Je vergeet heel wat in dit leven, je vergeet zelfs, zegt Jorge Luis Borges in een gedicht, wat er is van een gedroogd viooltje dat je terugvindt in een boek:

‘Nota’s die ik niet meer lezen zal de weinige dagen die me nog resten… Een boek en tussen de bladen ervan een gedroogd viooltje, een moment in een namiddag om zonder twijfel nooit te vergeten en toch vergeten’[1].

Maar je vergeet niet zo gemakkelijk de vrienden van vroeger die een groot impact hebben gehad op je geestelijke vorming: een Jan De Win die vroeg de Bank verliet voor het Rekenhof maar je ‘Elias of het Gevecht met de Nachtegalen’ van Maurice Gilliams heeft leren kennen, een boek dat je bent blijven lezen; een Jacques Roelandts en een gesprek met hem, in een chalet in de bergen, een avond onder de sterren, toen hij me sprak over zijn metafysische visie op Jezus; Michel Jamar die een Brandenburgs concerto van Bach liep te neuriën als ik met hem, na het middagmaal, op het dak van de Bank, op en neer wandelde en hij me tussendoor sprak over Robert Musil en ‘Der Mann ohne Eigenschaften’; een Marcel Demaret die mijn ‘goeroe’ werd wat de boeddhistische leer betrof, voor een tijdje dan toch.

Ik kan er vele anderen noemen die een grote invloed hebben gehad op mijn vorming, tenminste zo er sprake is van een vorming, maar eigenlijk wist ik niet zo veel toen ik als achttienjarige in de Bank binnenkwam.

De Bank, mijn werkterrein, heeft me niet alleen professioneel maar ook spiritueel gevormd. Heeft er zeker ruim toe bijgedragen, dankzij de velen die ik er leerde kennen en die vrienden werden, dat ik werd wie ik ben, een man met een blog.
In feite, als ik er over nadenk, is het omdat ik hen op deze wijze hoopte te kunnen bereiken dat ik met een blog begonnen ben – ik schreef dit reeds bij een vorige gelegenheid – echter, na al die  blogs die ik de wereld heb ingestuurd is er maar één onder hen die is opgedaagd, Paul Génie. Die ik hier met deze woorden een warme groet breng.

Ondertussen, werd de blog een deel van mij.

30-10-2012, 22:57 geschreven door Ugo d'Oorde  

Na de publicatie van het verzameld dichtwerk van Paul Auster zijn nu ook, in Spaanse vertaling naast de originele tekst, de verzamelde gedichten verschenen van Michel Houellebecq. En ook de schrijver van ‘La Carte et le Territoire’ beweert, zoals Auster, dat zijn gedichten het beste zijn van wat hij ooit geschreven heeft. Maar Ik denk niet dat ik me ditmaal ga laten verleiden om 22,90 € uit te geven voor Houellebecq’s gedichten. Auster’s Poesía completa is al een zorg.

En wel om twee redenen, een eerste omwille van de moeilijkheidsgraad ervan, het is een poëzie om te lezen en te herlezen om te ontcijferen om er iets van te begrijpen – misschien is er zelfs niets te begrijpen - en ten tweede, geraak ik overtuigd dat ik met mijn opvatting over poëzie, op een verkeerd spoor ben terecht gekomen en dat poëzie een spel is van woorden en niet van gedachten. Het woord zelf is de poëzie en het is uit het woord dat de poëzie ontstaat. De vertaler van Auster haalt in zijn voorwoord een idee aan van George Steiner: ‘el contrato entre palabre y mundo se ha rotto’. Het woord is niet de wereld en de wereld niet meer het woord, de band tussen beide is verbroken.

In de gedichten van Auster is het woord de factor van de poëzie. Als ik Auster lees vrees ik dat hij gelijk heeft, zijn poëzie is niet wat ik dacht dat poëzie was.

Als ik er het artikel in El País (27.10) bijhaal dan ben ik niet de enige die het moeilijk heeft met de poëzie van Auster en Houellebecq. Vooral het mediatieke er omheen stoort Carlos Boyero. Ik zal maar niet hernemen wat hij zegt over Houellebecq en zijn liefde voor de whisky, maar hij vindt dat hij heel wat meer genoegens en emoties vindt in de poëzie van de grote dichters als Fernando Pessoa (ken ik), Cesar Valejo (ken ik niet), Claudio Rodriguez (ken ik evenmin), ‘gente eternos transmisores de emoción’. 

29-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heb geen boeken meegebracht om hier te lezen op het strand of op de rotsen, ben zelf boek genoeg om me, na een gedicht geschreven, goed te voelen en het te gaan herlezen alsof het nog beter kon. En al gebeurt hier weinig toch is elke dag de zee een andere zee.

Dit is het leven hier, bezig zijn, gestadig, vernemen wat het leven is, wat de wind hier is, wat de luchten zijn; denken en schrijven en herschrijven. En wat je schrijft tracht je op te bouwen, in elkaar vervlochten, zoals de cellen in blad en bloem en vrucht.

Het geluid van de wereld is dan lijk het ruisen van de wind in de palmbomen, lijk het geluid van de branding in de golven, veel meer wordt het niet en ik kom in een geestelijke ruimte waarin ik met mijn gedachten vrij bewegen kan en zoeken kan in te gaan op wat achter de dingen is. Dit is het domein waar ik nergens ben en overal, niet tijd gebonden, niet onderworpen aan regels.

Zo wil ik het boek dat ik van in mijn jeugd in gedachten aan het schrijven ben, maar waarvan ik amper een jota op papier heb gezet.

28-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Deze morgen, vroeg genoeg ‘pour ne pas rater ma vie’, op het laken van de lucht, het winter sterrenbeeld van Orion. En in de verlenging van de gordel van Orion, Sirius, de Sothis ster, waaraan de huidige chronologie van Egypte werd opgehangen, een geschiedenis die ik wel eens vertellen zal - bij kaarslicht en open haard - als het me nog toegelaten wordt.

Maar Sirius, de helderste onder de sterren – ze had ook het hart gestolen van de jonge dichteres, Alice Nahon – draagt een bijzondere betekenis voor mij. Ze herinnert me aan een Joods-Russische- Amerikaanse interdisciplinaire schrijver, wier naam voor velen een vloek is – omdat ze hem nooit ‘zelf’ hebben gelezen -  Immanuel Velikovsky, totaal vergeten nu, wier werken me jaren lang hebben bezig gehouden. Alles was Velikovsky in die tijd, eigenlijk te gek om waar te zijn zul je zeggen, maar het was.

Het is met hem dat ik, hem volgend, jaren gewandeld heb doorheen het Oude Testament, dat ik de Egyptische Geschiedenis heb doorlopen en deze van de Zeevolkeren. Het is hij die heel wat wist – of meende te weten - over de planeten, Jupiter, Mars en vooral Venus. Het is hij die getracht heeft te bewijzen dat de fameuze koningin van Sheba niemand minder was dan Koningin Hathsepsut. En het allerbelangrijkste dat hij mij heeft bijgebracht is het feit dat de tien plagen van Egypte geen plagen van God waren maar de gevolgen van een zware catastrofe die ongeveer 1500 jaar v.Chr. Egypte heeft  geteisterd.

het is ook de reden waarom ik Sirius-Sothis behandel met respect. En dit is het belangrijkste dat ik te vermelden heb van wat de wind me bracht vandaag of de meeuwen. Al gebeurt er elke dag heel wat, dat echter geen woorden waardig wordt geacht.

De rotsen hier zijn dood gebloeid, nog wat verdroogde bloemen, lijk dorre gedichten, nog wat zaden hier en daar, uitgezaaid over wat spleten in van ouderdom  wit gewaaide rotsen.

Vandaag nadert vlugger dan gisteren het avonduur, de eerste ster is er nog niet en ook voor Sirius is het nog wat wachten. Maar komen doen Orion en Sirius zeker, ze zijn niet zoals de zeemeermin.

Niet elke dag is de zee een vruchtbare akker voor de woorden die ik schrijf.

27-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het was verkeerd te denken
dat de zee was zoals ik dacht dat ze was,

toen ik hier kwam de eerste dag.

Was totaal vergeten

dat de zee als een geliefde was.

Dat ik haar stem vergeten was,

haar tongval en haar glinsterogen,

En toen ik haar omhelsde, ingetogen,

hoe ze toen oneindig was.

En ze me verwachtte,

verwachtte me terug te zien

al had ik slechts wat schaduw nagelaten,

maar geen teken om naar uit te zien.

Maar van haar, was ik vooral

in mijn gelaat, de koelte van de wind
vergeten, voller dan de dorre woorden

die ik dromend opgetekend had,

op avonden met Orion

of morgens met de koekoeksroep.
 

Maar me nooit had ingebeeld

hoe haar streling was,

hoe haar immens bewegen

in het licht van oktober was.

Was totaal  vergeten hoe de zee

hier was en hoe het was om hier te zijn,

gelouterd van al wat vroeger was,

en hoe het kon, ik, opnieuw geboren.

26-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben een arenlezer, die na de oogst de stoppelvelden afloopt om de overgelaten korenaren, lijk woorden, op te rapen en hiermede wat zinnigs te doen.

Van Paul Auster las ik:

‘I dedicate these words to the things in life I do not understand, to each thing passing away before my eyes. I dedicate these words to the impossibility of finding a word equal to the silence inside me’[1].

Dit is het gevoel dat me overheerst deze morgen, dit zijn de woorden waarmee ik de dag moet ingaan: de grote stilte in mij om enkel over deze stilte te schrijven, na te denken, alsof er veel na te denken zou overblijven als ik in de toekomst kijkt; de dagen tel die nog komen zullen, eng in aantal.

Uitzonderlijk deze morgen, die van alle morgens is, omdat alles stilte is en ik niet schrijven wil over de zee, noch over de zon, noch over de wind in mijn gelaat als ik op de waterlijn loop, een arenlezer van wat woorden. En even uitzonderlijk, ik over niets, over nada, schrijven wil deze morgen.

Ik weet, morgen zal het beter gaan, leeg geschreven ben ik nog niet.

25-10-2012, 06:48 geschreven door Ugo d'Oorde  

Uren aan de zee gezeten, er gewacht alsof ik een afspraak had – una cita - met een zeemeermin. Het had van vele dromen het hier wel eens gemogen, het zou me niet hebben verrast ware ze opgedoken, naakt als een vis en druipend van het water. Zo, Ik wacht dus nog een wijl, na de vraag van Einstein hier gelezen.

Want niets gebeurt er hier dat niet van de zee zou zijn of van de meeuwen of van de boten met witte zeilen lijk verre dromen hier voorbij gekomen. Had, op dagen zoals deze, woorden hier verwacht die uiteindelijk, zoals de zeemeermin,  niet kwamen.

Maar wel aan Fritjof Capra die ik lang geleden las, gedacht, een verre gezel die ik hier herdenken wil omdat hij mij ooit heeft meegegeven wat hij, op een dag - gezeten op de rotsen, zoals ik, aan zee, - als fysicus zag wat ik niet zag - en nooit te zien zal krijgen - en dit optekende in zijn ‘Tao of Physics’, dat vreemde boek van hem, waarin hij de kwantum fysica vergeleek met de wijsbegeerte van het Oosten. Ik ga het halen wat hij schreef en hoe hij het schreef: 

‘As l sat on that beach my former experiences came to life; l ‘saw’ cascades of energy coming down from outer space, in which particles were created and destroyed in rhythmic pulses; l ‘saw’ the atoms of the elements and those of my body participating in this cosmic dance of energy; l felt its rhythm and l ‘heard’ its sound, and at that moment l knew that this was the dance of Shiva, the Lord of Dancers worshipped by the Hindus’. [1] 

Dit ook is de zee voor mij, op mijn rots gezeten, of wandelend op het strand, of waar ook ik ben, als ik aan Capra denk, gehuld in een  gigantische cascade van energieën neergekomen uit de ruimte en hoe de atomen ervan, de protonen en fotonen en quarks ervan en ook deze van mijn lichaam deelnemen aan een kosmische dans van energieën, waarbij telkens en telkens minimale deeltjes vernietigd worden en er voortdurend nieuwe ontstaan.

Aan deze dans van Shiva, ontkom ik hier niet. Het is dit beeld van Capra dat ik zoek te begrijpen, dat het watermerk is van mijn blad waarop mijn woorden worden neergezet.

Begrijpe dat het hier een vreemde wereld is: het Onzichtbare dat meer reëel is dan wat zichtbaar is. Maar zij, in Rome, die het meer dan alle anderen zouden moeten weten, wensen het niet te weten.

24-10-2012, 05:20 geschreven door Ugo d'Oorde  

In ‘El País van 20 oktober, een interview met de Noor, Jostein Gaarder, auteur van ‘El mundo de Sofía’, (30 miljoen exemplaren in 61 talen), een interview met de veelzeggende titel: ‘No necesitamos los libros, pero sí las historias’.

Ook Gaarder zich stelt zich vragen – het zijn ook die van mij - over de herkomst van het Universum, of er iets is dat altijd heeft bestaan, en of alles ontstaan is uit het Niets?[1] En dat het deze vragen zijn die gesteld worden in zijn nieuw boek: ‘Me pregunto’ (Ik vraag me af).

Als de dynamiek van ‘De Wereld van Sofie’ erin bestond de grote vragen van het leven te laten beantwoorden door de filosofen, dan ligt de dynamiek van zijn nieuw boek bij de lezer die nu het antwoord op zijn vragen zelf moet trachten te formuleren.

Hem werd de vraag gesteld of hij zich een wereld kon indenken zonder boeken.

‘Moeilijk, zegde hij na lang nadenken, ’maar ik geloof eigenlijk dat we ze niet nodig hebben, maar waar we nood aan hebben zijn verhalen, gebeurtenissen’.

Ik weet niet in welke taal het interview werd afgenomen, maar zijn antwoord verrast me enigszins, als ik lees: 

‘Es dificil. Pero creo que realmente no los necesitamos: lo que hace falta son las historias’.

Ik vertaal ‘historias’ door ‘stories’, verhalen gebeurtenissen. Maar wie verhalen zegt, zegt boeken want verhalen zijn er om verhaald te worden.

Hij ziet de ecologische problemen als de meest dringende voor de filosofie en hij hoopt dat de XXIste eeuw ons ‘una Declaración Universal de las Obligaciones Humanas, opleveren zal. 

Was vandaag in de boekenafdeling van ‘el Corte Ingles’ in Alicante. Er was wel nog één exemplaar van ‘El mundo de Sofía’, maar het nieuwe boek kwam zelfs nog niet voor op de lijst op hun PC. 

23-10-2012, 00:46 geschreven door Ugo d'Oorde  

Eens te meer op weg naar het einde van de tiende maand, hoe vlug de aarde om de zon. En hiermee verbonden, hoe waag ik het je te blijven verzoeken, je te verzoenen met mijn woorden die eens gelezen verdwijnen zullen, opgeslorpt door de tijd.

Ik weet het wel maar kan het niet laten – gelukkig maar – me keer op keer te laten verleiden en op te tekenen wat me wordt ingegeven, om hier niet te vergaan van golven en van luchten, zo uitgestrekt, tot oneindig verder dan de horizont, zodat ik me erbij verliezen kan, o zo gemakkelijk.

Heb vrienden hier gevonden die zijn heengegaan en nu terug heb opgezocht om een gesprek met hen te voeren zoals het vroeger was, al zijn ze hier niet in wezen, ze zijn hier toch in woord. Zo in woord ik ze noemen kan, al hoeft het niet, ze weten het. Ze zijn hier zoals ze zijn op alle plaatsen waar ik me vertonen zal, ze zijn hier zoals het opgetekend staat, in elke letter die ik schrijf. Terwijl niemand schrijven zal over mijn aanwezigheid hier, ware ik het niet.

Wat van de zee te lezen is: de tijdloosheid van dagen die zich volgen en zich gelijken eens de zon is opgestaan of de nacht is ingegaan. Golven lijk gedachten, aangespoeld en teruggegaan van waar ze kwamen. Zonder op te houden al was het maar, al was het maar, een fractie van een ogenblik. Zo de dagen.

En dit alles, deze wolken atomen in elkaar verstrengeld in gangen energieën, niet zichtbaar voor ons ogen, tot wanneer we in die wolken zullen aangekomen zijn. Volleerd voor eeuwig.

*

He leido aqui:

Ik heb hier gelezen dat de theoloog José Antonio Pagola in 2007 een boek heeft uitgebracht: ‘Jesùs. Approximación histórica’, een boek dat in het begin op geen reactie stuitte maar eens vastgesteld werd dat het ‘als broodjes verkocht’ – que se vendía como rosquillias – een bisschop van de Spaanse Inquisitie stokken in de wielen heeft gestoken zodat het vandaag in Spanje clandestien circuleert tot zo lang de Romeinse Inquisitie zijn oordeel, waar lang mee gewacht wordt, niet heeft uitgesproken.

Ik las nog dat José Antonio Pagola niet minder dan drie oude en vier levende talen spreekt en in meer, Spaans en Baskisch. Dat, van zijn ‘Jesùs’ reeds 140.000 exemplaren in twaalf talen zijn verkocht. En dat de negende editie in Spanje is uitgeput. Met kerstmis verschijnt een Franse vertaling en vertalingen in het Russisch, het Japans en het Kroatisch zijn in voorbereiding. Komt er ooit een Nederlandse?

Het artikel in El País draagt als titel: ‘A quien tienen miedo es a Jesùs, no a Pagola’, of het is Jezus die bevreesd moet zijn niet Pagola, tenminste, indien Jezus terug zou komen op aarde, wat eigenlijk niet zo evident is. Al weet je maar nooit nu, met het Concilie in Rome.

22-10-2012, 00:23 geschreven door Ugo d'Oorde  

De zee die ik terugvond zoals ik ze gelaten had, de bank waar ik zat, de palmbomen hier herplant, die heimwee moeten hebben naar de plaats van waar ze, volgroeid, werden weggenomen, de luchten en de winden, en de persoon die ik was, niet wijzer, niet nederiger ook ondanks mijn hart dat ouder werd.

Maar de zee is de zee gebleven, geen golf gewijzigd, geen geluid gestild, geen kleur, geen ademtocht. Ik heb dus geluk gehad hier weer te keren alsof ik nimmer hier ben weg geweest. Zo gaat het in het leven, je weet het maar als vele dagen er zijn overheen gegaan dat alles is gebleven zoals het was.

Wel gelezen deze morgen wat Einstein[1] ons te vertellen had toen hij ons vragen wilde of we wel geloofden dat de maan er is als  we er niet naar kijken, omdat hij, als zovelen onder de indruk was van de complexiteit van de ‘fisica cuàntica’ zoals ik hier las. En juist het is, dat van uit een wereld van atomen, elektronen en fotonen, er helemaal niets van de maan te zien zou zijn en van de zee evenmin.

Dit om te beginnen, hoe mijn dagen hier verlopen zullen als ik eens te meer gelezen heb op de muren van de aeropuerto van Alicante dat ‘lo que se ve es un illusión de lo invisible’, en ik Einstein dus goed volgen kan.

Wat schrijf ik dan, om je van hieruit te begroeten, dat ik nog niet gezegd zou hebben, nog niet te hebben ingefluisterd als je me las: de zee een zegen zijnde, een terugblik naar het bevreemdende dat onze dagen vullen zal, fotonen en quarks en Nobelprijzen en de fuga van de zee die we beluisteren als koralen van Johan Sebastian Bach.

Alles poëzie zijnde heb ik alle vrijheid om te zeggen wat hier te vertellen valt, van het kleinste plantje, overgebleven in dorre gronden tot de blauwe reiger, even eenzaam in het water als ik hier ben gebleven, zittend op een rots, versteend, met wat gedachten opgevuld die ik optekenen zal, om je ermee te gedenken, zoals zovelen gewoon waren het te doen, van Steinbeck af tot Hemingway, tot Borges en Cervantes hier. 

En vandaag, mijn simpele woorden eraan nog toegevoegd.

21-10-2012, 07:11 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hoe begon dit alles, hoe ontstond in hem de wil elke dag van het jaar de dertig lijnen van elk blad vol te schrijven met gedachten. En hoe komt het dat hij niet uitgeschreven raakt, dat hij in staat blijft elke dag zijn bij benadering vier honderd woorden neer te zetten. Impressies op te tekenen, verweven met de persoon die hij is of meent te zijn of zou willen zijn. Hoe lang houdt hij dit nog vol en is het wel vol te houden?

 Het laat hem toe in elk geval vast te stellen, hoe vlug het pak nog te vullen pagina’s dunner en dunner wordt en dat dit de maatstaf is te ondergaan hoe vlug een jaar weg schuift onder hem en nog en vooral, hoe machteloos hij er tegenover staat.

Wat hij schrijft heeft niet zoveel belang, wel dat hij schrijft, dat hij de pen neemt, zijn dagboek opent en schrijven gaat, woorden die andere woorden oproepen, zinnen die reeds de erop volgende zin in zich dragen, alles in alles schuivend, zoals nieuwe cellen zich koppelen aan de oude, letter zich koppelt aan letter, woorden  aan woorden, zinnen aan zinnen.

Maar heeft het wel enige betekenis of zin?

20-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De golflijn van de branding zien als teken van de eeuwigheid. Ebbe en vloed, ogenblik na ogenblik, het onverbiddelijke Nu. De lijn getrokken door het water op het strand, getekend zonder enige verzwakking, keer op keer. Zelfde beweging en zelfde geluiden, in alle zeeën en oceanen, dagen en nachten, sedert het begin der tijden, alsof water, de hartklop was van de aarde, en de lucht erover, de hartklop van de geest, het zichtbare door het onzichtbare levend gehouden in het Nu van elk ogenblik.Je loopt over het strand, op de waterlijn, de zee is in je hart, de winden die gedachten zijn, gedachten die je bent, elke vezel ervan geladen met elke vezel van het voorbije. En de meeuwen dwarrelend over jou. De oneindigheid van ruimte en tijd over jou geschoven, de jij die je bent, omhelzend. 

Meer ben je niet, al denkt je meer te zijn als je het verwoordt. 

Dit had een gedicht kunnen zijn, het had van vele zaken de essentie kunnen zijn van wat nog komen kan of niet, omwille van te vroeg of te laat, omwille dat het dromen waren of een werkelijkheid waarvan gehoopt werd dat ze anders was voor jou, dan ze wel was. 

Zo, je weet maar nooit wat je schrijven zult op morgens zoals deze, als woorden worden neergezet in het geluid van zeeën, en je van stiltes hier bezeten bent, beweegloos in het licht. Overrompeld als je bent. 

In de ruimte van het Zijn, je blote voeten in het water, de zee, die je omspoelt en niets te vrezen nog van wat voor jou nog ligt. Openheid die je wil zijn en open nog het boek dat je leven is, omdat je dit ogenblik bent en niets meer, maar ook niets minder. 

Dit had een gedicht kunnen zijn. Het had van vele zaken de essentie kunnen zijn van wat het leven is, ogenblikken gewenteld in ogenblikken. En als je niets hebt opgetekend heb je geen lijn getrokken van ogenblik naar ogenblik, niets nagelaten van wat je waart en evenmin van wat je niet waart. 

En niets te houden, helemaal niets, je voeten in het zand hier neergezet, uitgewist, geen sporen nagelaten, alleen wat woorden, gelukkig maar. 

Dit alles hier, had een gedicht kunnen zijn, een niet aflaten na te gaan wat anders had kunnen zijn, en ook niet.

19-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het leven dat ogenschijnlijk stilstaat omheen hem terwijl binnen in hem alles in beweging is. Hij weet dat de herfst hem overvalt, hij weet dat de cellen in zijn lichaam zich langzamer vernieuwen. Weet dat voortdurend andere gedachten ontstaan in hem, die hij niet opvolgen kan, die zich lijk wolken voortdurend wijzigen, wegdrijven en terug opduiken.

Maar hij is bezeten om dit alles op te tekenen, gedachten opspringend uit gedachten, lijk cellen geboren uit cellen. En groeiend in hem, de idee van Lacroix en van zovele anderen, dat hij maar blijft herhalen. Elke dag in een andere toonaard.

Hij is deel van de Kosmos die IS, het grote ZIJN; hij is deel is van het oneindige sublieme leven, deel en schakel; hij is voortzetting van wat is, naar wat komt: God – of welke naam je ook geven wilt - het binnenste zijnde en het Universum het zichtbare, en beiden samen, elk deeltje ervan met zijn binnenste en zijn buitenste, hoe minimaal ook, verbonden met elk ander deeltje ervan, één ineen slingerende, ineen groeiende, ordenende beweging van het Zijn. Lacroix noemt dit ‘le flux cosmique, le produit de l’Esprit.’

Uiteindelijk, vanuit het oogpunt van het Zijn is er enkel beweging, is het streefdoel van het Universum, in zijn totaliteit, niet de mens, maar de Geest, zoals hij opduikt in de mens, waarvan we ons, als we maar willen, als mens een idee kunnen vormen. De Geest die het binnenste is van het Universum, het deel dat primeert, het deel dat Leeft en Heerst, het deel dat overleven zal, alle materiële beelden die we er van hebben ten spijt. 

Dit zijn zaken die hij schrijf, alles in hem bewegend met wat is van de zee, het licht en de luchten hier, waar hij eens te meer is aanbeland.

18-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hoe ben ik er ooit toegekomen het boek te kopen van Georges Lacroix: ‘Théorie de la Dialectique cosmique’ (Editions Lauzeray international, 1979) dat ik gelezen heb in augustus 1981, daarna jaren in zijn rek heeft gestaan, want moeilijk te begrijpen, omwille van de mathematische formules erin verwerkt en de vreemde woordenschat die gebruikt wordt, maar dan toch baanbrekend omdat het doel van Lacroix was:

‘Edifier une théorie de l’Etre, applicable non seulement à l’atome mais à tout l’Univers et en particulier à l’homme dans la vie de tous les jours.’

En deze theorie schreef Lacroix:

‘réside davantage dans une grande rencontre se situant entre le père du Taoisme, Lao Tseu et le père de la relativité, Albert Einstein.


Omdat er een intieme affiniteit bestaat tussen de mystieke visie van het Taoïsme en de moderne fysica'. Hij puurt hieruit zijn paradigma: ‘Être, Dieu et Cosmos ne sont qu’un’ en ziet dit als een vorm van religie om naar te leven. Een religie waar we grote nood aan hebben.
Ik kom hier op terug, want te belangrijk om het zo maar over boord te gooien. Trouwens,  wat anders is van waarde om over te schrijven in deze vreemde wereld waar 26,4 miljoen euro betaald wordt voor een 'Abstractes Bild', een schilderij van Gerhard Richter?

17-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

In mijn dagboek, als in mijn blog, worden ideeën ingebracht, hernomen, omdat ze zo evident zijn of gewijzigde en aangevuld, beide documenten houden zich in stand dankzij een voortdurende aanpassing en een blijvende hoop eens, ook maar ooit eens, iets nieuws en iets enigs te brengen.

Het is een gestadig bezig zijn. Denken en schrijven – en ik herhaal mij hier -  voedsel opdoen in de boeken, en het voortdurend interpreteren van het mysterie dat het leven is. Het geluid van de wereld is dan lijk het ruisen van de wind in de bomen, lijk het geluid van de branding in de golven, het beperkt zich tot een verre aanwezigheid die me amper raken kan.

Dit laat me toe af te tasten wat er leeft in mijn herinneren en vooral in te gaan op het absolute dat ik telkens weer ontmoet achter de dingen. Dit is het dan het domein van velen die niet voldaan zijn met wat hen werd voorgeschoteld en aangeleerd, want in het domein van het absolute zijn we nergens en overal, niet tijd gebonden, niet vastgehouden aan wat als waarheid wordt vooropgesteld. 

Zo, waar zoveel al over gezegd is: de woorden van Christus, hoe en wanneer en door wie werden ze opgetekend. Langs welke veelheid en verscheidenheid van kanalen kwamen ze tot ons. Of in welke mate werden zijn woorden aangevuld, gewijzigd, verkeerd ingeschat?

We klampen ons vast aan de vier evangeliën, als er misschien twintig zijn geschreven, alle een soort van biografie van Christus. Waarom bijvoorbeeld schuwt men het Evangelie van Thomas en eigenlijk is dit het enige dat nog kan onderwezen worden, omdat het een metafysisch evangelie is, en voedsel zou kunnen zijn voor onze geest, voedsel waar we grote nood aan hebben?

Het Concilie dat aan de gang is heeft een zware verantwoordelijkheid, vooral mogen ze ons niet voorhouden te geloven wat niet meer te geloven is. We zijn allen Abelard geworden, we willen begrijpen om te kunnen geloven. De idee van Bernardus, geloven om te begrijpen wordt niet meer aanvaard door de mens van nu, we zijn al te ver uiteen gegaan.

16-10-2012, 00:22 geschreven door Ugo d'Oorde  

De knaap die ik was. De knaap die met de missaal onder de arm, de lange weg aflegde naar de kerk, te voet, zoals de mensen van het ganse dorp, in groepjes van twee, drie samen. En galmend over de huizen en straten en velden, de kerkklokken die hen aanmaanden: ‘Kom, kom, het is tijd, de Heer wacht’.

En de kerk, vol met gelovigen, ook met de knaap die ik was.

Wat gebeurde er opdat er nu een tijd gekomen is dat weinigen, de roep van de Heer nog horen. Wat gebeurde er in die laatste vijftig jaar die ons scheidden van het Concilie van 1962, toen besloten werd de Kerk dichter bij de mens te brengen. En niet alleen, door de woorden van de Mis in de taal van het volk te lezen, wat voor velen ervaren werd als een vreemd, ongewoon gebeuren, maar ook, wat even vreemd overkwam, de priester die nu aan het altaar stond met het gelaat naar de gelovigen gekeerd, terwijl hij vroeger de kracht van zijn gebed en van zijn zegen haalde - de armen in orant - uit de goddelijke energie die uit het oosten kwam. 

Ik denk niet dat het verdwijnen van het Latijn en de Gregoriaanse gezangen, en de wijziging in de plaats van de priester nu met de rug naar het oosten, plus punten zijn geweest. Integendeel, het betekende, naar mijn gevoelen, een inbreuk op het sacrale karakter van de Mis. Het betekende dat de Mis ontdaan werd van haar symboliek en aldus overkwam als een soort voorstelling die eerder van de aarde was dan van de hemel.

Maar de ‘ontheiliging’ van de Mis was niet het ergste. Kwam daarbij de mens die inzicht kreeg in wat het Universum was, de aarde, wentelend en draaiend omheen de zon, en de zon vastgehecht in haar  sterrenstelsel wegschietend in het oneindige samen mert de miljarden sterrenstelsels. En het feit - wat de Kerk niet heeft willen of kunnen begrijpen en nog niet schijnt te begrijpen - dat God nu heel ver af is, ergens aanwezig in de lichtjaren van ons verwijderde sterren en met Hem, zijn Hel en Paradijs, en dat de God, deze van toen ik nog knaap was, andere zaken te regelen heeft dan zich om de aarde en de mens op aarde zorgen te maken.

*

Er was op 13 oktober, op de BBC een heruitzending van een programma waarover ik op 11 oktober 2011, een blog heb geschreven. Het ging over de vraag of er iets was vóór de Big Bang.

Alle ondervraagde kosmologen wisten dat er ‘iets’ moet geweest zijn, en allen hebben ze hun voorstel gedaan, van een met energie geladen leegte tot een black hole, tot een vorig Universum dat nog ‘amper’ een wolk energie geworden was, tot nog een hoop andere mogelijkheden, maar ‘iets’ wisten ze moet er geweest zijn.

Echter niemand onder hen vernoemde de naam van God als mogelijkheid. Niemand vermeldde dat in den beginne het Woord was, het Woord dat in zich, alle evolutiegegevens en wetmatigheden voor het tot stand komen van een Universum had kunnen bezitten.

ik zou geantwoord hebben dat er Iets zou kunnen geweest zijn, waaraan de naam van God kon worden toegekend, iets immaterieel, iets niet te voelen, niet te horen, niet te zien, niet vast te stellen, maar iets dat er was en wist wat geweten moest, opdat na 13.5 miljard jaar de vraag zou gesteld worden wat er was voor het er was. 

Maar dit antwoord ook zou de (aarts)bisschoppen in Concilie niet geholpen hebben, integendeel.

15-10-2012, 00:43 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik heb gisteren het Universum ondergaan in een uitzending op BBC Four, met schitterende, wondere foto’s van sterren en melkwegstelsels, van – wat ik me nog herinner - de Orionnevel en de planeet  Jupiter. Beelden waar ik me vragen bij stel over én de oneindigheid van het uiteenspattend Universum én de ongelooflijke verscheidenheid en pracht ervan, én de gedachte die ik overhoud dat het Universum een meer dan levend organisme is. Ooit schreef ik trouwens dat ik die foto’s zag als afbeeldingen van God.

Dit was gisterenavond.

Maar als ik dan, op mijn nuchtere maag – zou mijn vader gezegd hebben – geconfronteerd word met de vraag in de Standaard van 11 oktober: ‘Kan een concilie de Kerk redden?’

En een vorm van antwoord hierop geformuleerd door de theoloog, Jürgen Mettepenninge: ‘De bekoring van de wanhoop is groot, maar toch blijf ik hopen’, dan kan ik me inbeelden dat dit Concilie, dat er aan komt, er een is van de laatste kans[1].

Het erge is dan, dat de Kerk geen wapen meer is tegen de meer dan opduikende Islam; dat de Kerk verstikt zit in haar dogma’s die de jeugd, zegge de twee laatste generaties, niet meer aanvaardt en dat we dringend terug moeten naar de geest van Paulus, maar dan ook niet naar wat hij ons wist te vertellen over de erfzonde in zijn brief aan de Romeinen.

Ik schrijf dit, maar het is geen vreugde dit te schrijven, het  is ook een vorm van wanhoop, maar dan geen bekoring, maar een realiteit van hopeloosheid.

Als ik dus antwoorden moet op de vraag van de Standaard: ‘Kan een Concilie de Kerk redden?’ ‘I’m afraid not’.

14-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Elk ogenblik van de dag en elk wakker ogenblik van de nacht, leeft mijn blog, tast ik af wat ik binnen krijg aan gedachten. Ontleed ik de gebeurtenissen omheen mij. Ontleed ik in hun geschriften de gedachten en handelingen van anderen.
Sommige dagen overheerst duidelijk het mystieke, het religieus-metafysische, op andere dagen tracht ik rationeel en tegemoetkomend te zijn. Ook gebeurt het dat totaal verschillende elementen samenkomen in een voor mij wondere mengeling.

Men zegt dat dit iets te maken kan hebben met de stand van mijn bioritmen – intellectueel, emotioneel en fysisch - die gedurende een aantal dagen opgaande zijn of afdalend, om van tijd tot tijd eens alle drie samen op een hoogtepunt te komen, of samen op een laagtepunt.
Er is dus in mij een wereld van positieve, neutrale en negatieve krachten aanwezig die me aanzetten dit te doen of dat te laten, dit te interpreteren als hoogstaand, en dat als minderwaardig, maar hoe die krachten bepalend zijn voor wat ik schrijf en niet schrijf, is me niet zo duidelijk.

Uiteindelijk zijn wij het, Ugo d’Oorde en ik, die samen beslissen over wat we achterlaten op het blad en hoe we het achterlaten.

13-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een landschap schilderen is een landschap herleiden tot de ruimte binnen de lijnen van de omlijsting achteraf. En dit terwijl in de realiteit, het landschap ons ontvangt in zijn geladenheid, dat we de luchten boven ons hebben dat we binnenin het landschap staan, in het volle licht, met de wind in het gelaat.

Een landschap schilderen is dus veel meer, het is het schilderen van het mysterieuze in de natuur en in het landschap of, om het anders te zeggen, in het zichtbare het onzichtbare ontdekken en schilderen wat achter de dingen is. Dit is trouwens een eigenheid van de poëzie, alleszins van de poëzie van vroeger.

Kunst moet ons optillen, ons verheffen, moet uitzwermen naar de hogere regionen van de geest en niet rondploeteren in de grondlaag, wat de dag van vandaag – zo denk ik het toch - aan de orde is.

Kunst is elitair. Ze vraagt een inspanning van de toeschouwer, evenredig aan de inspanning van de kunstenaar. Een onderwerp als een voetbalveld herleiden tot de hoekvlag is niet mis, maar wat vertelt het ons in meer? Niet veel, alleen dat de dag van vandaag het ‘elitaire’ te veronachtzamen is, dat het opgesoupeerd is, dat het van een andere tijd, mijn tijd, is.

Geef me dan maar de serie van 10 Belgische postzegels met de afbeelding van 10 werken van Pierre Alechinsky die, zelfs in miniatuur vorm – en misschien nog het meest de tien samen in miniatuur - overkomen als grote kunst. Ik denk niet dat de miniatuur afdrukken van het werk van Raoul De Keyzer een zelfde effect zouden hebben.

Dan toch niet voor mij, al weet je maar nooit. Een blog is maar een blog voor één dag.

12-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ook het geestelijk avontuur van Raoul De Keyzer nam een einde, hij overleed zaterdag 6 oktober, op 82-jarige leeftijd in Deinze.

Ik beken ootmoedig dat ik nooit bij zijn werk heb stilgestaan. En omdat ik zijn schilderijen en tekeningen nimmer begrepen heb, lees ik met enige verbazing wat over hem en zijn doeken geschreven wordt In  De Standaard van 8 oktober.

Zo Jan Van Hove, redacteur vindt dat hij ‘een geraffineerde schilder was die op latere leeftijd wereldwijd door fijnproevers geapprecieerd zou worden’. Zijn werk had een grote weerklank. Hij had heel wat solotentoonstellingen in het buitenland tot in Japan en zijn werk werd opgenomen in tal van grote musea, waaronder het Moma in New-York.

Jan van Hove weet nog dat:

‘Het abstract karakter van zijn schilderijen en het ontbreken van anekdotiek droegen ertoe bij dat zijn werk overal weerklank vond. Het is zuivere schilderkunst puur spel van vorm en kleur’.

Of men een fijnproever moet zijn om het werk te waarderen schijnt me overdreven. Mijn maatstaven liggen op een totaal ander vlak. Om tot de idee te komen om de hoek van een voetbalveld – wat gras en wat lijn – op een doek te brengen, heb je niet veel verbeelding nodig, liefst helemaal geen. En wat er iemand kan aanzetten om dit als schilderij te brengen begrijp ik niet. Of, is het zo dat hij hiermede het ganse voetbalveld wil suggereren, met de tribunes, de spelers, de toeschouwers, de voetzoekers en het geschreeuw en zelfs het verloop van de wedstrijd? Maar zelfs dan vind ik het maar een gedachteloos gebeuren, dat me alsdan zou verteld worden door wat lijn en kleur op een doek, ingekaderd of niet.

Jan Hoet ook is er weg van: ‘Hij werkte met herinneringen en sporen van leven… Hij geeft je de indruk dat zijn werk spontaan of toevallig is, maar in werkelijkheid is het zeer bedacht’.

Ik zal het knipsel uit De Standaard bewaren omdat ik met een groot probleem zit:

Waarom is het dat ik geen appreciatie ken voor het werk van De Keyzer – en ik neem er het werk van Roger Raveel bij – wat ontbreekt er in mij als de ganse, hedendaagse kunstwereld het ziet als inspirerend werk en als grote kunst. Waarin ben ik achterlijk, waarin ben ik verkeerd, en nog bijvoorbeeld waarom zie ik niets in het kolossale werk van een Jeff Koons, van een Damien Hirst?

Dit is de vraag die me al jaren achtervolgt.

11-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde