C’est seulement quand il est âgé que l’homme peut ignorer l’opinion du troupeau, l’opinion du public et de l’avenir. Il est seul avec sa mort prochaine, et la mort n’a ni yeux ni oreilles, il n’a pas besoin de lui plaire, il peut faire et dire ce qu’il lui plaît à lui-même de faire et de dire.

Milan Kundera in ‘La Vie est ailleurs’.

Waarom zou ik me dan zorgen maken over wat ik schrijf als het maar mijn gedachten zijn die ik neerschrijf op een spraakkundig exacte wijze en me inspan om dit te doen op de meest leesbare en literaire wijze.

Ik heb geen rekenschap meer te geven dan aan mezelf. En of het gepubliceerd wordt of niet, who cares? Het staat er en het is te nemen of te laten en niemand van de huidige schrijvers heeft er iets op aan te merken, ik schrijf met de dood ergens aanwezig in een andere kamer maar hopende dat hij niet naast mij zit om toe te zien op wat ik over hem aan het schrijven ben.

Totaal verschillend was het, toen ik over Dante schreef en Dante over mijn schouder toekeek, monkelend en er ook mijn broer Daniël was die me volgde en vanuit zijn hoogte en zijn kennis me verwees naar boeken in mijn omgeving waar ik een antwoord vinden kon op de vragen die ik me stelde. Dit waren grote momenten van verbondenheid over de dood heen.

Ongeletterd als ik was en nog steeds ben wat literatuur betreft heb ik immer mijn toevlucht moeten nemen tot wat ik lezen kon bij anderen. Vandaag is Milan Kundera mijn toevlucht geweest. Ik dank hem en weet dat zijn woorden met eeuwigheid zijn omkranst.

14-03-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Toen ik jaren geleden voor het eerst kwam in Cabo de las Huertas, of de ‘Kaap der Tuinen’ in Alicante/San Juan was er hier tussen de baan en de zee, een met planten en bloemen bedekte rotsachtige bodem die afdaalde naar de zee toe, met hier en naar nog de resten van de stukjes steunmuren, overblijfsels van de terrasvormige tuintjes van vroeger. Tal van kleine wegeltjes slingerden zich naar beneden doorheen een enorm rijke variëteit van bloemen en planten. Bij elke wandeltocht ontdekte ik er nieuwe, met de meest verrassende vormen en kleuren. Toen maakte niet alleen de zee maar ook de flora tussen de rotsen, het onderwerp uit van mijn geschriften. Ganse velden waren er, telkens van een bepaalde soort die andere planten hadden verjaagd en zich gegroepeerd hielden in een veld van kleuren.

Op een morgen toen ik aankwam op onze gewone plaats met Carlos, de oom van mijn echtgenote, waren bulldozers begonnen met het effenen van de rotsachtige gronden en dit zonder het minste respect voor de bestaande flora. En op een paar jaren tijd verdween de helft van de bewandelbare rotsmassa en schoten rijen gelijnde villa’s uit de grond, die nu voor een kwart verkocht zijn geraakt en hoogstens voor een tiende bewoond.

Gelukkig, alhoewel het meest dorre gedeelte, bleef er nog een park rotsen met beplanting van vroeger over, een deel dat voor mij evenwel moeilijker te bereiken valt en nu ook veel minder rijk is aan  flora.

Het stukje kust aan de Kaap der Tuinen staat voorbeeld voor de kusten van Costa Brava en Costa Blanca waar de flora over bijna de ganse lengte ervan verdwenen is door de vele hotels en villa’s die de kustlijn grondig hebben gewijzigd.

Voor ons kinderen en kleinkinderen die er zich nog zouden aan interesseren blijft er weinig over om op het gebied van bloemen en planten hier – en dit geldt ook voor vele plaatsen bij ons - nog ontdekkingen te doen. 

In een blog van een paar dagen geleden schreef ik over een klein plantje dat ik destijds hier op een bijzondere plaats aanwezig wist. Een plantje een vinger hoog, dat uitlopers kent onder de vorm van uiterst fijne rode draden die over de rotsstenen groeien en tot 20 cm lang worden.

Na de massacre van de bodem hier heb ik er jaren naar gezocht, en een paar dagen geleden werd ik beloond en vond ik het uiterst tere plantje terug naast de rots waar ik was gaan neerzitten.

Ik heb haar intimiteit verbroken, ben met een vergrootglas gaan kijken naar haar intiemste delen, maar ik ontdekte enkel dat de draden ontstonden uit de stengel zelf, en zich vertakten in nog fijner rode draden.

Heb nu een e-mail gestuurd naar Enric Marti, de man die hier een cataloog heeft samengesteld van meer dan 500 door hem gefotografeerde bloemen en planten. Heb hem een beschrijving gegeven van het plantje en kreeg een tijdje erna zijn antwoord, que los filamentos rozijas puede tratarse de una planta paràsita de genero cuscuta.(dat de roodachtige filamenten herkomstig kunnen zijn van een parasietplant van het geslacht Cuscuta).

Stuur me een foto ervan zegt hij dan kan ik het met zekerheid bevestigen.  Wat ik zal trachten te doen de komende dagen.

Stel dat ik een plantje gevonden heb dat hij niet kennen zou.

13-03-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Vreemd dacht hij, men kiest vandaag een vertegenwoordiger van God op aarde, of is het ‘slechts’ iemand om Petrus te vertegenwoordigen? 

Maar jij, dacht hij, waar ben jij nu al meer dan 700 dagen mee bezig; wat is het dat je bezielt, als je je neerzet waar ook, om te schrijven?

IJdelheid, mijn vriend, ijdelheid. Je blijvend betrachten je woorden te laten vloeien lijk water en te laten overkomen als kleine stukjes literatuur want voor minder doe je het niet; te hopen dat je gelezen wordt en dat op een zekere dag, een uitgever zal opduiken die je benaderen zal om je ‘onsterfelijk’ werk te publiceren; te dromen dat je vertaald zult worden, gevraagd zult worden om voordrachten te geven over poëzie, over Akhnaton of over Velikovsky misschien?

IJdelheid, je hebben en je houden ijdelheid.

Of toch, is er ondanks alles, ook niet een andere reden? Heb je niet het gevoel met je blog (aan je been) iets meer te zijn, je leven een vulling te hebben gegeven die de moeite loont om er verder mee te gaan en je dagen, die op hun einde lopen, nog wat kleur te geven ?

Vragen die je stellen blijft, maar het is beter dit dan eens te meer uit te weiden over je God.

12-03-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Van vele dingen heb ik me afgevraagd hoe ze tot stand zijn gekomen, maar niet van de zee, niet van de winden of de luchten. Deze zijn, hebben geen herkomst nodig, geen geboren worden.

Maar hoe kwam het dat ik als boorling ben opgestaan en na vele avonturen hier ben terecht gekomen en woorden blijf te grabbel gooien, onverantwoord en zonder zeggingskracht om naar te leven.

Hoe het kwam dat ik te dikwijls God ook heb genoemd, tot tergends toe, blijven zeggen dat Hij niet anders dan het Zijnde is en nu, ook het klaterzilver op het water dat mijn oog verblindt Hij is.

En ik het niet zien zou, het niet weten zou, mijn Mis op zondag tot Hem gesproken, opvallend opgetogen opgemerkt, hier neergezeten, zoals Rodin het ooit wel zag?

En toch, en toch, als ik heb gemeend het grote hier te zien, ook het kleine is me niet ontgaan als ik vond, wat ik jaren vroeger had ontdekt – vóór uit de rotsen villa’s zijn gegroeid - het nietig plantje, zonder naam voor mij, dat uitloopt over stukken rots, in ragfijne rode slingerdraden die ik later misschien, aarzelend knippen zal voor ik hier verga, om in te kaderen voor de eeuwigheid.

Dit is dan geen gedicht geworden, al kon het wel, maar dan toch een eerste zin van wat morgen komen kan.

11-03-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ooit heb ik geschreven dat je een God moet zijn om, vertrekkende van het meest minimale deeltje, een atoom te bouwen met een kern en elektronen die er omheen draaien en keren met de snelheid van het licht. En niet alleen een atoom te bouwen maar vooreerst het concept ervan te bedenken, of dan toch dit concept wezenlijk in zich te dragen, of dan toch dit concept potentieel voorhanden te hebben.

En, een God in het kwadraat moet zijn om, vertrekkende van uit deze minimaalste deeltjes samen gekoekt in het atoom, uit te komen in een Universum waar alles met alles verbonden is, niet alleen uiterlijk maar meer nog innerlijk. Om aldus een Universum te doen ontstaan en wat meer is, levend te houden en in dat Universum wezens te plaatsen die nadenken kunnen, deze minimaalste deeltjes gebruikende, om zich vragen te stellen over wat er is, en hoe dit gekomen is.

Dit ‘zelf-ontstaan’ noemen we God omdat het een naam is die ons van in onze jeugd werd ingegeven. Of het Al ontstaan uit God, met alsdan de nieuwe vraag of er, én het Al is, én God, of, het Al IS God.

In een andere omgeving kan dit elke andere naam krijgen omdat we nu eenmaal geneigd zijn alles bij naam te noemen. Er zijn er die zeggen dat het Al ontstaan is uit het ‘Niets’, al hebben ze geen enkele zekerheid of dit beruchte Niets, niet ontstond uit ‘Iets’ dat er was en nog is.

Anderen wagen het voorop te stellen dat er altijd in potentie een Universum is geweest en dat het maar normaal is dat deze potentialiteit eens met een big bang zich realiseren zou.

Ik houd het bij: ‘alles is ontstaan uit het Woord of, alles is ontstaan uit Tao’. Beide vereenzelvig ik met de Geest die in zijn materiële vorm, want dit heeft hij, vertegenwoordigd wordt door de minimaalste deeltjes, zijnde de Higgs of andere deeltjes.

Het grote geluk van de mens is dat hij het niet weet met zekerheid en dat zijn enige zekerheid is dat hij ‘kan’ blijven zoeken om wellicht nooit te vinden wat hij zoekt.

Dit is, mijn goede vriend, wat ik bedoelde toen ik een paar dagen geleden geschreven heb dat de Kardinalen in Rome, die een hoofdverantwoordelijke gaan zoeken voor God, hier niet de minste aandacht zullen voor hebben.

En ook, in El País, het blad dat ik hier elke dag doorblader – het lezen zou me elke dag een week tijd vergen – vond ik de woorden van Jezus gelegd in de mond van Paus Benedictus XVI:

‘Yo soy el Camino, la Verdad y la Vida, nadie accede al Padre sino por Mi’, of in de versie van King James van 1611 – die ik hier heb – ‘I am the way, the truth and the life; no man cometh unto the Father, but by me. (Johannes 14, 6).

Ik denk niet dat hier iets zal aan gewijzigd worden.

10-03-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Opspattend tot mijn voeten,

dit is hun welkomstgroet,

hun blijheid me te zien

en te weten

hoe ik me voel bij hen:

golven van mijn hart,

golven van mijn verheugen

en mijn herinneren

aan zij die hier zaten naast mij

met boeken die ik niet las

en niet droomde te lezen

omdat ik de zee hier las

van binnen en van buiten.

meer dan ik ooit boeken las.

Dit onbestaande ooit

omdat niet in te beelden is

hoe het zijn hier is, hoe de geluiden,

hoe het water hoe de boten

– Ulysses achterna -

hoe de wereld ingekort,

herleid tot water en tot luchten

en zon in het gelaat.

Ik schamel man

die dit beleven mag,

dankbaarheid is mijn lot:

mijn hoop en mijn onsterfelijk zijn

in deze ogenblikken

met Capra aan mijn zijde.

Heb dus helemaal niets geschreven

van wat ik zeggen wou.

machteloosheid is soms ons vermogen:

wij arme schrijvers,

die woorden zoekend

in de golven

keer op keer willen herbeginnen

om eens te komen

op de plaats die niet te bereiken is.

09-03-2013, 20:25 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heb hier, naast het schrijven van mijn literaire ‘uitspattingen’, wat dat zijn ze soms, naast de zee, de luchten en de rotsen die mijn inspiratie zijn, naast mijn dagblad hier is er ook, grote delen van de dag en de avond Radio Nacional de España, de zender die 24 op 24 uur klassieke muziek brengt, ruim gecommentarieerd, niet zoals ‘Klara’dus.

Deze morgen was er het pianoconcert van Michael Tippett en onmiddellijk maakte ik de band met een vroegere trouwe vriend van me, iemand met de voor hem ongemakkelijk te dragen naam, Leonard Hoendervangers. Je loopt zo maar rond als kind in deze harde wereld met een dergelijk klinkende naam.

Hij sprak me er nooit over, waarom zou hij, we spraken over klassieke muziek en opera, we spraken over Amerikaanse en Russische literatuur en ik heb heel wat geleerd van hem. Hij was de eertse die me sprak over de toen weinig gekende Gustav Mahler en dan vooral dezes ‘Lied von der Erde’. Hij sprak me over Shostakovich en tal van andere componisten die ik – we waren toen begin in de twintig – helemaal niet kende. En op een morgen en dit herinner ik me nog heel goed, kwam hij me vertellen over Michael Tippett die ik beluisteren moest op het derde programma van de BBC. 

Hij was ook een verwoed lezer, vooral de Amerikaanse en Russische literatuur. En het is hij die me sprak over de boeken van Faulkner, Dos Passos, Steinbeck, Hemingway, over Sholokov, Pasternak.

Durf ik negeren dat ik heel wat aan hem te danken heb, dat hij mee gewerkt heeft aan mijn vorming?

Zo is zijn naam meer dan verbonden aan de naam van Tippett, aan de naam van schrijvers zoals ook deze van ‘God’s little Acre’ wiens naam ik vergeten ben.

Omdat ik zijn nagedachtenis in eer wil houden en eraan de glans geven die hij als klassieke-muziekkenner en een even groot literatuurkenner, ruimschoots verdiende heb ik ,eraan gehouden deze blog aan hem te wijden.

Hij zal me hier enkele dagen vergezellen. Straks aan zee zal hij me opzoeken en zetten we onze  gesprekken   van jaren terug, verder.

Zo gaat het nu eenmaal in het leven met zij die al zijn ze er niet meer toch verder leven in onze gedachten.

08-03-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Braziliaanse kardinalen wensen kennis te kunnen nemen van de geheime inhoud van de ‘Vatileaks’, lees ik hier waar de golven zich hoog op de rotsen storten. Dos sitios, twee plaatsen die zich nu raken voor een korte tijd: de openheid van de golven hier en de kardinalen opgesloten in hun kardinaal zijn.  

En dit is het beeld dat ik houd. Ik deel van een levend schilderij die aanvangt aan de horizont met de luchten erboven en uitloopt in een bewegende vlakte licht en water, tot en met de golven die openspatten tot op mijn handen, tot op het dagblad op mijn schoot, telkens en telkens en ik, in onderaan in het schilderij opgenomen.

Buiten het kader van de schilderij ligt de wereld: de straten en de huizen, en voor de gelegenheid wat er gebeuren gaat binnen de zalen van het Vaticaan waar ze, onomwonden, weten wat er is van God en wat over Hem geschreven staat, voor altijd dachten ze. En nu wachtend op Zijn interventie om te beslissen wat beslist moet worden. 

Twee plaatsen omheen de woorden van deze man die hier aan het schrijven zit, en nadenkt over wat is van de wereld, zoals het gisteren was en eergisteren, tot zijn schrijven ophouden zal hier, terwijl de golven blijven komen zullen, eeuwen nog.

Ik in mijn kader en de kardinalen in de Sixtijnse kapel.

Ik las ooit Fritjov Capra, die, als fysicus, gezeten op de rotsen aan de zee – zoals ik hier elke dag zit - als fysicus wist dat zand, rotsen, water, lucht, in feite een grote, trillende beweging is van atomen en energieën waarover hij schrijft in de inleiding bij zijn ‘Tao of Physics’:

Ik ‘zag’, een gigantische stroom van energieën neerkomen uit de ruimte en, hoe de atomen omheen mij en deze van mijn lichaam deelnamen aan deze kosmische dans van energieën, waarbij in ritmische pulsen deeltjes vernietigd werden en er voortdurend nieuwe ontstonden.

Ik verhaalde dit reeds in een verre blog, maar het is mijn overtuiging dat je het beeld van Capra vasthouden moet als je je een gedacht wil vormen over God.

Wat de kardinalen niet zullen doen in Rome.

07-03-2013, 21:47 geschreven door Ugo d'Oorde  

Gekneld tussen de woorden,

gedachten die niet komen willen,

omwille

van wat geborgen blijven zal

voor later

als we er niet meer zullen zijn.

Tevergeefs de bodem

omgespit,

de wegen afgelopen

de rotsen hier doorzocht,

de jonge bloei van bloemen

en van planten,

opgerakeld al wat ik wist en kende

en nog niet vergeten was

na zo lange, tevergeefs.

Maar tussen woorden gekneld

niet achterhaald

wat te achterhalen is

in normale tijden. Dacht ik al

later hier terug te komen

als het van alle dagen

de meest lichtende zal zijn,

de meest hongerige

naar woorden.

Blootgesteld

aan de golven om te weten

wat ik schrijven kan,

van verre komen ze aangerold,

niet te stuiten.

Zo wordt gezegd.

06-03-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het kan niet dat telkens ik hier kom aan zee, ik een gedicht zou schrijven – al wou ik wel – maar dit zou te veel  van het goede zijn. Al weet ik niet of mijn gedichten gesmaakt worden, opgehemeld of opzij geschoven. Want zoals altijd, mijn ganse leven al, schrijf ik in het ijle. Het zal wel het lot zijn van elke schrijver maar het belet niet dat elke reactie welgekomen zou zijn. Maar dit ter inleiding.

Ik hoorde vandaag dat er in Brussel een tentoonstelling loopt van de werken van Kandinsky, de man die bij hoog en laag beweerde dat hij in de ganse kunstwereld de eerste was om abstracte, niet-figuratieve kunst te produceren en wel in 1911.

Wat hij echter niet wist – of kon weten – is dat hij wat niet-figuratieve kunst betrof hij was voorafgegaan door een Zweedse schilderes, Hilma af Klimt die dankzij de Zweedse wet die vrouwen toeliet tot de kunsten- academie schilderes was geworden en die om den brode, rond de vorige eeuwwisseling, zich onledig hield met het schilderen van kleine weinig zeggende landschappen  en anatomische studies voor een veeartsen-instituut.

Liefhebster van in haar prille jeugd van spiritisme en theosofie, tekende ze ook, soms onder hypnose, cirkels omringd door ongewone ovalen vormen en uitlopende spiralen die ze zag als symbolen voor de totaliteit van de Kosmos. En dit van 1906 af, vijf jaar voor Kandinsky zijn eerste abstracte schilderij maakte.

Ze overleed in 1944, in de ,ouderdom van 81 jaar. Merkwaardig was dat zich baserend op de reactie van de mensen die haar omringden, ze overtuigd was dat de wereld niet klaar was om haar werk te appreciëren en ze voorag in haar testament dat haar werken pas twintig jaar na haar dood mochten getoond worden.

Pas in 1986 werden enkele van haar werken tentoongesteld o.m. in Los Angeles en in le Centre Pompidou

Samenvallend met de tentoonstelling Kandinsky in Brussel loop er voor het ogenblik een retrospectieve van haar niet figuratieve werken in het Moderna Museet van Stockholm.

(El País van 4 maart 2013, Alex Vicente van uit Stockholm).

05-03-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Dit is van alle zeeën

hier mijn uitverkorene,

mijn langstlevende,

omdat hier ik wortel schoot

tot in de diepste gronden

en haar gezangen vastgelegd

of ik nu schrijf of niet schrijf

of kijken blijf, horen blijf

hoe de wind en hoe de golven

en hoe mijn bloed

na vele dagen stil gelegen

nu weer vloeien gaat.

Is van alle zeeën

hier de zee mijn toevluchtsoord,

mijn jeugd maar ook mijn ouderdom,

mijn stilte en mijn opgetogen zijn,

schuchter man, ik van jaren,

gezondigd en ver afgedreven

zoals het gebeuren kan.

Waag ik dan meer golf te zijn,

mijn geest

opspringend keer op keer

tegen de rotsen hier.
 

Herboren

na te zijn heengegaan.

04-03-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is telkens een opluchting als ik met mijn blog klaar ben. Alhoewel dit niet iets is om te melden vanaf mijn hoogste berg hier - eigenlijk is het maar een heuvel - maar als ik de heuvel beklim wordt het een berg.

Het stijgen helpt me bij het schrijven, elke stap is een woord en soms komen die samen in een vreemde rangorde die ik dan mee neem tot de top om gezeten in de wind, die mijn vriend hier is, neer te schrijven op ongelijnd papier in een klein notaboekje, schuin schrijvend van laag naar  hoog zodat ik telkens uitkom met een paralellogram aan tekst.

Zijn deze gedachten waard geschreven te worden, is het hiermede dat ik de wereld ga verbazen; Anthony op de plaats waar hij me leest, of al die anderen die me lezen, thuis, hoger in het noorden, of lager, doorgedrongen tot Venezia?

Mijn opluchting blijft dus beperkt voor iemand die het maximum beoogt.

Maar vandaag zijn de luchten van een ongewoon type, de wind dringt door mijn windjak, tot op mijn naakte huid, niet strelend vandaag, niet tegemoetkomend, maar eerder ongenaakbaar hard en intrigerend, zoals de dingen die ik lees. 

Zo van een schrijver – ik zei het al ik lees alleen nog over schrijvers en hun boeken – een filosófico, Javier Gomà, ‘die zich in een nieuw boek van hem: ‘Necesario pero impossible’, of ‘Nodig maar onmogelijk’ ontfermt over een in vergetelheid geraakt concept, de onsterfelijkheid van de ziel.

Hiermede bevestigt hij wat Borges schreef, namelijk dat de onsterfelijkheid een zaak is die enkel nog de Spanjaarden interesseert[1].

De schrijver heeft er vertrouwen in dat zijn boek zal geapprecieerd worden door agnostekers als door niet dogmatische gelovigen.

Maar wat de uitkomst van de onsterfelijkheid van de ziel betreft denk ik dat we beter het resultaat afwachten van wat de kardinalen in conclaaf gaan beslissen. Zo, in afwachting denk ik niet me te laten verleiden door het boek van Javier Gomà.

Zo las ik gisteren ook het betoog van Hans Küng die hoopte dat na de Arabische lente er ‘una primavera vaticana’ komen zou, al vreesde hij ervoor dat het zo een vaart niet zou lopen en dat de macht van de Curie die Benedictus XVI als paus had kunnen laten benoemen, stokken in de wielen steken zou en dat het monarchistisch-absolutistisch regime van de Kerk, dat er gekomen was na Gregorius VII in de XIde eeuw, niet zou gebroken worden.

Küng is de mening toegedaan dat het pontificaat van Benedictus XVI er een was van mislukkingen, dat hij er in geslaagd was de protestanten te mishagen evenals de joden, de muzelmannen, de clerus van Latijns-Amerika, de vrouwen, de theologen-reformisten en alle katholieken die de in het Concilie van 1962 voorgestelde wijzigingen gunstig waren.

Aan deze mislukkingen moeten toegevoegd worden de vele schandalen die de Kerk getroffen hebben, om dan zeker de vatileaks niet te vergeten die heel wat getuigenissen hebben bloot gelegd van de machtsstrijd, de intriges en seksuele delicten die de Curia teisterden ‘y que parece ser una de las principales razones por las que Benedicto ha decido abandonar.

Ik zou nog verder kunnen uitweiden over het artikel in El País van 1 maart uit The New York Times. Maar van Hans Küng kan niet anders verwacht worden dan  dat er een Paus verkozen wordt die de moed en de visie zou hebben om totaal andere wegen in te slaan.

Wat die wegen zijn is niet eenvoudig voorop te stellen. Zeker is dat de Kerk meer dan oog moet hebben voor de progressie gemaakt door de wetenschap, al was het maar, wat mij betreft, oog hebben voor, en ondergaan, het bestaan van zo iets als het Higgs deeltje.

Ben ik nu opgelucht, nu ik zo ver gekomen ben met mijn blog die ik in het begin heel kort dacht te houden?

03-03-2013, 21:14 geschreven door Ugo d'Oorde  

Zij die een boek willen schrijven zijn vroeg wakker en zitten neer in kamerjas voor hun wit blad, klaar, zoals Hemingway klaar zat, om te verwerken wat hij de avond ervoor had overgehouden om er de volgende morgen te kunnen mee verder te gaan.

Ik denk dat vele schrijvers dit zouden willen. Mij lukt het – wel het vroeg opstaan - in elk geval niet. Er zit, wat dat betreft, een loomheid in mijn beslissen om de beelden en gedachten te kiezen die me bezoeken. Ook, en meestal, omdat ze twee richtingen uit willen en ik slechts één richting kan inslaan: blog of boek.

Zeg ik als ik neerzit, wat wordt het vandaag? En soms wordt het niets.

Gisteren gaf ik me de opdracht bij mijn leest te blijven, maar wat als je twee leesten hebt?

Van Amélie Nothomb weet ik – haar ritme is één boek per jaar, alleen Brusselmans produceert meer –dat ze opstaat om vier uur om te schrijven tot ze uitkomt op een punt met meerdere mogelijkheden en ze kiezen moet, rechtdoor, links of rechts. Ze neemt meestal de weg rechts, de weg met de meeste mogelijkheden zoals ze denkt, omdat het weg van God is.

Amélie schrijft aan een boek, niet met omwegen zoals ik, ze schrijft naar de hoogte toe of afdalend naar de vallei.

Ik schrijf in de flank van de berg, gestadig op dezelfde hoogte. Ik schrijf in de luwte van wat in de wereld gebeurt, geweld en oorlog, armoede en onderdrukking, ziekte en honger. Het zijn beelden die ik onderga, kronkels van gedachten, maar niets dat neerkomt op mijn blad, tenware ik het laatste beeld zou nemen, de vrouw die, ik mijn dagblad betalend, haar centiemen-beursje had uitgeschud op de toog om haar sigaretten te betalen.

Ik ga aan de wereld voorbij om een andere wereld binnen te treden, één oog wijd open, een ander die ik gesloten wil houden maar er niet voldoende in slaag, ware er niet de zee die me overweldigt.

02-03-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Kun je afwezig blijven bij wat er op het vlak van de economie en financiën gebeurt in de wereld: in Italië, Spanje en Griekenland, in België, in Europa. Kun je stoppen met het lezen van  de vele e-mails die je binnen krijgt over de torenhoge staatsschuld van de eurolanden en welke de gevolgen kunnen zijn binnen afzienbare tijden voor de Euro, wat ook Van Rompuy moge verklaren?

En wat heel wat meer is, kun je voorbijgaan aan al wat je leest over honger en oorlog, over verkrachting en zelfmoord-praktijken?
Nu, je houdt het wel in het oog maar het dringt niet door tot onder je vel, het is maar wat schaduw, het licht valt meestal op wat verteld wordt over schrijvers en hun boeken, of over kunstenaars en hun werken en je luistert als de gelegenheid zich voordoet, naar Pierrot Lunaire van Schönberg[1], want de weg die je nog met hart en ziel bewandelt is de weg van kunst en literatuur.

Maar alles samen genomen, je kunt het niet laten, je blijf de zinnen onderlijnen die je niet vergeten wilt omdat ze je passen en ook andere die je niet passend vindt; zaken die je later denkt te zullen lezen, maar zelden nog ter hand zult nemen.

Houd het zo, oude man, in kleine oases wordt je stem gehoord. Spreek verder met gedempte stem en zonder al te veel geflonker. Je doen en laten is zo minimaal, niet waard om te worden uitgebazuind.

Zo, blijf bij je leest, laat de wereld aan je voorbijgaan, schrijf over wat je schrijven wilt, de dagen komen, de dagen gaan, de zon zal schijnen of verborgen blijven. 

Weet, de lente meldt zich aan, blijf geborgen in je woorden, de tijd heeft je in zijn greep. Je leven is herleid tot het vullen van lijnen om op het einde van het blad terug te kijken, even maar, en denken dat het goed was, zoals gezegd wordt van de Schepping in de Bijbel. 

01-03-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een zesde van het jaar – van mijn 85^ste jaar - schoof voorbij. Gelukkig dat er iets van overblijft, gelukkig dat ik mijn dagen gevuld heb met woorden meer dan met daden zodat ze niet ongemerkt bleven, zodat elke dag een stempel meekreeg, een indruk van wie ik was of wat ik dacht.

De volgende stap, of maand, zal het een vierde zijn en daarna een derde en zo verder. En is het niet meer aan mij om aldus te rekenen het zal aan de wereld zijn. En het zal niets betekenen, er wordt nimmer een stop geplaatst, nimmer een herademing voor niemand.

De jacht op de dagen die komen blijft open. Voor mij is en blijft het een jacht op woorden, wondere woorden om te verbazen, en verbazen wil ik maar al te graag.

Woorden om je te treffen in het diepste van je gedachten en er even te wonen, even je mijn warmte te geven, je te benevelen, te verrassen, te verheffen, te op te hemelen als mens op deze aarde.

Ik sta op om je te schrijven en ga slapen na je geschreven te hebben, een snoer van dagen, een snoer van woorden, een woordenwereld waarin ik je onderdompel keer op keer, alsof het mijn opdracht was me opgelegd, nadat ik van Saramago, om hem nog eens te noemen en er daarna over te zwijgen, leerde uit zijn cuaderno hoe het kon en moest.

Met de nadruk op het 'moeten' is het daarna geworden. En ik zeg het vrank en vrij, het is geen blok aan mijn been meer, het is een geluk dat ik heb. Het enige, meest verhevene dat me rest om levend ouder te worden.

Ik hoorde dat Christian de Duve die de negentig moet voorbij zijn een nieuw boek uit heeft. Misschien zal ik het lezen als ik nog de tijd vind om te lezen.

Wat of wie ook, hij is een man naar mijn hart die andere klemtonen legt als hij schrijft:
‘Les innombrables apparences de la matière ont été réduites à un petit jeu de particules et forces élémentaires.’[1]

28-02-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben terug waar de zee zich onvervaard op de rotsen stort. Ik las er vanmorgen de woorden die ik er achterliet, de woorden op de steen, waaronder de urne met de as van Saramago, in het hart van Lisboa[1], met zicht op de Taag, werd ondergebracht.

En ik was minder dan ooit gelukkig met deze woorden voor een deel, wellicht door zijn echtgenote, gehaald uit de allerlaatste zin van zijn ‘Memorial do Convento’, zijn boek over de bouw van het volumineus klooster in Mafra waar ik ooit was.

Het is een zin, alhoewel passend voor Saramago, die mijn ogen vochtig maakt, omdat ik dacht dat het anders mocht, dat het anders kon: 

‘Mais não subiu para as estrellas,

 se a terra pertenecia’.

Maar hij steeg niet naar de sterren,

tot de aarde behoorde hij. 

Terwijl ik dacht dat hij terug tot leven kwam als zijn boeken in de hand genomen worden en hij gelezen wordt. En vooral dat het zeker niet de zin is die ik wens op de steen die mijn as bergen zal, wel zou ik schrijven:

Hij steeg op naar de sterren,

wat hier nog rust is wat as die overbleef.

Denkend aan wat ik las over de jonge farao die als een jonge eend opsteeg naar het sterrenbeeld van Orion, waar ik ook vertoeven wil.

En hier, op mijn plaats van altijd, is van de zee het boek dat ik lezen blijf. Zin na zin, beweging na beweging, die ik volgen blijf op dezelfde plaats waar ik eens, eens in de tijd die niet is, bij stormweer, duidelijk, zo duidelijk de stem van mijn broer heb gehoord  die me toeriep, ‘Karel ik leef, ik leef’.  Waarom zou ik het niet blijven zeggen?

En nu kijkend, mirando, binnenin de beweging van de golven  die de beweging van het Zijnde is. En niet begrijpend wat was en wat is en wat hieruit voortkomen moet.

Niets ervan begrijpend, nada. Luisterend naar de fluisterstem in mij, de glinstering van water in mij, van water over mij, de beweging van de Kosmos over mij.

Omdat ik eerst en vooral als geest geboren ben, geleefd, gehoopt en ik stijgen zal naar de sterren als hét Moment er is.

Mijn beste Saramago, het is hier dat ik wou zijn om die laatste zin van jou te lezen en je te zeggen hoe onterecht die is.

Toch schrijf ik je naam in alle geluiden van de zee, omkleed ik je met mijn inhoudelijk-zijn. Beroer ik je met de witte schuimlijn die van alle zeeën, alle oceanen, die van je eeuwigheid is.

Ik ben niet meer van de aarde als ik hier kom, Ik ben van de Geest die Kosmos is. Het is naar die Geest dat ik keren zal, dit kan niemand me ontnemen.

De wind jaagt door de pagina’s van je boek dat ik meebracht vanmorgen, alsof jouw geest het was, niet jouw nadas. Je leeft als ik je lees en je zult blijven leven als ik je lees, alle nadas van de nadas ten spijt. En je weet het al.

Je bent bij deze opgestaan, je resurrectie is voltrokken. Ik heb je hier ontmoet in de geluiden van de zee over mij en in mij, de geluiden van de wind dwars door je woorden heen.

Mijn vriend, Saramago, ik schreef het al, je sterft niet de dood, je sterft het eeuwig leven.

27-02-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een hele tijd geleden schreef ik hier, in San Juan–Alicante, een bundel gedichten onder de vorm van een poëtisch diario, een dagboek in dichtvorm, geïnspireerd op artikels in El País, op een boek van de atheïst Michel Onfray en een ander van de theoloog Enrique Miret Magdalena.

Heel wat dagen zijn hierover heen gegaan, eens voorbij, amper een handvol. Maar ogenschijnlijk, de grote gemoedsrust die ik toen kende is niet meer deze van nu.

Vandaag, gezeten op de plaats waar ik in feite nooit ben weggegaan bestormen de herinneringen me terug lijk de golven tegen de rotsen hier. De zee is nog altijd de grote levende en ik voel me nog steeds opgenomen in de oneindigheid van lucht en licht en water, terwijl in mij plots een vers van Ruusbroeck, opduikt dat ik overneem uit wat ik ooit schreef, in mijn tekst over het Inferno van Dante:

‘alle dinghe sin

 mi te inghe –

 ic ben so wid’,[1].

Heb reeds vroeger vooropgesteld dat ik de zekerheid heb dat het levende Universum, een soort Ego hebben moet dat er was van in den beginne, dat er misschien zelfs reeds was vóór alles begonnen is.

En ik keer terug naar de idee van Ruusbroeck: ‘ic ben so wid’ omdat ik ook, hier, staande op de hoogste berg, midden de eerste bloemen uit de dorre rotsen opgerezen, het impact heb gevoeld van de oneindige oneindigheid van het Universum dat ik een fractie van een ogenblik houden kon, en deze flits van oneindigheid zich wentelde en keerde in mij.

En ik vraag me af of Saramago, de schrijvende Saramago, wiens boeken ik hier achterliet, voor wie metafysische gedachten twijfel-ogenblikken zijn, of hij nimmer dit gevoel heeft gekend waarbij de oneindigheid zich opende, een kort ongrijpbaar ogenblik?

Ik vermoed het maar het kan evenwel dat hij dit gevoel anders en veel nuchterder dan ik, heeft geïnterpreteerd.

En nu, wat is er nodig, opdat ik, schrijvend over zee en luchten, over golf en beweging, over licht met water gemengd dat zilver is, dat gouden is - het licht dat God is zegt Lorca - opdat ik terug opgenomen worde in dit licht, om meer geest dan lichaam te zijn.

26-02-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Maar hij is tot het besluit gekomen dat de geest van de middeleeuwen verloren ging; dat het religieus-kosmische van de gotische kathedralen onbegrepen achterwege werd gelaten, geen aandacht meer krijgt omdat de wereld van vandaag geregeerd wordt door het materiële, door het zichtbare.

Het Latijn werd geschrapt en vervangen door de taal van het volk; de Gregoriaanse gezangen, waarin misschien wel de wortels van de gotiek gelegen zijn en die ons raakten in de geest, werden vervangen door gezangen zonder sfeer, zonder draagkracht; de priester houdt de rug gekeerd naar het oosten, terwijl hij vroeger, toen voor de mens het onzichtbare zichtbaar was, duidelijk wist dat alle krachten uit het oosten kwamen en dat hij het was die deze krachten opving om ze door te geven aan zijn gelovigen.
Of de woorden van de mis te accuraat geworden nu en het ‘dagelijkse brood’ voor de geest dat we vragen, want dat hebben we het meest nodig, bereikt ons niet meer. Weliswaar ook omdat we niet ontvankelijk meer zijn voor de woorden en omdat de denkende, levende mens, de naar spiritueel voedsel hijgende mens in een stroomversnelling is terechtgekomen waarin het materiële en het tijdelijke de bovenhand hebben.

Hoe komen we hier nog levend uit?

25-02-2013, 06:15 geschreven door Ugo d'Oorde  

Midden in de nacht, gewekt door een jagende wind om het huis en in de bomen was hij opgestaan omdat er beneden een deur open en dicht sloeg, zo dacht hij toch. Het geraas was lijk een wild gezang van vreemde krachten die het huis bestormden, alsof het spoken waren, stemmen en kreten uit het verleden die deze plaats opnieuw kwamen opzoeken. Hij had een zwaar wollen deken om zich geslagen en was gaan neerliggen op de sofa voor de haard, luisterend naar de geluiden in de haard. Lang had hij wakker gelegen denkend dat het huis heen en weer bewoog over hem, denkend dat het beter was op te staan en te schrijven, maar hij was er niet toe gekomen en was in slaap gevallen.

Hij ontwaakte bij het eerste licht uit een vage droom, die hij onmiddellijk totaal vergat. Hij dacht aan een zin van Louis Pauwels uit zijn ‘Blumroch’: ‘Qui rate les aubes, rate sa vie’. En plots kreeg het licht in de kamer een stem die hem naar buiten riep. Ongewassen en ongeschoren en zonder te ontbijten trok hij mantel en botten aan en was hij buiten in de kilte van de morgen.

En hij wist dat, nu de wind was gaan liggen, dit het grote moment was van de nieuwe dag, in het eerste licht dat tussen de bomen hing, de luchten weerspiegeld in het water van de bijna dichtgegroeide vijver met de stenen bank waar hij zat te schrijven in de lente en de zomer, tot ver in de herfst.

‘Wat doe je hier nu? verweet hij zich.

Het is mijn bad dacht hij, het is de sprong van Louis Pauwels elke morgen, zo zomer als winter in het water van zijn zwembad, en dit bos is mijn morgenbad, ik moet het meer doen, heb al genoeg geslapen in mijn leven, heb er de tijd niet meer voor.

Houtduiven vlogen op uit de bomen en het bos opende zich. Langs een modderige wegel, die bestrooid lag met stukken hout en enkele omvergewaaide canadabomen drong hij binnen in de geborgenheid ervan. Hij dacht aan het begin van de Divina Commedia, wat als ik blijf verder gaan, dacht hij, wat als ik uitkom bij een heuvel en deze wil opgaan ‘zo dat de steunende voet steeds de laagste is’, of wat is de betekenis van dit fameuze vers[1] van Dante?

Zware winden hadden de aarde geopend en de rottende bladeren omgewoeld en de lucht was gevuld met de geur van humus en hout. Hij dacht, dit bos hier is mijn gebed, mijn verbondenheid met de levende natuur, mijn verbondenheid met wat niet te noemen is, maar dat dit bos is mijn gezel, is mijn wereld hier, tastbaar aanwezig. Het is een tastbaar gebed zonder woorden, zonder lofzangen, zonder wierook, zonder brandende kaarsen, het is de adem en de geest van de kosmos.

Hij wist dat dit een zin was die hij zou neerschrijven eens aan zijn tafel gezeten, deze zin over een tastbaar gebed zonder woorden, misschien had hij deze zin reeds opgetekend. En het zal wel dacht hij, je kunt niet blijven nieuwe zinnen uitvinden. Maar zijn ganse wezen was erin opgenomen, hij was licht en humus en het geruis van de wind als het geluid van de planeet Aarde, suizend, met hoge snelheid in haar baan om de zon.

Het eeuwige in de geest van de mens, de geest die leefde in het Woord dat in den beginnen was en het Woord levend in de geest van de mens. Al weet hij niet hoe hij dit, over ruimte en tijd heen, op een andere wijze formuleren kan.

Het is en groot begin voor deze dag. Hij zit op een goede golflengte. Hij vermoedt heel sterk dat het Woord van Johannes, het Woord was van een in het Grieks denkende en schrijvende auteur, geïnspireerd door Plato en Aristoteles en vele anderen. Die allen heel wat gemeen hadden met de ideeën van Egyptische priesters, met ideeën komende uit het Oosten, de ideeën van Lao Tzu, die wist dat alles ontstaan is uit Tao en niet anders te omschrijven is als Tao. Of het Woord dat niet anders te omschrijven is dan als het Woord.

En hij weet in alle poriën van zijn geest dat dit een begin van waarheid is, of dan toch een begin van ‘de’ waarheid is, die kan neergeschreven worden als, ‘alles is ontstaan uit Tao of alles is ontstaan uit het Woord’.

   En de Oosterse herkomst van die eerste zin van Johannes wordt nog versterkt door het feit dat de beschrijving van het Hemelse Jerusalem uit de Apocalyps, een afspiegeling is van de mandala van het Paradijs van Vaikuntha, de hemelse woning van Vishnu, zoals het beschreven staat in de Skanda Purâna.

   Het parallellisme van deze mandala met de beschrijving van het Hemelse Jerusalem is te frappant en het is het nog meer als beide teksten vergeleken worden. Dit weet hij omdat hij Titus Burckhardt[2] las wiens boek hij ontdekte in la chambre des preux van die oude chalet in Grimentz, dat kleine (spiritueel) dorpje in de Valais.

En dacht hij, is er wel een grotere zin om een boek, welke het ook moge zijn, te beginnen, als: ‘In den beginne was het Woord. Au commencement était le Verbe. In the beginning was the Word’?

Hij kan deze zin omschrijven als in den beginne was er de onhoudbare drang om te ontstaan, om materieel open te bloeien. En deze drang is gebleven. Het Universum dat nog steeds wordende is, is er het teken van, het teken van het Eeuwig Bewegende, het teken van wie of wat maar al te gemakkelijk God wordt genoemd.

24-02-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Kan het dat ik, na jaren schrijven, nog iets nieuws te zeggen heb en is het niet dat ik in een cirkel schrijf, hernemend wat reeds geschreven stond?

Ik vermoed dat mijn poëtisch verhaal van gisteren een bewerking was van wat ik reeds gedacht had te schrijven of zelfs al geschreven had. De afstand tussen denken vandaag en soms schrijven jaren erna is flinterdun, vooral dan met de jaren er tussen, herleid tot de tijd van een paar dagen. Of, wat gisteren gebeurde, vandaag de indruk meekrijgt dat het jaren geleden gebeurde en wat jaren geleden gebeurde overkomt alsof het pas gisteren was.

Ik moet het al eens gezegd hebben, en het ligt klaar om opgenomen te worden in mijn boek, het verhaal van de appel die ik plukte laat in oktober, hoog in de boom, de allerlaatste Jacques le Bel van het jaar, waarvan ik nu nog knik hoor als ik hem van de tak af trok en hij kleverig in mijn hand lag. Een gebeuren dat de jaren, de ‘eeuwen’ heeft getrotseerd en die me is bijgebleven.

Maar vraag me niet hoe mijn dag van gisteren is verlopen tijdens het middagmaal met de vrienden aan de Leie en ons gesprek over, ja over wat eigenlijk?

Wel herinner ik me nog het lachend, deugddoend gelaat van Roger, een vriend, een gezel die me sprak over mijn blog dat hij elke morgen las. Maar over de rest, niet zo veel meer, ware er niet het Leielandschap geweest en het stille vloeien van water, en de open beemden met de Canadese ganzen en een eenzame reiger; en ja ware er de niet Remi geweest die met zijn zonen gejaagd had op herten en reeën in zijn bos en een week of zo ervoor gaan jagen was in het zuiden van Spanje. En ja er was ook Paul en het boek dat hij gelezen had van een Syrische vrouw en wat ze vertelde over de Koran en over Mohammed.

Het komt terug allemaal als ik even mijn geheugen ga aftasten. Maar ik herinner me ook dat ik tussenin aan het denken was hoe ik mijn blog van de volgende dag, vandaag dus, zou opvullen en pas heel laat eraan begonnen ben omdat er ook voetbal was op TV. Wat me ook vandaag is overkomen en ik ben blijven zitten op mijn zelfde plaats maar nu om te luisteren naar een uitvoering op de BBC van de vijfde symfonie van een man die me duurbaar is, Shostakovich, zoals zijn muziek me duurbaar is, zoals de Russische literatuur me duurbaar is, omdat het niet alleen een groot land is maar in evenredigheid ook grote schrijvers en grote componisten heeft geproduceerd en dat in omstandigheden die we amper vermoeden, Sholokov, Pasternak, Victor Grossman en noem maar op. Grote kunstenaars voor een groot volk. Ik durf er niet aan denken als ik aan het schrijven ben in mijn zo beperkte landelijke ruimte. Begrijp je dan dat ik mijn ruimte zoeken moet in de geest wil ik niet ten  onder gaan aan kleinburgerlijkheid

23-02-2013, 00:25 geschreven door Ugo d'Oorde