va, pensiero sull’ali dorate/ ga, gedacht op de gouden vleugels - waar ik niet aan voorbij kan, waar ik naar luister, het opneem in mij, iets oneindig dat me rillingen geeft, om daarna terug te komen tot deze woorden, mijn blog waarvoor ik een waardig einde moet vinden.

Zo, mijn vrienden, is elke morgen een uitdaging voor de geest in mij, een uitdaging die ik elke  dag aanga. Soms kom ik er uit tevreden met mezelf, soms is dit minder, maar eens volbracht wordt het een gedane zaak.

Nu hoor ik de wind tegen het raam, weet ik de donkere luchten zwaar van regen en ga ik heen met een of andere muziek waarvan de naam van de componist me ontging, was het Prokofief? Inderdaad, het was hij.

Ik kan nu denken aan mijn blog voor morgen. Zo gaat het nu eenmaal.

20-01-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben telkens verbaasd te zien hoe vlug de tijd vliedt in de morgen, hoe vlug de uren voorbijgaan, inbeelding natuurlijk omdat ik bezig ben, omdat ik geen oog heb voor wat gebeurt omheen mij of buiten, ver van mij in de wereld, want ik ben vroeg al binnengegaan in het huis van mijn gedachten en herinneringen.

Ik hoorde vorige zondag op KLARA dat de wetenschap er vóór 2045 in slagen zou het brein van de mens down te loaden op een memostick zodat hij verder leven zou na zijn dood. Ik dacht erover na dat die  tenminste de zekerheid moest hebben dat al zijn gedachten én herinneringen opgeborgen zitten, ergens - wellicht in de hersenen - in zijn lichaam.

Het schijnt me niet onmogelijk dat in dergelijk geval het brein zou kunnen afgetapt worden, is het in 2045 nog niet, de toekomst van de wetenschap steekt vol beloften en verrassingen, maar, of de gedachten en de herinneringen zich in het lichaam bevinden en bijvoorbeeld niet in de golven van de geest omheen het lichaam, weet ik niet. Ik betwijfel evenwel of de producten van de geest zich voordoen onder een of andere materiële vorm zodat ze bereikbaar zouden zijn en gedownload zouden kunnen worden.

Ik heb dus mijn twijfels over een dergelijke mogelijkheid, zoals ik ook mijn twijfels heb over heel wat er is van het geestelijk landschap waarin onze memorie functioneert. De Kosmos, een geheel zijnde, een aaneen en ineen geklonterde massa deeltjes zijnde, is hierbij mijn vertrekpunt. In dit verband hoor ik soms dat de vlucht van een vlinder in China een onweer kan veroorzaken in Brazilië. Is dit een gekheid, of veel te sterk overdreven?  

En vanuit dit perspectief heb ik geen enkele zekerheid meer als het aankomt op gedachten of herinneringen, ook op de plaats waar deze zich eigenlijk wel bevinden.

Laat me dus stellen dat ik me tracht te zien als een deeltje van die aaneen- en ineen geklonterde Kosmos, waarin alles met alles verbonden zou zijn, zoals ons geleerd wordt.

Ik denk nu aan de vriend die me gisteren vergastte op de zin van Christian Bobin en me ook  aanraadde ‘te blijven schrijven, ik probeer je te lezen en te verstaan.’ Schreef hij.

Ik neem aan dat het moeilijk is in te zien dat alles met alles op de een of andere wijze met elkaar verbonden is, zeker hier op aarde, want het betekent dat alle grassprietjes op een pelouse niet alleen met elkaar zouden verbonden zijn maar ook met de ganse omgeving ook met jezelf, ook met al wat je doet of denkt, ook met al wat gebeurt in de wereld, zelfs in de Kosmos.

Logischerwijze is dit het beeld van die verbondenheid en ik beken eerlijk dat ik er moeite mee heb dit aldus te begrijpen. Maar het ene vloeit voor uit het andere en ik heb evenveel moeite met wat openlijk gezegd wordt in de wereld van de wetenschap, dat we stof van de sterren zijn.

Er staat dus geen rem op de gecompliceerdheid van de wereld en dus ook niet op de gecompliceerdheid van wie en wat we zijn.

Zeker is: is het ingewikkeld, is het moeilijk te begrijpen, het is dan toch boeiend en oneindig, het bewijst de grootheid van de geest in ons.

Waar het op aankomt.

19-01-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde