Elle a dit oui

De dagen komen en gaan, en zo komen en gaan mijn Blogs. Maar er zit meer afwisseling in mijn teksten dan dat er afwisseling steekt in de dagen die een ritme kennen van opstaan en slapen gaan, en tussenin, de momenten dat ik neerzit om te schrijven, wat nu ook, sinds bijna twee jaar, deel uitmaakt van mijn levensritme.

Op de dag van Allerheiligen – maar dit verschijnt pas op mijn Blog van 3 oktober - waren er twee gebeurtenissen.

Ik maakte kennis, via Internet, dankzij Kim en Jeroen – ze bezochten zijn atelier - met het verbazende werk van een jonge kunstenaar, Nick Erwin. Nu, er kan wel elke dag een nieuwe kunstenaar ontdekt worden op het Internet, maar Nick Ervinck is meer dan een uitzondering, wat hij maakt is geniaal. Zoek het maar eens op, het loont de moeite.

Maar voor mij had een tweede gebeuren, een heel bijzonder, ontroerend karakter. Meer dan een Blog is het waard, als een kleinzoon, die je van kleinsaf heb gevolgd, op een morgen plots voor jou staat als een ernstige jonge man, en je een fles champagne aanreikt, je aandacht vestigend op - en je grijpt naar je leesbril – het speciaal aangebracht etiket waarop te lezen staat: ‘Elle a dit oui’.

Hij heeft haar ‘de’ vraag gesteld en nu roept hij het uit, opdat de wereld het weten zou: ‘Elle a dit oui’ of, ze is in zijn armen gevallen en heeft, met tranen in de ogen, in haar grote liefde voor hem, ja gezegd.

En jij, oude man met een jong hart, toen je begreep waarover het ging, hield je tranen geborgen, omdat hij je eerste kleinzoon is die je met dergelijke verrassing overvalt.

Nochtans, dat zoiets zich zou voordoen was te verwachten. Anthony was al meer dan een tijd samen met die lieve, kokette, verstandige Ruth, maar dat het zo ineens gebeuren zou dat hij haar ten huwelijk zou vragen, en dan nog op de wijze waarop het gebeurde, en meer nog, op de wijze waarop hij het verkondigde, geschreven op het totaal vernieuwde etiket op een fles champagne, was meer dan origineel.

Hij, Anthony, is me totaal ontgroeid, ik zie hem in mijn gedachten nog steeds als jonge knaap, maar hij is ondertussen een jonge man geworden die heel goed weet wat hij wil.

Ruth en Anthony, ze zullen samen hun wegen gaan, innig gebonden aan elkaar als één persoon. Hun verhaal zal geschreven worden in woorden van wijsheid dat hun geluk zal zijn, aan elkaar gesmeed tot hun haren grijzen en verder nog.

03-11-2011, 04:59 geschreven door Ugo d'Oorde  

Papandréou en zijn volksraadpleging, wat vermag Europa.

1.     Europa annuleert haar verbintenissen van 27 oktober t.o.v. Griekenland en garandeert de op vandaag bestaande Griekse overheidsschuld à 50 of à 75 of nog het liefst à 100 %, op de vervaldag ervan, dit ontslaat misschien de banken beroep te doen op de kapitaalmarkt;

2.      Ofwel gebeurt de financiering van deze waarborg door de uitgifte van Eurobonds, ofwel door een inbreng van elk van de ‘17–1’ landen van de eurozone;

3.      Elke betaling op de vervaldag van Griekse overheidsobligaties wordt ingeschreven in een Grootboek van de (Griekse) Schuld;

4.      Griekenland wordt definitief uitgesloten van de landen die een bijkomende waarborg kunnen genieten van de Eurolanden;

5.      Papandréou mag dan van nu af aan zijn eigen pot koken. Nieuwe obligaties uitgeven, maar wie zal inschrijven en aan welke voorwaarden. Hij kan ook de Grieken verplichten, 33% van hun spaardeposito’s bij de banken, te beleggen in Griekse Staatsobligaties om verder zijn burgers te kunnen betalen.

6.      Hebt u een andere oplossing om de Euro te redden? Tell me.

03-11-2011, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Elegie

In een boek, een postkaart, een afbeelding van Akhnaton en overgeschreven op de keerzijde ervan, in een vloeiend, inviterend handschrift, enkele lijnen uit een gedicht van Carl Sandburg[1]:

You and a ring of stars

may mention my name

and then forget me.

Love is a fool star.

Hij denkt, noch tijd, noch afstand, kan hier iets aan wijzigen; de hand die dit geschreven heeft en het ogenblik waarop het geschreven werd, de plaats waar, in de luchthaven misschien, en in de meest vreemde omstandigheden misschien, dood noch leven kan hier iets aan wijzigen. De kaart is met haar postzegel al wat er mee verband houdt, de kaart is een spiegel van wat was.

En lijk bloesems in de wind blijven herinneringen dwarrelen erover, vallen in mijn handen en over mijn haren, over mijn bezig-zijn, lijk de sluimer van een stil parfum in de wind. Zo, na een lange tijd die nu geen tijd is, die niets is, die nooit tijd is geweest, die gisteren was en morgen zijn zal, haar woorden terug, haar stem terug en een waas in zijn ogen.

Zo spreek nog eenmaal mijn naam, en vergeet me dan, vergeet me, want liefde is een dwaze ster.

Ze was nog aanwezig toen hij die avond uitkeek over het grasperk, toen er het moment was dat de witte schemer van een kerselaar in volle bloei hem even verwarde en toen ze, maar hij droomde, hem tegemoet kwam, een wit kleed als een fluisterwolk om haar lichaam, en zij zwevend.

En uitgebalanceerd, de roep er was van Orion, dat hun sterrenbeeld was, met Sirius, de Egyptische Sothis-ster heel laag, en naar het zuidwesten toe Cassiopeia en Perseus, de twee geliefden.

You and a ring of stars may mention my name.

02-11-2011, 00:42 geschreven door Ugo d'Oorde  

Allerheiligen.

Was onlangs terug daar waar de zee zich onvervaard op de rotsen stort, was er omdat ik er blijven wou, was er omdat ik er leven wou.

Ik schreef er de woorden voor mijn Blog van Allerheiligen, me inspirerend op de woorden die werden aangebracht op de steen, geplaatst daar waar de urne met Saramago’s as werd achtergelaten, in het hart van Lissabon, met zicht op de Taag:

‘Mais não subiu para as estrellas,

 se a terra pertenecia’.

Maar hij steeg niet naar de sterren,

tot de aarde behoorde hij.

Terwijl ik dacht dat het zeker niet deze zin is die ik wens op de steen die mijn as bergen zal, wel:

Hij steeg op naar de sterren,

wat hier nog rust is wat as die overbleef.

Maar hier is het, het boek van de zee dat ik lezen blijf. Zin na zin, die ik volgen blijf op de plaats waar ik eens, eens in een tijd bij stormweer, duidelijk, zo duidelijk de stem van mijn broer heb gehoord die me toeriep: Karel ik leef, ik leef.

En nu kijkend, binnenin de beweging van de golven die de beweging van het Zijnde is. En niet begrijpend wat was en wat is en wat uit dit zijnde voortkomen zal.

Niets ervan begrijpend, nada. Luisterend naar de fluisterstem in mij, de glinstering van water in mij, van water over mij, de beweging van de Kosmos over mij.

Omdat ik méér hier ben, omdat ik hier eerst en vooral als geest geboren ben, geleefd, gehoopt en ik hier stijgen zal naar de sterren als hét Moment er is.

Mijn beste Saramago, het is hier dat ik je zeggen wil over je woorden, hoe oncorrect, hoe onterecht die zijn.

Toch schrijf ik je naam in alle geluiden van de zee, omkleed ik je met mijn ziel, met mijn inhoudelijk-zijn. Ik beroer je met de witte schuimlijn die van alle zeeën, alle oceanen, die van je eeuwigheid is.

Ik ben niet meer van de aarde als ik hier kom, Ik ben van de Geest die Kosmos is. Het is naar die Geest dat ik keren zal, dit kan niemand me ontnemen.

De wind jaagt door de bladen van je ‘Convento’ jouw geest is het, niet je nadas. Je leeft als ik je lees en je zult blijven leven als ik je lees, als anderen je lezen, alle nadas van de nadas ten spijt. Je vergiste je, je vergiste je schromelijk. En je weet het al.

De ware Saramago is hierbij opgestaan, zijn resurrectie is voltrokken. Ik heb hem hier ontmoet in de geluiden van de zee over mij en in mij, de geluiden van de wind dwars door zijn woorden heen.

Je sterft niet de dood, je sterft het eeuwig leven.

01-11-2011, 05:43 geschreven door Ugo d'Oorde  

Gezangen die ons raken in ons diepste zijn: Requiem eternam dona eis, als het lichaam binnenschuift in de ruimte van de kerk. En na het Kyrie, ‘Absolve Domine, animas omnium fidelium defunctorum’. Gezangen die de ruimte sacraal opvullen, sacraal verbreden, verlichten en verdonkeren; die in kringen naar de hoogste toppen stijgen om af te dalen in voluten tot laag bij de grond, om dan terug het licht te zijn dat in kleuren binnenvalt: het Gregoriaans waaruit de gotiek is ontstaan, de enige gezangen die toegelaten zijn om de dood binnen te leiden in het leven.

Het bidden is er teveel aan. We zijn aanwezig en dit is ons gebed. En Heer geef haar de eeuwige rust en zuiver haar ziel van wat ze ooit – if ever – verkeerd heeft gedaan.

En in de gesloten kist het dode lichaam dat vergaan zal tot stof, zoals het geschreven staat in Genesis, maar waar ik mijn twijfels over heb dat God, en wij geschapen naar zijn gelijkenis - wat enkel een gelijkenis naar de Geest van Hem kan zijn - dit ooit zou gezegd of geschreven hebben.

Daarna voor de kerk, we staan samen, in het boeiende licht van laat oktober. Vrienden die overblijven voor een tijdje nog, een tijdje dat heel kort kan zijn. En een goede vriend, van geen kwaad bewust, die het waagt me te vragen naar Dante. Dit zeven honderd jaar nadat hij hier op deze aarde aan zijn Commedia werkte.

En schrijver dezes, die uit zijn voegen springt en zeggen durft dat hij over Dante één zin heeft geschreven die nog nooit door iemand anders werd uitgebracht.

Ook zeggen durft dat hij er zeker van is, en als Dante plots gestopt is met het werken aan zijn Vita Nuova, het was omdat hij de tekst onder ogen had van een Murciaanse Arabier die vroeg in de twaalfde eeuw, de hadiths van Mohammed had samengebracht en zijn pelgrilmstocht naar Hel en Hemel had samengebundeld.

Nadien heeft schrijver dezes zich op de borst geklopt, omdat hij zich eens te meer had laten gaan in Dante en met Dante en over Dante. De Dante die niet meer uit hem te rooien is.

31-10-2011, 00:38 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hoe oud was ik, toen ik met grootmoeder, in volle zomer, barrevoets door de velden wandelde, langs een holle weg, de bermen langs beide kanten begroeid met heidestruikjes, met thymus en salie, met ereprijs en herderstasje, met boterbloen en margriet en andere waarvan ik de naam nog niet kende. En wat me het sterkst is bijgebleven van die wandelingen is de doordringende geur van thymus, is het gezoem van bijen en van grote donkere vliegen is de verscheidenheid van vlinders, overal.

Ik hield haar hand tot een kleine kapel midden in de velden waar ze bidden ging voor een of andere heilige die haar verlossen zou van tandpijn of van een andere zorg die ze me niet vertelde. Ik bad met haar luidop, een onzevader en een weesgegroet, gezeten op een houten bank voor de kapel, starend naar het vlammetje van de kaars die ze had aangestoken.

Dit alles, niet alleen de bloemen en de planten, de bijen en de vlinders, de leeuwerik, maar ook de kapel, ook de gebeden, maakten deel uit van de biodiversiteit die nu aan het wankelen is.

Dit jaar, met Allerheiligen in het zicht, ben ik naar het kerkhof gegaan en heb ik dat stukje weg door de velden opgezocht. Het was geen holle weg meer, er groeide geen heide meer, geen salie, geen thymus er was alleen de wind en de grote stilte over het verlaten land, met dolende kraaien, zwart zoals de kraaien op het schilderij dat Van Gogh schilderde in Auvers-sur-Oise.

Ik liep langs de boomgaard van mijn grootouders met de kweepeerboom en de mispelaar. Geen stam of struik bleef ervan over. Geen appelaars, geen perelaars ook geen notelaar, alles was leeggehaald, bebouwd, begroeid met wat uitheemse sparren, maar geen meidoornhaag meer met vogelnesten, geen kerselaar, geen pruimelaar met wolken witte en roze bloesems in de lente, met bijen en wespen en kevers en vlinders en meesjes en vinken en merels, kleine en grote lijsters.

En geen afgevallen appels op de grond, geen peren, geen vuistdikke pruimen, geen grootvader die zijn pijp rookte tegen de notelaar geleund. 

En geen kinderen meer die in korte broek en met klompen aan de voeten, twintig minuten te gaan hadden tot de dorpsschool en twintig minuten om naar huis te gaan eten en twintig minuten om terug naar school te gaan en terug twintig minuten om in de valavond thuis te komen, bij moeder en bij de warme kachel, om dan te gaan glijden met de vrienden op het ijs van de overstroomde weiden. De stemmen klaar en helder en uitgelaten en vuurtjes aangestoken als er ooit iemand met de voet door het ijs was gezakt. De wereld een oneindigheid ver, onwezenlijk, onbestaande.

De biodiversiteit van de wegen die we toen bewandelden, wat we deden en hoe de kou geen vat had op ons.

En de boeken die we lazen, 'De Witte', 'Wannes Raps', 'Vijf weken in een Luchtballon', of 'Twintigduizend mijlen onder zee', of Vlaamse Filmkes, of Ivanovkes, tientallen, honderden, een biodiversiteit van boeken.

Mijn jeugd, mijn grote jeugd, wat rest er nog van het ruisen van de canadabomen, het krijsen van de eksters, de oude windmolen met de gebroken ramen en de deur half open. De verlaten hoeve omwald met brak water, half gevuld met bladeren en mossen en afgevallen takken en de twee stenen leeuwen die de wacht hielden naast de ingangspoort.

Biodiversiteit van wat was en niet meer komen zal, een straat zonder auto’s maar met boerenkarren getrokken door boerenpaarden, of een jonge knaap die om zes uur ’s morgens, de kannen melk wegvoerde op een klein karretje, getrokken door een hond, naar de melkerij, om daarna naar school te gaan in winter en in zomer en in de herfst als de noten te rapen lagen op de weg, of de rapen vol waren op het veld en fazanten opvlogen voor ons voeten, als we het waagden een raap te nemen en te pellen om al gaande op te eten zoals het hoorde in die tijd.

Jeugd, waarom heb ik er geen verhaal over geschreven hoe het was en hoe het niet was, zoals bij Ernest Claes.

En het grote moment als ik er nu aan denk, de schoolmeester, Van Oudenhove heette hij, die op het einde van het schooljaar, als alles geleerd was wat moest geleerd, hij ons vergastte op het voorlezen van ‘De Witte’, of van ‘Michael Strogoff’.

En nu, de jeugd van nu, over wat zal zij te schrijven hebben, eens vijftig jaar verder?

30-10-2011, 06:57 geschreven door Ugo d'Oorde  

The string theory van Edward Witten

In het artikel over het optreden van Hawking, schrijft Joël De Ceulaer in de Standaard van vorige woensdag, dat Hawking vermoedelijk niet het grootste genie van deze tijd is. Hij claimt die titel voor de Amerikaan Edward Witten, ‘de man die de laatste decennia de meest fundamenteel nieuwe ideeën over de kosmos ontwikkelde’.

 In dit verband herinner ik me die fameuze reeks uitzendingen van de VPRO[1] waarin Wim Kayzer een serie interviews afnam, onder meer van Edward Witten die beweerde dat het grootste raadsel niet het Heelal was. Hij bedoelde hiermee dat de String theory een minstens even groot raadsel was en hij trachtte dit uit te leggen door de vergelijking te trekken tussen de klank van een stemvork die ‘schel en lelijk is en de rijke klank van een viool die afkomstig is van een mengsel van boventonen’.

Welnu, zegt Edward Witten[2], volgens de natuurkundige snaartheorie is er maar één trillende snaar die vele verschillende boventonen heeft en nemen we die boventonen waar als verschillende elementaire deeltjes. Neem bijvoorbeeld het elektron, de quark, het foton, de neutrino of het graviton, Allemaal zijn het verschillende soorten trillingen in één enkele snaar.’

Hij vindt het ‘een harmonieuze gedachte om al die deeltjes te laten ontstaan uit de verschillende trillingsvormen van een snaar, precies zoals een violonist zijn klankenrijkdom ontleent aan de boventonen van de vioolsnaar.

Wat ik er nog kan aan toevoegen is dat de snaren heel klein zijn, verhoudingsgewijs zou men ruwweg kunnen zeggen dat ons zonnestelsel staat tot een atoom zoals een atoom staat tot een snaar.

In zover ik de tekst van Witten begrepen heb betekent dit voor mij dat we hier aan het speculeren zijn in de wereld die niet meer deze is van de materie, maar de wereld van de geest. Verder gaan ware me begeven op flinterdun ijs.

Ik ga dus niet de tekst van Edward Witten gepubliceerd door Wim Kayzer – een immens werk – resumeren hier. Bent u geïnteresseerd en wil u meer vernemen, schaf u het boek aan, het is een meesterwerk.

Of vraag aan Canvas dat ze deze uitzendingen over ‘van de Schoonheid en de Troost’ eens gaan ophalen bij de VPRO, we zullen er allen veel plezier aan beleven, ze zijn enorm leerrijk en filmisch zeer hoogstaand. Wim Kayzer is een groot man en zijn medewerker Gertjan Wallinga een groot vertaler.

29-10-2011, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Why are we here, and where do we come from?

Twee vragen waar Stephen Hawking zijn uiteenzetting in de aula van de KUL[1] mee begon en er ook mee eindigde. Tussenin vertelde hij hoe hij dacht dat het Universum begonnen was en hoe het geworden was wat het is, uitdeinend en met zwarte gaten.

Maar op de twee vragen hierboven, en op de vraag wat er was vóór de Big Bang - of waarmee God bezig was vóór Hij aan zijn schepping begon - had hij geen antwoord. Misschien omdat het een onnodige vraag is,. we zijn hier en het Universum is er. Maar wat kunnen we er in meer over vertellen.

Vraag één: ‘Why are we here?’

We zijn hier om te getuigen. Om te getuigen van het bestaan van het Universum. Waren wij er niet dan is er niemand, om ook maar één vraag te stellen over het ontstaan van ons Universum. Het zou een Universum zijn  zoals de strook grond tussen de twee Koreas, of zoals het omheinde bos van Houellebecq in zijn ‘La Carte et le Territoire’, er is daar niemand om van binnen in te zeggen dat deze met bomen begroeide gronden bestaan.

Ze bestaan enkel omdat wij er zijn om het te weten - de ene strook in realiteit, de andere in het boek van Houellebecq - indien wij er niet waren om, van buiten uit, te zeggen dat ze bestaan.

En wat kan de betekenis zijn van een Universum als de mens er niet is om te getuigen van het bestaan ervan en te zoeken naar de oorsprong en de toekomst ervan en hoe het zich gedraagt?

En vraag twee: ‘where do we come from?’

Ik heb altijd gehoord dat we de stof van sterren zijn, of dat we uit de oceanen zouden gekomen zijn, tenware we, zoals Fred Hoyle en N.C.Wickramasinghie in hun ‘Evolution from Space’[2] het vooropstellen, dat de complexiteit van het leven op aarde niet veroorzaakt werd door toevallige processen, maar herkomstig uit de Kosmos en dat het leven in een hoge graad van informatie al bestond vóór de aarde bestond, zodat de aarde leven binnenkreeg dat al in een ver gevorderd stadium verkeerde, met de biochemische problemen al opgelost.

Is dit een antwoord op de vraag van Hawking, in elk geval geen antwoord dat zou volstaan voor Karl Popper, maar het biedt een mogelijkheid.

Ik onthoud ook van Hoyle en zijn collega – en ik kan er goed mee leven - dat de ’Kosmische Intelligentie’ er van in den beginne moet geweest zijn, wat heel wat vragen zou oplossen.

En om nog even op de eerste vraag terug te komen, ‘Why are we here’, deze vraag hoeft geen antwoord.

Of er nu een Universum is of niet, een Kosmische Intelligentie is of niet, beide veronderstellingen hebben niet het minste belang ware het niet, dat ook de mens er is, de mens die toekijkt en weet dat hij toekijkt op wat voor hem het Universum is.

28-10-2011, 05:49 geschreven door Ugo d'Oorde  

Herfst, een zondag met veel zon en veel wind. Het bos dichtbij, een symfonie van geluiden. Een wilde wereld zoals hij het bos kende van vroeger als hij er in rond dwaalde om deel te zijn van de geuren van het bos, van het leven van het bos, het bos dat zijn jeugd was, zijn blijheid, zijn kracht, zijn toevlucht als hij nood had aan lucht en openheid.

Eens, wat hij zich nog altijd herinnert, kwam hij alleen terug van een toneelvoorstelling of film in het nabijgelegen W. Het was nacht of toch diep in de avond. Hij moet toen achttien geweest zijn. Hij had de gewone baan verlaten en had de kortere weg door het bos genomen. Er stond een wind, heviger dan nu. En wellicht was het om deze reden dat hij de weg door het bos had genomen. Hij was verbaasd geweest door het plotse geweld van takken lijk armen die hem grijpen wilden, geluiden die van alle kanten kwamen, een vreemde wereld van stemmen en geschreeuw die zich op hem stortte, en hij doorheen de slingering van takken, de vluchtende wolken zag die voor de maan schoven. Hij kon bij momenten amper vooruit, maar hij voelde dat hij leefde, dat hij de kracht had om de wind het hoofd te bieden.
Grote ogenblikken van de jeugd in hem, van zijn roep tegen de wind in, tegen het leven in. Een simpel gebeuren dat hem, om een of andere reden is bijgebleven en hem bijblijven zal, de stemmen, de zwiepende takken, zijn luide schreeuw.

En vandaag bij een  wind die zijn jonge jaren was geweest, had hij de kinderen uitgenodigd en was hij gisteren al met de voorbereiding van het maal begonnen.

In de winkel van het dorp had hij twee kippen besteld, de bazin had hem gezegd van welke boer ze kwamen. Hij had die in stukken gesneden en bruin gebakken in de olijfolie. Had er daarna allerlei kruiden aan toegevoegd, thymus, rozemarijn, salie, laurier, jeneverbes geplet, sjalot, groene en zwarte olijven, met stukken tomaten en pepers, en had alles overgoten met een licht van ouderdom vergeelde wijn.

En dit stond nu op een klein zacht vuur. De ganse keuken rook ernaar, het ganse huis. Hij had eerst gedacht de rijst toe te voegen aan het geheel maar dan vond hij het beter de rijst afzonderlijk te koken en op te dienen gemengd met kleine stukjes half rauwe groenten.

Gisteren ook had hij de tafel afgeruimd die vol met boeken en papieren lag en een groot wit laken gelegd over de verlengde tafel. Met dertien, kinderen en kleinkinderen waren ze, maar allen zouden er de afwezige aan toevoegen. Hij had de mooiste borden en glazen genomen en het zilveren bestek met kaarsen in hun houders. En met de laatste flessen ‘Pinot noir-sainte Anne' die hij nog over had, wist hij dat het goed was, en zo voelde hij het aan als hij nog even neerlag op de sofa, voor de vlammen van de haard waar de wind in joeg.

Hij lag er naast de hoge, oude Luikse bollenkast, een levende aanwezigheid, een gezel die hem zegde dat alles perfect was. Die hem zegde dat hij even de ogen sluiten mocht, dat hij nog een uur had voor ze kwamen, en er was een begin van moeheid dat zijn lichaam was.

Het was toen dat ze binnenkwam dwars doorheen de muren van de kamer. Ze kwam binnen, hij was zelfs niet verwonderd, in een lang donker kleed met een witte doos in haar handen, de bodem ervan gevuld met bloemen en bladeren, de doos die ze neerzette op de tafel naast de in leder gebonden delen van de oude Dictionnaire Théologique en ging neerzitten aan de tafel voor hem waar hij aan het schrijven was.

Hij zag hoe ze een voor een de bloemen nam, het steeltje afsneed tot juist onder de bloemkroon, zoals ze het altijd had gedaan en daarna de bloem plat duwde alvorens deze zo voorzichtig het maar kon, op te sluiten tussen de vergeelde bladeren van het boek in haar hand. Hij zag de zorg die ze eraan besteedde, alsof het kleine schatten waren die ze wegborg. Hij zag hoe ze van sommige bloemen meeldraden en stamper verwijderde om die afzonderlijk op een andere plaats in het boek te leggen. Kleine gemeten bewegingen. Hoe stil ze was, hoe doorzichtig bijna. Hij zag de traagheid van haar handen in het licht, terwijl onder het donkere kleed, in de diepte van haar lichaam, de ziekte knaagde aan haar, woekerde in haar.

‘Er zijn geen bijen meer’ zegde ze, ‘vorig jaar gonsde het van bijen en waren er vlinders en libellen, nu zie ik er geen meer, hoogstens één enkele hommel in de ganse tuin’.

Haar stem kwam van heel ver, het was alsof ze neuriede. Hij zag hoe vreemd ze het greintje leven hield dat ze nog haalde, een ietsje meer dan het leven in de geknipte bloemen die ze drogen wilde. Hij zag alles van haar, van wat hij nimmer had opgemerkt, alsof het pas nu opgemerkt kon worden, al wat was van de wereld om haar en de wereld in haar.

Hij vroeg of hij haar kon helpen.

‘Ja’, zegde ze, ‘ja, ik geraak er niet meer wijs uit, wat doe ik eigenlijk? Leg de bloemen en de bladeren tussen de bladen van de boeken, zoals ik het heb gedaan, ik ga me wat neer leggen boven, ik kan het niet meer, trouwens’, en haar stem brak, ‘wat nut heeft het nog’.

Het heeft nut, Bea, wou hij antwoorden, het helpt je te leven, maar hij was wakker geschoten, verdwaasd om zich heen kijkend met woorden op zijn lippen, woorden die zich bleven herhalen, het heeft nut, het heeft nut. Maar de kamer was leeg van haar, alleen de grote donkere bollenkast die keek naar hem, vragend.

Ja, zegde hij, luidop, ik heb gedroomd en dan wat? Maar, was het wel zo, was het een droom geweest, of was ze in de kamer?

Beatrice, ben jij het, ben jij het?

Hij wist de kamer boven met een muur vol met kadertjes die ze gemaakt had, en kadertjes ook verspreid over de woning. Gedroogde bloemen en stukjes plant, eigenzinnig geschikt maar met veel structuur in de compositie, gekleefd op een wit blad, met in minuscuul geschrift haar naam eronder, Bea, meer niet.
 

*

27-10-2011, 20:32 geschreven door Ugo d'Oorde  

De Kosmos is één en is beweging. Beweging naar buiten, Hubble’s law, en ook beweging naar binnen, kennis
beweging binnenin het spirituele, wat neerkomt op het verwerven van een steeds maar duidelijker
beeld van het Absolute van het Zijn.

De beweging is er, onmiskenbaar en in de twee richtingen exogeen en endogeen, in volume en in de diepte.
Het kan dat die beweging er is opdat de spirit in de mens, ervan de weerspiegeling, ervan het doel zou zijn.

Dit zou dan het grote wonder zijn, dat rakelings loopt langs de zin die hij enkele tijd geleden terugvond in zijn dagboek, overgenomen, stond erbij, uit l’Express. Een losse zin van enkele woorden slechts. Maar een zin om
erover te mediteren, omdat hij, geplaatst in het licht van het dagelijks wereldgebeuren, er Eifeltorens boven uitsteekt.
En hij wil die zin hier herhalen:

Jamais dans l’histoire de l’humanité, il n’y a eu autant de savants à l’écoute de l’univers. Et leurs moissons célestes nous confrontent à un cosmos vertigineux, qui aurait peut-être été programmé pour finalement produire l’homme.

Een kosmos geprogrammeerd om de mens en de geest in de mens voort te brengen en te laten groeien in de richting van het Absolute, wat dit Absolute ook moge zijn. Het Omega van Teilhard de Chardin?

Of, wat ware er van de kosmos, indien de mens er niet was om er over na te denken. Er zou geen Stephen Hawking geweest zijn die ons (7.000 toehoorders in Leuven) gisteren kwam vertellen, hoe die kosmos er kwam en hoe hij is.
Ik vraag me echter af of hij in zijn rede de (geest van de) mens centraal heeft gesteld?

26-10-2011, 07:32 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat de dag soms brengt.

Dag aan dag ben ik in mijn Blog geconfronteerd met mezelf. Ontleed ik mijn handelingen, mijn gedachten. Ontleed ik de gebeurtenissen omheen mij. Ontleed ik in hun geschriften, de gedachten en handelingen van anderen.

Sommige dagen overheerst duidelijk het mystieke, het religieus-metafysische, om op andere dagen rationeel en soms agressief te zijn. En ook gebeurt het dat totaal verschillende elementen samenkomen in een voor mij wondere mengeling.

Men zegt dat dit iets te maken kan hebben met mijn de stand van mijn bioritmes – intellectueel, emotioneel en fysisch - die gedurende een aantal dagen opgaande zijn of afdalend, om van tijd tot tijd eens alle samen op een hoogtepunt te komen afgewisseld met hun samenkomen op een laagtepunt.

  Er is dus in mij een wereld van positieve, neutrale en negatieve krachten aanwezig die me aanzetten dit te doen of dat te laten, dit te interpreteren als hoogstaand, en dat als minderwaardig, maar hoe die krachten bepalend zijn voor wat ik schrijf en niet schrijf, is voor mij een raadsel.           

Vandaag las ik de column van Luuk Gruwez omdat hij zich gewaardigt te schrijven over, wat aartsmoeilijk is, een dichtbundel. En erover te zeggen wat er kan over gezegd worden en te zwijgen wat beter gezwegen wordt. Ik begin zijn stijl te kennen, meticuleus tot op het bot, eruit halend wat er niet in staat en met veel goede wil een idee opsnuivend, dat er eventueel zou kunnen in aanwezig zijn. Wel wetende hoe moeilijk het is een goed gedicht te schrijven, en nu ook met zijn bespreking van de bundel van Toon Tellegen.

Hij heeft al een punt als hij het ‘Filosofie in negligé’[1] noemt en met een indeling komt als: ‘Bakkeleien met woorden’, ‘Kunnen en niet kunnen’, ‘Het grote blauwe niets’. Wat dan handelt over woorden met een willetje, over de lezer en over de schrijver en hierover te zeggen wat er kan over gezegd.

Al hoewel, het hier en ook in de Standaard overgenomen gedicht, iets heeft, het blijft hangen. En Gruwez heeft het uitgekozen omdat het hangen en vallen blijft.

‘want telkens hij niet over liefde schrijft,

wat een enkele keer gebeurt,

opent zich een afgrond voor hem,

net groot genoeg om in te vallen

en de lezer komt binnen, ziet hem vallen,

springt hem achterna.

Vreemde poëzie is het, alsof poëzie alles kan zijn als de woorden maar beelden zijn met een boodschap, en de lezer, schrijft Gruwez, en hij zal het wel weten: ‘Hij kan de dichter zowel naar het niets als naar het leven volgen’.

En wat even veel poëzie moet zijn, brengen de tekeningen, door vader Boris Tellegen, aan de gedichten toegevoegd. Dit is toch de idee van Luuk Gruwez.

*

Ik heb beslist mijn Blogs van het begin van het jaar tot en met 30 juni, op 1 november uit de ether te halen. Niemand leest die teksten nog. Het zal dus een zuivering zijn, want alle begin is moeilijk heb ik eens gelezen als eerste zin in een beroemd boek, dat in ons Vlaanderen een eerste prijs haalde. Dus het zal ook zo wel zijn.

*

25-10-2011, 00:14 geschreven door Ugo d'Oorde  

Geknipt uit de Standaard van 21 oktober:

‘In de wandelgangen klinkt het dat de contouren van het uiteindelijk compromis almaar duidelijker worden. Het idee van een noodfonds als verzekeraar, waarbij het obligaties van probleemlanden voor een stuk garandeert, lijkt het meest waarschijnlijk. Zo moet er niet meer geld in het fonds, maar wordt het effect wel fors vergroot.

Het scenario van het noodfonds dat uitgebouwd wordt tot een bank die dan bij de Europese Centrale Bank geld kan lenen, is uitgesloten. Ondanks het pleidooi woensdag van Sarkozy.’ (adg)

Deze zienswijze strookt gedeeltelijk met wat ik verwerkt heb in mijn Blog van 18 oktober. Maar ik zag het Fonds niet als geldontlener bij de Europese Centrale Bank. Neen, voor mij was het

1. Een instelling (Fonds, Bank) met een kapitaal dat wordt ingebracht door de landen van de Euro-zone, elk naar hun vermogen. De inbreng in het Fonds is dus een inbreng in het kapitaal van de Instelling. Dit is een noodzakelijke voorwaarde.

2. Deze Instelling garandeert de terugbetaling op de vervaldag van de openbare schuld van alle landen van de Euro-zone. Deze openbare schuld krijgt aldus de waarde van Eurobonds. Maar dit geldt enkel voor de openbare schuld bestaande tot en met een bepaalde datum.

Schulden aangegaan na deze datum krijgen die waarborg niet.

3. De vervaldag, van de op die datum bestaande schuld (de gewaarborgde schuld) wordt in kaart gebracht en ter beschikking gehouden van elke geïnteresseerde.

4. Er zijn landen, Griekenland, die zullen beroep doen op de waarborg van de Instelling. In deze gevallen is het de Instelling die de dienst waarneemt en het kapitaal terugbetaalt (Quid de intresten?).

5. Elk land van de eurozone kan beroep doen op de Instelling, en de uitvoering van de waarborg vragen voor de terugbetaling van een deel of de totaliteit van hun openbare schuld.

6. Evenwel, elke terugbetaling gedaan door de Instelling, voor een land van de euro-zone wordt ingeschreven in een ‘Grootboek van de schuld t.o.v. de landen van de euro-zone die kapitaal hebben ingebracht’.

Er worden dus geen schulden kwijtgescholden, hoogstens heeft er een verschuiving in de tijd plaats, wat de terugbetaling aan de Instelling betreft.

7. De banken worden niet verzocht aan schuldafbouw te doen.
 

Dit is de kans om de euro te redden - er zijn er geen drie - tegen een aanvaardbare kostprijs, te betalen door Europa, omdat ze niet tijdig hebben ingezien dat de Griekse Openbare schuld tot abnormale hoogtes aan het groeien was. Als bank zou ik hier mijn bedenkingen bij hebben. 

Om dan maar niet te spreken van de Griekse minister van Financiën, hoe durft die zich tonen in Brussel.                                                                                                                                                                                                

24-10-2011, 06:49 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik schreef, in de periode van 15 januari tot vandaag, honderdduizend woorden. Ik wil er even bij stilstaan al vrees ik sterk - en ik lig er wakker van - dat ik maandag in de kranten lezen zal ‘Griekenland keldert de euro’, of wat nog erger zou zijn ‘Griekenland keldert de landen van de euro’.
 

Ondertussen wijzigt zich niets in onze dagelijkse gedragingen, de muziek op de radio is nog altijd wat ze vroeger was, de fuiven blijven doorgaan en morgen, om tien uur zal de finale van de rugbymatch tussen Nieuw Zeeland en Frankrijk worden gespeeld maar, waar de regeringsleiders zich op dat uur zullen over buigen is andere koek.

Echter het leven gaat verder. Laat me dus iets vertellen over de 100.000 woorden die ik schreef.

Gemiddeld betekent dit minder dan 400 woorden per dag. Veel is dit niet, een schrijver stopt niet met minder dan duizend woorden. Burgess schreef die voor zijn ontbijt en ik weet, bij ondervinding, dat dit de enige manier is om aan duizend woorden te komen.

In feite is het niet het schrijven zelf dat een probleem is, een probleem is over wat ik ga schrijven vandaag, of vannacht, of morgen.

Mijn Blog van gisteren lag al een paar dagen klaar, maar hij werd telkens verder geschoven omdat ik een beter onderwerp dacht te hebben. Van morgen - het is midden in de nacht à cause de l'euro – komt mijn verhaal neer op een soort bezinning en kijk ik naar het aantal bezoekers van mijn Blog dan haal ik een dagerlijks gemiddelde van dertig bezoekers – of het ook lezers zijn weet ik niet – maar reacties, nada.

IK ben dus maar een solist die piano speelt in de maneschijn en of er luisteraars zijn of niet, ik speel om te spelen. Meer is het niet en eigenlijk hoeft het niet meer te zijn, ik ben het die er vreugde aan beleeft, de vreugde van het schrijven.

Maar vannacht liggen er heel wat regeringsleiders wakker, terwijl ik mijn vrees om wat er beslist gaat worden verdrink in wat woorden, in meer.

23-10-2011, 03:12 geschreven door Ugo d'Oorde  

Le Monde van een paar dagen terug : ‘L’agence Moody’s décide de ‘surveiller’ la note Aaa de la France’.

Het agentschap Moody’s geeft zich drie maanden de tijd om de economische situatie van Frankrijk te evalueren en te beslissen of de derde A in de rating behouden blijft en Frankrijk aldus niet gedegradeerd wordt tot de AA1 van België bijvoorbeeld.

Onder de AAA landen heeft Frankrijk de hoogste overheidsschuld, 85,4% van het BBP, tegenover 52,5 % voor het gemiddelde van de AAA landen. Het deficit over 2011 bedroeg 5,7%, tegenover 2,2% voor de AAA landen.

Voor 2011 wordt een stijging voorzien van 1,75% van het BBP, maar deze cijfers moeten nu herzien worden en herleid tot hoogstens 1,5% (+2,4% voor AAA landen). Belangrijk is ook te weten dat 66,2% van de openbare schuld van Frankrijk in het bezit is van buitenlanders.

De daling van de Franse rating zou een nieuw dreun betekenen voor de geloofwaardigheid van de Eurozone, Frankrijk schijnt zich hiervan bewust te zijn en zoekt maatregelen om te anticiperen op een daling van het cijfer van de groei van haar BBP.

De toestand van België is ook op het nippertje, de Belgische schuld van de federale overheid bedroeg volgens de laatst gepubliceerde cijfer 357 miljard Euro, zijnde meer dan 100% van het BBP.
Deze cijfers werpen een donkere schaduw op de aan gang zijnde regeringsonderhandelingen.

En als u soms liquiditeiten zou hebben om te investeren in Overheidsfondsen, ziehier ‘la calificación crediticia segùn la agencia Moody’s, gepubliceerd in El País van 8 oktober.

Aaa : Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Canada, USA.

Aa1   : België,

Aa2   : Spanje,

Aa3   : Japan

A2      : Italië en Polen

Ba1    : Ierland

Ba2    : Portugal

Ca     : Griekenland

Wat de kwaliteit van de rating betreft:

Aaa = óptima

Aa1, Aa2, Aa3 = alta

A1, A2, A3 = buena

Baa1, Baa2, Baa3 = satisfactoria

Ba1, Ba2, Ca = cuestionable

Dit wat Moody’s hierover weet te vertellen. S&P en Fitch liggen practisch op een zelfde lijn, behalve S&P die de USA maar een AA+ geeft.

*

Nog over mijn Blog van 18 oktober.

De idee die ik lanceerde in mijn Blog van 18 oktober was een idee die al in de lucht hing. Ik lees in Le Monde (page 10) van 21 oktober, van François Bayrou, le président du MoDem:

‘La crise, avec la surveillance par Moody’s de la note Aaa de la France, menace plus que jamais. Jugez-vous bonne la politique menée par Nicolas Sarkozy ?

Il y avait une chose à faire, le premier jour, qui n’aurait pas coûté cher et qui aurait arrêté la crise. Il suffisait que l’Union européenne affirme que la dette contractée jusqu’à ce jour par les Etats de la zone euro était garantie par les Etats de la zone euro. La France aurait dû défendre cette thèse. Cela aurait rétabli la confiance et n’aurait pas coûté le prix exorbitant que la défiance généralisée va nous obliger à assumer.’

Dit was ook de draagwijdte van de idee die ik naar voor heb gebracht, omkleed met wat meer details.

En ik geloof dat wat François Bayrou in Le Monde vooropstelt de enige goede en minst kostelijke oplossing is, op voorwaarde dat de banken niet verplicht worden de helft van de schuld kwijt te schelden aan de landen in moeilijkheden - moeilijkheden die ze zelf gezocht hebben.
Neen, elke schuld geavaliseerd door de euro-zone en afgelost door de landen van die zone ( door het Fonds bv.), moet ingeschreven worden in de boeken van het Fonds, het merkteken - hun erfzonde - door die schuld nagelaten moet indachtig gehouden worden en, druppelsgewijze, al was het twintig jaar later, terugbetaald aan de landen van die zone.

22-10-2011, 06:34 geschreven door Ugo d'Oorde  

Over Jung vond ik, bladerend in vorige geschriften, volgende verhalen over synchroniciteit.

Zo op een morgen zocht ik naar een postkaart van het Eilean Donan castle – gelegen op de vaarweg van Oban naar het eiland Mull – een kaart die ik ergens in een boek als bladwijzer had achtergelaten en ik terechtkom bij T.S.Eliot, ‘A facsimile and transcript of the original drafts of The Waste Land’ waarin ik op de eerste pagina, naast de krabbeltekening van een kind, geschreven had, ‘Anthony a dessiné ceci le 10.10.1987’.

En op het ogenblik dat ik dit lees, er aangebeld wordt en ik de deur open en de Anthony, die bijna twintig jaar voorheen de krabbel ‘getekend’ had, voor mij staat met zijn verloofde, zodat ik hem ontvang met het boek, met zijn ‘tekening’ in de hand, en hem toon wat hij als driejarige ‘geschreven’ had in ‘The Waste Land’.

Een voorbeeld van synchroniciteit à la Jung. Anthony en Ruth zullen dit morgen lezen en zullen zich het voorval herinneren en lachen.

*

En een ander voorval, een meer naar binnen gerichte gebeurtenis, toen ik in Genève was, en veel te vroeg voor mijn vliegtuig naar Brussel, en ik gewandeld was tot aan het meer en was gaan neerzitten in het gras onder de bomen. Het was een zondag in augustus, mensen zaten in groepjes neer omheen mij en kinderen liepen rond.

Het water, een grote spiegel kringelend licht met witte zeilboten overal tegen de blauwe achtergrond van heuvels en bergen.

Ik was neer gaan zitten met een bundel van Odyseus Elitis[1] in de hand. En een ogenblik, verloren in gedachten, opende ik de bundel op een gedicht en las:

Her soul took on a certain lightness

From the mountains opposite

Though the day had been cruel

And tomorrow was unknown

Het was toen dat een jonge vrouw in een lang wit kleed naar mij toekwam en ging neerzitten op enkele meters afstand. Haar blik was over het meer, haar ogen gezwollen. Ze weende of ging wenen of had geweend. Ze hield een wit zakdoekje in haar hand: Though the day had been cruel, and tomorrow was unknown.

Mijn vingers tussen de bladen van het boek keek ik naar haar, even maar. Voor zich uitstarend borg ze haar zakdoekje weg in haar tas en dan, alsof ze zich had bedacht, klaarde haar gezicht: Her soul took on a certain lightness from the mountains opposite.

Elitis had niets te maken met deze vrouw, hoogstens iets te maken met een vrouw in een zelfde toestand. Maar het was vreemd, dat ik over een bedroefde vrouw las op het ogenblik dat die vrouw naast mij kwam zitten.

Ik dacht nog aan haar toen ik in het vliegtuig zat. Had ik het gedroomd, toen ik het las en was er helemaal geen vrouw in een lang wit kleed geweest die gehuild had, en had ik, half in slaap, de tekst van Elitis omgezet in reële beelden?

Maar ik wist met zekerheid dat ze naast mij was komen zitten. Misschien wachtte ze op een woord van troost van mij, een onbekende man die haar helpen kon, een simpel woord was voldoende, een woord dat de greep om haar hart verlichten zou? Maar ik was zwijgend gebleven, starend naar de zeilboten op het water.

Had ik haar moeten toespreken en was dit het ogenblik in mijn leven dat beslissend had kunnen zijn voor de rest van mijn dagen, de beslissing die ik had kunnen nemen en de zoveelste die ik niet genomen heb omdat het niet de weg was die opgetekend lag voor mij.

Ik was blijven zitten in het gras met de treurende vrouw op enkele meters van mij, het boek in de hand en toen het tijd werd voor het vliegtuig was ik opgestaan en toen, even maar, een ogenblik maar, hadden onze ogen elkaar geraakt, een fractie maar, en las ik haar bede.

Wat is er van een ontmoeting die kon maar niet was, die niet à la Mulisch was – bij Mulisch in zijn Ontdekking van de Hemel is alles vooruit gepland.

Gebeurt het nog dat zij, zoals ik nu, terugdenkt aan die namiddag op het gras voor het meer, toen ze weende en een man dicht bij haar zat met een boek in de hand. Een ogenblik in het leven dat kwam en ging zoals zovele dingen die gebeuren of dingen die niet gebeuren.

Zo gaat er zelfs niets verloren van wat had kunnen zijn. Misschien, maar dit is Bashevis Singer die zo iets zou schrijven, was er tezelfdertijd op een andere plaats, in een ander land, een zelfde gebeuren waar de man wel is opgestaan om naar de vrouw toe te gaan en naast haar te gaan neerzitten om haar nimmer nog te verlaten.

Zou Jung dit voorval over enkele versregels in een boek en een simultaan gebeuren ook bestempelen als een voorbeeld van synchroniciteit?

21-10-2011, 00:57 geschreven door Ugo d'Oorde  

IK meende terug te komen op mijn Blog van eergisteren, over de knieval die de Overheid van een land dat zijn schulden niet meer kan honoreren zou moeten doen voor de vertegenwoordigers van de landen van de Euro-zone, opdat deze hun schulden zouden overnemen en honoreren op de vervaldag.

Wel ik meen het nog meer, als ik zie met welke woede het Griekse volk optreedt tegen de vertegenwoordigers die zij zelf gekozen hebben. En ze niet willen aanvaarden dat de zeven vette jaren voorbij zijn en ze nu de zeven magere jaren door moeten.

En Europa ook mag zich op de borst kloppen. Europa heeft niet bemerkt – of wilde het liever niet zien - wat er zich in Griekenland aan het voordoen was.

Ik dacht hier meer over te zeggen, maar het heeft geen zin meer. Hoe het verder zal aflopen in Griekenland weet niemand. We kunnen alleen vrezen voor het ergste.

Ondertussen, vrienden, lees ik in de Standaard, en het is Sarah Van Kersschaever die het overbrengt, dat Vincent Van Gogh geen zelfmoord pleegde maar dat hij getroffen werd door een kogel, bij vergissing afgevuurd door enkele spelende kinderen die hem aan het pesten waren. Dit is het besluit waartoe twee Amerikanen gekomen zijn in een lijvig werk[1], want als je zelfmoord wil plegen in de velden, neem je je schildersezel toch niet mee, vinden ze.

En waarom niet, zeg ik. Waarom zou dit niet kunnen, en als ze het wapen achteraf niet gevonden hebben, zoals de twee Amerikanen beweren, waarom zouden ze er op 28 of 29 juli 1890 naar gezocht hebben?

Het verhaal van de dood van Vincent Van Gogh heeft me destijds, nadat ik zijn graf had bezocht in Auvers-sur–Oise, lang beziggehouden. Het verhaal van de schilder die verging van armoede – ik bezocht zijn kamertje in l’Auberge Ravoux - en dingen schilderde die vandaag de wereld in vervoering brengen. Het was een verhaal dat ik las in dat ene laatste doek, zijn ‘Champs de blé aux corbeaux’, geschilderd met erin en erover de schaduw van wat komen zou, het drama van zijn zelfmoord. Ik vond dat in dit doek vele elementen verscholen zaten: de gedrevenheid van de kunstenaar, het schilderen dat zijn leven was. Zijn blijvend betrachten naar vernieuwing, zijn honger naar licht en kleur, zijn fatale liefde. Maar dan ook, eens leeg geschilderd, eens geconfronteerd met wat na het schilderen kwam, de ondraaglijkheid van de uren, omwille van teveel negatieve factoren: zijn slepende ziekte, het falend succes van zijn werken, het toch maar weer opnieuw beginnen, telkens en telkens een ander onderwerp, en keer op keer de moedeloosheid omdat geen enkel van zijn werken werd gekocht.

En het was in deze gespletenheid van gevoelens dat hij het vlammend-gele korenveld schilderde, het rijke, warme leven, onder een dreigende, donkere lucht, met de (te grote) zwarte kraaien erover, om duidelijker het contrast tussen het leven en de (nakende) dood uit te beelden. En in de gele klanken van zijn korenveld, huldigde Van Gogh de grootheid van het kunstenaar-zijn.

Hij schilderde dit doek in één ruk, ruwweg, met tranen in de ogen, tranen van onmacht omwille van het onbegrepen zijn, tranen van wanhoop en eenzaamheid. Hij schilderde de halmen met volle trekken van het penseel, in en over elkaar, hij schilderde de wind erover die hij voelde in zijn verhit gelaat. Hij schilderde de wegel met wat groen afgeboord tussen de velden, hij schilderde de dreiging van het nakende onweer, de dreiging van de dood, geaccentueerd door de wilde wemeling van de kraaien. Hij schilderde alsof hij wist dat dit zijn testament, zijn afscheid van het leven was.

Waarom kon het niet dat de idee er een einde aan te maken, al enkele dagen aan het broeden was, dat hij al enkele dagen het pistool meenam als hij uit schilderen ging, maar de moed (nog) niet had te doen wat hij dacht te doen.

We weten het niet en zullen het nimmer weten, maar een man als Van Gogh in Auvers-sur-Oise was rijp voor zelfmoord.

20-10-2011, 01:39 geschreven door Ugo d'Oorde  

Alle dinghe sin mi te inghe

Meer dan vijf jaar geleden schreef ik, in San Juan–Alicante, van 18 maart tot 8 april, een poëtisch diario, een dagboek in dichtvorm, geïnspireerd op artikelen in El País, op een werk van de atheïst Michel Onfray en een ander van de theoloog Enrique Miret Magdalena.

Wat ik toen schreef had ik even goed niet kunnen schrijven. Had mijn dagen toen in alle rust en peis, genietend van zon en wind en golven kunnen doorbrengen, als dan echter zouden die dagen van toen niet de minste sporen hebben nagelaten. Nu vind ik de woorden die ik in die dagen schreef terug op een memostick.

Vandaag zijn er geen massas woorden meer die me bestormen lijk de golven de rotsen toen. Maar in gedachten is de zee nog altijd de grote levende en voel ik me nog steeds opgenomen in de oneindigheid van lucht en licht en water, met een zin die opduikt, een simpele versregel van Ruusbroeck:

Alle dinghe sin

mi te inghe –

ic ben so wid’,[1].

En keer ik terug naar die idee van Ruusbroeck die, toen hij dit schreef, ‘ic ben so wid‘, een visie moet hebben gehad van het totale van het Universum, het totale van het zichtbare als van het onzichtbare moet hebben gehad.

En nu, wat is er nodig, opdat ik, schrijvend over zee en luchten, over golf en beweging, over licht met water gemengd dat zilver is, dat gouden is - het licht dat God is zegt Lorca - opdat ik opgenomen worde in dit licht, zoals een lustrum geleden, om te denken en te voelen, als was het maar een fractie lang, dat het Universum meer onzichtbaar is dan zichtbaar, meer geest is dan materie. En wat die geest is raden we, maar schrijven het niet.

19-10-2011, 04:10 geschreven door Ugo d'Oorde  

18 oktober

Schuldig verzuim.

De dag dat Europa te voorschijn is gekomen met de Euro, met één Centrale Bank, de ECB, en 17 Schatkisten elk met hun respectievelijke openbare schuld, hebben zij, die hiertoe besloten hebben, een zware verantwoordelijkheid op zich genomen. Zwaarder dan ze wellicht konden vermoeden. Want vele deelnemende landen waren geconfronteerd met een staatsschuld die abnormaal hoog was, zodat van in den beginne moeilijkheden in het verschiet lagen. Gehoopt werd de budgetoverschrijdingen te beperken tot 3%, een regel, die nimmer werd toegepast - en ook nimmer zal toegepast worden, want bij toepassing ervan zal de opgelegde boete het nog moeilijker maken voor een land om binnen die regel te blijven.

Maar als de jeugd eergisteren op straat is gekomen om uit te dragen dat de Banken de schuldigen zijn, dan hebben ze het verkeerd. En ik begrijp niet dat belangrijke Banken die nu geconfronteerd worden met reusachtige schuldafschrijvingen omdat ze vertrouwen hebben gehad in de kennis, het doorzicht en de regeringskracht van Europa en dus belegd hebben in papier uitgegeven door regeringen die onder het permanent toezicht stonden van de Europese Gemeenschap, geen proces inspannen tegen die Gemeenschap wegens ’Schuldig Verzuim’. Het verzuim, hun werk te hebben gedaan zoals het hoorde en niet tijdig de vereiste maatregelen te hebben genomen opdat de toestand die zich thans voordoet in landen met een te hoge staatsschuld, als daar zijn Griekenland, Italië, Ierland, Portugal, Spanje, (en België), meer dan tijdig zou worden recht gezet.

Optreden als het te laat is, is schuldig verzuim, Mijne Heren Barroso en consoorten. U bent de ware schuldigen. U hebt die banken misleid. En u hebt dit verzuim cash te betalen, niet de Banken.

‘Es la hora de los eurobonos, pero tambièn la del Eurotesoro’.

‘Es hora de avanzar hacia una gobernanza europea que armonice emisiones de deuda y politicas fiscales’

Ik lees dit in El País van vorige zondag. Natuurlijk is het ineens dringend geworden een gemeenschappelijke schuld en een gemeenschappelijk budget te hebben. Maar  nu is niet meer het uur, het was het uur, fue la hora, het is te laat nu en een uitgifte van Eurobonds – het spijt me voor Barroso, het spijt me zeker voor Verhofstadt - heeft geen zin meer omdat er geen voldoende controle is op de budgetoverschrijdingen en er geen gemeenschappelijk budget is.

En er zijn geen drie oplossingen om orde op zaken te stellen. Maar een zaak is zeker voor mij, het is Europa zelf die, als grote verzuimer, de maatregelen treffen moet om te redden wat nog te redden valt en de tijd dringt.

1.       

Nu er een akkoord is over het Europees Fonds (E.F.S.F.) moet Europa via dit Fonds zich garant stellen voor het betalen vervaldag na vervaldag, zo lang het nodig is, om te beginnen van de openbare Griekse schuld, die naar ik hoorde van Karel de Gucht, 385 miljard Euro bedraagt.

Het is het Fonds dat op de vervaldag van de Griekse staatsobligaties die deel uitmaken van dit bedrag van 385 miljard Euro, de verzilvering zal doen aan de houders van de Bons – de vernieuwing ervan is een andere aangelegenheid want dit betekent een nieuwe schuld – maar het is Griekenland die de jaarlijkse coupon op deze schuld zal betalen aan het Fonds – gezien ingeschreven op hun budget, hopen we toch – het Fonds dat op zijn beurt de intresten uitbetalen aan de houders van de schuld.

Als tegenpartij verwerft het Fonds – al is het maar symbolisch – een tegoed op Griekenland in te schrijven in de boeken van het Fonds.

Dit lost het Griekse Obligatie-probleem op en is een zegen voor de Banken, Dexia zou misschien niet gestaan hebben waar het vandaag staat, ware dit vroeger toegepast. Maar Europa slaapt, heeft wel slapende ideeën, Eurobonds!

2.

Dit geldt ook voor de Openbare Schulden van andere ‘triestige’ landen, met regeringen die in het verleden meer hebben gedacht aan de welvaart van hun partij dan aan de welvaart van hun land en zijn burgers. Dit ook was het antwoord aan de politiekers bij de betogingen van vorige zondag. De schuld van deze landen en trouwens van alle landen uit de Euro-zone krijgt vervaldag na vervaldag de waarborg mee van het Fonds.

De totale schuld van de 17 landen worden in één slag de waarde van Eurobonds zonder het te zijn.

Deze andere landen die zich eventueel zullen aankondigen zullen dan toch de knieval moeten doen en vragen dat een of meerdere vervaldagen van hun schuld, de behandeling krijgt die de Grieken krijgen. Maar ze moeten ook weten dat hun schuld tegenover het fonds, dus tegenover de ledenlanden die het Fonds hebben gespijsd, blijft bestaan. Er is hier dus hoogstens sprake van een soort verschuiven van bepaalde delen van de schuld in de tijd.

Ik heb, vanuit mijn ivoren toren, geen idee, noch over de grootte van de Openbare schuld van de Euro-landen, noch over de spreiding ervan in de tijd. Maar ik veronderstel dat het gespreid zijn in de tijd het volume van het te avaliseren papier zal verlichten, zodat niet het volume van de schuld op heden van belang is, maar de spreiding in de tijd van de vervaldagen.

Dit houdt natuurlijk in dat het Fonds, niet alleen inzage krijgt in de Openbare schulden van de 17 lidstaten, vervaldag na vervaldag, maar ook de dienst ervan verzorgt, zoals voorgesteld voor de Griekse schulden.

4.

Op dat ogenblik en enkel dan, kan elke burger van die 17 lidstaten de openbare schuld kennen van elk van die landen en dit, gesteld tegenover het BBP van het land, uitgedrukt in cijfers, in percenten, in grafieken en aldus een lichtpunt zijn voor hen die met reden, maar onvoorbereid in de straat komen. Ze zullen zich nu niet meer hoeven te verplaatsen naar Brussel, en zullen wat minder de banken met de vinger wijzen.

5.

Het feit dat Europa, zijnde het Fonds, borg staat voor de aflossing, in kapitaal, van de openbare schuld van zijn lidstaten die hierom zouden verzoeken, heeft een grote impact op de liquiditeitsgraad van dit staatspapier en dus op het beschikbare werkkapitaal van de Banken in kwestie.

Dit is noodzakelijk, helpt enorm en kost weinig in verhouding tot het mogelijke resultaat.

6.

Het komt er in de eerste plaats niet op aan, Griekenland te redden – dit is het werk van de Grieken - het avaliseren van hun papier is al een redding op zich zelf, maar wel, de banken te redden.

De banken die in vele gevallen als goede huisvaders hebben gehandeld en in hun vertrouwen, én in de Euro, én in Europa, én in zijn leiders, de deposito’s van hun clienten hebben omgezet in waardepapier van Griekenland, Italië, Portugal, of van welk land uit de Euro-zone ook.

7.

Het ergste dat het Fonds kan overkomen is dat het na verloop van tijd blijf zitten met een schuldvordering van 385 miljard Euro op Griekenland en X miljard op andere landen. Wat in elk geval beter is dan de Europese economie en financiële wereld een tweede maal in een chaos achter te laten.

18-10-2011, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Bezocht het Museo de Arte Contemporàneo de Alicante (MACA) met mijn vriend Herman v. L. We zagen er doeken aan de muren, zagen er mobiele werken hangend aan de plafonds of staande op de vloer. We zagen er ook de tekeningen van de natuur in de marmeren betegeling. De natuur haalde het. Wat niet belette dat we in de lichtende ruimtes geboeid werden door de werken van de mens als kunstenaar, die getuigden van persoonlijkheid en een grote vindingrijkheid.

Het was vorige zondag dat we er waren, toen dacht ik niet een Blog te wijden aan dit bezoek, tot het me deze morgen heel vroeg, van binnen uit, werd opgedrongen. Ik had geen namen genoteerd, enkel van twee doeken kan ik de naam van Miró vermelden, andere waren werken van - waarom niet? – even grote kunstenaars met een eigen stijl en een eigen verwoording, al dachten we dat het kunst was die we zelf hadden kunnen maken indien we er maar hadden aan gedacht. Dit is dan de grootheid van de kunst van vandaag, het is in vele gevallen de kunst van elk van ons.

Echter, het bedenken en het uitvoeren van de idee vergt veel inzet, vergt handigheid en techniek, vergt kennis van het materiaal en is het resultaat van een lange traditie en ten slotte, in vele gevallen is het de touch van de omlijster die het werk een eigen klank meegeeft.

Als daarenboven, zoals dit in dit museum het geval was, het werk verzorgd is opgehangen of opgesteld, ruimte krijgt en de juiste belichting, dan spreekt het tot ons, zelfs een ingekaderd zwart vlak, zelfs een sterk geometrische figuur spreekt ons van de mens die het bedacht en het maakte. De mens die de maker is, el hombre el hacedor.

Het museum bevindt zich op la Plaza de Santa Maria in Alicante. Het licht op de middag domineert er. Het kleeft aan de strakke witte gevels van de gebouwen, het accentueert de massa beelden op de westergevel van de Eglesia Santa Maria. Twee werelden die zich hier ontmoeten, de wereld van de mens in het Universum dat God is en deze van God in de mens, verenigd door het mysterieuse licht van midden oktober, het licht van de geest in ons allen.

17-10-2011, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Komende van San Juan-Alicante neem je de richting van El Campello om even buiten het dorp, de kustlijn te verlaten en het binnenland in te rijden richting Aïgues de Busot. Je rijdt door het dorp, je moet nu in de richting van Relleu, maar je wilt, op deze schitterende dag, langs deze op en neer golvende prachtige (nieuwe) wegen, met een nieuwe nummering die niet meer overeenkomt met de oude Michelinkaart in je bezit, las Cuevas del Canelobre bezichtigen en je verlaat het dorp en je neemt niet de weg die over Relleu naar Sella loopt omwille van deze fameuze grotten. Het is laat in de voormiddag, het is warm en het landschap is betoverend, je bent wel niet in het hart van Spanje, maar het is Spanje waar je doorrijdt, het zon overgoten Spanje.

Je bezocht deze grotten, jaren geleden, met je echtgenote, toen was het nog een simpele eenzame aangelegenheid, vandaag is er een kleine bar, is er een shop met prachtige stenen, wondere stenen zo uit de grond gehaald, in alle kleuren en vormen, bewerkt en neergezet op een sokkel en je kunt het niet nalaten er enkele te kopen, denkend aan Arnoud, aan Lisa, aan Margot, de kleinsten onder je kleinkinderen, die maar al te vlug groot aan het worden zijn.

En met Herman v. L., je vriend en chauffeur, bezoekt je de grotten en om te beginnen wordt er een foto gemaakt van je beiden - na het bezoek wordt het resultaat ervan, ingekaderd in de rotsen, je aangeboden en je zult die foto niet weigeren - en dan het zoveelste wonder van de natuur, een holte in de rotsen van zeventig meter hoog, de hoogste van Europa weet de gids, en we geloven hem als we afdalen, als we met groeiende verbazing kijken naar de meest grillige vormen die het water hier, miljoenen jaren lang verwezenlijkte, in een totale duisternis, drop na drop, op miljoenen plaatsen binnen deze holte tegelijk. Om dan op een bepaalde dag ontdekt te worden, belicht te worden, betoverd met kleuren als beelden die we trachten te herkennen. Vormen die ons doen denken aan Gaudi, aan orgels binnen kathedralen, Maria met het Kind, vrouw die neergeknield aan het bidden is. Beelden die we trachten te lezen alsof er een beeldhouwer, alsof er duizenden beeldhouwers aan het werk waren geweest en nog bezig zijn, in alle stilte. Om, op plaatsen waar de lamp is vastgehecht, het groene mos te zien dat de steen overgroeit, het grote leven tot hier doorgedrongen.

En terug in het licht van de zon betaal je vijf euro met de glimlach voor de foto en de twee erop doen je glimlachen, en je neemt de lange kronkelweg naar Aigues de Busot om te gaan naar het doel van je tocht, Sella, omdat je er ooit eens waart, omdat je er ooit eens eten ging in een restaurant waar je binnen kwam langs de tonnen wijn die er lagen.

De weg is overal de eenzaamheid zelf. De huizen, eens het dorp verlaten, schaarser en schaarser. De weg stijgt en daalt in kronkels en het lanschap, witte rotsgronden met groene bomen, sparren en eucalyptus misschien, olijfgaarden in terrasbouw, in het alles opzuigende licht van de zon.

We rijden over Relleu met zijn witte nieuwgebouwde huizen als een glorie tegen de rotswand, een toren in de verte met gebouwen er omheen, kan het een klooster zijn, een abdij?

Maar we hebben een doel, Sella, en we hebben dorst en honger en het is ondertussen, tot onze verbazing, half twee geworden, een uur later dan gedacht. Ook hier, in dit verlaten oord, vliegt de tijd.

En dan, als een nieuwe verrassing, heb je plots, uit een draai van de weg, Sella voor jou, een strook gele en witte gebouwen en, vlekken begroeid met kleurrijke bloemen waarvan de naam je tientallen malen werd herhaald maar die je telkens vergat. Het geheel een aquarel die je maakt in gedachten.

Je doel is bereikt, nu nog een plaats langs de baan voor de wagen en dan het restaurant, Fonda, opgezocht, het restaurant met de tonnen wijn waar je binnen komt. En effectief, het is er nog, even Spaans, even eenvoudig, zelfde tafels, zelfde wanden, zelfde ruimte en even druk bezocht door alle nationaliteiten, van Noren tot Zwitsers, tot Nederlanders en Belgen die er hun Manneken na lieten.

En na een glas koud bier tot de rand gevuld, de menu uit de mond van de dame die je tafel bezoekt en je vraagt of het goed is, als je eerst pan con tomates krijgt en daarna un ensalada con jamon y queso, en dan nog iets dat je niet begrepen hebt en daarna de keuze tussen pollo, konejo, of ternera en nog iets. En je opteert, Herman voor kip, en jij voor konijn.

En dan komt de wijn uit het vat, de donkere, geladen wijn die smaakt naar porto. Een heerlijke wijn, fris en vol aromas, waarvoor we een naam zoeken, een wijn die we met mate zullen moeten drinken.

Of we er heerlijk hebben gegeten voor een ondermaatse prijs, moet je vragen aan de velen die de rijke luxieuse restaurants zijn ontvlucht om hier bediend te worden door twee dames van een zekere ouderdom al.

Wij, we keren er ooit terug. Dit hopen we toch.

16-10-2011, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde