De duiven huizen in de torens van San Gimignano, en in de straten wonen de toeristen, verrast over het aantal, voelen we ons goed er bij te zijn. Goed dat we de muren voelen kunnen, dat we zien hoe de mossen en de tijd de oude stenen getekend hebben en hoe het grote licht van Toscane, het licht van het land van Dante me overrompelt. Wat mij vooral bezig houdt is dat hij er wandelde, dat ik in zijn voetsporen loop. En,  schreef hij er niet aan zijn Commedia, hij was er mee bezig, met het deel dat reeds geschreven stond en het deel dat in potentie in zijn geest aanwezig was -, zoals mijn blog al in mijn geest in potentie aanwezig was als stond er nog geen jota op papier.

Zo komen de grote momenten op me af, onverwacht maar des te duurbaarder en neem ik met mij, hier in deze straten, allen die me duurbaar zijn, de vrienden die me lezen en zij die me niet lezen, maar ik houd ze dicht tegen mijn gedachten aangeleund, hen omhelzend omdat het zo grandioos is in de straten waar Dante liep en woonde, al was het maar om een congres, welke ook, bij te wonen en te zeggen wat hij te zeggen had.

Zijn woorden nog hangend in de openingen tussen de stenen, klevend  in de genen van de sporen van dwergvarens hier en daar, zoals zijn woorden binnendrongen in de genen van de mensen hier, de kunstenaar op de hoek met zijn miniatuur-aquarels en wat hij me vertelde over de levensbomen die hij tekende, maar niemand kocht en ik hem toen zegde :dat hij Dante tekenen moest: Ulysses en zijn gezellen, zijn boot ondergedompeld in de baren; of Paolo en Francesca, de innig verliefden; of Graaf Ugolino knagend aan het hoofd van de bisschop.

Materie te over, waardevoller voor allen die Dante lazen en meedragen in de vezels van hun hart dan de levensboom of de minuscule velden zonnebloemen, of wat hij ook tekenen mocht.

San Gimignano waar we waren, de duiven huizen er in de torens, de toeristen in de straten en verheugd dat we een van de velen waren. Maar dan wel met Dante in het bloed.

En dan toch gevonden wat ik zocht in een verscholen boekenwinkel, de man met een brede glimlacht toen ik binnenkwam en vroeg of hij Vittorini had.
‘Elio ?’ antwoordde hij.

‘Conversazione in Sicila’, antwoordde hij.

‘Si’ heb ik geantwoord, ‘Conversazione in Sicilia’.

Voor het slapengaan lees ik van een man in een emotionele toestand, een toestand die ik ook heb gekend, maar zeker niet vandaag: 

La vita in me come un sordo sogno, e non speranza, quiete. Of het leven in mij als een doffe droom en geen verwachten, rust. 

Maar ik weet dat hij vanuit het Noorden van Italië afreizen zal om zijn oude moeder te bezoeken in Sicilia. En dit bezoek is grote literatuur.

Later, bijna middernacht, staat de hemel vol sterren en planeten. Is er nu een afspraak gemaakt met Dante of niet? ik wacht onder de bomen van eeuwen. Het land beneden mij een donkere rust.

PS.

Ik hoorde van Koen, mijn schoonzoon – blij dat hij me las - dat Toscanië fout is, dat Toscane meer dan voldoende is, waarvan akte.

08-05-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Zal ik je een brief schrijven van hieruit, een lange brief die uitloopt over de heuvels en de dorpen verspreid, in een levend schilderij sober gehouden in kleur en tekening, onder een voile van onvergankelijkheid. En waar ik sta, en waar ik adem met het land en met de luchten, de regen in de bomen. Mijn stilte dat mijn leven is.

Of schrijf ik slechts hoe ver het gevorderd is met mij, of hoe goed ik me voel, hoe vol van dingen en van beseffen.

Of nog, zeg ik je over wat het ontwaken is in de zang van lijsters en van merels, van verliefde en verloren tortels in de hoge bomen, van de meesjes en de vinken die ik vermoed, van het gekende en het ongekende en het licht in brede banden dat de kamer binnenvalt:

‘Light enters the room  like a gilded Pavlova’ schreef ooit Ezra Pound , en ook: ‘but all that is folly to the world’.

Ik weet dus wat gedacht wordt over de dingen die ik hier verkondig alsof wat ik vertel het hoogste was dat ik kon achterlaten.

Zo, je weet nu hoe de dag begonnen is, maar je weet niet hoe uit de open deur van de eetkamer, de geuren van vers gebakken broden en van donkere koffies me bekoren komen, geuren lijk gedachten die niet te houden zijn en zich verspreiden nu, in vreemde vormen over de bomen tot ver over de heuvels tot waar de zeeën zijn.

Ik schrijf je morgen meer. Misschien vanavond nog, nu ik Dante verwacht, in een donkere mantel gehuld, woorden schrijvend.

07-05-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Toen Toscanië tot ons kwam vandaag heb ik van vele zaken, de zang gehoord van grote winden in ‘i pini’, de pijnbomen, zoals Respighi die hoorde in Rome. Er over geschoven, erin vermengd, de droomgolven van licht, een gebed gelijk, schuivend lijk de wolken over de heuvels en de landerijen, tot over de zeeën.

En als de avond kwam – hoe vlug niet de avonden komen hier – doorheen  een mist van zilver de gloed van de zon tot rust gekomen.

Zo gebeurde, en een stilte in overdaad, het kirren van de duiven in de tuinen, gesponnen, geweven ingekaderd in  het castello dei Fiamminghi waar we gasten waren.

En hoe we gasten waren, verfijnd ontvangen in oude kamers met wijnen die we bij naam noemen kunnen, een witte Vernaccia, Panizzi 2010 en een Le Corti 2008, een Chianti classico, bij een maal van Annemie te heerlijk en te verrassend ingewikkeld om te detailleren, daar zo exquis, zo puur, zo ingenieus voorgeschoteld op een ondergrond van ‘la cocina  povera’ uitgewerkt en opgesmukt tot een maal voor Vlaamse fijnproevers.

En hoe gebeurt het, dat ik, en wie ben ik dat me zo iets overkomt. Onder de pijnbomen en de eeuwenoude steeneiken, Frank ontmoet, de zoon van een overleden jeugdvriend. En zeggen dat hij me kende, zeggen dat hij me bij naam te noemen wist, terwijl hij voor mij een vreemde jonge man was, onbekend en onbemind.

Omwille van zijn vader, omwille van de vele goede herinneringen aan zijn vader heb ik hem omhelst met vochtige ogen. Hier in Montenaio, in dat verre en toch dichtbije Toscanië, het land waarvan we dromen als het mistig is bij ons, koud en ongezellig. Terwijl hier…

06-05-2012, 00:04 geschreven door Ugo d'Oorde  

‘E quindi uscimmo a riveder le stelle’[1].

Hij beseft dat er in het Westen, ook onder invloed van de New Physics een beweging is ontstaan in het religieuze denken die een raakvlak heeft met de metafysica. Zo heeft de religieuze mens nood aan het onzichtbare dat te zichtbaar werd en wordt voorgesteld. Die tijd is voorbij, de begrenzing van het woord maakt plaats voor de ruimte van de geest. De mens overschrijdt thans de drempel van een totaal nieuwe dimensie, deze van zijn oorsprong als stof van de sterren.

De Bijbel, het grote epos van de mens in zijn relatie tot zijn God, die woorden sprak en daden stelde, is te hernieuwen in een epos van de mens in zijn zoektocht naar zijn integratie in het kosmische gebeuren.

En hij weet zijn verbondenheid intens. Als hij elke zondagochtend, langs de weg die hij samen met enkele vrienden loopt, dezelfde boom groet - zijn hand even op de schors houdt en ‘dag boom’ zegt - dan gelooft hij dat de boom deze groet opneemt en doorgeeft aan de andere bomen. En al weet hij wel dat velen dit geloof niet delen toch denkt hij dat mens en boom iets gemeen hebben.

Hij kan er opnieuw Paulus bij roepen die schrijft dat we een tempel Gods zijn en dat de geest van God in ons woont. Zou hij dan ook niet wonen in die boom die hij groet en zouden de contacten tussen mens en boom niet gebeuren precies langs het deeltje God dat boom en mens bezielt en levend houdt?

Het is het doel van zijn bestaan hier op aarde, wat is van God-Elohim in hem, te benaderen en af te tasten, te omcirkelen en erin binnen te dringen. Het is zijn queeste naar de negenennegentig namen van die God, neergeschreven (18 + 81, weliswaar in Arabische cijfers) in de palm van ons beide handen. Namen die hij ziet, niet als de negenennegentig eigenschappen van God/Allah, maar als zovele mogelijkheden om Hem te omschrijven.

Hij weet dat deze queeste doorlopen moet tot het allerlaatste ogenblik van zijn bestaan. Maar hij beseft tezelfdertijd dat deze zoektocht niet altijd kan volgehouden worden, dat er breekpunten zijn, momenten dat hij begaan is met andere zaken waarbij hij amper de dag ziet opengaan en de dag ziet sluiten.

Maar het is duidelijk : zijn beeld van God valt niet samen met het beeld dat Paulus ons voorhoudt. Paulus schrijft trouwens, dat alleen de geest van God het wezen van God kan kennen. Hij schrijft ook dat we niemand, behalve onszelf, kunnen kennen.

Paulus echter is een uitzondering hierop. Hij kent Jezus omdat ‘God besloten had zijn zoon aan hem te openbaren’. Wat betekenen moet dat dankzij deze ‘openbaring’ Paulus in de mogelijkheid is te spreken over de Jezus van Jezus en niet, zoals men logisch denken zou, over de Jezus van Paulus.

Waar deze openbaring heeft plaatsgevonden en onder welke vorm zal wel niemand weten, want Paulus aarzelt niet te bekennen dat hij, op de weg naar Damascus, na de ‘roep’ van de Heer te hebben gehoord, ‘onmiddellijk, zonder een mens te raadplegen naar ‘Arabië’ vertrokken is, om pas drie jaar later naar Jerusalem te komen waar hij Kefas (Petrus) en Jacobus, de broeder van de Heer, zal ontmoeten’.

Welke Jezus is hij in Arabië gaan opzoeken. Is het zo dat hij drie jaar als ‘postulant’ in het klooster van Qumram zou verbleven hebben, zoals hij het las in The Dead Sea Scrolls Deception van Michael Baigent en Richard Leigh?

Neen, zijn beeld van God loopt niet parallel met dit van Paulus omdat zijn opvatting over God, van binnen in hem vertrekt en niet vanuit de geschriften van Paulus. Hij kan enkel zijn eigen weg bewandelen doorheen de diepste roerselen van zijn geest.

Aldus kunnen allen die hem lezen de essentie vernemen van wat levend is binnen in hem. Zoals anderen in de geschriften van Paulus alles kunnen vernemen over de essentie van Jezus in Paulus.

*

Maar hij beseft, aangekomen waar hij zich nu bevindt dat hij een (te) lange omweg heeft gemaakt, met het godsbegrip als centraal punt, trachtend keer op keer het te belichten in andere bewoordingen. Maar er zijn er wel die een even lang verhaal bouwen rond het ‘het’. Vandaag voelt hij zich verlost van een zware last. Zoals Dante zich verlost voelde toen hij zijn pelgrimstocht door de Hel beëindigde met: ‘E quindi uscimmo a riveder le stelle’, ‘en toen kwamen we buiten en zagen we de sterren terug’. Ik ook, dacht Ugo, ik ook wil nu terug de de sterren weten boven mijn hoofd.

05-05-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Van Frederico Garcia Lorca die in Spanje beschouwd wordt als een van de grootste schrijvers na Cervantes, vond ik in een boekje, uitgegeven in juni 2000 door het poëzie-atelier van Grupo Anaya, s.a. Madrid, van Benjamin Prado: ‘Siete maneras de decir manzana’, of zeven mogelijkheden om over poëzie te spreken – maar Prado vervangt hier poëzie door manzana, appel – een even vreemd als prachtig gedicht dat voor mij de zuiverste poëtische expressie is. Een gedicht dat zijn kracht haalt uit de eenvoud van de opgeroepen beelden, en dat, alhoewel het kinderlijk schijnt, toch een zeer dramatische inslag kent, Frederico Garcia Lorca werd immers tijdens de Spaanse burgeroorlog in augustus 1936 gevangen genomen door de aanhangers van Franco en enkele dagen later gefusilleerd. Ik vrees zelfs dat zijn graf nog steeds niet gelokaliseerd werd, maar ik zou me kunnen vergissen.

Ik breng u hier de originele versie, de vertaling komt verder:

Por las ramas del laurel

vi dos palomas oscuras:

la una era el sol,

la otra la luna.

‘Vecinitas’, les dije,

‘¿Dónde està mi sepultura?’

‘En mi cola’ dijo el sol

‘En mi garganta’ dijo la luna.

Y yo que estaba caminando

con la tierra por la cintura

vi dos aguilas de nieve

y una muchacha desnuda.

La una era la otra

y la muchacha era niguna

‘Aguilitas’, les dije,

‘¿Dónde està mi sepultura?’

‘En mi cola’ dijo el sol

‘En mi garganta’ dijo la luna.

Por las ramas del laurel

vi dos palomas desnudas

la una era la otra

y las dos eran ninguna.

Terwijl Lorca ons een poëtische mengeling nalaat van woord, beeld en klank, gaat de klank – en kleurrijkheid door de vertaling verloren omdat het woord meer aandacht krijgt dan het verdient.

Ik dacht er het volgende van over te houden:

Tussen de takken van de laurier

zag ik twee donkere duiven,

de ene was de zon,

de andere de maan.

‘Lieve buren’ zegde ik tot hen:

‘Waar is mijn graf gelegen?’

‘In mijn staart’ zegde de zon,

‘In mijn keel’ zegde de maan.

En ik, reizend

met de aarde aan mijn zijde

zag twee arenden van sneeuw

en een meisje naakt.

De ene was de andere

en het meisje was geen ene.

‘Arendjes’ zegde ik:

‘Waar is mijn graf gelegen?’

‘In mijn staart’ zegde de zon,

‘In mijn keel’ zegde de maan.

Tussen de takken van de laurier

zag ik twee naakte duiven.

De ene was de andere

en de twee waren geen ene.

Heb ik nu niet gezondigd tegen het auteursrecht door dit gedicht hier over te nemen?

04-05-2012, 00:31 geschreven door Ugo d'Oorde  

Op 12 mei opent in Gent de tentoonstelling TRACK, een kunstmanifestatie buiten de muren van het museum, waaraan een dertigtal mondiaal gekende kunstenaars deelnemen.

In dit kader plant de Chinese kunstenaar Tazu Rous – hij heeft nog een viertal namen in meer - een hotelkamer te bouwen rond de toren, met uurwerk, van het Sint-Pietersstation. Hij plant niet alleen de bouw van een hotelkamer, hij wil er ook de ganse duur van de tentoonstelling die loopt tot 16 september verblijven.

IK heb er helemaal niets tegen, trouwens het ligt in zijn aard te bouwen, reeds in 2005, bouwde hij een slaapkamer rond het bronzen Christusbeeld in het Sint-Anna park, hij is dus een kunstenaar-bouwer die zich plagieert in Gent.

Het is natuurlijk zo dat al degenen die de trein nemen in het Gentse station onvermijdelijk geconfronteerd worden met het glazen – veronderstel ik - kamercomplex omheen de enorme klok in de toren die de achtergrond wordt van zijn bed in zijn slaapkamer. Hopelijk verliest hij het uur niet uit het oog, hopelijk is het een elektrische klok en niet een mechanische, hopelijk houdt hij het vier maanden  uit.

Aan lef ontbreekt het hem dus niet maar, zijn dergelijke manifestaties, kunst te noemen, en als het kunst is - en dat zal wel, gezien het de bedoeling is van TRACK - zal het ooit iemand beroeren in de ziel of, zal er naar opgekeken worden met een glimlach?

Een andere kunstenaar, Benjamin Verdonck een Antwerpenaar, realiseert in een grote boom in het Vogelenzangpark een getrouwe replica van een van de bungalows in het park uit de jaren vijftig. Hier wordt het maar een kopie te klein om te bewonen, wat jammer is, maar niet voor de boom.

Wat niet belet dat deze tentoonstelling een excellente gelegenheid is om het waardevolle en het historische van bepaalde stadsgedeelten een betere bekendheid te geven. In elk geval is het zo dat een deel van TRACK zich zal situeren in de hoogte.

Hoogstaande kunst dus.

Wie hierover het essentiële oprapen wil, surfe naar www.track.be.

03-05-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik denk literatuur te bedrijven als ik schrijf. Ik denk zelfs dat ik altijd, vanaf ik begonnen ben met het bijhouden van een dagboek, literatuur heb bedreven.

Maar wat mijn dagboek betreft is er een wijziging opgetreden. Het is niet veel meer nog dan het neerschrijven van de gedachten die plots opduiken in mijn vingers, gedachten die ik zo maar laat vloeien en  ik er meer op uit ben mijn blad te vullen in plaats van toe te zien dat wat ik schrijf, én duidelijk leesbaar is, én inhoud heeft.

Ik vrees dat noch aan het ene noch aan het andere wordt voldaan en dat eens opgepropt met woorden, het materiële aspect van een volgeschreven blad, me volstaat. Ik ben dus in een stadium terecht gekomen dat mijn dagboek, althans dit van de laatste dagen, niet meer de waarde heeft die het had in den beginne.

Dit is een vaststelling, die ik me maakte, heel vroeg deze morgen, vóór het gekweel van de vogels in de tuin. Het is niet iets om fier over te zijn.

Misschien is het om deze reden dat al mijn geestelijke krachten gebundeld liggen in mijn blog, en is dit het enige literaire werk dat ik presteer. 

Of het literair is, zal er iemand opstaan om het me te zeggen?

02-05-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Moedeloosheid overvalt me. Het leven is plots een grote onzekerheid, een open vlakte zonder horizon, een woestijn, een dorheid.

Vanwaar deze gedachten, terwijl ik gisteren nog aan het dromen was; terwijl ik de vorige dagen nog een eeuwigheid voor mij had; terwijl ik dacht mijn vijfde maand te beginnen, met nog zeven voor de boeg; terwijl ik dacht canto 34 van mijn A.vd.D. in te loggen met als laatste zin de laatste versregel van Dantes Hel?

Vanwaar deze gevoelens, alles te laten voor wat het is, die moeë lichaam, deze moeë geest, zijn rust te gunnen. Geen woorden meer, geen gedachten meer, een totale leegheid van hart en ziel.

Ademen om nog wat dagen in leven te blijven. Terwijl ik buiten loop, de zon voel in mijn hals, in mij witte haren, zie hoe alles in kleur komt, hoe een spinnen ei is opengebarsten met honderden minuscule spinnen tegen het raam, valt alles stil in mij, opgelost, vergeten, verlaten.

Mijn boeken waardeloos, alle dingen die ik schreef of tekende, of de stukjes steen en wortels die ik samen kleefde onder glas, waardeloos, uitingen van de laatste stuiptrekkingen. En dan, wat me overviel toen ik neer zat om deze woorden te schrijven, begoocheling te denken dat mijn blog de remedie was die alles oplossen zou.

De dag die naar zijn einde neigt: in het minivijvertje één rode vis nog opgedoken, een vergetelheid van de reiger, en als ik voor mijn klavier zit, een vage schaduw, een laatste ekster neergestreken op de tafel in de tuin waar ik een hoopje kaassnippers had neergelegd.

Zeg ik, dat het al wat beter gaat?

01-05-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Queen’s Day (Holiday Netherlands)

zie ik bovenaan de dag van 30 april in mijn Dagboek van The Economist. En ik denk aan die jonge man, bedolven onder de sneeuwlawine, roerloos nu in een ziekenhuis in Londen. Ik denk aan de moeder die zal lachen en lachend handen drukken.

Ik denk ook aan Volendam. Het was in 1947 dat we, Luc De Landsheer (+) en ik, van uit ons dorp aan de Schelde met de fiets, Nederland zijn binnengereden, om na zoveel dagen aan te komen in Volendam, vraag me niet waarom we Volendam hadden uitgekozen. Maar we waren er, we kampeerder er ergens op een boerenhof denk ik. Het was daar dat ik Miet – ik meen dat het Miet was – kennen leerde, dat er tussen ons beide iets had kunnen groeien dat zich achteraf beperkte tot wat over en weer geschrijf, een uitwisseling van gedachten, van dromen. Hoe het stil gevallen is weet ik niet meer, wellicht zoals alle briefwisseling stil valt. Weet ook niet meer of we elkaar gekust hebben, ooit, geloof van niet, in die tijd was dit nog een ernstige bezigheid.

Maar ik dacht eraan, stel dat het nu gebeuren zou. Stel dat ze ook een blog zou bijhouden waarin ze elke dag iets zou schrijven over haar, stel dat jij haar blog lezen zou en zij dat van jou. Stel het maar.

Een gevaarlijke business zou het worden, jij 20, zij 20 en elke dag iets vernemen van elkaar, wat woorden, wat gevoelens. Vast stellen aan een  woord, een zin dat zij je leest; zij, bemerken dat jij haar leest, maar twijfelen nog.

Dangerous, hoogst gevaarlijk. Een ondergronds gevoel dat groeien zou, waarvan de groei niet meer te stoppen is. Een beeld dat zich vormt, verbazing over wat je dag aan dag te weten komt, kleine dingen, kleine misschien zelfs uitgekozen gebeurtenissen die je verneemt en die je gaat uitschrijven in gedachten. Die je gaat ver-dromen tot realiteit. Beiden weten hoe ze elkaar kunnen benaderen, onschuldig - als blogger smeekt  je erom dat iemand je zou zeggen dat je blog gelezen wordt – het voelt aan als een dagelijks rendez-vous in het woord, dat je niet meer kunt missen, het prille begin van een amoureus parfum, het meest heerlijke parfum dat er is en elk woord dat je leest dat je, zelfs al is het uit het dagelijkse leven, zelfs al is het uit een andere wereld, een aanraking is, een aai, een blik die je vertedert, die je openbreekt, zoals je een bolster breekt. En je bent twintig of tweeëntwintig, of welke ouderdom ook: het wonder dat internet is biedt vele mogelijkheden.

Veertig, vijftig jaar, een leven later, je bent nog altijd samen en iemand vraagt je, zo maar, waar je elkaar hebt leren kennen.

Vroeger zou je gezegd hebben, in Volendam, tijdens het verlof. Nu, wel ons blog, Vrouwe Fortuna, bracht ons samen, we waren elke dag benieuwd elkaars blog te lezen. Tot er een e-mail kwam, tot er een ontmoeting kwam, zij komende uit Volendam, hij uit een boerendorp in Vlaanderen. Wat ze gemeen hadden buiten hun verliefdheid, waren de klompen die ze droegen in hun kinderjaren.

30-04-2012, 01:25 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik vroeg gisteren een lange inspanning aan mijn lezer, het was een nog langere voor mij om te schrijven wat ik schreef.

Gaf het me enige vreugde bij het inloggen, en eens ingelogd, keek ik er met vertrouwen op neer?

Twijfel is mijn deel, twijfel mijn gegoochel met de naam van God, twijfel mijn gestamel, want meer is het niet. En jij, je vraagt me of het wel nodig was dergelijke zaken te verwoorden/verwerken.

Zijnde wie ik geworden ben, was het nodig en blijft het nodig, want er is droefheid om wat me werd aangeleerd in mijn jeugd en nu grote twijfel genereert dat het, hoe mooi en geruststellend het ook moge geweest zijn, niets te maken had met het grote enigma dat de naam van de Onnoembare omkleedt.

Er is ook grote kommer, omdat de jeugd geen nood meer heeft aan wat van vroeger was, de teloorgang van wat gekend staat als de christelijke beschaving is aan de gang, de Kerk houdt schijnbaar de ogen gesloten voor wat zich aan het afspelen is, alsof alles, door gebed en door de tussenkomst van de Heer, terug in zijn plooi zal vallen.

Waar ik niet in geloof. Maar men zou kunnen beginnen met de nadruk te leggen op die meer diepgaande woorden van een totaal andere gerichtheid die Jezus sprak: ‘Het rijk Gods zoek je niet, het bevindt zich binnen in jou’.

Waaruit we, om te beginnen, leren konden te leven zoals het hoort te leven: open voor het grote mysterie dat het leven is; bewust dat je lichaam stof van de sterren is en je geest, even onsterfelijk als de geest die van de kosmos is.

Maar of we hier ver zullen mee komen, weet ik niet, misschien brengen de tijden ons zes eeuwen terug.

Ondertussen vergat ik dat gisteren, 28 april, in Hong Kong, de geboorte van Buddha werd gevierd. Heb er hier niets over gelezen.

29-04-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

En deze morgen heeft hij Proust  gelezen waar deze het heeft over het evangelie van Lucas, wanneer de ‘dubbelpunten’ gelezen worden die de tekst onderbreken. En, schrijft Proust, : 

Avant chacun des morceaux presque en forme de cantiques dont il (het evangelie) est parsemé heb ik de stilte beluisterd van de gelovige die deze teksten luidop las en bij elk ‘dubbelpunt’ de lezing even onderbrak om het volgende vers aan te vatten; alsof het een psalm was die hem herinnerde aan de vroegere psalmen uit de Bijbel, et plus d’une fois, tandis que je lisais, il m’apporta le parfum d’une rose que la brise entrant par une porte ouverte avait répandu dans la salle haute où se tenait l’assemblée et qui ne s’était pas évaporé depuis dix-sept siècles.

En meer dan eens, terwijl ik las, bracht hij me de geur van een roos die de wind, langs een open deur had binnengebracht, in de hoge ruimte van de zaal waar de vergadering zich ophield, een geur die na zeventien eeuwen (!) nog niet verdampt was.

Hij leest dit en voelt de grote poëtische kracht van Proust, schuilend meer in de klank van het woord dan in de betekenis ervan en groter nog is het gevoel dat hij onrecht heeft aangedaan aan het Boek der boeken, dat hij nemen moet en lezen, traag, heel traag zoals Wittgenstein wenst dat zijn zinnen gelezen worden.

Het goddelijke in de Bijbel is ontstaan uit de innige verbondenheid van de mens met zijn God en handelend over deze verbondenheid. Maar waarheden van toen zijn symbolen geworden en dogma’s fossielen. En de groei gaat verder. Nieuwe elementen sluipen binnen en slingeren zich omheen de oude en niets kan de groei van het nieuwe tegenhouden. De zoektocht van de mens, in zijn hunker naar het Allesomvattende, geïnspireerd door de beelden van het Universum die hem thans bereiken, situeert zich voorbij de dimensie van de God van de bijbel.

En het is hem duidelijk, de oude banden zijn afgelegd, hij wenst zich niet meer te begeven in het spoor van de theologen die vertrekken van gegevens waarvan het stramien opgetekend ligt in boeken waaraan niet mag getornd worden.

Want de mens wil zich losrukken uit deze bolster van waarheden op vergeelde bladen; wil voor zich de oneindigheid waarvan hij, dankzij de geest in hem, een immens deel is, en de geest, de zuivere essentie zijnde van het Universum, hij deel is van deze essentie. Het is zijn vrijheid te zijn tussen hemel en aarde en hoe verder hij de hemel binnendrijft hoe rijker, hoe voller, hoe meer geïntegreerd hij zich voelt en ook hoe inniger zijn band is met al degenen die denken zoals hij. 

Het is een leven vullende harmonie van het kleine in het sublieme en het sublieme dat het kleine vult en kleurt.

En zo kan hij ook met de pastoor van Crécy uit le Journal d’un Curé de Campagne van Bernanos beamen : Les petites choses n’ont l’air de rien mais elles donnent la paix.

En kan hij eraan toevoegen dat de kleine dingen van het leven niet alleen rust brengen in ons maar dat het ook vingerwijzigingen zijn naar het oneindige. Dit te zien, dit aan te voelen brengt ons in het spoor van de mens die wordende is.

En dan is er de vraag, vanwaar deze ingesteldheid; ontstaat ze uit hemzelf, is ze inherent aan ons mens-zijn en volstaat het buiten het alledaagse te treden opdat we terecht zouden komen in een inspiratiebron die onze wereld van gedachten en gevoelens bevloeit?

Het is dit magische gevoel van creativiteit dat een uitwerking zoekt in al degenen die werken aan een boek, een schilderij, een symfonie, die werken aan om het even welk kunstwerk. We zijn gelukkig hiermee; het is het doel van ons mens-zijn. Het is het openrukken van ons mens-zijn op het kosmische, het verhevene, dat de creativiteit in zich draagt.

Als Schillebeeckx die hij destijds las, dan schrijft dat God een evolutieve kosmos heeft gewild om daarin de mogelijkheid voor te bereiden voor een menselijke vrijheid en dus van liefhebben, dan zijn dit maar wat woorden. En had hij liever in plaats van lief te hebben, gelezen en gehoopt te zullen lezen: ‘en dus van creatief te zijn’. 

Het  creatieve dat aanwezig is in een kosmos in volle evolutie, en het is in dit creatief-zijn dat onze toekomst ligt. dit is het spoor dat voor ons open ligt.

Trouwens welke kosmos zou de God die we aanroepen anders kunnen gewild hebben, een statische?

28-04-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hoe het vergaat met woorden.

Woorden zijn wispelturig, elke dag vergaat het verschillend met de woorden. Soms staan ze er, klaar om genomen te worden, soms zitten ze verborgen en weigeren ze zich te tonen zodat ik er hulpeloos bijzit, want woorden zijn mijn adem.

Ook vandaag is het geen feestdag wat woorden betreft, gisteren ook aarzelden ze, maar dan vond ik Pessoa die me ter hulp kwam.

Zo blijft de spanning tot het ogenblik dat ik mijn tekst goed genoeg acht om hem in te loggen. En het is ook zo dat het belangrijkste deel van de dag gericht is op mijn blog en dit nu al sedert half 2010. Het is begrijpelijk dat ik eens op een muur stuit waarachter de woorden zich verbergen.

In meer wil ik ook werk  maken van dat ‘fameuze’ boek van mij. Waarin ik me op het ogenblik op een dwaalspoor bevind – dit is de indruk die ik heb – ik schrijf in het ijle weg. Ik ben bezig met zaken die ik kwijt wil, omdat ze te lang al in mijn rondslingeren. Ik vraag dus nog wat geduld vooraleer ik aan mijn verhaal – als er tenminste een verhaal gevonden wordt -  kan beginnen.

Trouwens ik ben onkundig in het vak wat roman schrijven aangaat. Ik heb immers de indruk dat de lezer verwacht dat ik iets te vertellen heb. Dat ik bijvoorbeeld schrijf dat Ugo, een ‘Four Roses’ is gaan drinken in een bar in de stad, een literair café, typisch voor Europa, zegt George Steiner, dat hij er een jonge vrouw ontmoet met wie hij een spel schaak begint, sippend aan zijn bourbon, dat hij er haar ook een aanbied en dat ze daarna, ja, wat doet men na schaak te hebben gespeeld, als je je laat gaan als schrijver, zonder enige belemmering, à la Brusselmans, schrijven tot onder de lakens, met de nasmaak nog de volgende morgen.

Ik zou dat wel kunnen. Wat Ugo betreft is mijn vrijheid totaal, maar het schijnt me toe dat het er  zo aan toegaat in alle romans, dat elkeen dit uitschrijven kan of met veel sprekende details, of met een zekere soberheid in de beschrijving van bepaalde handelingen, wat me dan doet denken aan de wijze waarop Jacques Prévert dit probleem, als het er een zou zijn, oploste:

Ta robe sur le tapis, une orange sur la table

et toi dans mon lit. Doux présent du présent,

fraîcheur dans la nuit, chaleur de ma vie.

Terwijl ik, voor het ogenblik, Ugo nog iets meer wil laten vertellen over het Boek der Boeken – zo lang het in Europa nog zal mogelijk zijn – jij, als lezer, hoeft het maar over te slaan als het je geen zier interesseert. Maar voor mij is het belangrijker dat het schaken met een jonge vrouw en het drinken van een ‘Four Roses’.

Later misschien.

27-04-2012, 00:53 geschreven door Ugo d'Oorde  

Over Fernando Pessoa schrijft Saramago: dat het een man was die talen kende en verzen maakte. Hij verdiende zijn brood en wijn met het aanbrengen van woorden op de plaats van woorden, hij maakte verzen zoals verzen gemaakt worden, alsof het voor het eerst zou zijn dat verzen werden gemaakt.

Hij schrijft ook dat Pessoa een fenomeen was, nooit voorheen gezien in Portugal, dat hij een nog grotere was dan Camões en, als hij zich bekeek in de spiegel, hij dacht dat hij Ricardo Reis was, dat hij Alberto Caeiro was, dat hij Alveiro de Campos was, dat hij Serrando Soarres was en nog enkele namen in meer, om uiteindelijk te besluiten dat het thans tijd werd om Fernando Pessoa te zijn, ‘el ridículo[1] Fernando’ te zijn en de meest ridicule liefdesbrieven van de wereld te schrijven. Aldus Saramago.

En la flor de l’edad, op 47-jarige ouderdom stierf Pessoa. Van hem is geweten dat zijn laatste woorden waren: ‘dadme mis gafas’, geef me mijn bril.

Volgens Saramago heeft niemand zich ooit de vraag gesteld – wat ik betwijfel – waarom hij zijn bril verlangde. Het was niet om zichzelf te bekijken, er was trouwens, zegt Saramago, geen spiegel in de kamer. En ook, ‘no le dio el tiempo la parca’, de schrikgodin liet hem de tijd niet.

Persoonlijk, maar wie ben ik, wist Pessoa wel wie er aan het sterven was, maar denkend aan wat ik las van hem, waag ik het vooruit te schuiven dat hij, in een laatste helder ogenblik ons een afdruk van zijn schalksheid heeft willen achterlaten door naar zijn bril te vragen.

Wat ik niet denk is dat hij naar zijn bril vroeg om die mee te nemen in het andere leven om er als een gebrilde man te verschijnen. Maar je weet maar nooit met hem.

Ik denk ook aan ‘dadme mis gaffas’, alsof voor een schrijver als Pessoa, sterven de meest doodgewone zaak was.

Maar van Fernando Pessoa vergeet ik niet dat ik een koffie dronk in het café waar hij regelmatig kwam, en dat ik neerzat in de stoel, naast het beeld van hem geplaatst ter hoogte van het café, in het midden van de rua Garrett in Lisboa,  en dit met zijn boek[2] in de hand dat nu gesloten voor mij ligt.

26-04-2012, 00:04 geschreven door Ugo d'Oorde  

  Zo is het eerste grote boek, tenminste wat hem betreft, de Bijbel gebleven. Hij gaf reeds zijn idee over de schepping en wenst er niet op terug te komen. Hij heeft ook zijn oordeel over de bevrijding van Israël uit Egypte en wat deze wel zou kunnen geweest zijn. In een woord het is voor hem onmogelijk niet geïnteresseerd te zijn in alles wat de Bijbel betreft, het boek dat de fundering is van onze westerse beschaving – de Getuigen van Jehovah lopen er mee rond in hun binnenzak - en ook omdat de Kerk dit boek heeft gebruikt om haar stempel te drukken op zijn jeugd en zijn jonge jaren.

  Maar zijn visie op de inhoud ervan heeft zich met de jaren sterk gewijzigd. Het is begrepen geweest (en vertaald) van uit de optiek dat de aarde het centrale punt was van het Universum en dat de zon rond de aarde draaide. Het Universum bestond toen uit hemel en aarde en men kon alsdan aanvaarden dat de, in zijn zetel rustende God, toekeek, noteerde en desnoods zou tussenkomen op wat zich hier op aarde aan het afspelen was.

  Als we vandaag het scheppingsverhaal hernemen weten we dat het Heelal in expansie is en dat de schepping, of wat aanving de ‘zevende’ dag, nog immer doorloopt; weten we dat na miljarden jaren de mens is opgedoken als geïntegreerd deel van dit Heelal en dat, met het Universum, ook de mens ‘in wording’ is.

   En waren we gebleven bij Elohim dan ware er een opening geweest naar het kosmische, maar zodra Elohim herleid werd tot Yahwe en Yahwe tot God en die God, die in zijn zetel rustende God, zich zo gezegd is gaan bezighouden met Abraham en dezes nageslacht, intervenieert in Sodoma en Gomorra, tien plagen afstuurt op een even religieus en hoogstaand volk en dan nog, jaren later, zon en maan – een maan die hij niet nodig had - laat stil houden om Josua te plezieren, dan staan we voor een toeziende, een actieve God.

   Hij wil zich niet verder laten gaan. Hij ziet genoeg de obsederende kracht die uitgaat van de Bijbel en de Evangeliën en, van het nieuwe boek, de Koran dat zich aankondigt in het westen.

   Maar hij wenst vooral zijn geloof in een kosmische God te behouden, in een God die geen nood heeft aan woorden, geen nood aan daden, geen behoefte heeft aan offergaven.

   En dan dat andere verhaal, het verhaal  van Paulus die in zijn Brief aan de Romeinen schrijft dat door één mens de zonde in de wereld is gekomen en de Osty-Bijbel die er in een voetnoot aan toevoegt dat het met deze zin is dat de leer van de erfzonde haar intrede doet in de christelijke gedachte : c’est une date dans l’histoire de l’humanité.

   Geïntrigeerd gaat hij zoeken in de ‘Dictionnaire théologique’ van de abbé Bergier, uitgegeven in 1792, in acht, in leder gebonden delen, om er te lezen onder ‘Péché originel’ dat het dogma van de zonde van Adam en het dogma van de Verlossing nooit te scheiden zijn en dat het ene innig verbonden is met het andere.

   Paulus kan zijn zin over de zonde van Adam niet gehaald hebben bij Christus, - heeft Jezus wel ooit Adam vernoemd? – hij Ugo, heeft genoeg aan de verklaring van Teilhard de Chardin die stelde, meer dan een halve eeuw geleden, dat de bestaande dogma’s fossielen geworden waren.

25-04-2012, 00:04 geschreven door Ugo d'Oorde  

Waarom duikt Dante zo dikwijls op in mijn geschriften; waarom neem ik hem als voorbeeld, citeer ik hem als het past en misschien ook als het minder past? Is het omdat hij de grootste was – want dat was hij – omdat hij met zijn verhaal over zijn tocht door Hel, Vagevuur en Paradijs het meest fantastische literair werk heeft voortgebracht,.

Wel ik las zijn Divina Commedia. Gedurende jaren was hij mijn gezel, las ik hem zoals Jorge Louis Borges hem las, in het Italiaans van Dante – hij werd trouwens de vader van de Italiaanse taal genoemd – IN zijn Italiaans dat ik begrijpen kon dankzij niet alleen een Italiaans woordenboek, maar eveneens dankzij vertalingen in het Nederlands, het Frans, het Engels. Aldus kwam ik er toe telkens en telkens beter zijn woorden te begrijpen en binnen te dringen in zijn visionaire beelden en gedachten.

Ik werd er zo door getroffen dat ik op een dag besloten heb, er de tijd aan te wijden die ik dacht nog te leven te hebben, en te gaan schrijven over zijn werk en dit in een weinig conventionele vorm, alsof ik samen was met hem toen hij, bij zijn terugkeer op aarde,  zijn tocht doorheen Hel, Vagevuur en Paradijs begon te schrijven. Ik beeldde me in naast hem te staan terwijl hij schreef, toe te kijken over zijn gebogen rug, zoals hij thans toekijkt hoe ik aan het schrijven ben over hem.

Het is een groot pak tijd geworden. Ettelijke jaren waren er nodig om mijn ingebeelde gesprekken met hem uit te schrijven, te verbeteren, te herschrijven en nogmaals te hernemen wat al drie of viermaal was geschreven. Om uiteindelijk, moe geschreven en voelende dat er geen einde aan kwam, ik, halfweg zijn Purgatorio, af te haken. Van zijn ‘Inferno’ bestaat er een gebundelde versie: ‘Mijn dagen met Dante’.

Er nu terug over schrijvend, overvalt me de gedachte, nog een laatste maal  te herbeginnen, ook zou ik zijn Purgatorio willen afwerken en zijn Paradiso. Maar ik heb nu mijn blog en heb mijn fameus boek te schrijven, ik kan het er niet meer bijnemen, en er zijn nog andere dingen die ik zou willen doen.

Soms denk ik - en de moeheid overvalt me veel vlugger dan enkele jaren terug – dat ik mijn beste tijd heb gehad. En dat die beste tijd, mijn tijd met Dante was,

24-04-2012, 00:40 geschreven door Ugo d'Oorde  

Over mijn boek : De Adem van de Dagen

Ik schrijf omdat ik schrijven moet, omdat ik niets anders meer ken of kan. Maar is dit wel correct. Schrijf ik ook niet opdat ik zou gelezen worden?

Heb meer dan dertig jaar lang elke dag mijn pagina geschreven, altijd met dezelfde pen zodat deze nu haar hars- of verflaag heeft verloren en het koper van de huls vrijgekomen is.

Ik aanzag mijn dagboek en de beradenheid waarmee ik schreef niet als een doel op zich zelf maar als een aanloop naar het boek dat ik ooit schrijven zou. Een boek dat  gepubliceerd zou worden en uitgestald zou liggen in de boekenwinkels. In de loop der jaren zijn er enkele manuscripten naar de uitgever gestuurd, maar, en eigenlijk tot mijn groot geluk, zijn alle pogingen gestrand.

Een nieuwe poging is nu aan gang, maar mijn doel is verschillend. IK ben niet meer uit op een publicatie, het boek zit ingeschakeld in en loopt mee met mijn blog, en dit volstaat me en het geeft daarenboven, althans voor mij, een bijzondere meerwaarde aan mijn dagelijkse geschriften omdat het tezelfdertijd de genese betekent van ‘De Adem van de Dagen’.

Een vreemd gebeuren, de bladzijden van een boek die nu en dan, onregelmatig in elk geval, worden uitgezet, in de vorm van een feuilleton. Ik bereik aldus wat ik altijd gedroomd heb te verwezenlijken, schrijven en gelezen worden, zelfs al is het maar gelezen door een beperkt, maar dan toch een gewaardeerd publiek, dat ik misschien ruimer wou, maar een publiek dat ik in de hand heb en waarvan de kritiek uiterst beperkt is

Ik realiseer aldus, in mijn late dagen wat ik droomde op jonge leeftijd toen ik aan mijn eerste proefstuk begon en vader dacht dat ik schoolstraf aan het schrijven was.

Ik ben thans aangekomen aan passage 32. Ik noem dit deze passages geen canti zoals Dante Alighieri, die er in totaal 1+33+33+33 schreef, maar ik ook wil er 100 schrijven. En ik vermoed dat Dante, aangekomen bij canto XXXII, niet wist hoe hij ooit tot driemaal drieëndertig canti komen zou. Ik weet het evenmin, en evenmin als hij, weet ik niet hoe het verder moet, wat ik er nog in meer kan aan toevoegen en welk verhaal – als er ooit een verhaal zou zijn – eruit voortvloeien zal. Maar zoals Hertmans schreef in zijn meer dan schitterend essay over Adorno[1], reken ik ook, zoals Dante, zoals zovelen, op het enigma van de intuïtie.

23-04-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Maar je bent geen wetenschapper denkt hij, je waagt je op een terrein dat je niet betreden mag, evenmin als je het gebied van het landgoed betreden mocht, maar je doet het en zult het je ganse leven blijven doen. Dus, je luistert niet als de Ecclesiasticus je zegt: Hou je niet onledig met wat je niet begrijpen kunt.

Je blijft geloven dat de waarheid moet liggen in wat ongrijpbaar en onzichtbaar is, dat het aftasten ervan een goede stap is in de richting van wat je intuïtief vermoedt erin aanwezig te zijn en dat het precies dit aftasten is, dit zoeken naar, dat het doel is van je bestaan.

En hij wordt hierbij geholpen door die ene zin uit het evangelie van Lucas, zijnde het antwoord van Jezus op de vraag waar het Koninkrijk Gods te vinden is:

De komst van het Rijk Gods kun je niet waarnemen, men kan niet zeggen: kijk hier is het of daar is het, want het Rijk Gods is binnen in jou.

De vertalingen van de Willibrordus-Bijbel en van la Bible Osty spreken van ‘midden onder u’. Terwijl Bruckberger in zijn ‘l’Evangile’[1], categoriek kiest voor het ‘au-dedans de vous’, (het ‘within you’ van de King James’ versie).

De Osty-Bijbel die aanvoelt dat dit een belangrijke passage is voegt erin een voetnoot aan toe: La traduction ‘au-dedans de vous’, qui exprime une idée juste, semble déconseillée par le contexte.

Wat een probleem creëert want waar anders dan binnen in ons, binnen in onze geest, kan het Rijk Gods zich bevinden.

Jacques Monod[2] kan dan schrijven dat de mens een product is van het toeval: ‘un numéro sorti au jeu de Monte Carlo’, om zich aldus te ontdoen van alle transcendente gevoelens. En een man van nu, die furore maakt als schrijver, Michel Onfray, wiens Tratado de Ateologìa[3] hem in Spaanse versie in de handen viel, bij gebrek aan de oorsponkelijke Franse versie, richt zich tot zijn lezers met het verzoek, zo verstandig te zijn, ‘de mytische verhalen en deze voor kinderen’ te mijden want voegt hij er aan toe ‘el intelecto, ateo a priori, impide el pensamiento màgico’! Ons intellect, a priori atheïstisch, verbied ons elke magische gedachte. Wat betekent: geen dromen meer, geen speculaties, geen transcendente gedachten en zeker geen zoeken naar wat achter de dingen schuil zou kunnen gaan, het paradigma dus van de atheïst.

Het doet hem pijn dit te lezen, het doet hem pijn vast te stellen dat Michel Onfray, samen met zovele anderen zich nog steeds wentelt en keert in  la época pregalileana.

Ondertussen proclameert Alain de Botton[4], dat we het waardevolle uit de religie moeten halen zonder noodzakelijk weer gelovig te worden. Wat er in feite op neerkomt dat de mens behoefte heeft aan een vorm van religieus denken en dat het leven en het omringende moet gezien worden als sacraal.

En dit is ook wat hij, Ugo, proclameert. Hij zal alles blijven zetten op dit religieuze, deze verbondenheid met het Onnoembare dat over alles en in alles tegenwoordig is en ons voortstuwt in de voor ons nog onbekende richting, die de enige bestaande richting is, deze naar het Omega-punt toe, zelfs al hebben we maar een klein besef wat dit punt zou kunnen zijn.

Leven in die geest is een vorm van religie, een vorm van verbondenheid met al wat is, het aardse als het kosmische. Dit plaatst hem radicaal aan de overzijde van Jacques Monod voor wie alles toeval is, en ook in oppositie met Michel Onfray die hem zijn transcendente gevoelens ontnemen wil.

Trouwens indien hij Onfray volgen zou, indien hij Monod aankleven zou, indien hij geloven zou, dat ‘de mens alleen staat in de oneindige onverschilligheid van het Universum waaruit hij toevallig is ontstaan’, zoals Monod dat ergens met zijn woorden schrijft, dan is de rol die hij hier op aarde meent te vervullen te hebben, namelijk te leven naar de geest in dit Universum, uitgespeeld.

Hij begrijpt zelfs niet hoe Monod er kan toekomen te spreken over toeval als alles met elkaar verweven ligt. Het plots opduiken van iets, uit deze in elkaar verweven massa, maakt er niet een uitzonderlijk iets van, maar wordt en is  een facet van het geheel.

Op trage ogenblikken als de tijd zich stolt omheen de dingen, is het alsof hij plots op het punt staat het beeld te grijpen dat alles uitklaren zal, datgene wat niet te verwoorden is en toch, lijk het geruis van de wind in de bomen, aanwezig is, ons begin en ons einde verstrengeld.

Hij leeft in de onbegrensde ruimte van de geest waar alles mogelijk is, droom die realiteit is en realiteit die droom kan zijn. Waarin hij zijn herinneren vervormen kan en aanvullen tot een nieuw herinneren, waar hij wegwandelen kan in het landschap van schijnbaar onbenullige gebeurtenissen, die toch hun belang hebben of zullen hebben vroeg of laat.

Zoals onze primitieve(!) schilders op de achtergrond van hun doeken, droom-landschappen wisten te schilderen om meer intensiteit te geven aan hun onderwerp, om aan te tonen dat in hun verbeelden er ook een totaal andere wereld aanwezig was, zo ook wenst hij de aanwezigheid van het niet te verwoorden Andere, te benadrukken.

Hij wil dus dit zeer conformistisch, kleinburgerlijk leven dat hij gekend heeft en in al zijn dagelijkse gebeuren nog kent, bemeubelen met de dingen die hij niet bezat, herbeleven wat geweest is en dit herbeleven schuiven in en over wat hij gewenst heeft dat het zou geweest zijn.

Hij wil dat de muren van de woning die hij betrekt doordrongen zouden zijn van alle huizen die hij heeft bewoond, van alle plaatsen waar hij is geweest en van alle tijden die hij heeft gekend. Zo wil hij thans alle blanke vlekken kunnen invullen, nu hij heel goed weet dat in zijn lichaam de krachten aan het minderen zijn, en dat deze afname enkel gecompenseerd kan worden door een grotere aanwezigheid van geest.

De tijd van ledigheid is voorbij. Hij heeft nu een gevecht te leveren tegen die andere persoon in hem die hem ontmoedigen wil, die hem voortdurend wijst op het nutteloze van zijn denkpatroon.

Maar de Ugo in hem die verder wil, houdt vol. Onderaan de titel van het tijdschrift Le troisième Millénaire - waarop hij van het eerste nummer af geabonneerd is geweest, tot jaren erna – heeft hij gelezen, gedrukt in kleine letters: ‘de l‘homme en devenir’, van de mens in wording. En zo is het ook, de schepping is amper begonnen, ze loopt dwars door de mens heen. Hij wordt verder geschapen, wat hem immer verder moet voeren op de weg naar het meer zijn, de enige weg die er is.

En dan komt de vraag: is dit ingeschakeld zijn in de evolutie van het Universum een deel van de waarheid?

Is dit doordringen tot een verinnerlijking van het zijn, de weg die voor de mens is weggelegd en dit na het overschrijden van de drempel, duizenden eeuwen terug, tot een zelfbewustzijn; en wacht ons een verder doordringen, ditmaal tot voorbij dit zelfbewustzijn, tot het punt waar dit van de mens samenvalt met het zelfbewustzijn van het Universum, is het dit, het Omega-punt?

Kan dit geen nieuwe dimensie betekenen voor de mens-in-wording?

For us there is only the trying, zegt T.S. Eliot en hij voegt er nog aan toe, the rest is not our business.

We kunnen enkel betrachten, en dit is onze opdracht of een deel ervan, namelijk in de voetsporen van een Universum in evolutie, naderbij te komen. Begrijpen dat we ingeschakeld zijn in het evolutief karakter van dit Universum - het zichtbare imago van de God die we zoeken. Is dit dan niet de opdracht die ingebakken is in onze genen?

En Leo Apostel[5], die hij onlangs nog doorbladerde, na een gesprek met een oude vriend van Apostel, die beweerde dat de mens dit Andere, dit au-delà nimmer bereiken zal en – misschien had Apostel ook Eliot gelezen - dat hij zich tevreden moest stellen met het streven naar dit onbereikbare Andere.

Zo, streef mens, en heb er geen zorg mee waar je uitkomen zult. Op een dag zul je, zonder het te beseffen een nieuwe drempel overschrijden en binnentreden in het grote verblindend Licht om te bereiken wat vandaag nog een wereld verwijderd is.

En hij leest ook die prachtige zin van de vrijdenker die Apostel was:

Indien ik slechts zinloosheid aantref dan nog zal ik pogen woestijnen tot vruchtbaar land te maken ... ook al is er geen objectief vaststelbaar doel dan toch werk ik van uit de objectieve gegevenheid van zin.

Een objectief vaststelbaar doel is er niet, of is nog niet zichtbaar. Maar het is niet het zichtbare dat het leven is, het is het onzichtbare dat zin en inhoud heeft. En Apostel vermoedde duidelijk de aanwezigheid van zin erin.

22-04-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Schrijvend in zijn dagboek, voelt hij hoe goed en hoe gemakkelijk de woorden, die o zo vreemde tekens, uit zijn pen vloeien en hij denkt, in een opwelling van vreugde: ik dank je Adonaï, Heer, of hoe je ook wensen zou dat we je noemen.

Terwijl hij beseft dat hij niet meer zovele overgangen van winter naar lente beleven zal; dat hij niet meer so often getuige zal zijn van het stijgen van de sappen in de bomen en het openbarsten van de botten, en dat er in zijn geest, blijvend nieuwe gedachten zullen opduiken, vertrekkende van uit de bronnen van zijn jeugd.

Zoals vandaag, de beelden die staan te dringen, die hij niet meer houden kan.

De knaap die over de weide rent, onder de ruisende canadabomen naar het wondere bos van zijn jeugd - Adonaï zorge ervoor dat elk kind een bos moge leren kennen -  bedwelmd door de geur van varens, van mossen, van paddenstoelen, van aarde en rottende blaren. Verhit ook door het plotse jagen van zijn bloed dat hij niet immer bedwingen kan. Het wilde bloed van de geslachten die elkaar bezaten, tussen de varens en de struiken op zwoele zomernachten als de roep er was van de uilen in de eiken.

Hij ziet in zijn lang verbeelden, de spiegelvijver in het bos met lisdodden en waterlelies - en met Van Eeden heeft hij de waterlelie lief - met vlekken eendenkroos en libellen boven de biezen en de bomen die toekijken, wachtend op de plons van zijn naakt lichaam dat de spiegel breekt in duizend kringen en hij lijk een grote witte vis onder het watervlak drijft, tussen de watertorren die naar de diepte duiken, tussen de stekelbaarsjes en de salamanders, drijvend onder het eendenkroos door, langs de roodgroene stengels van de waterlelie, en daarna als hij zich aankleedt, het water effen terug en de wind even zacht in de bomen.

Het was hier dat hij eens gestaan had met vader op een koude novembernacht en hij een deel van de sterrenhemel weerspiegeld had gezien een voldoende ogenblik, waaraan hij later terugdenken zou toen hij las dat Solomon een soort ‘zee’ had laten plaatsen naast zijn tempel, misschien om in de weerspiegeling, het verschuiven van de sterren op te volgen. Misschien, want waarom de inkervingen in de rand van die ‘zee’ die rustte op de rug van vier maal twee ossen of runderen, hij wist het niet meer zo precies, maar het zal wel een enorme kuip geweest zijn.

Nu, niet zo lang geleden, was hij teruggegaan naar het ouderhuis en de plaatsen van zijn jeugd. De vijver was, net als hij, oud geworden. De put, want meer was het niet, was bijna vol gegroeid met struiken en biezen, met het wrak van een auto, met matrassen, met repen behangpapier en nog wat brak water dat rook naar roest en modder. De prijs van een op hol geslagen beschaving die voor haar afval geen sluitende oplossing heeft en dit stukje ongerepte natuur had ingepalmd om er een ‘kunstwerk’ van te maken in deze voor velen schijnbaar, als hij hun kunst voor ogen krijgt,  zo troosteloze wereld.

Hij hoopte dat hiermee het punt was bereikt waarop de mens, dankzij de kracht van de geest, de weg terug zou vinden opdat de komende geslachten, zijn kleinkinderen en hun kinderen en kleinkinderen, bootjes zouden kunnen maken al was het met de bladen gescheurd uit zijn dagboeken, om deze uit te zetten in de grachten zoals hij zo dikwijls had gedaan.

Hij zag in zijn verbeelden de vergeelde papieren bootjes wegdrijven over het water, de inkt van het geschrevene zich vermengend met water, de betekenis ervan uitwissend om aldus de tijd die alles in de vergeethoek duwt, voor te zijn.

Als hij dan herneemt dat precies vóór de Big Bang, de ganse evolutie van kosmos, naar aarde, naar mens, naar homo sapiens, in potentie reeds aanwezig was, dan was ook het negatieve van nu, de vervuiling die we kennen, hierin opgenomen en dus ook de oplossing die eraan zal gegeven worden.

Of misschien ook niet, en dan zal de Heer van het Heelal, zoals Hij het misschien voorzien had  herbeginnen met  een ‘nieuwe mens’ op een van de ontelbare planeten dat zijn Universum rijk is.

21-04-2012, 00:02 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een dag

was ook de tijd niet meer,

het licht was uit en eeuwigheid

het ogenblik.

Herinneren we ons, Marc, mijn vriend,

we waren zonder ouderdom,

bewust van binnen en van buiten

doordrenkt, en dronken van het leven.

Wisten we de Leie verderop,

meanderend,  met meerkoeten,

met aalscholvers, de beemden langs,

de huizen en de dorpen.

Wisten we in die  vrij gelaten tuin van jou,

de meesjes ondersteboven.

Herinneren we ons

die zomers, de zon, de wolken, de wind,

de regen, de bramen en de varens

en er boven uit de kreet:

die het Universum was

in totale totaliteit, kerend, draaiend

in en over ons en wij, wij ingetogen.

En nu de greep in de keel

die dichtgesnoerd, de tijd die niet meer is

en niet meer komen zal.

Hoe zullen we het noemen

het gevoel van samenzijn,

gedachten, niet meer nodig te verwoorden,

wijsheid die ons handen waren toen.

En zij die bleven,

de late wijn religieus geschonken

en in de flonkering ervan

de beeltenis gezocht, gevonden

van wie ging en van wie nog na zal komen.

Elegie,

uit ons hart gevloeid, je vastgehouden,

toen de tijd niet meer vast te houden was.

20-04-2012, 23:50 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben altijd een ‘explorer’ geweest, een zoeker, een vinder soms. Heb altijd getracht binnen te dringen in die vierde dimensie, in een dieper beleven van mijn dagen, zoals het bij T.S. Eliot[1] geschreven staat:

Old men ought to be explorers

Here and there does not matter

We must be still and still moving

Into another intensity

For a further union, a deeper communion…

Dit is mijn leven geweest, ben er zelden van afgeweken al wist ik dat wat ik vinden zou niet noodzakelijk de waarheid was, dat die waarheid misschien zelfs niet bestond of als ze bestond niet te begrijpen was, noch door mij, noch door iemand anders.

Ik ben een ‘duiker’ geweest naar wat binnen de dingen leeft. Niet wetende waar ik beginnen moest, niet wetende waar ik aankomen zou. En hoe dieper ik dook hoe verder ik me verwijderde van wat er te vinden was. Ik zit gewrongen in een kafkaiaans gevoel dat me overhoop gooit. Maar alles wel overwogen weet ik, en dit is belangrijk, weet ik dat ik onderweg ben, niet heb gestopt onder een of andere boom, wachtend, maar uitkijkend naar wat op mij afkomt,  in vertrouwen, of het nu hier is of daar, het positieve dat ik beleef is mijn onderweg zijn naar een grotere levensintensiteit, gedragen en gevoed door een diepere vereniging met wat IS, met wat verborgen is. Dit is niet altijd zo, integendeel dergelijke ogenblikken zijn eerder zeldzaam maar ze zijn opvallend omdat ze er torenhoog boven uitsteken.

*

Ooit schreef hij aan zee – zijn plaats op de rots is er leeg nu, al is hij er nog in gedachten, al hoort hij nog de zang van de golven en de wind - een gedicht over het herderstasje, la bolsa a pastor, een onooglijk plantje vast geankerd  in de dorre aarde. Een klein wit dingetje, wat bloem, bevrucht door de wind misschien en tot zaad gekomen zich uitzaaien zal om te overleven, de manifestatie van het grote leven in het kleine. Een onopgemerkt gebeuren dat tekenend is voor het onopgemerkt zijn van vele dingen. Op het niveau van het herderstasje is de bevruchting het summum dat het overkomen kan. Maar wie denkt er aan bevruchting bij zo een klein nietig ding.

En hij beseft dat ook zijn leven zich ontrolt en dat zijn gebeuren niet veel meer is dan wat gebeurt met het herderstasje, opgemerkt alleen misschien door enkelen.

Zijn dag komt dat zijn bevruchting – deze van de geest - zal stil vallen, op het einde van een regel misschien, of afgebroken middenin een woord, maar het zaad, het woord dat hij naliet zal zich uitzaaien, zoals dit van het herderstasje, in een tijd die voor hem geen tijd meer is, maar het met-l’ineffable-gevulde is, dat het ‘wat-binnen-in-de-dingen’ is. Datgene wat we niet wagen een naam te geven. Soms.

19-04-2012, 00:01 geschreven door Ugo d'Oorde