Ik heb al heel wat blogs geschreven en het gebeurt soms, dat ik terugblik op deze van de vorige jaren. Er zijn er bij die me verrassen door hun inhoud, er zijn er andere die ik beter niet had geschreven. Ik weet echter - het volstaat dat ik het weet - dat de beste onder de goede verdienen gebundeld te worden in een boek, dat zeker de Cuaderno (Geschriften) van Jose Saramago minstens zou evenaren en dan zeker op het religieus-filosofische vlak. Dit is het gevoel dat ik er aan overhoud, en dat ook de wens is van vele van de vrienden die me lezen.

Deze gedachte overvalt me regelmatig, bevestigt men keer op keer, maar het betekent een immens werk. Ik zit nu al gekneld met, én het schrijven van mijn dagelijkse blog, én het herzien - voor de n-de maal - van mijn manuscript dat maar niet vordert; hoe zou ik willen er nog iets aan toe te voegen. De tijd is voorbij dat ik tot na middernacht bezig kon zijn, om dan nog op te staan voor het licht er was. Ik had dit vijftig jaar geleden kunnen doen maar dan waren de gedachten niet geladen zoals ze thans zijn en, wat vandaag aangaat, is er een rem die heel duidelijk is en opdoemt als een verwittiging niet te overdrijven in het goede, het creatieve dat eerder naar het transcendente neigt, dan naar het gewone. Laat bezig zijn is me niet meer gegeven, vroeg bezig zijn wel en is noodzakelijk wil ik tenminste iets bereiken.

Zo sta ik er dan, open en bloot, een hoofd vol plannen en een lichaam dat weigert de planning te volgen. Trouwens, en mijn vriend Hubert, ondervond dit aan den lijve, op je lichaam kun je niet vertrouwen, het laat je in de steek op het meest onverwachte ogenblik, het ankert zich vast in je geest en je hebt heel wat moed en krachten nodig om het op de plaats te zetten waar het hoort, weg van je gedachtenwereld. Dit is de strijd die je dan te voeren hebt. De geest die zich opstelt - en dit geldt voor elk van ons - tegenover het lichaam. Het is meer dan een gebed, het is een noodzaak.

Dit is waar ik mee beginnen wou: het lichaam dat niet, dat nimmer te vertrouwen is. Je kunt wel zekerheden in bouwen als je vers ontloken bent, zelfs als je in volle bloei gekomen bent, maar eens aan het verwelken, wees op je hoede, open je ogen op elk teken dat je te verwerken krijgt, en reageer, aarzel niet.

Wat is een blog schrijven anders dan een samenspraak met jezelf en met je lezers, hoe goed je er bij voelen kunt. Je krijgt het woord voor een tijd, hoe kort ook, en je dringt binnen in de wereld van anderen. Ze dragen je mee in hun dag, ze dragen je mee waar ze wandelen gaan in de bossen, in de velden, in de straten, in de stilte bij de haard gezeten of vroeg in de morgen. En jij, je luistert naar hun gesprek met jou. Je pikt hun woorden op en je draagt ze mee met jou als een warmte, als een gloed: de zon die dichter en dichter komt tot het zuivere oosten, het equinoxpunt van de herfst.

Wie ooit zegde me dat hij de herfst verkoos op de zomer? Is het met deze zin dat ik je verlaten wil vandaag? 

16-09-2017, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Op 2 september 1935 dedicaceerde Urbain van de Voorde, met een 'van harte', zijn boek 'Ruusbroeck en de Geest van de Mystiek' aan Albert Saverijs. Ik vond dit boek in 2004 bij De Slegte in Gent, ongelezen, de bladen nog niet losgesneden. Ik kocht voor 7,50€.

Welke woorden, tussen vrienden wellicht, werden er bij deze gelegenheid gewisseld en later, hoe kwam het ooit terecht bij De Slegte, een bibliofiele uitgave bijna, gedrukt in 1934, door de Sikkel, Kruishofstraat, 223, Antwerpen, op 'getint velijn van Pannekoek', genummerd van 1 tot 300, nummer 144. Geschreven en wellicht herschreven met hart en ziel, en toch, geen echo nalatend bij de gelukkige gededicaceerde, die het op kant moet gelegd hebben om het later nooit te lezen.

Vandaag opgedoken, in welke mate is dit werk nog een document, wordt er nog naar verwezen, heeft er nog iemand de tijd, de interesse om het ter hand te nemen, het te lezen, of simpelweg te doorbladeren?

Het is nochtans een boek dat ik koester, ook als boek en meer dan vele andere die ik bezit. Wel nu vreemd overkomend gezien de taal ervan. Ik haalde het een paar dagen geleden uit zijn rek en zag dat ik er heel wat zinnen erin met zacht potlood, gebruik makend vann een lat, had onderlijnd. Ik heb het sinds mijn eerste lezing herhaaldelijk ter hand genomen en erin gebladerd, het is mede door het jaar van verschijnen een vriend geworden, meer omwille van de schrijver dan van de ontvanger, van wie ik de zoon Willy heb gekend.

Jan van Ruusbroeck wordt als volgt begroet door Urbain van de Voorde:

'Profeet van een religie der ziel enn heraut der goddelijke minne, onvermoeibaar bestrijder der ketterijen als godschouwend begenadigde van den Heiligen Geest ... straalt Ruusbroeck's gestalte ons uit de verre middeleeuwen tegen als een dier zeldzame en verheven gothische geesten...'

Hij was van de onderbouw van de gothiek. In zijn pathetisch grijpen naar iets absoluuts aan den overkant der tastbare verschijnselen kon den gothische mensch onmogelijk blijven stilstaan bij een eens voor allemaal vastgelegde geloofsregel.

Van Ruusbroeck zelf, volgende slagzin:

Dat edelste en dat hoechste dat men leven mag in tijt en ewicheit dat is boven al bekinnen en weten in ons bevinden een grondeloos niet weten.

We zijn, na Russbroeck 1293-1381, ruim zes eeuwen verder. Is er iemand die vandaag zou durven beweren dat hij meer afweet van de waarheid dan Ruusbroeck wist wat hij er van af wist, grondeloos niets?

In dit verband staat 'De Kreet' van Edvard Munch in een zekere zin symbool voor de kreet van Ruusbroeck: 'Alle dinghe sin mi te inghe / ic ben so wid.

Ik schreef destijds in 2004, in potlood onderaan de laatste pagina van het boek, het volgende:

Verrast en overhoop gegooid door de literaire schoonheid van de zin en het woord, heb ik genoten van dit boek en nog meer van de inhoud die strookt in zijn grote lijnen met mijn opvatting over geest, Kosmos en wat we God noemen kunnen.

Maar als ik de taal van Urbain van de Voorde vergelijk met die van mij, amper een generatie verder die ik bijna twee generaties min of meer ben trouw gebleven, hoe zal mijn taal ervaren worden - als er nog iets van overblijft - twee à drie generaties verder, zal het verschil niet even groot zijn, zegge, op het randje van het leesbare?

Ik vrees het, evenwel hopende dat, wat er nog zou staan toch nog eens overlopen wordt.

15-09-2017, 09:58 geschreven door Ugo d'Oorde  

De kleuren in het oosten zijn uniek vandaag. Zijn om te schilderen en te weten ook dat je er niet in slagen zult, dat je wel de kleuren benaderen kunt, maar niet het licht dat binnensijpelt in de kleuren. Het zelfde met de woorden, je weet wat je zeggen wilt maar je vindt de toonaard niet, de orde waarin je je zinnen schikken wilt, je kent je onmacht en je zoekt naar de lijn die je volgen moet, eens ze duidelijk wordt.

Dit is het nieuwe uur van het zijn, het uitkijken hoe het leven is in jou, waar ergens je gedachten gestapeld liggen, wachtend, zoals de hopen hagelstenen opgestapeld lagen in de hemel°, klaar om te gebruiken zoals het geschreven staat.

De Bijbel die hem niet verlaat, die naast hem ligt, chocolade-bruin in zijn lederen couvert en die hij maar te openen heeft op Job of op de Psalmen of, die hij kan laten waar hij ligt op de tafel, het er naast hem zijn is hem voldoende. Het is zijn gezel, meer van gisteren dan van vandaag, maar hij houdt van het Boek der boeken. Hij weet wat hij er aan had en wat hij er nog aan heeft. Hij weet dat hij er op vertrouwen kan, dat de Bijbel hem voert naar de regionen van de geest die er anders maar verlaten bij liggen, regionen die hij elke dag wenst te bewandelen, niet alleen omdat beweging noodzakelijk is voor zijn moe hart en zijn stram lijf, maar ook broodnodig om de dag door te komen als een mens die meer van de geest is dan van de materie. Die van het schilderen is, van het zoeken naar de gepaste kleuren, en meer nog het zoeken naar het licht in die kleuren; die van het schrijven is, van het tasten naar woorden en de adem er in; die van de tijdloosheid wil zijn, van het stil bewegen naar de eeuwigheid toe, die hem wacht om de hoek, in zijn dromen onder de ceder.

Zoals deze op de binnenplaats van de Abdij van Moissac, waar je stond met een vriend, een groot architect, een groot aquarellist, in de tijden dat hij er nog was. Hij zegde je dat hij niet van de Bijbel was, hij was van het niets, tot jij hem zegde dat zijn van het niets niet kon, dat hij, of hij het wilde of niet, was van het Iets, het geweldige, onnavolgbare Iets, dat ons versmachten kan als we er te veel over nadenken, omdat het alles is dat je denken kunt en dan nog duizend maal meer, en dan nog ben je er niet.

Hoe, mijn vriend, was dan je laatste ogenblik, heb je nog even aan onze ceder gedacht, nog even aan wat ik je toen vertelde en jij die luisterde zoals je nog nooit naar mij geluisterd had, misschien omdat er iets in jou al wist wat komen ging.

De tijd, de dwarreltijd is er overheen gegaan, heeft dit alles verzegeld. Gelukkig ben je er nu nog even, staan we er beiden terug, jij in je elektronenwolk, ik in gedachten, de ceder, oud en wijs, als getuige van wat we zegden toen. Jij, een ogenblik als wolk over mij geschoven, ik je houdend.

°

King James' versie: Boek van Job: 38, 22  Hast thou entered into the treasures of the snow?Or hast thou seen the treasures of the hail; 23.Which I have reserved gainst the time of trouble, against the day of battle and war.

Willibrordus 1975: 22. Ben jij op bezoek geweest in de schatkamers van de sneeuw, de schatkamers van de hagel, heb jij die ooit gezien? 23. Hagel en sneeuw die ik opspaar voor moeilijke tijden, voor dagen van strijd en oorlog?

14-09-2017, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Is het zinvol wat ik gisteren heb gedaan, terug grijpen naar Stendhal, een auteur van een eeuw geleden en hierover het curieuze in zijn werk te belichten, zoals Pierre Alain Bergher het heeft gedaan en, anderzijds de literatuur van vandaag, waarmede de wereld overspoeld wordt, links te laten liggen, ongeopend en onbesproken? Ik stel me de vraag en wil ze beantwoorden.

Ik denk dat ik in het leven aangekomen ben om de ernst ervan duidelijk te zien.Om te weten en aan te voelen wie ik ben en wat ik ben. En, om een voor mij bijzonder aspect ervan te benadrukken en te stellen dat literatuur, handelend over een verhaal van een over geaccentueerd leven, een leven dat weinigen van ons gekend hebben, niet meer door ons wordt opgezocht. Vooral dan als hierin de nadruk wordt gelegd op de excessen in het leven, excessen die dan eerder het sensationele beogen dan het spirituele, eerder het ongewone, neigend naar het buitengewone, dan het dagelijkse eenvoudige leven, dat we gekend hebben, met de hoogtes ervan en de laagtes.

'La vie' zegde een bejaarde dame me toen ik er dertig was, 'la vraie vie est déjà assez roman comme ça' - ze had de leeftijd die ik nu heb - waarmede ze me duidelijk wilde maken dat het voldoende was terug te blikken op haar eigen leven en het dus niet nodig was te gaan lezen hoe andere levens verlopen zijn en dan vooral hoe ons fictieve levens voorgeschoteld worden.

Stendhal dateert van een tijd toen ik literatuur zoals deze van hem, nog frequenteerde. Ik heb dus 'La Chartreuse de Parme' gelezen, ik heb 'Le Rouge et le Noir' gelezen. Julien Sorel heeft me dermate bekoord dat ik de laatste pagina's, deze van zijn onthoofding niet meer heb durven herlezen. En er zijn andere boeken van zelfde aard geweest, tamelijk veel zelfs. Ik meen dat ik gestopt ben bij 'The World according to Gorp', waarvan de naam van de schrijver me ontgaat nu - onnoodig hem op te zoeken - daarna zijn er nog enkele andere boeken geweest met Hertmans en Noteboom die er boven uit staken, maar mijn behoefte dergelijke literatuur op de voet te volgen is stilaan uitgedoofd om meer en meer te gaan uitkijken naar meer filosofische werken; dit om te zoeken naar een nieuwe regel om naar te leven, zegge een nieuwe Bijbel. We zijn echter te slim geworden om een nieuwe Bijbel te aanvaarden, we zijn zelf die Bijbel nu en zullen er ook aan sterven.

Ik heb in dit land niets in de pap te brokken en, of ik dit nu schrijf of niet, het is niet veel meer dan een vergeeld blad dat zich los haakte van de stam en naar beneden dwarrelt in een wereld die zijn God en tezelfdertijd alle hogere waarden, al het elitaire, al het spiritueel creatieve, heeft op zij heeft geschoven.

Het gevoel dat ik er aan overhield en dat zich meer en meer verduidelijkt - ook na de beelden die ik zag van Jan Leyers in zijn zoektocht naar een Europese Islam - is dat we, na de God voor dood te hebben achtergelaten, na het opbergen van alle hogere waarden van het leven - waaronder, zoals Borremans, het 'schoon' schilderen - een zwalpende massa geworden zijn met al de gevolgen van dien. We hebben geen houvast mee, geen regels meer om naar te leven ten einde onze beschaving, of wat er nog van rest, verder te bestendigen en een nieuwe impuls te geven aan een nieuwe Verlichting, geïnspireerd op de New Physics.

Ik meen duidelijk begrepen te hebben dat, wat een Europese Islam betreft, er nimmer een zal komen; dat Allah te diep zijn wortels heeft in de muzelman, wortels die niet uit te roeien zijn, zeker niet door het Westen en dus dat de Islam niet de minste nood heeft - zeker niet in een nabije toekomst - aan een Verlichting zoals deze die wij gekend hebben vanaf de XVIIIe eeuw. Hij heeft geen nood aan wijziging, zijn leven wordt gevoed en geleid door Allah en zijn Koran, en aan deze Koran mag geen jota veranderd worden. Het is zijn leidraad, het is zijn bestemming.

En wij in het Westen, wat rest er ons nog en hoe moet het verder met ons? 

13-09-2017, 07:20 geschreven door Ugo d'Oorde  

Pierre Alain Bergher verraste me in zijn 'Le Mystère de la Chartreuse de Parme (éditions Gallimard, 2010) door te stellen en te bewijzen dat Stendhal zijn boek had opgedragen aan de 'happy few', zijnde zijn broeders in de vrijmetselarij, en ook dat de opbouw ervan gebaseerd was op de afbeeldingen op de Tarotkaarten. Maar hij verraste me nog op een ander domein, hij wees me op de inhoud van Psalm 139, vers 16 en hiervoor haalde hij zijn tekst, heel uitzonderlijk voor een Fransman, uit de King James versie van 1611, de versie die ik gewoon ben te gebruiken als ik de Bijbel citeer. Dit fameuze vers 16 van Psalm 139 - want fameus is het - leest als volgt:

'Thine eyes did see my substance yet being unperfect, and in thy book all my members were written, which in continuance were fashioned, when as yet there was none of them.'

Het laatste deel van vers 16 vertaalde Bergher als: ' Et sur ton livre étaient inscrits tous les jours qui m'étaient réservés, avant qu'un seul de ces jours existât.'

Het is een vers om er je dag mee te beginnen - zoals ik er vandaag mijn dag mee begin - zoals ik er zo dikwijls al, te pas en te onpas, naar verwezen heb. Deze morgen echter, denk ik met respect aan de man die dit heeft neergezet, in alle wijsheid, in alle vertrouwen in de Heer, in alle onderwerping aan en aanvaarding van de Heer die hij aanwezig wist in elke voetstap van zijn leven, in elke aarzeling, in elke wilsbeschikking die hij stelde:

Alles wat mij aangaat, Heer, staat opgetekend in je Boek, ik ontkom er niet  aan, alles is vastgelegd en omdat het vastgelegd is voor mij, is het ook vastgelegd voor allen die van ver of van dichtbij in betrekking staan met mij, en zo verder en verder tot in het oneindige.

Maar, is het wel zo, staan alle omstandigheden of gebeurtenissen waarmee ik, bewust of onbewust, zal geconfronteerd worden, zullen het deze zijn, en uitsluitend deze, die mijn handelingen/gedachten zullen bepalen? En als mijn handelingen bepaald zullen worden door de omstandigheden én door de persoon die ik door deze omstandigheden geworden ben, is het zo dat dit alles al opgetekend staat?

Of nog, beschik ik over een vrije wil, of wordt deze me opgelegd door de omstandigheden waarin ik verkeren zal; is er enige twijfel hierover, Heer, kan het dat er iets is of komen zal dat niet opgetekend staat?

Het is om er duizelig bij te worden. Maar wat versregel 16 betreft kan ik enkel herhalen wat er staat, trachten begrijpen hoe het er staat en vooral, waarom het zo geformuleerd werd, alsof alles wat ik doe bepaald wordt door het lot waarvan Dante zegt dat het eens gunstig zijn kan en ook eens ongunstig.

IK denk niet dat nu al getekend staat hoe het aflopen zal met mij, ook niet de omstandigheden waarin ik verkeren zal en die bepalend zullen zijn, maar ik zie wel dat een groot deel van de beslissingen, om niet te zeggen allemaal, afhankelijk zijn geweest van de omstandigheden, dat elke beslissing die ik nam het gevolg was van een vorige en een vorige ervoor; uiteindelijk afhankelijk van de beslissingen van mijn ouders en die van hen van mijn grootouders en zo maar verder het voorbije in, om finaal uit te komen bij de hand die werd afgedrukt in de grotten van Lascaux. Het is dit wellicht dat de man van Psalm 139, 16 ons heeft willen vertellen.

Een andere uitleg heb ik niet. Ik weet enkel dat ik, omstandigheid in omstandigheid, uitgekomen ben in de man die ik nu ben, dat het woord mijn adem is en mijn bloed mijn laat verwachten. Maar ik vind dat ik moeilijk spreken kan van een vrije wil, die ik gehad zou hebben geboren te worden in de eerste plaats,  en dan in de omstandigheden en de omgeving waarin het gebeurde. Maar, misschien, misschien was 'dit' dan wel vooraf bepaald.  

12-09-2017, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Er zijn van die dagen dat een gedachte, die je wellicht in vorige blogs al hebt behandeld, hangen bleef, en nu als een reactie op wat je gisteren schreef in verband met de tijd die de romanschrijver, volgens de Amerikaanse schrijfster, Claire Messud, nog rest, om romans te schrijven, want wat ze niet zegt is dat misschien daarna, de weg zal openliggen voor het produceren van filosofische of religieus-filosofische werken, zijnde tevens het bewijs dat we aldus een belangrijke stap vooruit zouden zetten in de evolutie van de menselijke geest die zich, in plaats van verhalen over fictieve of reële mensen en gebeurtenissen te schrijven, zich inspirerend op wat is van de New Physics, zich voortaan uitsluitend zou  gaan concentreren op wie hij is, wat hij is en waar hij heen zal gaan.

Dit was een eerste aanleiding voor mijn blog van vandaag, maar er was ook een tweede, een zin die ik lang geleden onderlijnd had in een werk van Gerard Bodifée: 'Kerngedachten uit, Zo vrij is de mens, van Max Wildiers - Pelckmans 1996:

'Wie we ook zijn, wat we ook mogen denken, allen worden we geconfronteerd met het grote mysterie van het universum en voeren op onze manier een nooit eindigend gesprek met deze ondoordringbare wereld. In deze confrontatie met het universum heeft alle mystiek zijn oorsprong en vertrekpunt. Want de religieuze mens is hij die achter deze zintuigelijke waarneembare wereld een hogere geestelijke realiteit, een werkzame aanwezigheid vermoedt, die hij zal trachten te begrijpen, ook al weet hij dat hij haar nooit volkomen zal omvatten  en met wie hij zich verenigen wil, al blijft hij zich bewust van zijn onmacht en begrenzing.'

Hoewel ik volledig akkoord ga met wat Wildiers noemt ' het er zijn achter de waarneembare wereld van een geestelijke realiteit', denk ik niet dat er én een Kosmos is, én een geestelijke realiteit. Denk ik, dit sterk ruikend naar het aroma Spinoza, dat die geestelijke realiteit verweven zit in de Kosmos, en omgekeerd de Kosmos verweven in die geestelijke realiteit; dat er dus enkel een Kosmos is die tezelfdertijd een Geestelijke Realiteit is. En dat er, wat Wildiers wel vermoedt, geen afzonderlijke werkzame aanwezigheid is, geen aanwezigheid dus die werkzaam is, omdat de Kosmos zelf beweging is en, niet anders kan dan beweging zijn van ogenblik tot ogenblik.

Ook zou ik ze niet een 'hogere' noemen, ze IS, en is niet te vergelijken met om het even wie of wat. En wij, homo sapiens, zijn als deel van de Kosmos onvermijdelijk een deel van die 'Geestelijke Realiteit', en zouden dus moeten handelen als zijnde een deel ervan.

Hoe groot dit deel is, weet ik niet, maar wat het ook is, het is een deel dat tevens van de Kosmos is, de wetten van de Kosmos volgen moet, en dus ook de evolutie eigen aan de Kosmos kennen moet.

Claire Messud herinnerde me aan de eerste schilderwerken in de grotten van Lascaux: het ogenblik waarop de mens komende uit de oertijd, een uiterst belangrijke stap heeft gezet in zijn geestelijke ontwikkeling en zijn hand met oker besmeurd afgedrukt heeft op de rotswand, zeggende hier was ik, ik die schilderde.

Sindsdien is die ontwikkeling niet meer stil gevallen, kan het niet dat ze ooit stilvallen zal, hoewel er tekenen zijn die eerder wijzen op een achteruitgang - politiek gewild - dan op een vooruitgang, of de mens die zich losgehaakt zou hebben van het intrinsieke evolutionair karakter van de Kosmos, wat niet kan, en we het stilvallen van het schrijven van romans en de opkomst van het schrijven over een nieuwe filosofische geaardheid, zouden zien als het bewijs van een vooruitgang.

We zouden de Kosmos - en om die reden gebruik ik een hoofdletter - evengoed de Geestelijke Realiteit kunnen noemen, maar hiervoor zouden trouwens negenennegentig andere namen kunnen gevonden worden. Wat te veel zou zijn. En verwarring veroorzaken, verwarring die er nu al genoeg is.

11-09-2017, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Voor de vijver is de regen een zegen, voor velen een kwelling, waar is de middenweg? Er is er geen, het is zoals zij die boeken lezen en zij die er geen lezen, voor de enen is het voedsel, is het broodnodig, voor anderen is het overbodig, zelfs nutteloos, ze kunnen het heel gemakkelijk stellen zonder, zeggen ze. Wie zal het halen of wie zal het aan de kaak stellen?

Claire Messud in The Guardian, overgenomen door De Standaard, 'vreest dat de mensen in de toekomst - binnen vijftig jaar - 'misschien geen aandacht meer zullen hebben voor lange teksten zoals romans, dat voelt', zegt ze, 'alsof het gaat om het laatste spoor van een cultuur, zoals de grotschilderingen van Lascaux'. Ik dacht, tenware ik Messud misbegrepen had, dat de grotschilderingen, van waar ook, het opstarten inluidde van een cultuur en niet het einde ervan. Maar wat ze zegt over de roman is boude taal. Het kan dat film en televisie de rol van de roman aan het overnemen zijn, dat de doorsnee mens, als die er zou zijn, de gemakkelijkste weg kiezen zal en zich niet meer afzonderen zal met een boek in een hoek of onder de bomen zal gaan zitten om een boek te lezen, maar ik betwijfel het.

Evident is het wel dat je geen boek gaat lezen aan een zwemkom, of het nu is tijdens je verlof of wanneer ook. Veerle vanden Bosch weet er van mee  te spreken. Ze heeft het in zelfde Standaard van 08 september, over een van haar collega's die ' haar grappend vroeg of ze eindelijk de tijd had gevonden om geen boeken te lezen'. Grappig ja, maar ook met een spottende ondertoon, zo iets als: 'waar jij nog je vakantie mee vult!'. En, daarenboven subversief ( gezagsondermijnend zegt mijn computer) geladen, wijzend op een ingesteldheid waar literatuur geen plaats meer heeft.

Het kan dat er heel wat tekenen aanwezig zijn die wijzen in deze richting en dat Messud het bij het rechte eind zal hebben; dat het lezen van een boek ingeboet heeft en wijken moet voor de games op computer, bij de jeugd om te beginnen en ook bij de volwassenen. Ik heb er hoegenaamd geen oog op, echter wie zijn zij die het handig zijn met games, verkiezen boven het lezen van een boek?  Veerle vanden Bosch denkt in zelfde richting: 'Misschien is lezen wel een anachronistische bezigheid geworden, nu we worden geacht voor ons lijf te zorgen en veel te sporten en via de sociale media voortdurend in verbinding horen te staan met tientallen andere mensen.'

Ik ben niet veel meer van deze wereld, de vrienden die ik zie en hoor zijn allen boekenlezers, ik ken er weinig die het niet zijn. Ik weet dus niet hoe de doorsnee mens - nogmaals hij - zijn dagen doorbrengt, wat hij nog doet buiten zijn dagelijkse bezigheden en de uren die hij zeker spendeert voor de televisie. Ik weet er heel weinig over. Ik kan me er enkel vragen over stellen. Ik weet alleen hoe ik mijn jeugd heb doorgebracht, de boeken die ik las dag aan dag, mijn ganse leven lang, tot ik stil gevallen ben en zelf ben beginnen schrijven, met een zekere afgunst - me aanmoedigend verder te gaan - kijkend naar hen die er in slaagden hun geschriften in boekvorm te laten verschijnen.

Zo, om me heen kijkend, denk ik dat met de dood van God ook het sterven van het boek, en dus van het lezen, bezegeld werd. Wat in de eerste plaats wijst op een verschuiving, op een afbraak van het spirituele in de samenleving ten voordele van het materiële aspect ervan. Het is de materie die het haalt op de geest en dit is duidelijk waarneembaar in elke vorm van kunst die heden ten dage wordt opgevoerd.

Het elitaire, het spirituële, het kosmische gerichte is aan het verschrompelen. We verzetten er ons tegen met de moed der wanhoop. We willen er niet aan ten onder gaan. We zijn het volledig eens met vanden Bosch: 'zo bekeken krijgt lezen iets subversiefs. En wat subversief is is aantrekkelijk. Laten we het boek maar eens promoten. Succes gegarandeerd.

Bravissimo, Veerle, lang leve het boek!

10-09-2017, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het kan niet, dacht hij, het kan niet dat de zomer al voorbij is. Ik ben hier bijna elke dag geweest en als ik terugblik houd ik er heel weinig aan over, alsof het maar een stukje tijd was geweest van dagen die elkaar opvolgden in snel tempo, morgens die middagen werden en middagen avonden en wat restte er van, enkele impressies die ik op het ogenblik zelf misschien, maar zeker is het niet, gekoesterd heb en nu, met de regen en de wind voorbij, alsof het niet het vermelden waard zou geweest zijn.

Was dit ook zo de vorige jaren, was de zomer ook maar een periode die al voorbij was voor ze begonnen was? Echter zelfs vroeger - maar wat is vroeger en is er wel een vroeger geweest? - is alles wel niet een langgerekt ogenblik geweest van opstaan en slapen gaan en wat er tussenin gebeurde een leegte nu, die ik wel opvullen kan zoals ik het wens, met gebeurtenissen die er geweest zijn en even goed met gebeurtenissen die er nimmer geweest zijn, afhankelijk van hoe ik het zie of wil zien.

Ik zit gebogen over een wit blad dat ik beschrijven kan met wat me gedicteerd wordt, door wie of wat, ik weet het niet. De woorden komen zo, ik moet er niet om smeken, ze zijn er, ze overspoelen me, ik kan ze amper volgen, amper vernoemen en andere dagen al op, verschijnen lijk steigerende paarden aan mijn horizon. Maar, dat nu de zomer al voorbij is, kan ik moeilijk aanvaarden, ik dacht zelfs een ogenblik deze morgen dat hij nog niet begonnen was. Zo vlug kan hier alles gaan.

Het is me heel duidelijk, wat telt, en we begrijpen het nog altijd niet, wat telt is het nu, het ogenblik van het 'Eeuwige Nu (Ruusbroec), het enige werkelijke van ons bestaan, en deze volgen elkaar op in een hels tempo, zo vlug dat we het niet realiseren en dat dus, onachtzaam als we zijn, de zomer maar een schicht is en voorbij is zonder dat we het beseffen.

Ik moest deze middag, en het regende, hier komen aan de vijver, met de bomen en de luchten erin verdoezeld weerspiegeld ondanks de regenkringen in het water, om te weten hoe ik hier gezeten heb de voorbije maanden, alsof, zoals ik het nu, dit zelfde enige ogenblik, ervaar, er geen zomer was, er slechts een komen was en een weggaan, of ik er nu zat of rondliep, of ik er nu las of schreef, of ik er nu sprak met de vrienden of neerlag in het gras, ik was er wel maar ook niet, en als ik er nu aan terugdenk, ben ik wel zo zeker dat ik er was. Welk bewijs bleef er van over.

Je hebt het wel opgetekend kun je zeggen, maar moet ik er geweest zijn om het op te tekenen, weet ik niet genoeg hoe het is als ik er ben om erover te schrijven alsof ik er ben? Hoe het is in volle zon, hoe het is in de schaduw, hoe het is in het geruis van de populieren, kaarsrecht opgeschoten in de luchten, het eeuwig gezang ervan. Zoals in je jeugd, want je hebt ondanks alles, een jeugd gekend die je boven halen kunt, herbekijken kunt en naar je hand zetten, je kunt alles als je schrijft naar je hand zetten, al helpt het je niet, lijk als je denkt aan de eeuwig zingende bossen, het boek van Trygve Gulbransen dat je toen las, dat we allen gelezen hebben, dat ons in zijn greep hield, niet een paar dagen, maar een gans leven. Je denkt er aan, het boek denkt je, ligt in je hand, je nam het mee in het koren, toen de zomer nog zomer was, in het golvende koren in bloei, om het te lezen en je hoorde de wind in de halmen en je hoorde de leeuwerik die opsteeg boven jou en je met je boek op de knieën zag zitten, of neergelegen of hoe je ook er moge geweest zijn, dromend dat je de jonge Dag was.

Hoe, mijn vriend - ik, afgedwaald door de wind in de bomen - nu ik me vragen stel over de zomer, of die er is geweest voor de duur van een zomer of voor de duur van één ogenblik.

Inbeelding, zeg je, inbeelding is een rijkdom, gelukkig zij die inbeelding bezitten. Ze zullen bij momenten het rijk der hemelen bezitten.

09-09-2017, 06:31 geschreven door Ugo d'Oorde  

Mijn blog is toonaangevend voor mijn dag. Als ik dan, zoals dit nu het geval is geweest, geconfronteerd word met technische problemen bij het inloggen, wringt het om verder te gaan. God zij dank, zou 'mijne' moeder zeggen, het euvel is opgelost, ik kan, weliswaar op een andere wijze, aan mijn blog werken. Dit dan ter inleiding nadat ik mijn blog van 7 september heb kunnen herinloggen.

Wat ik schrijven wou, nu ik weer vrij kan ademen: dat ik van morgen heel vriendelijke woorden kreeg toegestuurd van een wijze dame, de eerste vrouw als personeelslid ooit, in het agentschap van de Bank in Gent. Een - waar ik zeker van ben - nu een goede huis-en grootmoeder. Ze leest me met haar hart, soms of is het meestal, in het midden van de nacht en het gebeurt dat ze zich daarna nog fit genoeg vindt om me te vertellen hoe mijn woorden zijn overgekomen.

Ik zou, schreef ze me nu, sporen nalaten bij de mensen die me lezen. Of dit werkelijk zo is weet ik niet, maar wellicht zal het waar zijn wat haar betreft, want wat ze me telkens schrijft is steeds 'to the point' en het raakt me, omdat haar reactie me vertelt dat ik haar op de een of andere wijze getroffen heb.

Ik weet ook dat er (vele) andere zijn die me lezen met hun hart en, wat meer is, voor wie ik een dagelijkse verpozing ben, maar ikzelf voel me absoluut niet als een soort missionaris van het goede, levende woord en zeker niet als een goeroe. Integendeel  elke dag is een struggle om te bereiken wat ik wens te bereiken, soms slaag ik erin, soms slechts voor de helft, en elke dag is het een vooruitzien naar welke weg ik nemen zal, waar ik eindigen zal en hoe.

Maar, en dit is voor mij dan belangrijk, het vult mijn dagen, vooral mijn morgens, en het wordt soms stresserend als ik het waag het te verschuiven naar de avond toe en het een race wordt om er te komen vooraleer mijn ogen dicht vallen van de slaap of de vermoeidheid. Ik ben aldus gehouden aan eenzelfde ritme, aan eenzelfde dagindeling. Eens dit verbroken  heb ik problemen, want er is ook al het andere schrijfwerk, al was het maar het beantwoorden van e-mails en het herwerken - dat absoluut niet vordert - van mijn manuscript in de schuif.

Er wordt me dus geen ogenblik rust gegund; op mijn leeftijd is dit nefast, je zult het beamen met mij. En toch ga ik verder, ik ben slaaf geworden van wat ik zo lang al doe. Ik kan voor mezelf niet zeggen, nu stop ik ermee, nu is het genoeg. Neen,ik kan het niet, liever herhaal ik me, zoals nu misschien, want ik heb dit allemaal al zo dikwijls gedacht, dus moet ik het al dikwijls vernoemd hebben.

Vandaag is het een goede dag, ondanks de technische problemen, ondanks de luchten grijs en weinig beloftevol. maar ik tracht er het maximum uit te halen, al vrees ik dat dit maximum ontoereikend zal zijn, zodat mijn pogen eerder als een zelfbeoordeling zal gezien worden dan als een morgengebed.

Het zij dan zo, de omlstandigheden niet zo gunstig zijnde.

08-09-2017, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Julien Libeer deze morgen en onvermijdelijk Bach. Ik dacht aan een vriend die me Libeer als pianist heeft laten kennen, de vriend nu met een ziek lichaam dat hem zorgen baart. Daarna, als ik de gordijnen openschuif, de gloed van grote vuren in het oosten, of, met dit alles, maar dan heel vaag, hoe ik mijn dag beginnen kan en het geluk dat ik ken dit weinige, dat samengenomen heel veel is, te kunnen verhalen.

Hoe mijn gedachten zich verspreiden zullen vandaag, met nog de echo van de avond ervoor onder de tent aan de vijver, weet ik nu nog niet. Wel weet ik hoe het gezang was van de wind in de bomen, de gelukzalige wind en hoe de avond viel over het water; wel weet ik nog en zal ik nog lange weten omdat het een avond met vrienden was, omdat het, zo spraken we, het afsluiten was van een zomer en het uitkijken naar het dwarrelen van de bladeren in het weke licht van een gulle september. Of nog, anders gezien, hoe we leven vandaag en hoe we de dagen zien die nu op ons afkomen alsof geprojecteerd op een scherm.

En in ons, in alle uithoeken van ons zijn - hier op deze aarde voor een onbepaalde tijd nog - hopende, altijd hopende, op een grote klaarte, een openheid waarin we ons nestelen willen om maximaal hier te zijn, in alle toonaarden die, zoals deze morgen, ook van Bach kunnen zijn, of van een jonge, veelbelovende pianist, of van een vriend, gekneld in zijn lichaam die je bezoeken wilt om een steun te zijn in moeilijke dagen en te spreken over wat van vroeger was, het mooie en het verrassende, van het gelukzalige, toen dit er was en we ginds dat hebben gezien, te veel om het al te vermelden in enkele ogenblikken, maar genoeg om te weten hoe heerlijk het was er te zijn en er te vertoeven voor een tijd.

Morgens zoals deze, en het geluk deze sober te beleven: dat men me spare, Heer, wie je ook bent, dat men de bitterheid die van de wereld is aan mij late voorbijgaan, opdat ik zou kunnen zeggen wat het is bewust te leven. Je hebt geen nood aan veel meer, maar wat je hebt wil je uitdiepen tot de kern om er te zijn genietend van je dagen, welke ook, en rakend met je vingertoppen de essentie van het zijn, elke dag als je opstaat uit de nacht, opnieuw geboren.

En een boodschap achterlatend van uitgestrekte landerijen, onder hoge luchten met wolken die van onze dromen zijn, van vertes die we ooit kenden en meedragen waar we gaan, alsof het boekdelen waren die we lazen en ons vulden met gratie en volkomenheid.

Dergelijke morgens heb ik lief, grijp ik met beide handen om niet meer los te laten en zelf morgen te zijn. Het licht, het immense van het licht, hoe het ook is, als een vuur, als met schemer doorzeefd, maar altijd geladen met wat komen gaat.

Niets ervan wil ik missen, niets ervan dat ik niet uitgraven wil, om daarna te vullen met gedachten die niet anders kunnen  zijn dan van het eeuwige en het verhevene.

Ooit waren in onze verre jeugd de uren van een simpele helderheid. We droomden toen van tijden die ons vullen zoiuden met een vreemd geluk. De jaren zijn gekomen, het geluk heeft zich vastgezet in het weten dat de hand, geleid door de geest in staat is tot grote dingen. Het zijn deze dingen die we beogen. 

07-09-2017, 11:15 geschreven door Ugo d'Oorde  

Mijn met zorg voorbereide tekst wordt vanaf 6 september op een onheuse manier behandeld door de centrale vcomputer.Demethode van inloggen schijnt totaal gewijzigd te zijn, zo zit ik nu met de gebakken peren en met een doorlopende tekst die bijna onleesbaar lijkt. Ik doe mijn best om dit te verhelpen vandaag. 

07-09-2017, 07:18 geschreven door Ugo d'Oorde  

06-09-2017, 17:54 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik heb een vriend die schoonschilder is en hij voelt er zich goed bij, hij excelleert in het schoon schilderen. Er zijn er andere, Michaël Borremans bijvoorbeeld - in de Standaard van 1 september, blad D3 - die vreest schoonschilder genoemd te worden[1].

In welke wereld zijn we terecht gekomen, bevreesd te zijn als schoonschilder door het leven te gaan. Je kunt zo verder gaan: bevreesd te zijn als schoonschrijver –beeldhouwer gezien te worden, of als schooncomponist; geen positief denken meer, geen verheffing, niets meer doen om de mens uit het aardse weg te halen, niets van dat alles, integendeel hem nog wat dieper in de aarde duwen, dieper in de duisternis, hem versmachten.

Zo ver zijn we dus afgedwaald en waarom, of hoe is dit gekomen, het elitaire, het schone te verwerpen, aan de kaak te stellen. Ik dacht een ogenblik aan Julian Barnes, citerend Flaubert die de mening was toegedaan dat: ‘The author in his book must be like God in his universe, everywhere present and nowhere visible’[2].Is het dan niet eerder het negatieve in de mens dat we ontmoeten in plaats van het natuurlijk-goddelijke als we het schoonschilderen verwerpen, als we schoonheid vertrappelen omwille van het schone erin?

Het lukt ons niet hiermede akkoord te gaan. Het lukt ons niet de beelden van Borremans, zoals we die zien afgebeeld in de krant te aanvaarden. Hoe goed geschilderd ook, hun gebrek aan subtiliteit, hun verankering in het absurde, werkt storend, ze zijn geen joy for ever, toch niet voor mij.

Maar Borremans, hij voelt er zich goed bij, al hoopt hij, dat zijn modellen, ‘die kindjes die zich zelf hebben ingesmeerd met filmbloed (?) geen trauma’s hebben opgelopen, hoewel ze zich zelf goed hebben geamuseerd’.

En verder: ‘ hij vond het contrast tussen onschuld en geweld in één beeld, interessant. Daarom is het een beetje shockerend maar ook heel mooi’. Het zijn zijn woorden, ‘ hij voelt dat het ergens relevant is.’

Ik stel enkel vast, als ik lees wat er staat, dat zijn woorden passen bij de afbeeldingen in de krant, ze zijn er de spiegel van, echter er gaat geen bekoring van uit, noch van de afbeeldingen, noch van zijn woorden.

Dit is geen kritiek op het werk zelf, wie ben ik om kritiek uit te brengen, het is enkel ontgoocheling wat de negatieve houding – wat in is heden ten dage - tegenover het ‘schoonschilderen’ betreft. Dit is de enige opmerking die ik er voor over heb. (Zijn werken zijn te bezichtigen, lees ik, tot 14/10 in Zeno X Gallery, Antwerpen).

En dan is er nog een bemerking bij het ‘Het smelt’, het boek van Lize Spit, de verrassing van deze herfst, vertaald in het Duits ‘Und es schmiltzt’ – er komt ook een Spaanse vertaling, ‘El deshielo’ - waarover niet iedereen onverdeeld positief is. De recensente van de NDR ‘heeft bewondering voor de precisie waarmede Lize Spit de troosteloosheid van het gezin en de desolate psyche van haar personages beschrijft. Maar ze overschrijdt de grens van het verdraagbare. Moet het seksueel geweld zo gedetailleerd worden om de verschrikking te vatten?

Ik had gedacht het boek te lezen, maar voorlopig na dit te hebben gehoord, zal ik nog wat wachten. Of, alles samengenomen, mijn blog van gisteren en deze van vandaag: wat al we vernemen kunnen als we De Standaard lezen.

05-09-2017, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

‘Ook hield ik van iemand. De vogels spraken met hem. Als ik de twee duiven die hun toevlucht hebben genomen tot de vensterbank zou vragen: Waar is hij nu? Zou de ene dan zeggen: ‘In mijn krop’ en die andere: ‘in mijn staart’? En wordt dan die ene de andere en worden ze beiden geen een? Als ik vraag: ‘Waar is zijn graf? …’In mijn vleugels, in mijn vleugels…’[1]

Deze tekst, in de Standaard van 1 september, gekozen uit het boek van Asil Erdogan, activiste en journaliste (50 en geen familie van) verraste me, even zeer als het zicht van Venus, morgenster, klaar en zuiver in een wolkeloze blauwe hemel, na al die tijd dat ik aan maan of planeten geen aandacht meer heb geschonken. Of hoe een mens verstrikt kan geraken in zijn gedachten en vergeten kan dat hij van de Kosmos is en van de sterren.

Maar deze brok tekst hier hernomen is zuiver plagiaat is noch min noch meer gelicht uit een gedicht van Frederico García Lorca  waarover ik het had in mijn blog van 24 juli ll.. Alleen de ‘vleugels’ zijn van Asil Erdogan.

Ik vermoed niet dat ze Lorca zal vermeld hebben, ze heeft de passage voor haar rekening genomen en, dat het opgevallen is als passage, bewijst dat de recensent het uit het boek heeft gelicht. Echter ook hij zal niet geweten hebben,  dat hier plagiaat in het spel was.

Dit is iets dat mij nog nooit is overkomen, ik heb nimmer een tekst ontleend  bij een schrijver zonder de bron te vermelden. Ik zou me er niet goed bij voelen indien ik het heimelijk doen zou. Dit is een regel die ik altijd gerespecteerd heb. Anderen kijken er niet naar, denken dat niemand het bemerken zal, dat niemand Lorca nog leest.

Maar ze vergissen zich, alles komt uit, wist ‘mijne’ moeder[2] al moesten het de kraaien uitbrengen, en ook de evangelist Lucas leert ons dat er niets verborgen is, dat niet openbaar mag gemaakt worden, niets geheim dat niet aan het licht zal komen’.

Ik noem het een spijtig geval. Een groot boek schrijven en achteraf iemand die er op uitkomt dat plagiaat gepleegd werd en dit niet verzwijgen kan. Waarom zou hij als niet ere gelaten wordt aan wie ere toekomt.

Daarom hier nog eens mijn benaderende Nederlandse vertaling van het kwestieuze gedicht. De Spaanse tekst vindt je op de dag van 24 juli ll.:

Door de takken van de laurier zag ik twee donkere duiven, de ene was de zon, de andere de maan. ‘Jij zo dichtbij’ zegde ik, ‘Waar is mijn graf gelegen? ‘in mijn staart’ zegde de zon; ‘in mijn keel’, zegde de maan. En ik die aan het wandelen was, de aarde aan mijn gordel, zag twee arenden van sneeuw en een ontbloot meisje. De ene was de andere, en het meisje was niemand. ‘Arendjes’ zegde ik: ‘waar is mijn graf gelegen?’ ‘In mijn staart’ zegde de zon, ‘In mijn keel’, zegde de maan. Door de takken van de laurier zag ik twee naakte duiven, de ene was de andere en de twee waren niemand.

04-09-2017, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Laat me toe te zeggen dat ik nog weinig te maken heb met wat gebeurt in dit land en in de wereld. Ik spreek dan niet van de grote gebeurtenissen die ik wel nog volg, maar van het leven in stad en land en wereld, zonder ik me meer en meer af. Mijn interesse wordt voldoende gevoed met wat binnen in mij leeft, groeit en gaat neerliggen in mijn woorden. Mijn leefwereld beperkt zich, in zijn grote lijnen, tot mijn gedachtenwereld, deze van de wereld wordt me vreemd.

Ik voeg er onmiddellijk aan toe dat ik wel weet wat er gebeurt maar ik reageer niet meer zoals ik voorheen reageren zou. Wat ik wel moet bekennen is dat ik nog steeds in de war ben met de aanhangers met volle zwarte baarden van de Islam, hoe jonger ze zijn, des te gevaarlijker ze me toeschijnen. Is het inbeelding? ik geloof het niet, ik denk dat de baard bij hen een vorm is van geloofsbelijdenis dat het, het teken is van hun geworteld zijn in een geloof dat voor ons totaal vreemd is. En ook, ik ben nog steeds in de war met het miljoen gelovigen die - en dit is het teken van hun afhankelijkheid - zoals nu afzakken naar Mekka en zeven maal wandelen omheen de Ka’aba, bekleed, alsof het een levend iemand was, met een mantel met gouden letters ‘beschreven’.

Het herleiden van alles tot Allah en zijn Profeet Mohammed is me er te veel aan. Ik kan er geen begrip voor opbrengen en in die zin is de komst van de aanhangers van de profeet Mohammed, in onze contreien een waanbeeld dat ik, of ik het wil of niet, meedraag met mij omdat ik het zie als een gevaar voor onze westerse wereld. Stel je voor dat we op een dag, als verplicht gelovige van Allah[1], geacht worden ons te verplaatsen naar Mekka om daar o.m. met stenen de duivel te verjagen.

Het is duidelijk, overduidelijk, ze zakken af naar hier terwijl ze even goed naar Saudi Arabië hadden kunnen uitwijken. Waar ze nu in de woestijn, een toeristisch land gaan uit de grond stampen, naar ik heb gehoord. Er was dus plaats en er waren middelen genoeg om deze uitwijkelingen, gelovigen in Mohammed, op te vangen. Het feit dat ze naar Europa gekomen zijn, een land van ongelovigen, is het bewijs dat hun leiders er duidelijk op uit zijn, Europa te infiltreren om, binnen twee, drie, vier generaties Europa, eens overspoeld met Allah gelovigen, de macht over te nemen.

Dat Europa niet zou zien en niet zou weten, welke de gevolgen van de huidige infiltratie kun,nen zijn, geloof ik niet. Europa weet het zoals ik het weet, maar ze hebben niet de ‘guts’, Guy Verhofstadt, de hevige Europeaan incluis, om er iets aan te doen en dan ook heel vlug, voor het helemaal te laat is. We hebben ons bevrijd van de God van de Kerk, we willen nu niet overrompeld worden door de Allah’s van de Islam.

De Kerk, of wat er nog van rest, is een even grote schuldige. In plaats van, zoals ze het destijds deden, te bidden: ‘van de Islam, verlos ons Heer’, halen ze de Islam binnen in hun scholen, en tonen ze voldoende aan de opkomende jeugd, de steunpilaren van de toekomst, dat het ene ware geloof zonder het welke de eeuwige zaligheid niet mogelijk is, niet bestaat, nimmer heeft bestaan; dat er een veelvoud van goden zijn, verspreid over de wereld, die alle, de eeuwige zaligheid in voorraad hebben. Er is nu voor hen een keuze aan waarheden die wij nooit hebben gehad.

Wij, die opkijken naar de God van Spinoza, of de God van de vierhonderd mini-minimale deeltjes, wie of wat zijn wij dan nog wel?

Vertrekkende van uit mijn gedachtenwereld en van uit wat ik denk te zien gebeuren in de wereld, is het dit waar ik vandaag aangekomen ben.

03-09-2017, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik kan niet, gedurende zeven jaar, elke dag een totaal nieuwe tekst schrijven zonder nu en dan eens uit te kijken naar andere horizonten, andere schrijvers die me bekoord hebben niet alleen met het poëtische van hun taal, maar ook omwille van wat er leefde in hen en vooal om wat ze ons hebben achtergelaten. Ik denk dan - en je zult niet verwonderd zijn - in de eerste plaats aan T.S.Eliot en aan de wijze raad die hij verborg in volgende versregels: 

Old men ought to be explorers / Here and there does not matter / We must be still and still moving / Into another intensity / For a further union a deeper communion[1]. 

Wat Eliot hier precies mee bedoelde, weet ik niet, hij was geen ‘oud’ man – toch niet wat ik bedoel met oud – hij was hoogstens 55 toen hij dit schreef, echter wat hij zegt is geldig voor zowel oud als jong. Wat hij zegt is dat we zouden moeten (ought to) ‘bezig zijn’, dat we ontdekkingsreizigers van de geest moeten zijn, door dringen tot wat is van de dingen, tot wat is van het leven, om te komen tot een subtiele integratie in wat het is hier op aarde rond te lopen.

Dit kan vele wegen op; dit kan op vele wijzen geïnterpreteerd worden, maar de hoofdzaak is, het ‘bezig zijn’ op welk gebied en in welke plaats ook en het is altijd een betrachting van mij geweest, creatief bezig te zijn en ouder wordend is dit in intensiteit toegenomen.

En over oud gesproken, ik vond onlangs een dichtbundel terug – geschenk van een vriend - van Henry Bauchau[2], in 1913 geboren van wie ik vooral volgende zin die klinkt, eerder als een bede dan als een gebed, heb onthouden:

‘Fais que je sois toujours dans l’abondance de l’éveil.’

Henry Bauchau schreef dit op de ouderdom van 97 jaar, groot levend, als hij nog was, biddend, smekend, helder van geest te mogen blijven tot het einde van zijn dagen, om te kunnen verder werken aan wat hij noemde: ‘ces quelques points, ces quelques virgules’.

Is dit niet de bede van ons allen, heb je iets meer nog te vragen als op jou wordt gewacht, ergens om de hoek?

Begrijpe dan dat ook ik, zijnde een van die ‘old men’, vraag en bid ‘que je sois toujours dans l’abondance du réveil’, dat ik altijd dieper binnen dringen mag in het omringende, in het mysterieuze van leven en sterven, om te komen tot een grotere levensintensiteit, en een grotere verbondenheid met het minuscule als met het immense. ‘Explorer’ te zijn en te blijven zelfs al weten we pertinent dat de waarheid niet te achterhalen is.

Mijn blog van elke dag is er het bewijs van. 

02-09-2017, 06:58 geschreven door Ugo d'Oorde  

September heeft de geur van de herfst, de herfst de geur van de winter, het ene is niet te noemen zonder te denken aan het andere, beide zitten verweven in elkaar. Beter ware dus er niet over te spreken en te nemen wat er komt, geen maanden of dagen te nummeren, geen lijnen te trekken, niet te noemen met een andere naam. De aarde, zij houdt er geen rekening mee, zij gaat onverstoord verder, zij heeft haar weg af te leggen en ze doet het glansrijk; en de zon is er als haar maatstaf, als haar vast punt waar omheen ze bewegen kan, gelukkig als ze is, een vast punt te hebben.

Zo is het ook niet, dat nu de naam van de maand is veranderd, er zich iets zou gewijzigd hebben, dat de zomer die er gisteren nog was er vandaag niet meer zou zijn, zelfs al schijnt hij even te aarzelen, zelfs al is het morgenlicht trager om te komen en kent het niet de spettering van vorige morgens, maar we nemen wat er komt, en het is zeker niet het weer dat ons remmen zal in ons pogen trachten nader te komen tot wat we denken de waarheid te zijn.

Al weten we niet of we op de goede plaats aan het zoeken zijn. Of we niet zoals de man met een glaasje op die de huissleutel verloren had voor zijn deur, maar hem wat verder ging zoeken onder het licht van de straatlamp, omdat het daar klaarder was. Misschien zijn we die man – met of zonder glaasje op - en zoeken ook wij op de verkeerde plaats onder de lamp die wel de straat verlicht maar onze geest in het donker laat.

Zo, het is niet omdat het september is dat onze zoektocht niet zou verder gaan, zoals het evenmin nu gemakkelijker zou gaan om mijn blog te voltooien, in tegendeel, ik ben geen voorstander, zoals de natuur er aan toe is, om stil te vallen. Het zou geen goede keuze zijn - zelfs al zou het verantwoord kunnen worden - mijn ritme te verliezen en langzaamaan stil te vallen eens de winter daar. Ik zie dus september helemaal niet als een excuus om het nu anders te gaan doen, en ik zie ook geen andere reden in de nabije toekomst. Wat ik wel totaal ignoreer is hoe ver deze toekomst voor mij nog lopen zal.

En eigenlijk, wat ik zegde over het zoeken van de waarheid, ik zoek niet meer. Ik heb mijn stellingen al ingenomen en het is van daar uit dat ik het veld overschouw om te zien wat ik er aan toevoegen kan of wat er moet van weggenomen worden. Ook dit heeft helemaal niets te maken, noch met het weer, noch met de stand van de aarde ten opzichte van de zon. Het heeft eerder iets te maken met de stand van de planeten, zoals Mercurius en Venus en Mars dichtbij, als Jupiter en Saturnus verder af. Het zijn zij die me door hun inspiratie beïnvloeden kunnen.

Ik zelf kom dan over, of wens dan over te komen als een planeet voor jullie.

01-09-2017, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Mijn blogs zijn zoals de Goldberg-nachtprogramma’s van Klara, waar Bach gevolgd wordt door Ravel, en Ravel door Shostakovich. Zo heeft wat ik gisteren scheef niet noodzakelijk een binding met wat ik vandaag schrijven zal, al komt het uit eenzelfde bron, het is een ander soort water, indien dit zou kunnen, dat geleverd wordt. Maar dat het verschillend is, dat weet je al lang.

Dit is aldus een nieuw begin dat nooit een begin is maar de blijvende voortzetting van een verhaal dat in het voorbije begonnen is en door zal gaan tot in het komende, onaangekondigd, maar toch verwacht, zo door mij als door jullie, mijn lezers, en eens aangekomen terzijde wordt geschoven, de enige reden van bestaan zijnde het verschijnen, zoals het licht elke dag opkomt en verdwijnt in de nacht.

Ik noem het soms mijn morgengebed maar het is eerder een samenspraak met mezelf, een aftasten van wat zich tonen wil van het vele dat er nog aanwezig is, en eens het zich toont het te grijpen en niet meer los te laten. Zie het echter niet als een Spielerei, het is meer dan dat, het is ernst, het is, zoals ik het gisteren bemerkte, van het vergelen van de bladeren van de populieren, de herfst die zich aankondigt zoals hij gewoon is het te doen; het is de ernst van  onze aarde, die voor de zoveelste maal, op haar baan omheen de zon, nader komt tot haar equinoxpunt met al de gevolgen voor ons en voor de natuur om ons heen. En groter ernst is er niet. Althans vandaag nog niet, al ignoreer ik waarmee de dag me verrassen zal – if ever? - ik moet er dwars door heen.

Mijn dag is dus meer dan het gade slaan van het verschuiven van de wijzers van de klok, het is een peiling van de dieptes van het leven, een peiling die weinig oplevert maar toch volgehouden wordt, en, of we, wat we bereikten, vastleggen in tekens of, in gedachten de wereld insturen, we weten pas wat er te weten is, als het weten geen nieuws meer zal zijn, geen nut meer zal hebben het te weten.

Waar het op aan komt, zoals ik het voel, is te beseffen dat ik er ben, dat ik er ben om er te zijn en niet om er doelloos rond te lopen, niet om te kijken en  niets te zien, te leven zonder echo, zonder kruimels van mijn leven na te laten, hier of waar ook.

Waar het op aan komt is om de dag met beide handen, stevig vast te nemen, geen uren, geen minuten ijl voorbij te laten gaan, maar voluit te oordelen dat ze er zijn opdat je ze ‘beleven’ zou. De tijd niet te zien als iets dat voorbij schuift, maar als iets dat van het echte volle leven is, waarbij de tijd als begrip vergeten wordt, achtergelaten wordt. Geen notie nemen van het licht als het dag is, geen notie van het donker als het nacht is, maar te weten dat je levend bent in dit licht als in die donkerte.

Dit is waarmee ik jullie bekoren wou vandaag. Veel is het niet, maar persoonlijk, is het wel.

31-08-2017, 06:32 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat ik ook zal geschreven hebben, het kwam zoals het gekomen is, ik heb er geen verdienste aan. Ik was maar een pen en wat inkt, een hand door anderen vastgehouden. Of dacht je dat het anders kon?

Er zijn hier van die dagen dat alles, van het eenvoudige tot het ingewikkelde, o zo gemakkelijk kan, zo losweg voor de hand liggend. Dat je eraan begint, niet aarzelt, over zaken uitweidt waar je voorheen niet aan dacht en pas ophoudt als je laatste woord geschreven staat.

Vandaag echter wil je voorzichtiger te werk gaan, wil je gaan naar een vooropgesteld einde toe, een einde dat we allen ooit eens zullen kennen. Vandaag wil je een tekst die, al is hij het niet, toch zou kunnen fungeren als de laatste die je geschreven hebt. Wil je hem, een betekenis meegeven, een geheime inhoud waarvan achteraf zou kunnen gezegd worden dat hij, die dit schreef, wist dat hij zijn laatste blog aan het schrijven was. Hij wist het zonder het te laten blijken maar hij had een voorgevoel en hij handelde op basis van dit voorgevoel, alsof dergelijke voorgevoelens zouden kunnen bestaan.

Eigenlijk is het een gewaagd iets, maar ik weet dat het eens gebeuren moet, dat het eens gebeuren zal. Dat ik stil zal vallen en, ik wil dat dit gebeurt met geheven hoofd, zoals ik gisteren, of de dag ervoor, schreef in mijn gedicht: ‘niet de witte vlag gehesen’, maar klaar en duidelijk er voor gaan. Stellend wat het betekenen kan: de overgang van de dode levende, naar de levende dode; van het leven van nu, het tijdelijke, naar het leven van het eeuwige, het echte leven. Het ganse proces zijnde, de metamorfose van de geest.

Een Arabische filosoof en dichter wist het bevattelijker: ‘Life itself is only a death running his course. A person’s clothes are his shroud, his house is his grave, his life his death, and his death his true life.’[1]

Er kan dan ook geen droefheid zijn om wat we verlaten, zorg misschien om wie we achterlaten, maar wat ons betreft, een blijheid en een hoog verwachten. Blijheid ook omdat het ogenblik gekomen is, het ogenblik van de verpopping - zoals van de monarch vlinder, niet deze van Kafka - van het leven dat we te leven hadden om aan het echte leven te kunnen beginnen. Het ene noodzakelijk voor het andere: het opstijgen en het zich vermengen met de massa geest, die de essentie is van het zijn en het worden, de essentie van het ‘wordende zijn’. Zoals het Universum is en tezelfdertijd wordende is.

Beeldt men zich in wat dit betekent, het zijn dat een worden is, dat een grote massale beweging is, het ene voortvloeiend uit het voorgaande; keer op keer, een langgerekte beweging.

Het totaalbeeld van de dingen die zijn, inbegrepen de mens als dusdanig. Het is deze beweging en het is dit ‘worden’ dat betekenis draagt. We zijn hier op aarde als deel van het wordende en waar dit ons voeren zal weten we niet, hoeven we niet te weten ook. Want of we het weten of niet het is de beweging die het weet voor ons. Maar een zaak weten we: dit wordende is een fantastisch iets, we zijn er deel van. De dood, van ons stoffelijk lichaam, kan geen hinder zijn voor het voortbestaan van onze 400 verschillende deeltjes (cfr Feynman) die onze essentie zijn – die er misschien al waren vóór het Universum er was – onze essentie die geest is.

Blindelings vertrouwen we, het hoofd geheven. 

30-08-2017, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

X 

Een eiland van gedachten is de mens. 

Een eiland van gedachten is de mens, overschaduwd, overdonderd door het toeval dat geen toeval is, een steen de helling afgerold, de plons in zee die niemand hoort.

Zo staat het toch geschreven over hen die sterven gaan. 

Zo denken we, maar mogen het niet lezen laten en zeker het niet horen laten, handelingen die we stellen lijk lieveheersbeestjes op rozenstengels, het zijn slechts mazen die we weven in het net dat ver vóór ons, in den beginne al, werd opgezet. 

Onwetend als we waren. 

Hoe komen we ertoe archipel te willen zijn. Hoe komen we ertoe een brug te willen zijn, lijk van tekeningen de lijnen in een geheime harmonie van tekens en symbolen saamgebracht. 

Een eiland van gedachten denkt de mens te zijn, maar hoe verbonden, hoe hij ingeschakeld is, hoe opgetuigd verstrengeld en de weg verlaten die in het net voor hem getekend werd, dat kan hij niet, al denkt hij soms van wel. 

De schaduwen zijn hier lang in dit seizoen, naar de avond toe. 

XI 

Het herderstasje hier. 

Onooglijk bloem te zijn in dorre aarde, of het grote wonder dat we nimmer zagen omdat we de wereld blind zijn in gegaan, onvermogend om een ogenblik, slechts bloem te zijn. Zo de winden niet gevoeld, de regen niet gesmaakt en evenmin gehoord, de deeltjes elektronen: Fritjof Capra wel gelezen. 

Hier bloem te zijn en niet te dromen, geen woorden moeten schrijven, geen uur te kennen, maar te bloeien en bevrucht te worden door God weet wie of wat, en met de wenteling der sterren zaad geoogst om in de wind gezaaid te worden. 

Herderstasje is mijn naam, la bolsa a pastor alhier, het water uitgekomen, of uit de luchten in een of andere vorm, op aarde neergedaald, de tijdloosheid mijn wereld is. 

Wie weet het nog, hoe plant geworden, hoe gegroeid, hoe mutatie na mutatie die evolutie wordt genoemd: survival of the fittest. 

Vanwaar die groei, die drang tot voortbestaan, komt het van binnenin of is het, beademd door de Liefde waarvan Dante dacht dat zij het is die zon en ster bewegen doet? 

Perplext te staan hoe zo iets worden kon tot wat het is, wat wortel en wat stengel een vinger lang, uit resten rots gerezen om dan te bloeien in het teerste wit en zaad te geven, zoals het staat geschreven in het boek dat van het leven is, te dik, te onbegrijpelijk. 

Wie neemt er nog de tijd om na de zee, het kleine te bekijken. 

Zo deze woorden.

 XII 

Dit zijn de laatste golven. 

Dit zijn de laatste golven die we hier zullen zien en horen, stukgeslagen op de witte rotsen, schuimend van trots en overhaastig om te keren. 

Dit zijn de laatste golven voor het avond wordt, de laatste bundel licht, wat schemerboten nog en dan de eerste ster gekomen, de lijn van horizon en wolken, versmolten als het nacht weer wordt. 

Hoe kwamen we hier aangedreven, hoe vergroeiden we met wind en water, met licht en lucht: verbondenheid voor later als we schrijven zullen wat we zagen: 

‘la Mer à hauteur de notre âme…’ * 

Het leven ons dooreen gerafeld, het klein en groot gebeuren dat onze regel was in ons verwerkt en God gezocht of wat met Hem kon vergeleken. 

‘Altijd zoekend en nimmer dichter komend tot wat de waarheid is.’ 

Als we hier niet meer zullen zijn maar wel de plaats nog waar we waren: de lege plaats te weten tussen lage struiken naast wat stukken rots. Je kon ze voelen wel, ze ruiken en ze strelen maar je wou geen herinnering laten aan je handen noch aan je ogen. 

Zo hier gekomen met de meeuwen En op de wind de golven ingedreven, ons requiem gelezen.

* Saint-John Perse: "Amers, 6"

29-08-2017, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde