Trage muur

klimop er in gegroeid

vastgehaakt,

de wemelwind en wij wat,

gewonnen poëzie  

die ons open gooit,

openheid die ons bevrijdt,

alsof het voor de eerste maal het was

dat we het zagen

zoals het gebeurt vandaag

in vele zaken.

Zo ingesteld we zijn,

dat we niet meer kijken kunnen

naar wat zich afspeelt onder onze ogen:

beweging van het licht

in schakeringen van groen

tot in de bomen

als bedenkingen

de dagen ingeschoven,

om te verhalen

wat hier neergeschreven

dat nog elders niet gezegd,

met klimop de muur begroeid

kleur van een romance.

Meer hoeft er

voor kleine dingen opgedoken niet,

een morgen dat het zomer is

en niet veel er is om ons te heugen

omdat het licht verlangend is,

de dood oneindig ver nu is.

We denken, laat het zo

we komen laat terug op wat gisteren was

toen we dachten:

verlos ons Heer, we zijn niet veel,

een blanke veder

al op de rug hier van ons hand,

wachtend op de wind.

En toch, de dood

een tel als onbestaande

nu de muur met klimop is begroeid

en het licht erin
ons begoochelend

met wat van het leven is.

10-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat bezielt me om elke dag, zonder onderscheid, een tekst neer te zetten en door te sturen of die nu gelezen wordt of niet. Het is, noch min noch meer, ijdelheid en we weten wat de Ecclesiasticus er over kwijt wil.

En toch ga ik verder, toch is er een drang in mij te volharden, niet in te slapen voor de TV of met een boek in de hand, maar me te dwingen mijn geest af te zoeken om toch maar iets te vertellen te hebben. Vandaag, zoals gisteren, zoals vele dagen ervoor, is er maar een onderwerp dat me bezig houdt, de gedachte aan IETS in meer dat er is of zou zijn, en het is het naderen van de dood dat alle gebeuren omheen mij minimaliseert en mijn excuus is.

En dan zeg ik ook, Paul Davies van gisteren parafraserend:

‘My motivation for writing ‘my blogs’ is that I am convinced there is more to the world than meets the eye’.

Het weten dat mijn leven een zin heeft: dichter te komen tot wat achter de dingen schuilt  en de vage idee die opduikt dat ik maar een schakel ben naar de mens die op komst is, de homo sapiens, sapiens, sapiens, die begrijpen zal en ervan doordrongen zal zijn dat zijn bouwstenen niet verschillend zijn van al wat leeft en ogenschijnlijk niet leeft en dat hij niet meer is dan een verzameling van een massa bouwstenen – maar dan wel Higgs-bouwstenen - die schijnbaar, maar dan slechts tijdelijk, een eenheid vormen en als de ‘ik’, die dan meer een ‘wij’ zal zijn, gecatalogeerd staan.

In de mate dat die bouwstenen, hem toevertrouwd, misschien aangevuld met wat hij er heeft aan toegevoegd, onsterfelijk zijn, is onsterfelijkheid ook zijn deel, het enige dat hij beogen kan.

Om kort te zijn, het is me duidelijk dat de homo sapiens die we maar zijn, zich onmogelijk kan uitspreken – en zelfs het recht niet heeft zich uit te spreken – over het al dan niet bestaan van die of dat IETS. Hij heeft nog enkele ‘sapiens’ te wachten.

09-07-2013, 10:27 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij neemt Paul Davies’ God and the new Physics[1]’ mee in de tuin.  Een zin van Niels Bohr die hem treft: 

Anyone who is not shocked by quantum theory has not understood it .

Hij zou niet durven beweren dat hij zonder meer begreep welke betekenis schuil ging achter ‘quantum theory’ maar met de suizende bomen over hem voelde hij toch aan dat het een enorm iets was, dat het zijn perspectief openscheurde, dat er muziek en mystiek in zat, dat het iets te maken moest hebben met de idee die hij zich trachtte te vormen over wat in zijn materiële vorm God wel zou kunnen zijn, alhoewel Hij alsdan niet verschillen zou in kwaliteit, wel in kwantiteit van de geest van de denkende mens en, zelfs niet in kwaliteit zou verschillen van de geest aanwezig in de minste van de wezens en de minste van de dingen.

Hij voelde zich goed, hij vond dat hij een tipje van de donkere zware sluier had opgelicht, al wist hij wel dat hij nog niet ver stond en dat hij misschien nimmer verder komen zou dan dit ene tipje, maar het was iets.

En wat meer is, hij wist dat het in de goede richting ging, de richting van wat hij het liefst omschreef als het Onnoembare.

Dit schrijvend, gezeten midden in de natuur, midden in de energie van de natuur, de eeuwige geheime stilte van de aarde, in dit ene punt van de wereld, het punt waar omheen alles draaide en keerde, wat hij begreep als zijnde de ene, eeuwige beweging van het Alpha naar het Omega.

En als hij het boek sluit en terug opent op de Preface van Davies: 

…no doubt many of my colleagues would strongly disagree with the conclusions I attempt to draw. I respect their opinions. This is simply one man’s perception of the universe ; there are many others. My motivation for writing the book is that I am convinced there is more to the world than meets the eye.

Dat er meer is dan wat zijn oog kan zien is hem heel duidelijk.

08-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je kunt niet het lot ontlopen

dat in het Boek werd neergezet,

vóór je geboren waart,

waarin te lezen staat

wanneer en hoe je heen zult gaan

in zomer of in winter

in stilte of met grote trom.

Het bouwwerk dat je bouwde

was op je kunnen ingesteld,

met hoeken soms met twijfelkanten

maar toch nauwkeurig afgerond;

gebeeldhouwd uit een oude tronk

een gouden doos, een kast barok

met donkere lak bestreken.

En ten lange laatste,

als je uur gekomen was,

met hysop jij bestoven

en met het puurste ambrozijn,

en in je paasbest weggeborgen,

onder wierookwolk en wit

van kaars en orchidee bedolven,

met vrouw en kind en vele vrienden,

om  je heen.

Je zag het wel, je wist het wel,

dat van al je dagen

de honing nu werd opgevangen,

druppelsgewijze uit gepuurd,

van hand tot hand gereikt

met wijwater besprenkeld,

hopende de eeuwigheid.

Te dikwijls het al meegemaakt,

gehoord gezegdes en gezangen,

gebeden of gedaan alsof,

maar vroeg of laat, de dag zal komen, 

het sluiten van de kring:

Weemoed van de tijd

of wat de tijd had kunnen zijn.

07-07-2013, 10:14 geschreven door Ugo d'Oorde  

Met wat ga ik mijn dag verdienen

als het niet met woorden is,

gekozen en geschikt,

gestapeld en in de hand

gehouden en weer los gelaten,

en gestald

onder de bomen tussen

blauwe paarden.

En de blauwe reiger even neergestreken

in de beemden waar ik was

en ook niet was

omdat ik droomde er te zijn,

tussen land en waterlijn

verstrengeld.

Dit omdat het morgen was

en het eerste licht ontvankelijk

binnenschoof en ook zo teder.

Want roerloosheid mijn deel,

mijn woning en mijn paradijs in woorden

fuga toen ik er was

en ook er niet meer was,

ogenschijnlijk.

Terwijl de dood

een vriend meenam naar Orion

voorbij de horizon

uitgesponnen

en wij hem houden wilden

in een onmetelijkheid van zijn

en een onmetelijkheid van niet zijn,

beide evenwaardig.

Alsof het een gedicht kon worden,

een rijk van woorden.

06-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

My life is light, waiting for the death wind

Like a feather on the back of my hand.

T.S.Eliot: ‘A song for Simeon’.

Je ontkomt niet

aan wat je niet ontkomen kunt,

gebogen is het hoofd,

gesloten zijn de ogen:

de mond is deemoed

die je is geboden.

En,

de stilte die je draagt

van pijn verlost te zijn

en op te stijgen

uit de lotusbloemen,

lijk een jonge eend

naar Orion toe,

zoals destijds de farao's.

Vriend je waart

en vriend je blijven zult,

het ga je ginds

het ga je ginds heel goed

daar waar je uit zult kijken

wetend dat we volgen.

Ondertussen,

als we hier samenkomen,

vandaag en op andere dagen,

welke plaats zullen we je geven

als het niet een ereplaats zou zijn.

Wij ook die nog even blijven

ontkomen niet

aan wat we niet ontkomen kunnen:

nederigheid

is van vele zaken onze sterkte,

is onze eeuwigheid.

05-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Mijn blogs volgen elkaar op maar niet zoals de dagen die uiterlijk maar verschillen in meer of minder zon, meer of minder regen, meer of minder wind, neen, mijn blogs die elkaar opvolgen komen uit de diepte van de geest en dragen in zich wat in die diepten gebeurt én, wat vanuit de diepte naar boven wordt gestuurd heb ik weinig of geen controle.

Zo gebeurt het dat ik van de atheïst Richard Dawkins terecht kom bij de godsgelovige  abt Suger, een groter tegenstelling kan niet. Alhoewel ze beiden dit gemeen hebben dat het beiden zoekers zijn die menen gevonden te hebben wat er te vinden is en dus veel verder staan dan ik. Maar ik voel er me goed bij, beter dan indien ik zou gevonden hebben en zonder de minste twijfel, zoals hoger genoemden, mijn dagen verder zou slijten.

Als ik teruggrijp naar Dawkins en zijn bewijsvoering dat wat de Kerk vertelt te betwijfelen valt, dan leert hij ons niets nieuws. We weten al lang dat een pregalileaanse ingesteldheid niet meer van deze tijd is en dat er hoogst nodig een kosmische ingesteldheid is vereist om tot een nieuwe voedingsbodem te komen van waaruit een nieuw wereldbeeld met religieuze inslag kan ontstaan dat tevens een antwoord zou zijn op de naderbij sluipende overheersing door de fundamentalisten van de Islam.

Dit is een probleem voor onze Christelijke wereldleiders. Of ze er zullen in slagen zie ik nog niet gebeuren. 

* 

En later op de avond, deze tip uit een film op de televisie : Before you start, look at the audience and wait till there is no sound left, till you can hear absolute silence. Then it’s you who dominates them, and your nerves will be gone and under control. You’re in command and you’ll stay in command.

04-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De abt Suger, raadgever van twee koningen, regent, ‘père del la Patrie’, zoals Lodewijk de VIIde hem eens noemde was ook de abt die de bossen afliep op zoek naar 12 grote eiken om zijn abdijkerk te voltooien die het eerste gotische bouwwerk in Frankrijk zal bouwen, de abt die het gruis van gemalen edelstenen zal laten verwerken in de glasramen om het licht - dat van God komt, dat God is - te laten schijnen op zijn gelovigen om deze te verheffen uit de donkerte die hun geest benevelt.

Hij verwoordt deze idee in een tekst die hij laat aanbrengen op één van de panelen van de portaaldeur van zijn vernieuwde abdijkerk in Saint-Denis bij Parijs (vandaag overrompeld door de Islam, ze hebben hun plaats goed uitgekozen):

Notre esprit enténébré s’élève au vrai par le moyen des choses matérielles. Et, voyant la Lumière, il ressuscite de la chute originelle.[1] 

In wat is dan de God van Suger, abt in het begin van de XIIde eeuw,  verwijderd van de kosmische God die opduikt bij Voltaire in de XVIIIde eeuw, de eeuw van de Verlichting?

En waar staat de Kerk op de dag van vandaag, hoe slaagt ze er in het dogmatische landschap waar ze al eeuwen in verstrikt zit te verlaten en in te gaan op het metafysische van de New Physics om te komen daar waar de Kelt en abt, Suger stond in de vroege middeleeuwen?

Ze zal het broodnodig hebben om het hoofd te bieden aan de dreiging van de Islam die ons omsingelt langs alle kanten en van ons racisten maakt. Want één feit is zeker het zijn niet de gematigden onder de Islam-aanhangers die het halen zullen, maar de fundamentalisten-geweldenaars onder hen, ook omdat een gematigde Islam, volgers van de Koran niet bestaat, vandaag toch niet.

03-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Op 20 maart van het jaar 1978 schreef ik – was ik het of was hij, Ugo Carl d’Oorde het? - Karel Lodewijk Mortier, geboren te Oordegem, een dorpje van Oost-Vlaanderen, op 29 december van het jaar 1927, zijnde precies één jaar na het overlijden van Rainer Maria Rilke die begraven ligt aan de voet van het Romaanse kerkje in Rarogne, Valais, Zwitserland:

Ik verbind me hierbij tegenover mezelf en tegenover de hemel, elke dag van het jaar en van de jaren die voor mij zich nog openen zullen, één pagina vol te schrijven met zinnige en leesbare dingen.

Zij die deze dagboeken ooit zouden doorbladeren, wil ik nu reeds op het hart drukken dat je geboren bent op alle plaatsen waar je je ooit bewust bevond, dat je bent van al die plaatsen en van al die bewuste ogenblikken, dat alles in en over elkaar ligt, het heden gegroeid uit het voorbije en het komende gegroeid uit het heden; realiteit en droom zich vermengend, zodat het geschrevene, de kleur en de smaak heeft van melk in koffie, en koffie in melk, crèmekleurig. De realiteit niet duidelijk afgelijnd, droom en verbeelding niet wazig-wit, maar beide gevoileerd.

En een tweede bemerking, even belangrijk en voortvloeiend uit de eerste, een dagboek begint niet met de eerste regel van de eerste bladzijde, een dagboek begint met al wat er is aan voorafgegaan, geschreven of niet geschreven, in gedachten opgeborgen en verder evoluerend in gedachten, tot de dag dat het geschreven wordt.

Zo begint dit dagboek niet op deze dag van 20 maart 1978 maar is het al lang geleden begonnen. Om maar te zeggen dat mijn leven zijn wortels heeft én bij mijn ouders, grootouders en de vele geslachten ervoor én, onvermijdelijk doorweven is met de stand van planeten en sterren op het ogenblik van mijn geboorte, dit weet ik, al is er hierover niets bewezen of kan er niets bewezen worden.

IK ben vandaag vijfendertig jaar ouder maar nog steeds is mijn geest elke dag, elk bewust ogenblik – of elk moment dat ik geen machine ben - zoekende, en zal hij zoekende blijven. Mijn dagboek en de blogs die dag aan dag verschijnen zijn er het bewijs van.

02-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

R.Dawkins in zijn ‘The God delusion’ van 2006, houdt er een spectrum op na van de menselijke mogelijkheden van geloof in God. ‘It can be presented by the following milestones along the way’ schrijft hij en we vertalen:

1.       Sterke theïst. 100 % zekerheid van het bestaan van God. Zoals C.G.Jung het zegt: Ik geloof niet, ik weet.

2.       Zeer hoge waarschijnlijkheid, maar dichtbij de 100%. De facto theïst. Ik kan het niet weten met zekerheid, maar ik geloof sterk in het bestaan van God en ik leef mijn leven in de onderstelling dat Hij bestaat.

3.       Hoger dan 50% maar niet veel hoger. Technisch agnostisch maar in de richting van theïsme. Ik ben zeer onzeker, maar ik ben geneigd te geloven in God.

4.       Exact 50%. Volledig onpartijdig agnostisch. Het bestaan van God of zijn niet-bestaan is even waarschijnlijk.

5.       Lager dan 50 % maar niet veel lager. Technisch agnostisch maar in de richting van atheïsme. Ik weet niet of God bestaat maar ik ben sceptisch.

6.       Heel lage waarschijnlijkheid, dichtbij zero. De facto atheïst. Ik kan het niet weten met zekerheid maar ik denk dat God zeer onwaarschijnlijk is en ik leef mijn leven alsof hij niet bestaat.

7.       Sterke atheïst. Ik weet dat er geen God bestaat met dezelfde overtuiging als Jung het ‘weet’ dat hij er is.

Ik ben Dawkins dankbaar voor zijn indeling wat het geloof van de mens in een God betreft. Zijn vertrekpunt is echter dat de geest ontstaan is uit de materie. Voor mij is de materie ontstaan uit de geest. Op basis hiervan kan ik ook een spectrum opstellen, ingedeeld in zeven punten en dan sta ik 100 % bij C.G.Jung, Ik geloof niet, ik weet dat de materie is ontstaan uit de geest.

01-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het bos is een heiligdom in de valavond, een plaats waar de geheime krachten van de natuur zich in de dag hebben opgehoopt en nu tot rust zijn gekomen, gistende samensmeltingen die hij nimmer kennen zal maar die er toch aanwezig zijn in het laatste licht, in het laatste ruisen, in de laatste groei van grassen en varens en kruiden of het mysterie van de aarde en van het innerlijke leven voelbaar hier, te ontcijferen hier in licht en duister, in leven en dood en wat  tussenin is.

Hij denkt dit alles moet gezegd en geschreven worden, herhaald worden, opdat duidelijker en inniger de band zou groeien met zon en sterren en planeten, met quasars en pulsars, met stralingen en energievelden, met de totaliteit van geest in materie, al deze elementen die nodig zijn opdat dit bos in de avond zou zijn wat het is, en zoals we het ontdekken, een steeds maar hogere gecompliceerdheid in al wat zichtbaar en onzichtbaar is en de mens die getuige is, de verlichte en de lichtgevende, de zichtbare drager van de geest op aarde.

Hij las Richard Dawkins vandaag. Hij gaat niet akkoord met hem als hij paradigma stelt dat de geest ontstaan is uit de materie. Dit paradigma is beslissend voor de volledige tekst van zijn boek ‘The God delusion’(a black swan book, 2006), men ontneemt hem niet het geloof dat het de geest is die de materie heeft gebaard.

30-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Terwijl de vogels me elke morgen een aubade brengen, zo breng ik een aubade in woorden aan zij die me lezen. Veel is het niet, het maakt deel uit van mijn ontwaken, meestal uit een verwarde droom, om de dag binnen te stappen langs een gang van latente pijnen in de heup of in de benen die alleen door mijn woorden kunnen gedempt worden.

Ik ken aldus mijn ouder en ouder wordende ouderdom. Als ik dan lees in het tijdschrift van de Bank dat een oud-collega is heengegaan, Luc Van den Wijngaert – hij was mijn ouderdom – dan weet en zie ik op welke wijze mijn afscheid de wereld van de Bank zal worden ingestuurd, een foto met een korte tekst.

Dit ook zal dan een laatste aubade zijn voor zij die het lezen zullen.

Het lot is me gunstig geweest, al was mijn gezondheid niet de meest perfecte, ik haalde het dankzij de levenskracht die me eigen was en ook dankzij de dokters die me behandelden. Voor de rest kan ik maar hopen gespaard te blijven van elk onheil dat mijn woord raken of doden zou. Dit ware het allerergste.

Elke dag die de duisternis ingaat neem ik afscheid van het licht en ga ik de dode nacht in. Elke morgen is een nieuw verrijzen naar de het schone van bomen en luchten, van regen en zon, van de glinstering in het bedauwde gras, van de spiegel in het kleine watervlak met de rode vissen, is er de schoonheid van het woord dat ik opzoek. En elke morgen is een vooruitzien naar wat de dag brengen zal aan woorden die mijn aubade zullen zijn.

Dit duurt nu al een lange tijd, duurt nu al veertig nieuwe manen opdat ik me er gemakkelijk zou van bevrijden, ondanks de zin die telkens opduikt welk nut het heeft en wie het is die aandringt opdat ik niet ophouden zou.

Uiteindelijk is het leven niet kort, het heeft een lange aanloop, het heeft een lange vurige gestalte, het heeft een nagloei in de houtskool tot het een vunzen wordt en uitdooft in een kruis.

29-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het regent over de dovende bloemen van de rododendrons het ongekende, onbegrepen, ondoorgrondelijk leven dat zijn werk heeft gedaan. Hij hoort het stille ruisen van de regen op de bladeren en in de aarde maar de geluiden en wat er gebeurt binnenin de plant, binnenin de bloem, de vrucht kan hij enkel gissen. En zelfs indien hij het werk van de cellen vermocht te zien en te doorkruisen, zelfs indien hij vermocht te zien binnen in de cellen, dan nog zou hij niets afweten van de krachten die deze cellen beheersen, bezitten en bezingen, zoals hij totaal onwetend is over het ruisen van zijn bloed in de aderen. Hij kan enkel vermoeden dat de orde die dit alles regelt immens moet zijn en van een grote perfectie.

En uit deze zelfde krachten en uit nog veel meer, zijn de boeken en geschriften opgestaan die thans op zijn tafel liggen, die in zijn boekenrekken staan, die zowat verspreid liggen over het ganse huis. De boeken waarin de geest van zovelen is opgeborgen, van zovelen die dag en nacht hieraan hebben gewerkt, schrijvend in de rust van hun kamer, of gezeten onder de bomen, of in de trein - zoals hij het ooit zag van Louis Paul Boon - de woekerende geest omheen hen aftastend met de geest in hen.

Zo-even nog, lezend in The Song of Songs, dacht hij eraan welke volume, welke geladenheid een woord, gegrepen door de poëzie kan verwerven. Evenwel opdat de lezer getroffen zou worden door deze geladenheid van het woord moet hij zelf poëzie zijn, open staan voor de diepte van het woord, voor de totaliteit van het woord, om te beseffen dat de realiteit ervan doorbroken wordt en dat de essentie erin zich mengt met de essentie in ons, zoals de krachten van de natuur zich mengen met de essentie van de geest in ons. 

Ons zelf kennen is dan ook een benaderen van wat te weten, van wat te kennen is buiten ons.

28-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij dacht van morgen aan dat kleine verrukkelijke boekje, ‘Goodbye Mr. Chips’ van James Hilton, uit zijn jeugd. Hij wist dat hij het in lang niet meer had gezien tussen zijn boeken, hij zal het uitgeleend hebben, wat fout was. Ook Chips was vijfentachtig en zijn dagen waren ‘moving like lazy cattle through a landscape’ – een zin die hij zich nog meent te herinneren - maar Mr. Chips (hij hette eigenlkijk Mr Chipping) had niet de activiteit die hij nog kent, had zeker geen blog te schrijven, zelfs geen dagboek bij te houden, hij had enkel maar van tijd tot tijd een schooljongen die kwam aankloppen te ontvangen.

Evenwel, als hij naging wat hij zich afvroeg toen de maand juni begon of hij met zijn blogs wel het einde van de maand zou halen, is het een schuiven van zijn blogs geweest dat het juiste beeld is als hij telkens neerzit om te doen wat hij van zich zelf – anderen ook wellicht - verwacht. 

Zo zijn het van vele dingen de boeken in zijn hoofd meer dan de gebeurtenissen die opduiken in zijn herinneren en zijn het van de boeken slechts een paar zinnen die bleven, zoals het nu zijn blogs zijn die overblijven van  de vele dagen die zich openden en weer sloten.

Hij heeft niet meer te gaan van hier naar daar, geen afspraken na te leven, geen voordrachten te geven, geen grote reizen meer voor te bereiden en af te werken, alles ligt binnen het zich openen en sluiten van de dagen, hij wachtende op de nodige tekenen die gedachten voortbrengen. 

Ik ben dus niet veel meer dan een man op zoek naar woorden die verrassen, ook de lezer. Maar het zijn in de eerste plaats woorden voor mezelf, ik ben het die in de eerste linie staat om te lezen wat hij, Ugo, geschreven heeft. Dit is ten minste de idee die Borges me ingefluisterd heeft. Een idee die te nemen of te laten is, want de schrijver ervan heeft zich al teruggetrokken en ik kan hem niet meer terugroepen.

27-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Voor zijn dagboek gezeten, zijn hand klaar om te schrijven daalt de rust in hem - of het nu morgen is of avond of nacht - het is het ogenblik dat hij reëel bestaat, gedoken in zichzelf, schrijvend. Woorden vloeiend lijk het water uit een bron, en hij weet precies dewelke, de bron van Le Plat de la Lé in Zinal.

En verder schijvend ineens het beeld van het kerkhof naast de kerk van Rye, waar hij wandelde onder de eeuwenoude yew-trees en de namen trachtte te ontcijferen op de met mos en lichen overgroeide grafstenen. En onmiddellijk een ander, verlaten kerkhof in Schotland, op het eiland Mull, langsheen de weg naar Iona, ‘the holy Isle’, en in een hoek, verborgen achter een zerk, een beeldje in wit marmer van een dame zonder hoofd met een kind op de arm. Een beeld dat er, twee jaren later, toen hij er was met Pierre H., nog steeds stond op de plaats waar hij het had teruggezet.
En er zijn andere kerkhoven. Er is dit van O. waar hij voor het laatst, maar dit is lang geleden, met moeder was en haar volgde langs de graven om de namen af te lezen en van haar ouders en van haar broers en zusters en telkens een Onze Vader en een Wees Gegroet die ze las voor hun zielenrust. En hij, zwijgend, de handen gevouwen.

Niet veel als herinnering, niet denderend, niet waardig vermeld te worden, maar toch neergezet voor later, omdat het zijn leven was, een opvolging van kleine gebeurtenissen die nu hun tijd krijgen en worden ingekleurd.
Wie schuift deze beelden precies nu binnen in de woorden die hij zonder te moeten nadenken, neerzet in zijn dagboek en omwille van het bevreemdende ervan overnemen zal in zijn blog voor morgen.

26-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik begon mijn blogs van dit jaar met de verzuchting én van Salmon Rushdie, én overgenomen door Stefan Hertmans dat:

‘het verstandig zou zijn zich terug te trekken uit de wereld van het commentaar en de polemiek, en zich weer te wijden aan wat hij het liefst deed, aan de kunst die zijn hart, zijn verstand en zijn geest van jongs af had gestolen…’

Ik volg deze verzuchting al een hele tijd nu en toch voel ik er me in zekere mate schuldig bij. Want, in mijn schelp gedoken, ontsnap ik niet aan de geruchten, die me bereiken van hoe dicht en van hoe ver af deze ook mogen komen, Ik hoor hoe en waar er gedood wordt en wie, tot bergbeklimmers toe, afgemaakt door fanatiekelingen, in de naam van Allah.

Het ergste is dat ze beweren hiermee een ‘goede’ daad te hebben gesteld - het waren ongelovigen  - en dat hen later hiervoor een beloning wacht. Het is een gevaarlijk type die Allah van de fanatici.

Wanneer komen de weldenkende, door ons aanvaarde, Allah-gelovigen in massa in de straat om deze moordpartijen openlijk en met aandrang aan de kaak te stellen en een einde te maken aan de voor ons, mensen van de eenentwintigste eeuw, onbegrijpbare vete die er bestaat onder elkaar tussen de groepen aanhangerts van Mohammed?

Of zijn slachtpartijen zoals het doden van een aantal bergbeklimmers, een normale zaak voor hen en noodzaakt het afslachten van ongelovigen geen betoging want deze verdienen niet beter.

En eigenlijk, als ze het zo goed hadden met de levenswijze in hun landen van herkomst, waarom hebben ze het land van de ongelovigen, niet alleen betreden maar hebben ze er zich ook gevestigd? Wat nog in zekere mate te begrijpen is omdat er hier een vrijheid is die ze niet kenden in hun land. Maar als die vrijheid hen duurbaar is, waarom laten ze zich hier opnieuw in de doeken doen door al wie het fanatisme, eigen aan de religieuze machthebbers in hun vorige contreien, hier willen binnenbrengen en waarvoor ze hun tijd nemen.

Deze laatsten wensen geen integratie, ze wensen overheersing, het zit hen in de genen.

En wij, het Westen, sluit de ogen, het zal wel zo geen vaart lopen. De Duitsers las ik, hebben dit ook gedacht toen de Nazi’s opdoken uit de mist.

25-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Waarom schrijf ik sommige blogs in de ik-vorm en andere in de hij-vorm. Het houdt wellicht verband met het ogenblik waarop ik begin te schrijven, maar een precieze verklaring heb ik niet. 

Jorge Luis Borges schreef er een aardig stukje tekst over die in het Engels werd overgenomen in ‘The Mind’s I’ van Douglas R. Hofstadter en Daniel C. Dennet (Basic Books, Inc. Publishers, New York, 1981).

 ‘The other one, the one called Borges, is the one things happen to’. Ik wandel in de straten van Buenos-Aires en zie de dingen om me heen. Borges  ken ik van de post, van de naam op de lijst van de professoren of van de naam in een biografisch woordenboek. Ik, ik hou van zandlopers (hourglasses), van de achttiende-eeuwse typografie, van de  smaak van koffie, van Stevenson; hij deelt deze voorkeuren maar voor hem zijn het maar de attributen van een toneelspeler.

En de ‘ik’ gaat verder: ‘het kost me niets te zeggen dat wat hij schreef niet zonder waarde is, maar dit kan me niet redden, wellicht behoort wat goed is tot niemand, ook niet tot hem, maar tot de taal en de traditie. Trouwens ik ben bestemd om uiteindelijk te vergaan en enkel een deel van mij kan overleven in hem’.

‘Little by little, I am giving over everything to him, though I am quite aware of his perverse custom of falsifying and magnifying things… Ik zal overblijven in Borges, niet in mezelf (alhoewel het waar is dat ik iemand ben) maar ik herken me minder in zijn boeken dan in vele andere of in het laborieus getokkel (strumming) van een gitaar’.

Hij eindigt met deze waarheid: ‘I do not know which of us has written this page’. 

Alhoewel ik absoluut-absoluut geen Borges ben, herken ik mezelf in wat hij schrijft, weet ik ook, zoals Borges, dat mijn leven maar de vlucht is van Bede’s sparrow through the banqueting-hall on a winter’s day, dat ik alles achterlaten zal en dat, wat die ‘ik’ betreft, alles tot de vergetelheid behoort,  behoudens wat die ‘hij’ geschreven heeft. 

24-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De boeken in zijn kamer vormen een gordijn dat hem afschermt van de wereld. Hij weet echter, en elke dag is hij ermee geconfronteerd, dat hij er te weinig bezit en vooral dat hij er te weinig las opdat hij zich nog veiliger voelen zou, opdat hij zich nog meer geborgen zou kunnen voelen in die wereld van boeken die wonen in hem en aangevuld met de herinneringen aan gebeurtenissen uit zijn jeugd, aangevuld en gekleurd met de echo’s uit zijn volwassenheid, zijn wereld uitmaken en eigenlijk slechts, golfbewegingen zijn op het watervlak, gemengd met licht en schaduw, als met gevoelens en bedenkingen.

Het moet inderdaad een groot gevoel zijn een boek te voelen groeien in zich en te zien groeien in de stapels pagina’s naast zich. Een boek over het creatieve leven, een boek over wat het zaad van God kan zijn. Een boek  zoals Boris Pasternak er een schrijven wou dat zijn ganse leven vullen zou, en het ook deed, een boek met een lang leven en een lange waarde.

Maar de vraag die hij zich stelt en blijft stellen – en het lijkt een excuus – is, wat het leven hem leerde, wel toereikend genoeg opdat hij iets te zeggen zou hebben dat meer is dan een herhalen van wat reeds opgetekend staat in de vele bibliotheken in de wereld. Want daar komt het op neer, iets te zeggen hebben dat een meerwaarde betekent, hoe minimaal ook, maar de meerwaarde is een vereiste. En dit dan te zeggen op een wijze en in een vorm die een opening biedt naar nieuwe horizonten. Enkel, verblijvend in een kloostercel met muren in onbehouwen steen zou zo iets mogelijk zijn voor hem.
Elk ander boek is waardeloos, al is het niet voor de auteurs van de vele boeken die geschreven om verkocht (en gelezen) te worden, daarna op zij gelegd. Hij denk niet dat, om een voorbeeld te noemen, hij ‘la Carte et le Territoire’ nog herlezen zal.

23-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Er zijn dingen die ik bewaar, alledaagse dingen, zelfs dagbladknipsels. Zo kon ik het niet over mijn hart krijgen twee gedichten bij het oud papier te leggen omdat ik het oneerlijk vond. Oneerlijk én tegenover de schrijver ervan én tegenover zij die er een recensie over schreven. Ik heb ze  in gekleefd in mijn dagboek: ‘Aanwezigheid’ van Ruben van Gogh, samen met de recensie ervan geschreven door Sarah Van Kersschaever, en het gedicht ‘Wenteling XXV’ van Lies Van Gasse,

Ik heb heel wat respect voor de dichter omdat ik weet hoe vlug een gedicht kan ontstaan, hoe er nog aan gevijld wordt erna, maar ook hoeveel tijd er over heen gaat om die vlugheid en afwerking te verwerven. 

Als ik dan de recensie lees van Luuk Gruwez, over de bundel van Van Gasse – ik had zijn tekst op zij gelegd – de tijd die hij er aan besteed heeft, de (schijnbare) vlotheid waarmee hij het werk benadert en ontleedt, omschrijft en beoordeelt, dan weet je, als schrijver-dichter, recht te zijn aangedaan en ben je gelukkig te vernemen in zijn recensie  dat je ‘gedichten goed zijn omdat ze vernieuwend zijn, niet andersom’ en dat ze zijn als ‘een soort bedwelmende improvisaties met de hardnekkigheid van repetitieve muziek’.

En ik denk, maar kan me vergissen, dat Gruwez ook Internet heeft geraadpleegd om te horen hoe Van Gasse haar gedichten voordraagt en deze aldus, ‘hardop gesproken – zoals hij schrijft - het best tot hun recht komen[1]’. 

Dankbaar voor een dichteres is het als iemand zoals Gruwez zich buigt over je werk. Maar voor Gruwez, is het dan even dankbaar voor hem, als er niemand op reageert alsof niemand het zou gelezen hebben, of is het zo dat het hem niet deert, dat hij zijn opdracht heeft volbracht en dat hij er tevreden over was?

PS.

Vandaag bewaar ik een Belgische postzegel – er werden slechts 100 ex. van gedrukt - met de foto van een vriend , M.v.Z. (normaal is het de foto van de koning) die na eenendertig jaren trouwe en succesrijke dienst als Administratief en Financieel Directeur van een belangrijk Ziekenhuis in Gent, afscheid heeft genomen om zich, onder meer naast vele andere zaken, meer intens te gaan bezig houden met zijn postzegelverzameling.

22-06-2013, 05:10 geschreven door Ugo d'Oorde  

7.04 uur, begin van de zomer. Het middelpunt van de zon bereikt zijn grootste noordelijke declinatie (+23°26’08”). Op het noordelijk halfrond zijn de dagen nu het langst.

                                                                                                  Sterrengids 2013, Uitg. Stichting de Koepel. 

Staan we er even bij stil, denken we even na over de positie van de zon, in haar uiterste punt in het noordoosten waar ze opstond deze morgen, en nu aan de terugweg begint, haar weg naar het zuivere oosten waar ze opstaan zal op de herfstequinox en verder naar haar wintersolstitium als ze haar grootste zuidelijke declinatie bereikt zal hebben.

Eigenlijk is het voor velen maar wat folklore, de tijd die niet is, enkel de positie van de aarde ten overstaan van de zon is, en de aarde en de andere planeten, met de zon gestabiliseerd in hun sterrenstelsel dat op zijn beurt wordt vastgehouden in het blijvend bewegende net van de miljarden sterrenstelsels in het Universum.

Maar er zijn er ook voor wie dit een punt van belang is, en ik denk aan de massa die deze morgen van 21 juni zal aanwezig zijn, in of aan Stonehenge, om de zon te zien opstaan precies boven de ‘heelstone’, als dusdanig gemerkt voor de eeuwigheid, door de Neolithische verre voorouders van de Britten.

Welke betekenis had dit punt op de weg van de opkomende zon voor hen; hoe zijn ze er toe gekomen, 2700 jaar vóór Chr. – zo wordt het toch gezegd - Stonehenge te concipiëren en te bouwen; wat bezielde hen en waarom was dit punt waarop de zon zich keerde, het punt van de zomerzonnewende, te merken zoals ze gedaan hebben? 

Ik was in Stonehenge op een normale dag van het jaar. Ik liep er binnen de cirkel van de opgestelde logge, onbehouwen blokken, soorten dolmen, met onwezenlijk, als linters er boven op (simpelweg!) neergelegd, soorten menhirs, het geheel een verbazende constructie dat voor de bouwers ervan als een soort tempel moet geweest zijn, een gotische kathedraal, zo opgevat opdat door de spanning in de stenen – een spanning gelijk aan deze van de snaren van de piano, wist een zekere Jacques Charpentier te vertellen over de kathedraal – de mens er binnenin spiritueel zou worden meegevoerd naar hogere regionen. Aldus het kosmisch karakter van Stonehenge als van de gotische kathedraal onderlijnend. 

En wat het onbehouwen zijn van de opgestelde blokken steen is er de opdracht van Yahweh in de Bijbel (Exodus): ‘als je mij een altaar bouwt, moet het zijn in onbehouwen steen’.

Dat hebben deze twee, Stonehenge en Yahweh-altaar met elkaar dan gemeen.

Of waar je uiteindelijk terecht komt als je een blog schrijft over het zomersolstitium.

21-06-2013, 06:24 geschreven door Ugo d'Oorde