Voor zijn dagboek gezeten, zijn hand klaar om te schrijven daalt de rust in hem - of het nu morgen is of avond of nacht - het is het ogenblik dat hij reëel bestaat, gedoken in zichzelf, schrijvend. Woorden vloeiend lijk het water uit een bron, en hij weet precies dewelke, de bron van Le Plat de la Lé in Zinal.

En verder schijvend ineens het beeld van het kerkhof naast de kerk van Rye, waar hij wandelde onder de eeuwenoude yew-trees en de namen trachtte te ontcijferen op de met mos en lichen overgroeide grafstenen. En onmiddellijk een ander, verlaten kerkhof in Schotland, op het eiland Mull, langsheen de weg naar Iona, ‘the holy Isle’, en in een hoek, verborgen achter een zerk, een beeldje in wit marmer van een dame zonder hoofd met een kind op de arm. Een beeld dat er, twee jaren later, toen hij er was met Pierre H., nog steeds stond op de plaats waar hij het had teruggezet.
En er zijn andere kerkhoven. Er is dit van O. waar hij voor het laatst, maar dit is lang geleden, met moeder was en haar volgde langs de graven om de namen af te lezen en van haar ouders en van haar broers en zusters en telkens een Onze Vader en een Wees Gegroet die ze las voor hun zielenrust. En hij, zwijgend, de handen gevouwen.

Niet veel als herinnering, niet denderend, niet waardig vermeld te worden, maar toch neergezet voor later, omdat het zijn leven was, een opvolging van kleine gebeurtenissen die nu hun tijd krijgen en worden ingekleurd.
Wie schuift deze beelden precies nu binnen in de woorden die hij zonder te moeten nadenken, neerzet in zijn dagboek en omwille van het bevreemdende ervan overnemen zal in zijn blog voor morgen.

26-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik begon mijn blogs van dit jaar met de verzuchting én van Salmon Rushdie, én overgenomen door Stefan Hertmans dat:

‘het verstandig zou zijn zich terug te trekken uit de wereld van het commentaar en de polemiek, en zich weer te wijden aan wat hij het liefst deed, aan de kunst die zijn hart, zijn verstand en zijn geest van jongs af had gestolen…’

Ik volg deze verzuchting al een hele tijd nu en toch voel ik er me in zekere mate schuldig bij. Want, in mijn schelp gedoken, ontsnap ik niet aan de geruchten, die me bereiken van hoe dicht en van hoe ver af deze ook mogen komen, Ik hoor hoe en waar er gedood wordt en wie, tot bergbeklimmers toe, afgemaakt door fanatiekelingen, in de naam van Allah.

Het ergste is dat ze beweren hiermee een ‘goede’ daad te hebben gesteld - het waren ongelovigen  - en dat hen later hiervoor een beloning wacht. Het is een gevaarlijk type die Allah van de fanatici.

Wanneer komen de weldenkende, door ons aanvaarde, Allah-gelovigen in massa in de straat om deze moordpartijen openlijk en met aandrang aan de kaak te stellen en een einde te maken aan de voor ons, mensen van de eenentwintigste eeuw, onbegrijpbare vete die er bestaat onder elkaar tussen de groepen aanhangerts van Mohammed?

Of zijn slachtpartijen zoals het doden van een aantal bergbeklimmers, een normale zaak voor hen en noodzaakt het afslachten van ongelovigen geen betoging want deze verdienen niet beter.

En eigenlijk, als ze het zo goed hadden met de levenswijze in hun landen van herkomst, waarom hebben ze het land van de ongelovigen, niet alleen betreden maar hebben ze er zich ook gevestigd? Wat nog in zekere mate te begrijpen is omdat er hier een vrijheid is die ze niet kenden in hun land. Maar als die vrijheid hen duurbaar is, waarom laten ze zich hier opnieuw in de doeken doen door al wie het fanatisme, eigen aan de religieuze machthebbers in hun vorige contreien, hier willen binnenbrengen en waarvoor ze hun tijd nemen.

Deze laatsten wensen geen integratie, ze wensen overheersing, het zit hen in de genen.

En wij, het Westen, sluit de ogen, het zal wel zo geen vaart lopen. De Duitsers las ik, hebben dit ook gedacht toen de Nazi’s opdoken uit de mist.

25-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Waarom schrijf ik sommige blogs in de ik-vorm en andere in de hij-vorm. Het houdt wellicht verband met het ogenblik waarop ik begin te schrijven, maar een precieze verklaring heb ik niet. 

Jorge Luis Borges schreef er een aardig stukje tekst over die in het Engels werd overgenomen in ‘The Mind’s I’ van Douglas R. Hofstadter en Daniel C. Dennet (Basic Books, Inc. Publishers, New York, 1981).

 ‘The other one, the one called Borges, is the one things happen to’. Ik wandel in de straten van Buenos-Aires en zie de dingen om me heen. Borges  ken ik van de post, van de naam op de lijst van de professoren of van de naam in een biografisch woordenboek. Ik, ik hou van zandlopers (hourglasses), van de achttiende-eeuwse typografie, van de  smaak van koffie, van Stevenson; hij deelt deze voorkeuren maar voor hem zijn het maar de attributen van een toneelspeler.

En de ‘ik’ gaat verder: ‘het kost me niets te zeggen dat wat hij schreef niet zonder waarde is, maar dit kan me niet redden, wellicht behoort wat goed is tot niemand, ook niet tot hem, maar tot de taal en de traditie. Trouwens ik ben bestemd om uiteindelijk te vergaan en enkel een deel van mij kan overleven in hem’.

‘Little by little, I am giving over everything to him, though I am quite aware of his perverse custom of falsifying and magnifying things… Ik zal overblijven in Borges, niet in mezelf (alhoewel het waar is dat ik iemand ben) maar ik herken me minder in zijn boeken dan in vele andere of in het laborieus getokkel (strumming) van een gitaar’.

Hij eindigt met deze waarheid: ‘I do not know which of us has written this page’. 

Alhoewel ik absoluut-absoluut geen Borges ben, herken ik mezelf in wat hij schrijft, weet ik ook, zoals Borges, dat mijn leven maar de vlucht is van Bede’s sparrow through the banqueting-hall on a winter’s day, dat ik alles achterlaten zal en dat, wat die ‘ik’ betreft, alles tot de vergetelheid behoort,  behoudens wat die ‘hij’ geschreven heeft. 

24-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De boeken in zijn kamer vormen een gordijn dat hem afschermt van de wereld. Hij weet echter, en elke dag is hij ermee geconfronteerd, dat hij er te weinig bezit en vooral dat hij er te weinig las opdat hij zich nog veiliger voelen zou, opdat hij zich nog meer geborgen zou kunnen voelen in die wereld van boeken die wonen in hem en aangevuld met de herinneringen aan gebeurtenissen uit zijn jeugd, aangevuld en gekleurd met de echo’s uit zijn volwassenheid, zijn wereld uitmaken en eigenlijk slechts, golfbewegingen zijn op het watervlak, gemengd met licht en schaduw, als met gevoelens en bedenkingen.

Het moet inderdaad een groot gevoel zijn een boek te voelen groeien in zich en te zien groeien in de stapels pagina’s naast zich. Een boek over het creatieve leven, een boek over wat het zaad van God kan zijn. Een boek  zoals Boris Pasternak er een schrijven wou dat zijn ganse leven vullen zou, en het ook deed, een boek met een lang leven en een lange waarde.

Maar de vraag die hij zich stelt en blijft stellen – en het lijkt een excuus – is, wat het leven hem leerde, wel toereikend genoeg opdat hij iets te zeggen zou hebben dat meer is dan een herhalen van wat reeds opgetekend staat in de vele bibliotheken in de wereld. Want daar komt het op neer, iets te zeggen hebben dat een meerwaarde betekent, hoe minimaal ook, maar de meerwaarde is een vereiste. En dit dan te zeggen op een wijze en in een vorm die een opening biedt naar nieuwe horizonten. Enkel, verblijvend in een kloostercel met muren in onbehouwen steen zou zo iets mogelijk zijn voor hem.
Elk ander boek is waardeloos, al is het niet voor de auteurs van de vele boeken die geschreven om verkocht (en gelezen) te worden, daarna op zij gelegd. Hij denk niet dat, om een voorbeeld te noemen, hij ‘la Carte et le Territoire’ nog herlezen zal.

23-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Er zijn dingen die ik bewaar, alledaagse dingen, zelfs dagbladknipsels. Zo kon ik het niet over mijn hart krijgen twee gedichten bij het oud papier te leggen omdat ik het oneerlijk vond. Oneerlijk én tegenover de schrijver ervan én tegenover zij die er een recensie over schreven. Ik heb ze  in gekleefd in mijn dagboek: ‘Aanwezigheid’ van Ruben van Gogh, samen met de recensie ervan geschreven door Sarah Van Kersschaever, en het gedicht ‘Wenteling XXV’ van Lies Van Gasse,

Ik heb heel wat respect voor de dichter omdat ik weet hoe vlug een gedicht kan ontstaan, hoe er nog aan gevijld wordt erna, maar ook hoeveel tijd er over heen gaat om die vlugheid en afwerking te verwerven. 

Als ik dan de recensie lees van Luuk Gruwez, over de bundel van Van Gasse – ik had zijn tekst op zij gelegd – de tijd die hij er aan besteed heeft, de (schijnbare) vlotheid waarmee hij het werk benadert en ontleedt, omschrijft en beoordeelt, dan weet je, als schrijver-dichter, recht te zijn aangedaan en ben je gelukkig te vernemen in zijn recensie  dat je ‘gedichten goed zijn omdat ze vernieuwend zijn, niet andersom’ en dat ze zijn als ‘een soort bedwelmende improvisaties met de hardnekkigheid van repetitieve muziek’.

En ik denk, maar kan me vergissen, dat Gruwez ook Internet heeft geraadpleegd om te horen hoe Van Gasse haar gedichten voordraagt en deze aldus, ‘hardop gesproken – zoals hij schrijft - het best tot hun recht komen[1]’. 

Dankbaar voor een dichteres is het als iemand zoals Gruwez zich buigt over je werk. Maar voor Gruwez, is het dan even dankbaar voor hem, als er niemand op reageert alsof niemand het zou gelezen hebben, of is het zo dat het hem niet deert, dat hij zijn opdracht heeft volbracht en dat hij er tevreden over was?

PS.

Vandaag bewaar ik een Belgische postzegel – er werden slechts 100 ex. van gedrukt - met de foto van een vriend , M.v.Z. (normaal is het de foto van de koning) die na eenendertig jaren trouwe en succesrijke dienst als Administratief en Financieel Directeur van een belangrijk Ziekenhuis in Gent, afscheid heeft genomen om zich, onder meer naast vele andere zaken, meer intens te gaan bezig houden met zijn postzegelverzameling.

22-06-2013, 05:10 geschreven door Ugo d'Oorde  

7.04 uur, begin van de zomer. Het middelpunt van de zon bereikt zijn grootste noordelijke declinatie (+23°26’08”). Op het noordelijk halfrond zijn de dagen nu het langst.

                                                                                                  Sterrengids 2013, Uitg. Stichting de Koepel. 

Staan we er even bij stil, denken we even na over de positie van de zon, in haar uiterste punt in het noordoosten waar ze opstond deze morgen, en nu aan de terugweg begint, haar weg naar het zuivere oosten waar ze opstaan zal op de herfstequinox en verder naar haar wintersolstitium als ze haar grootste zuidelijke declinatie bereikt zal hebben.

Eigenlijk is het voor velen maar wat folklore, de tijd die niet is, enkel de positie van de aarde ten overstaan van de zon is, en de aarde en de andere planeten, met de zon gestabiliseerd in hun sterrenstelsel dat op zijn beurt wordt vastgehouden in het blijvend bewegende net van de miljarden sterrenstelsels in het Universum.

Maar er zijn er ook voor wie dit een punt van belang is, en ik denk aan de massa die deze morgen van 21 juni zal aanwezig zijn, in of aan Stonehenge, om de zon te zien opstaan precies boven de ‘heelstone’, als dusdanig gemerkt voor de eeuwigheid, door de Neolithische verre voorouders van de Britten.

Welke betekenis had dit punt op de weg van de opkomende zon voor hen; hoe zijn ze er toe gekomen, 2700 jaar vóór Chr. – zo wordt het toch gezegd - Stonehenge te concipiëren en te bouwen; wat bezielde hen en waarom was dit punt waarop de zon zich keerde, het punt van de zomerzonnewende, te merken zoals ze gedaan hebben? 

Ik was in Stonehenge op een normale dag van het jaar. Ik liep er binnen de cirkel van de opgestelde logge, onbehouwen blokken, soorten dolmen, met onwezenlijk, als linters er boven op (simpelweg!) neergelegd, soorten menhirs, het geheel een verbazende constructie dat voor de bouwers ervan als een soort tempel moet geweest zijn, een gotische kathedraal, zo opgevat opdat door de spanning in de stenen – een spanning gelijk aan deze van de snaren van de piano, wist een zekere Jacques Charpentier te vertellen over de kathedraal – de mens er binnenin spiritueel zou worden meegevoerd naar hogere regionen. Aldus het kosmisch karakter van Stonehenge als van de gotische kathedraal onderlijnend. 

En wat het onbehouwen zijn van de opgestelde blokken steen is er de opdracht van Yahweh in de Bijbel (Exodus): ‘als je mij een altaar bouwt, moet het zijn in onbehouwen steen’.

Dat hebben deze twee, Stonehenge en Yahweh-altaar met elkaar dan gemeen.

Of waar je uiteindelijk terecht komt als je een blog schrijft over het zomersolstitium.

21-06-2013, 06:24 geschreven door Ugo d'Oorde  

En wat hij nog zeggen wilde over de poëzie haalt hij bij Roger Garaudy[1] in zijn  ‘Comment l’Homme devint humain’: 

Un poème est un tableau sans formes, un tableau est un poème en formes. Les sages ont souvent discuté cette maxime et nous en avons fait notre guide. (Kono His 1020-1090).

En dacht hij, wat zeggen de wijzen van vandaag hierover, én over de poëzie én over het schilderij of kunstwerk ? Of zijn er nog wel wijzen die alles hebben doorgrond en over alles een mening hebben, ook over de wijzen van vroeger ?
Poëzie is. Elk heeft zijn mening erover, elk heeft zijn regels, deze zijn niet vastgelegd, deze worden gevolgd door de pen die schrijft en optekent wat ontstaat, komende van ergens.

20-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

19 Juni

Droom is de tijd

De tijd is een geluid

dat ijl en ver voorbij

zijn eenzame geprevel fluit.

Stefan Hertmans

in ‘Monnik’ uit zijn bundel : De val van vrije dagen’, 2010, De Bezige Bij, Amsterdam

Droom is de tijd

die uitgestrekt het licht bewegen is

van water, alsof het de Leie was,

in verbeelden,

tussen bermen en dijken

van geluk, immer verwachtend

de  blauwe reiger

tussen smeerwortel

en akelei.

Opgestegen

om te zijn en niet te zijn

maar ingekeerd

en uitgesponnen,

opeenvolgend als een snoer van parels,

onveranderlijke tijd,

melkwit

en olijfgroen de bossen

in zwangere luchten 

dwarrelende zaden,

al maar door, 

‘il en naîtront des arbres pour l’ébénisterie’.

Opgeteld

onverminderd de dagen,

‘largely wasted’,

al zegden we het nimmer

met Eliot’s woorden tot vandaag.

De tijd ons tegemoetgekomen,

van ver en van dichterbij

met fifres et tambours

waar we ooit waren

en nog zijn.

Daarna niet meer.

19-06-2013, 06:28 geschreven door Ugo d'Oorde  

 Als er iets is, zegt Carl Gustav Jung, dat we niet kunnen weten dan zien we het als een probleem voor ingewijden: bijvoorbeeld, ik weet niet waarom het Universum tot stand is gekomen en zal het ook nimmer weten, daarom moet ik dit probleem laten vallen. Maar zegt Jung :

If an idea about it is offered to me – in dreams or in mythic traditions – I ought to take note of it. I even ought to build up a conception on the basis of such hints, even though it will for ever remain a hypothesis which I know cannot be proved. 

En dan die zin van Jung waar hij gelukkig mee is omdat het volledig strookt met zijn opvatting ter zake : ‘een mens moet kunnen zeggen dat hij zich ingespannen heeft om zich een opvatting te vormen over het leven na de dood of zich dan toch een beeld ervan te hebben gevormd zelfs indien hij achteraf zou moeten bekennen dat hij verkeerd was. Dit niet gedaan te hebben is een vitaal verlies’[1]. 

Trachten het leven van de natuur te omvatten ; te voelen hoe in een grote ademtocht de seizoenen zich uitstrekken van winter naar lente, van zomer naar herfst, één enkele lange beweging die een zich eindeloos hernieuwen is, terwijl de aarde wentelt omheen de zon die gehouden is door haar ‘galaxie’ en deze wegschietend naar het immens oneindige en te beseffen dat dit alles, vertrekkende vanuit de onvoorstelbare ingewikkeldheid van het atoom, een ononderbroken eenheid vormt, gedragen door dezelfde wetten, gestuwd in een richting die we nog niet hebben achterhaald en nimmer achterhalen zullen.

En deze vloeiende eeuwige consequente beweging kan niet anders dan de godsidee verwoorden. En in deze idee, God de beweging zelf zijnde en wij deel van deze beweging, ons een beeld vormen over het leven na de dood.

Dit is dan zijn poëzie voor vandaag.

18-06-2013, 00:36 geschreven door Ugo d'Oorde  

Over wat kan ik nog schrijven na mijn blogs van 15 en 16 juni?

Ik kan slechts terugkeren in de arena van het dagelijkse leven en ingaan op de gedachten die me lijk wervelwinden overspoelen. Lezen bijvoorbeeld wat Luuk Gruwez schrijft[1] over de poëzie van Lies Van Gasse, die ook onderhevig is aan wervelwinden want schrijft Gruwez: 

‘Niets staat stil in het woelige universum, in haar nieuwe bundel ‘Wenteling’ spartelt ze als een ontsnappingskunstenaar onder water. Naderen is onmogelijk’. 

Ook Peter Theunynck die de dichters de ‘formule 1 – piloten’ van de taal’ weet te noemen[2] spreekt zich, in zijn blog, meer dan lovend over haar. Ze past trouwens heel goed in ‘zijn radiografie van de poëzie’ als hij zich richt tot de dichters: 

‘Recht uw rug. Blijf schrijven. Blijf ons verrassen met sprankelende beelden, tintelende taalbouwsels, swingende taalmuziek. Stel al uw passie en uw talent in de waagschaal. Het is het waard’.

Het weinige dat ik las, hoorde en zag van Lies Van Gasse (ik, raadpleegde op internet wat ik vond bij Peter Theunynck) past in deze context en is verrassend en zeker niet onaardig. Ik meen me te herinneren dat ook Luuk Gruwez met interesse gesproken heeft over haar bundel.

Ik weet het, ik heb poëzie nimmer op deze wijze ervaren, heb altijd getracht er wat filosofie in te brengen, wat levensbeschouwing. Ik heb nog altijd T.S.Eliot als voorbeeld voor de poëzie die ik tracht te schrijven; en sprekend over poëzie – en ik vergelijk dat met wat Theunynck (maar) wist te vertellen - heb ik nog altijd de zin van Saint-John Perse in mijn hoofd, uitgesproken bij de ontvangst van de Nobelprijs voor Literatuur waar hij het had over ‘la grâce poétique, l’étincelle du divin, vit à jamais dans le silex humain’.

Ik denk dan ook niet dat ik Peter Theunynck, dichter van de stad Brugge, als ik me niet vergis, ga plezieren en gedichten zal gaan schrijven die beantwoorden aan zijn stramien.

17-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Mijn blog van vandaag, waarvan mijn blog van gisteren de ouverture was, gaat heel ver en heel diep. Als het lezen ervan je afschrift, sla mijn woorden over, aanzie deze als wat gebazel van een dwalende geest. Voor mij, voor die geest, is echter dit gebazel voedsel voor zijn eeuwigheid.

Ik herhaal – eigenlijk weet ik niet wie nu aan het schrijven is – mijn blog van vandaag gaat heel diep, gaat tot in het hart, zijnde de geest van de materie. Uiterlijk zijn we een massa cellen die op een onbeschrijfbare, gecompliceerde wijze op elkaar zijn ingesteld en precies weten wat hun functie is in het lichaam. Maar de actieve zijde van dit lichaam bevindt zich binnenin, bevindt zich in het innerlijke van elk deeltje van de cel, in de geest van elk deeltje van de cel. En die geest heeft een vorm of eigenschap die eerder metafysisch is dan fysisch.

Het is dit innerlijke dat ‘IS’, dat onze levende entiteit is, bestaande uit, als we naar de verste vorm ervan gaan, uit Higgs deeltjes die massa (kennis) geven aan de andere, uiterst minimale deeltjes, de bouwstenen van onze celmassa, van het materiële van het lichaam.

Dan stel ik me de grote vraag, als onze cellen sterven, als ons lichaam sterft en vergaat tot stof, wat gebeurt er met de essentie ervan, met de eerder metafysische bouwstenen ervan?

Gissing is ons deel, en deze gissing IS en zal blijven en geeft ons geen zekerheid, geen absolute zekerheid. Ofwel sterft de essentie met het lichaam, ofwel overleeft de essentie gezien de structuur ervan.

Het is, als we doordenken tot in de diepste diepte van het Zijn, de keuze die we maken. Wat José Saramago - de aanleiding tot mijn bloghistorie - niet heeft gedaan, hij is niet doorgedrongen tot het kosmische, tot de allerkleinste bouwstenen van de Kosmos.

Wel, ik heb het deze morgen en vele morgens en dagen ervoor, wel gedaan en ik voel me heel goed met mijn keuze. ik geloof in het overleven van mijn essentie, zelfs al is het, het resultaat van een gissing, van een vermoeden.

Ik weet dat ik niet alleen sta, Jean E. Charon schreef er een boek over: ‘Mort voici ta défaite’[1]. Gisteren - maar wanneer was gisteren? - schreef men hier een boek, dat bekroond werd en waarvan ik de titel niet wens te herhalen, over het ‘het’, een boek dat werd rondgedeeld en ‘magistraal’ begon met de zin: ‘alle begin is moeilijk’. Als met het ‘het’ de minimaalste bouwsteen werd bedoeld, dan hoed af, maar ik dacht niet dat dit het geval was.

16-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

'Je bent uit stof en tot stof keer je terug', 

schijnt me toe een te goedkope regel te zijn om opgenomen te worden in het scheppingsverhaal - Genesis - als zijnde geïnspireerd door God.

Bemoedigend is dat Paul Nothomb in zijn ‘L'Homme immortel’ van 1984, en ver voor hem, Fabre d'Olivet in zijn ‘La Langue hébraïque restituée’ van 1824, een totaal andere vertaling brengen. Beide schrijvers zijn van oordeel dat onze oorsprong de geest is en niet de stof en dat we keren zullen naar die geest.

De vertaling door de Zeventig, van de Hebreeuwse tekst naar het Grieks, drie eeuwen vóór Christus, laten ons niet de minste opening: we zijn stof en we lopen hier rond als een stoffelijk iets, precies alsof diezelfde stof geen levend, bewegend, en integrerend element zou bezitten bestaande uit atomen en elektronen en meer nog, uit de samenstellende, nauwelijks te onderscheiden  subatomaire deeltjes ervan, in een innige binding niet alleen met elkaar maar eveneens en niet in het minst met het ganse universum.

Zeggen we dan dat hogergenoemde vertaling van de Zeventig, de God, zoals we Hem vandaag ervaren, onwaardig is.

Misschien - maar dit is dan ook maar een splintergedachte - ligt Zijn Revelatie gespreid over diverse fasen. Waren de grottekeningen er de beginfase van, waren Stonehenge en ander megalithische tempels er het vervolg van, was de Bijbel er de geschreven versie van en, misschien, de gotische kathedralen de uitbeelding ervan en komen we thans in een totaal nieuwe fase, namelijk deze van de ‘New Physics’, deze van het Higgs, het godsdeeltje en de wereld waarin het optreedt, een wereld waarvan de ontdekking – op het randje van de metafysica - als een totaal nieuwe, verbazende Revelatie moet gezien worden, een Revelatie zonder woorden, zonder nood aan vertaling, een revelatie van de geest, die ons (misschien) een stap dichter brengt tot de Waarheid. 

Als het later - ik schrijf veel, veel later - algemeen als dusdanig aanvaard zou worden, zal ik het vandaag toch hebben opgemerkt en opgezocht hoe het komt dat Hubert Reeves, dat Ernst Mach gedachten de wereld insturen die in deze richting wijzen.

15-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een eiland van gedachten is de mens,

overschaduwd, overdonderd

door het toeval dat geen toeval is

maar een steen de helling afgerold,

de plons die niemand hoort,

berekend stopgezet.

Of de handelingen die we stellen

lijk lieveheersbeestjes op rozenstengels

wat mazen die we weven

in het net dat ver vóór ons,

werd opgezet,

onwetend wij en ongevraagd

het lot ons op de baan gezet

die we hebben gevolgd.

Hoe komen we er dan toe een brug

te willen zijn, lijk van tekeningen

de lijnen, rustige harmonie

van tekens en symbolen samengebracht.

Een eiland van gedachten

denkt de mens te zijn, maar hoe

verbonden, hoe hij ingeschakeld is,

hoe opgetuigd, verstrengeld

zoals het stond geschreven

voor zij die sterven gaan.

En de weg verlaten die in het net

voor hem getekend werd, dat kan hij niet,

al denkt hij soms van wel.

De schaduwen zijn hier kort

in dit seizoen, naar de avond toe.

14-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Zo, als regel na regel uit je pen vloeit, - zoals een ander tekeningen op papier zet - uur en ruimte vergetend, is het onvermijdelijk dat we het wagen te denken dat er op dat ogenblik in ons een binding bestaat met hetgeen Umberto Eco noemt, het ene vaste punt waaraan de slinger van Foucault is opgehangen. 

En Hubert Reeves[1] uit het rek halend zijn we niet verbaasd te lezen dat:

‘De slinger van Foucault, bewust van de hiërarchie van de kosmische massa’s, de aanwezigheid van onze kleine planeet ‘ignoreert’, pour aligner son comportement sur la confrérie des galaxies qui renferment la majorité de la matière universelle’. 

En Reeves verwijst zelfs naar Ernst Mach om bij hem deze verbazende zin te gaan halen:

‘Tout l’univers est mystérieusement présent à chaque endroit et à chaque instant du monde’.

Waar heb ik zo nog iets gehoord sprekend dan over Iemand anders?

En eigenlijk, alles samen genomen, wie zijn we, en waar staan we, en hoe zijn we, als levend wezen en levende geest, verweven met deze kosmische massa’s?

13-06-2013, 03:20 geschreven door Ugo d'Oorde  

In dat zelfde dorpje Rye van de vorige dagen, met zijn poëtische ‘listing’ van zaken, in de vensters van de parish church, had hij destijds, in een second hand bookshop, een werkje gevonden: ‘Early Poetry in Israel’[1], dat hij kocht omdat hij, erin bladerend, een voor hem belangrijke zin las over de stilstaande zon en maan van Jozua: 

‘There is no reason to doubt that this poem, like so many others, is the tradition of an actual event, but it does not suggest that this event was a miracle’. 

Het meest sensationele gebeuren in de Bijbel: ‘de stilstaande zon en maan’ was dus voor G.A. Smith, geen mirakel, vergde geen goddelijke interventie, maar was een uitzonderlijk, opmerkelijk gebeuren dat opgetekend stond in ‘the book of Yashar’ en overgenomen werd in hoofdstuk 10, verzen 11 en 12 van  het Jozua Boek van de Bijbel.

Eigenlijk zou het ook een verkeerde vertaling uit het Hebreeuws kunnen geweest zijn, slaande op een verzoek van Jozua aan Jahweh gericht, om  zon en maan een dag lang te doen stoppen opdat hij aldus meer tijd zou gehad hebben om zijn vijanden, de Amorieten, te verslaan. Maar als we het verhaal gaan opzoeken te beginnen bij vers 10, het vers vóór 11 en 12, dan lezen we:  

‘Toen zij (de legers van de vijf Amorietische koningen) vluchtend voor Israël, op de steile afdaling van Bet-Choron gekomen waren, liet Yahweh uit de hemel grote stenen op hen neerhagelen, die hen doodden. Dat duurde tot Azeka toe. Er stierven er meer door de (hagel)stenen dan de Israëlieten met het zwaard konden doden’. 

Wat voldoende bewijskrachtig is opdat men er een reëel gebeuren zou in herkennen. Trouwens het ware voor Jozua logischer geweest meer 'grote stenen' te vragen aan Yahweh dan een stilstaande zon en maan. 

Verzen 10, 11 en 12 wijzen er ontegensprekelijk op dat hier een catastrofe moet gebeurd zijn en dat een stilstaande zon enkel verklaard kan worden door het optreden van een storing in de baan van de aarde, wat de aard ervan was weten we niet, maar de zon stond schijnbaar stil, voor Jozua, samen met de maan. 

Nu velen zien dit als een bijzondere gunst van de Heer, zoals er zovele gunsten zijn geweest, alhoewel Hij belangrijker zaken aan het verrichten was namelijk het creëren een nieuw melkwegstelsel in zijn Orionnevel dat al zijn aandacht vergde.

En ook, gaan we even terug naar het gebeuren, 40 + 12 = 52 jaar vroeger, gekend als de tien plagen van Egypte, uitvoerig beschreven in het Exodus Boek en verteld als een goddelijke interventie, met wellicht ook een catastrofe aan de basis, welke kunnen we maar gissen. Zeker is echter – en het is een  verbazend feit - dat de Israëlieten het beeld van hun God zagen als het gouden stieren-kalf dat Aaron in afwezigheid van Mozes-op-de-berg, eigenhandig beitelde (Exodus 32: 4 en 5) en waarvan het volk zegde: ‘Ziedaar uw God, Israël, Hij is het die u heeft laten ontsnappen uit Egypte’. 

Is de ‘gehoornde’ Mozes er een verwijzing naar, zoals de mijter van de bisschoppen? En al de van horens voorziene goden-afbeeldingen uit die tijd en veel later eveneens er na nog. Ook de horens in het oude kerkje van de Heilige Serge in Ma’aloula, een dorpje op een dertigtal kilometer ten noorden van Damascus – wat gewerd er van dit dorp en zijn kerkje - waar nog Aramees wordt gesproken; ook de gehoornde dierenkop met de afbeelding van de godin Astart of Ishtar, zijnde de planeet Venus, op het kleine altaar dat bewaard wordt in het archeologisch museum van Amman – idem - waarom die horens, wat hebben deze zo speciaal? 

Er is hier natuurlijk meer over te vertellen maar laat het ons hier bij laten.

12-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik zou Umberto Eco groot onrecht aan doen als ik enkel maar schrijven zou over zijn  ‘Confessions d’un jeune Romancier’, dat hij me teleurstelde met wat hij schreef. Wel is het dat ik verwacht had van hem te leren hoe een boek te schrijven en ik tot het besluit ben gekomen dat het ging om een boek à la Eco, wat nooit mijn bedoeling is geweest, of worden zal, eenvoudig weg omdat ik hem trouwens nooit zou kunnen navolgen in de historische landschappen waar hij vertoeft en, ik voeg er onmiddellijk aan toe dat ik Umberto verkies boven Dan.

Zijn ‘Confessions’ zijn leerrijk voor iemand die zijn boeken heeft gelezen en met tal van vragen overbleef. Hij verzorgt dan ook enkele van zijn lezers die hem benaderden en meer wilden vernemen over bepaalde passages. Hij vertelt ons ook hoe hij te werk is gegaan, welke invallen en welke werken of plaatsen, ingebeeld of reëel, een rol hebben gespeeld. Hij is een grootmeester op dit gebied en ik heb respect voor zijn enorme kennis van, niet alleen het leven in de middeleeuwen, maar ook van de literatuur uit die eeuwen.

Aan zijn eerste boek ‘De Naam van de roos’ dat we, naar ik hoop, allen lazen, werkte hij acht jaar. En de werken die erop volgden vergden evenveel opzoekingen en verbeelding. je moet er maar eens zijn hoofdstuk ‘Mes Listes’ op na slaan, dat meer dan 100 bladzijden bevat op de 231 van het boek[1].

Het handelt over lange lijsten of opsommingen, zo van praktische (pragmatische) dingen als van poëtische. In zijn boek komen er enkele voor, zowel uit de wereldliteratuur als van hem zelf, die getuigen, voor mij althans, van een ongehoorde diversiteit van woorden, die ik zelden heb ontmoet, zeker niet in dergelijk grote getale, En het is om er duizelig bij te worden als hij de lijsten citeert van Rabelais en vooral Joyce en verder – wellicht niet zonder fierheid – de lijsten van hem in elk van zijn vijf gepubliceerde werken. Een ervan, deze uit Baodolino is een parel op dat gebied. Hij beschrijft hierin de Sambatyon die volgens de rabbijnse traditie geen water bevat maar een stroom is van zand en steen waarvan het geluid tot op een dag afstand gehoord kan worden.

Voor iemand die verzot is op deze ‘Lijsten’ zijn de ‘Confessions’ een aanrader, voor iemand, als ik, is het goed het gelezen te hebben. Eco bewijst hierin nogmaals wie hij is, wat hij weet en wat hij vermag als romancier en historicus.

Mij leerde hij onder meer dat de opsomming van woorden in de parish church van Rye (mijn blog van 27 mei ) een mini lijst was en ik er niets anders in zoeken moet.

11-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heel wat begrepen al,

maar geen vaste kennis opgedaan,

geen wetenschap in getallen

uitgedrukt,

geen grensstenen verlegd

noch opgeheven, geen alternatieven

voor bestaande regels

of symbolen omgekeerd

geïnterpreteerd.

Wat we wel vermelden kunnen

is dat de dagen hier lijk clusters

uit de hemel rijzen

op onze handen uitgestrooid

en dat we meer en meer

gaan denken aan ons aller gezel

die naderkomt met reuzenschreden

en niet te stoppen is, niet te vermurwen

is met woorden.

We hoorden reeds

van het andere, uitgebazuind,

de eerste tonen

van de laatste ode aan het zijn.

Ademend de tijdloosheid.

10-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat poëzie bedreven op dagen – een tijd geleden - die lichtend waren en ruim, ook toen het lente was, ook toen het grasperk vol gestrooid met bladeren lag. En nu, eens te meer, de langste dagen naderen die daarna gaan korten weer, het geschrevene herdacht, herwerkt, herschikt, herboren.

Een eikel op een bed van mos.

Een eikel op een bed van mos, het regent maar

en tortels opgevlogen. Zo denken we en peis

aan hen die deze dag niet zagen opengaan.

En niet bewust het wentelen van de aarde

in de bomen, noch van de sterren het bewegen

en peis aan hen die onverstoord hun wegen gaan.

Alsof er ook maar niets was te beleven: noch lent,

noch equinox, noch solstitium, noch tinteling van leven,

noch van eikel op het mos de doffe plof geweten.

En van tijd ontdaan, de eik reeds opgeschoten,

de lijn van mieren keer op keer omhoog, omlaag

gekropen, en eikels neergekomen. Vergeef het me

de nameloze hand die het waagt te schrijven:

het regent maar, wat tortels opgevlogen,

als alles zo oneindig is, zo gul, zo opgetogen,

Hoe groot is onze eenzaamheid?

09-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Te ver reeds afgedwaald tot waar

de wieren smeulen, tot waar

de begane grond is weggezakt.

Onherkenbaar onze wegen

die we gingen om te zeggen

wat we zeggen wilden,

om te lezen wat we lezen konden,

amper toereikend om toch niet

van onwetendheid te vergaan.

De dagen uitgegoten over ons

of we het wilden of niet

en onverrichter zake door gekomen,

zo onomkeerbaar vlug, terwijl we

hoopten op een eeuwigheid

van tijd en gelukzaligheid.

Zo kenden we de avonden

en van de morgens de geluiden

in de bomen en het licht dat telkens

anders was, omdat ook wij

het schreven ook en toch nooit

gekomen is en nu nimmer meer

ons blad zal vullen al leefden we

nog vele jaren, al lazen we nog

vele boeken om te weten

wat we nimmer weten zullen.

Het te ingewikkeld is, te hoog

gegrepen voor wat wij maar zijn,

licht van hoofd en van bestaan.

Later dan misschien.

08-06-2013, 00:11 geschreven door Ugo d'Oorde  

Welke herinneringen uit mijn jeugd aan moeder houd ik nog. Niet zo veel, maar toch een die nog regelmatig terug komt. Ze was in de keuken met andere dames en dacht wellicht dat ik buiten was, maar ik zat te lezen in de kamer ernaast en ik hoorde haar vertellen over een misval, en dat het een meisje was. Ik begreep niet goed wat het betekende, pas later wist ik dat het een zusje was die wij – mijn twee broers en ik - verloren hadden. Er zijn er nog een paar waar ik aan denken kan, maar heel veel uit mijn verre jeugd zijn er niet.

Ik heb meer herinneringen aan vader, en ik ben niet de enige, ook mijn jongste dochter  herinnert zich nog heel goed de lekkere maaltijden die hij klaar maakte op zondag toen we thuis op bezoek waren. Vooral dan de groenten uit zijn tuin, jonge wortels met erwtjes in de peul en jonge ui, dit alles gestoofd en met vroege aardappelen bruin gebakken in de pan en wellicht als vlees een heerlijk varkensgebraad.

Het is Cathy die er me aan herinnerde deze morgen nadat ze mijn blog had gelezen. En ze verraste me ermee. Ze had de ganse voormiddag in haar tuin erwtjes in de peul geplukt en getracht deze klaar te maken zoals haar grootvader het klaarmaakte, met wortelen en jonge ui. Maar voegde ze er aan toe, de kinderen hadden er geen vreugde aan en zullen zich deze maaltijd later zeker niet meer herinneren zoals ik het me nog herinner.

Ik voel er me schuldig bij, omdat ik een dergelijke schotel niet zo vaak heb klaargemaakt en omdat ik het niet heb klaargemaakt, als grootvader, voor haar kinderen. Maar de eetgewoonten grondig gewijzigd. Ik hoorde van vrienden die mijn blog lazen waar ik het had over karnemelk, dat ze zelfs niet eens wisten dat karnemelk nog verkocht werd.

Dit alles over mijn herinneringen die ik van uit mijn jeugd nog heb over moeder – het was gisteren haar verjaardag ° 06.06.06 – en vader. Terwijl ik enkel vermelden wou dat Umberto Eco ons verteld in zijn boek[1] waarover ik het had een paar dagen geleden – en dat me eigenlijk ontgoochelt - dat hij meer herinneringen heeft aan Leopold Bloom dan aan zijn vader, want zegt hij Joyce heb ik gelezen en herlezen.

Ik kan er enkel aan toevoegen dat hij niet alleen Ulysses gelezen heeft maar een ongelooflijke massa boeken waar ik nog nimmer van gehoord heb.

Als ik dan zeg dat ik er duizend te weinig gelezen heb dan overdrijf ik helemaal niet.

07-06-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde