Nota 
Mijn hakkelend gedicht in mijn blog van 20 februari, te vlug geschreven, dat ik vandaag gemeend heb te moeten herwerken
:

Spiegel is de vijver,
bomen er gegroeid,
naar boven en naar onder,
naar binnen en naar buiten
als van wat zichtbaar
en onzichtbaar is, het evenbeeld.

Bomen nu de sappen zijn
opstijgend uit de fijnste wortels
tot in de luchten,
roekeloos roerloos.

Al dacht je het niet, je geest hoorde het,
al dacht je niet de wereld is me vreemd,
je wou hier toch de tenten bouwen
om er te zijn en er te blijven,
zoals de vijver,
bij sperwer en bij havik
bij alken neergestreken, vertrouwend,
geen verlatenheid er was.

Alsof van alle tijden, dit de tijd hier was
om te worden opgetild
de lucht tot in je aderen,
tot in je dromen
ademloos.

Van vele zaken heb je
nooit geweten wat je beroerde
om van vijver te zijn.
Er te staan, er groot te leven
in wat van water is, van aarde,
van wolken en van regen is
van vogels is,
getekend in de bomen.

En je ingetogen spreken
tot de spiegel die de vijver is
niet rakend met je woorden
omdat zo effen waar de zon in duikt
bij valavond.

Op één plaats, heel schuchter
sneeuwklokjes
bij elkaar.

01-03-2015, 00:43 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heuglijk of niet, te bewaren of niet, het is de laatste dag van de tweede maand van het jaar 2015 die ik ga inkleuren om simpelweg te zeggen, denkend aan Jan Smets die morgen Gouverneur van de Nationale Bank van België wordt dat ‘Central bank’-bankier zijn een angstwekkend beroep is in deze dagen.
Monetaire wapens waarover de Bank, binnen het grondgebied van de nationale munt destijds beschikte, als daar waren, controle van de waarde van de munt, van de intrestvoet op korte termijn, van het volume van de geldcirculatie zijn, nu de Bank opgenomen is (en verzwolgen) in één Europese Centrale Bank, op het eigen territorium, niet meer beschikbaar.
Dit territorium valt nu ten prooi aan de golfbewegingen – hopelijk geen Kondratiev-bewegingen – komende uit de Eurozone, en is de Bank, in haar eigen doen en laten, onderworpen aan de voor de Eurozone genomen beslissingen uitgaande van de ECB waarbij elke, vroeger bestaande mogelijkheid als central banker, wordt uitgedoofd.

Dit wat ik te zeggen heb, van uit mijn blog gelezen elke dag door een twintigtal lezers, aan Jan Smets, die ik – alles in acht genomen - een vriend durf noemen. Wat echter zeker niet belet dat ik hem, uit ganser harte alle succes en alle gemoedsrust toewens, ook de vreugde te doen wat hij zeker goed zal doen.

Ik luisterde gisteren naar zijn uiteenzetting, schitterend, zoals hij is, over zijn beschouwingen naar aanleiding van het verslag 2014 van de Nationale Bank van België, en dit te Gent, de stad die hem en mij nauw aan het hart ligt. Ik ga niet herhalen wat hij gezegd heeft, enkel aan zijn uiteenzetting een paar randbemerkingen toevoegen.

Een eerste betreft de Openbare Schuld van de Landen van de Eurozone.

Het jaarverslag 2014 van de NBB publiceert hierover een veelzeggende Tabel. Belangrijk hierbij is dat we cijfers krijgen, én van de gezamenlijke Openbare Schuld van de landen van de Eurozone, uitgedrukt in % van het bruto binnenlands product - het bbp - én van elk land afzonderlijk.
We weten dat de toename van de globale openbare schuld t.o.v. het globale bbp van de Eurozone zich heeft geaccentueerd sedert het begin van de Euro in 2002.
Schijnbaar – ik zeg wel schijnbaar - pas in 2010 werd dit een zorg voor de ECB en de Europarlementsleden. Want in 2010 pas, toen het duidelijk werd dat het percentage Openbare Schuld/bbp, op weg was om de kaap van 100% te bereiken, zijn de Europese leiders wakker geschoten en zijn ze gaan kijken waar de oorzaak lag van deze stijging, om tot hun ontsteltenis (!, ?) vast te stellen dat Griekenland met zijn 160% en Italië met zijn 120%, een zeer gevaarlijke zone waren ingegaan, ook Ierland, Portugal en Spanje hadden de 100% overschreden en België stond op het punt deze landen te vervoegen.
Ondanks alle pogingen die, pas van dan af, gedaan werden om de stijging in te dijken of dan toch minstens te vertragen, is de toestand er allesbehalve op verbeterd.
Voor alle Eurolanden samen, evolueerde de Openbare Schuld t.o.v. het bbp, van 62 % in 2007, tot 88% in 2011, tot 90.8 % in 2012, tot 93.1 % in 2013 om per einde 2014 op te klimmen tot 94.5% - ik ben niet de cijfers gaan opzoeken waar de lat lag bij het ontstaan van de Euro, maar ik vermoed dat dit rond de 45 à 50 % lag.
De door de ‘ziekte’ meest getroffen Eurolanden, zijn per einde 2014 : Griekenland 175.5, Italië 132.2, Portugal 127.7, Ierland 110.5, Cyprus 107.5 en, België 106.5.

Voor een beeld naar de toekomst, wijzen de negatieve inflatie die we thans kennen en de weinig beloftevolle vooruitzichten wat de economische groei betreft helemaal niet in de richting van een verbetering van de toestand wat de evolutie van de Openbare Schuld/bbp betreft, integendeel.
Maar er wordt aan gewerkt om de banken meer liquide middelen ter beschikking te stellen, in de hoop dat hiervan gebruik zal worden gemaakt om de economie meer zuurstof te geven en vers leven in te blazen.
Echter heel groot is die hoop niet, de NBB verwacht dat de economische groei van de totale Eurozone, die 0,8 bedroeg in 2014, voor 2015 en 2016 amper stijgen zal tot respectievelijk, 1,0 en (hopelijk) tot 1,5.
Of hierdoor de inflatie oplopen zal tot de gewenste 2,0 %, en voorkomen zal worden dat het schuldratio niet verder zal stijgen valt af te wachten, het huidige ondernemersvertrouwen wijst in elk geval niet in de goede richting.

Ik laat deze cijfers voor wat ze zijn, en ook de economische en financiële toestand, maar als ik terugblik, vooral dan naar de evolutie van 2007 tot 2011, dan wil ik er toch op wijzen dat de goed betaalde verantwoordelijken van Europa en ook de ECB veel te laat hebben gereageerd op de evolutie die te lezen was in de toename van de globale openbare schuld van de Eurolanden en dat hun reactie, als beschermer van het Eurogebied, veel vroeger, en zeker in 2007 had moeten komen en niet in 2010/2011 als het te laat was.
Er bestaat hiervoor, mijne Europese Heren, een term: ‘schuldig verzuim’.

Een tweede aspect dat ik er aan toevoegen wou is het aspect ‘central bankpolicy’ of de poging waarover hoger sprake is, en die er op gericht is de banken meer zuurstof, meer liquide middelen te verschaffen.
Ik hoorde aldus, dat begin 2015 door de ECB een programma werd opgestart - een aanvulling van het programma 2014 voor de aankoop van ‘ABS en gedekte obligaties’ – nu voor de aankoop ‘van obligaties die zijn uitgegeven door overheden van het eurogebied, door agentschappen en Europese instellingen’.
Deze aankopen starten morgen en zullen in totaal 60 miljard per maand bedragen en dit, indien nodig tot eind september 2016 en in elk geval, ‘tot de Raad van Bestuur van de ECB een duurzame verandering ziet in het beloop van de inflatie die in overeenstemming is met zijn doelstellingen’. (Aldus het Verslag van de NBB over 2014, pag.77).
Dit betekent dat, wat de ECB betreft de waarden die ze in portefeuille gaat nemen, in ruil voor de liquiditeiten in de markt, van een mindere kwaliteit – beter ware meer risicovolle kwaliteit - zullen zijn dan deze aangekocht in 2014.

Il fut un temps, en dan denk ik aan mijn (gelukkige) tijd in de NBB, dat de Directie van de Bank uiterst kieskeurig was voor wat betrof de waarden die ze, in tegenpartij voor de door haar uitgegeven biljetten, aanhield.
Toen stond er op de NBB-bankbiljetten nog vermeld dat ze betaalbaar waren op zicht. Wat ook de zin van de betaalbaarheid op zicht betekende, het kon, de Bank was bij machte die belofte te vervullen.
Deze eigenschap van het bankbiljet in omloop, deze terugbetaalbaarheid staat vandaag niet meer vermeld op de ECB-Eurobiljetten, de ECB kan zich dus permitteren minder waardevol papier in tegenpartij van haar biljetten in omloop, aan te houden.

Is het een of ander teken aan de wand?

28-02-2015, 00:55 geschreven door Ugo d'Oorde  

Poëet uit de 10^de eeuw.

Amper mijn blog geschreven moet ik denken aan mijn volgende. Onuitputtelijk moet ik zijn, telkens de zelfde woorden gebruikend in een ander verband, maar alle met een zelfde onderliggende betekenis. Zo gaat het nu eenmaal in het leven, in de dagen die zich ongeremd opvolgen, zonder rustpunt, zelfs geen vertraging, geen herademing, immer verder, tot aan de lijn die de horizont is.
Een hulp is deze morgen Eddy Van Vliet die In zijn essay, ‘Poëzie een pleidooi’, de woorden aanhaalt van een Japanse dichter uit de 10^de eeuw:

Ach dat men maar
wanneer de ouderdom aankomt
de deur kon sluiten
en zeggen
‘er is niemand thuis
we ontvangen niet.’

Ik zou zo iets nooit schrijven, ik ben niet de persoon die zich opsluiten zou om te vergaan in eenzaamheid, maar ik leef niet in de 10^de eeuw, ergens in Japan, ik leef niet alleen, ik heb een echtgenote, ik heb boeken, muziek, vrienden en, ik schrijf. En als dit alles me niet zou voldoen dan heb ik nog de televisie. Ik leef, in vergelijking met de arme Japanse ouderling, in een weelderige omgeving en eenzaamheid is geen woord voor mij, alhoewel dit nog komen kan, men weet maar nooit hoe de dingen verkeren zullen.
Ik vermoed trouwens heel sterk dat de poëet in kwestie de vreugde heeft gekend te schrijven wat hij schreef, misschien was het in een haiku vorm, misschien heeft hij honderden haiku’s geschreven, was zijn oude dag één lange haiku en wenste hij het sluiten van zijn deur opdat niemand hem zou storen bij het schrijven.

Oude man in het verre Japan, ik groet je eerbiedig, zoals ik mijn overleden vriend van gisteren heb gegroet. Ik weet niet veel van jou, kan enkel gissen hoe je leefde, oud geworden met een lichaam dat kraakte maar niet begaf. Maar je schreef, je geest kraakte niet, wat je ook moge geschreven hebben over zijn en half of niet zijn. Het is dankzij mensen als jij die me zijn voorafgegaan dat ik het geluk ken te schrijven, het geluk ken elke dag in afzondering te gaan om mijn vier- à vijfhonderd woorden te schrijven, zelfs om te zeggen: ‘er is niemand thuis, we ontvangen niet’.

Hoe ik me verbonden voel met allen die schrijven, die wakker worden voor het hanengekraai – wakker worden voor de muëzzin – om met de slaap nog in de ogen, luisterend naar de stem in hem en te schrijven alsof de woorden uit zijn vingers kwamen, uit zijn pols, uit zijn arm, uit zijn hoofd, uit wat is omheen zijn hoofd, de kreten van de geest van de oude man uit de 10^de eeuw en van deze van ver voor hem als van ver na hem, tot Einstein toe, tot Jung toe, tot Van Ostaijen tot Eliot, tot Claus toe, in een woord, tot allen die nu op dit ogenblik ergens, waar ook, maar ergens aan het schrijven zijn, de aarde - die zijn zetel is, zijn geboortegrond, zijn plaats van afscheid - kerend naar het licht, onverstoorbaar zoals de man die hij is, onverstoorbaar bezig blijft, verankerd in het spel, dat van het woord is.

Vergeef me als ik je er mee storen zou, vergeef ook de oude man in mij die teruggrijpt naar wat is van een broeder in de geest, uit de 10^de eeuw.

27-02-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je denkt regelmatig, mijn bron is uitgedroogd en ik wil nochtans productief te blijven tot ver voorbij de lente, tot na de zomer en de herfst. Ik wil me aldus, schrijvend in leven houden. Ik voorzie nu al, alsof ik nog maar twintig was, wat ik schrijven zal als de herfst gekomen is, en verder nog in de tijd, als het ovenhuisje uit mijn droom, bedekt zal zijn met sneeuw terug, zoals het was en blijven zal in mijn herinneren. Terwijl, denk ik nog, er velen zijn die moe gelezen/geschreven, definitief de boeken al hebben dicht geslagen en zijn heengegaan.
Een weelde dus die ik me zo maar toe-eigen, alsof ik onsterfelijkheid beogen zou wel te verstaan, enkel in mijn geschriften dan, die ik zie als mijn verlenging naar het erna, zoals Ciccolini spelen blijft in zijn erna, zoals er zovelen zijn die nog eens ter sprake komen, in stilte bewonderd, gelezen, beluisterd.

Zoals het gedicht dat ik terugvond deze morgen – omdat ik het vinden moest - ‘Bij het graf van Rilke’, dat in potlood getekend staat, maar waarvan ik weet dat het van Willy Minten is – een oud bankmedewerker van me - over zijn te jong gestorven zoon, een poëet, die begraven werd met een tak kersenbloesems op de kist waarin zijn lichaam was, toen er het stille vallen van de regen was bij zijn laatste tocht door de straten van Tienen.

Ik neem dit gedicht over onderaan mijn blog, met alle respect voor de vader en vriend die dit schreef toen de pijn hem te zwaar werd.

Een wereld van diepe gevoelens, opgeslagen voor de eeuwigheid. Of het wonder, waar Aristoteles het over had, dat in de mens schuilt en als te gewoon als normaal wordt gezien, terwijl in deze gevoelens het mysterie van het leven wordt toegelicht, in de kijker wordt gesteld, het zo hel verlicht wordt dat we er door verblind zijn zodat we niet meer zien wat er van is.
Ik herhaal me, ik moet me herhalen om te noemen welk mirakel de materie ons verbergt als we doordringen tot de geest ervan, een doordringen dat nog maar een begin is want het doordringen is, a never ending story, tot voorbij het Higgs deeltje.
Waar ben ik uitgekomen opnieuw, welke weg heb ik afgelegd om af te sluiten eens te meer en te wachten tot morgen om verder te gaan met wat gefezel, zoals dat van de vogels in de hagen, voor het licht opkomt?

En dit is het gedicht dat me werd toegestuurd, toen hij nog in leven was, getekend in potlood met wat zijn naam niet was, W.Verhegghe, geborgen in een uitgave van het Poëziecentrum Gent, ‘Poëzie, een pleidooi’, een essay van Eddy Van Vliet.

Bij het graf van Rilke in de bergen
dacht ik aan jou, mijn zoon:
jouw ziekte die ook hem kwam tergen
weerkaatste er haar gruweltoon.

Ik weende bij dit dichtersgraf,
liet er de mooiste woorden sterven.
Ik weet: treuren is soms laf,
maar hoe lijm ik van jou de scherven?

Je wou zo graag naar Zwitserland,
je droomde van de hoge, witte sneeuw.
Ik hou je nu niet langer bij de hand,
je cirkelt boven mij en bent een meeuw.

Ik geef aan dit gedicht een nieuw leven en teken dit gedicht in grote genegenheid, met heimwee aan de tijd dat we samen waren, met de naam van de maker ervan, Willy Minten, een groot man en waardevolle vriend die er aan ontsnapte een dichter te zijn.

26-02-2015, 00:32 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik val terug op wat ik de vorige dag(en) schreef, en mijn vraag hierbij, zijn dit maar wat woorden bij elkaar geplaatst, of is het een vorm van kunst die literatuur wordt genoemd?
Het is nu wel niet aan mij om hierover te oordelen maar het is in elk geval wat ik beoog: mijn taal op een kunstwaardige en zelfs liefdevolle manier te behandelen en door te geven.
Dit vergemakkelijkt misschien niet de vlotte lezing, bezorgt haperingen wellicht, zoals er soms haperingen zijn bij mij om de precieze opeenvolging van de woorden te vinden. Zo kan het uitkomen dat mijn werkwoorden zich niet bevinden op de plaats waar ze normal verwacht worden, wat dan in vele gevallen, zo niet in alle, te maken heeft met het ritme, omdat ik denk in een poëtische vorm en deze in mijn taal wordt opgenomen.
Zo had ik een groot deel van mijn blog van gisteren als een gedicht kunnen weergeven, omwille van de gedachten die door mijn hoofd speelden: de zieke man en wat hij maar te eten had gekregen, de wind en de regen tegen het raam en Ciccolini, pas overleden, die Satie speelde.

Als je schrijven gaat met dergelijke beelden in je hoofd dan kom je onvermijdelijk uit waar je niet dacht uit te komen. Maar ik had ook geen enkele waarheid of vermeende waarheid te verkondigen. Ik liet me drijven op de golven van mijn gevoelens. En het waren deze sterk persoonlijke gevoelens die overheersten, met het gevaar dat deze niet op een gelijkwaardige wijze door mijn lezers gedeeld zouden worden. Want zij zijn niet, op een bepaald ogenblik in hun leven gaan slapen met het boek van Vittorini, dat bij mij een diepe indruk had nagelaten; hebben misschien niet geluisterd naar Ciccolini die Satie speelde; niet geluisterd naar de regen tegen het raam; niet gekeken naar de meesjes in de struiken. Beelden, gedachten en gevoelens die de achtergrond waren van mijn blog.

Schrijven is een vreemd iets, is wat ontstaat in de werkplaats van de geest - in of buiten ons - is zoals het beluisteren van de aanhef van een sonate die ons overvalt en meeneemt.
Mijn God, vraag ik dan, wat is dit mooi gebracht, waar heeft de componist deze aanhef gehaald, deze eerste regel waaruit een lange sonate zal worden opgebouwd?
Zoals ik elke dag een eerste zin nodig heb om mijn blog te schrijven.

Vanmorgen was dit niet anders, gelukkig kan ik zeggen van het woord dat het aanwezig is in mijn aderen.

25-02-2015, 00:06 geschreven door Ugo d'Oorde  

Niets is meer onbepaalbaar, soms, dan wat ik zal schrijven in de vroege ochtend, als ik opsta en het gordijn open schuit op het nog donkere laken, waar geen sterren staan, geen maan, geen teken dat van het leven is.
Ik kan dus alle kanten uit, hoewel een flard is blijven hangen van het gesprek tussen VIttorini en zijn moeder die samen op bezoek zijn bij bewoners van grotwoningen. Zij die haar ronde doet om inspuitingen te geven en hij, de zoon, die haar vergezelt.
En de moeder tot de zieke in de totale duisternis van de holte in de rots:

‘Che avete mangiato oggi?’
‘Ho mangiato una cipolla’, la voce de l’uomo rispose.
‘Era una buona cipolla’, disse la voce della donna, Gliel’ho arrostita nella cenere.
‘Bene’ mia madre disse, ‘dargli anche un uovo’.
‘Domenica gliel’ho dato’, disse la voce de la donna.
E mia madre disse: ‘Bene’

‘ Wat heb je gegeten vandaag?’
‘Een ui heb ik gegeten’, antwoordde de stem van de man.
‘En het was een goede ui’, zegde de stem van de vrouw, ‘Ik heb hem geroosterd in de asse.’
‘Goed’ zegde mijn moeder, ‘geef hem ook een ei’.
‘Hij heeft er zondag een gehad’, zegde de stem van de vrouw.
En mijn moeder zegde ‘Goed’

Je draagt deze passage in jou sedert jaren: de ui in de asse en het ei dat hij ‘s zondags gegeten had. En met dit beeld kom je naar beneden en in de kamer is er Aldo Ciccolini[1] die Eric Satie speelt, het perfecte paar in de morgen met de regen en de wind tegen het raam.
Of hoe je leeft, hoe je de dagen eet en hoe je binnendringt in het mysterie van de dingen, met opgeheven hoofd, gedragen in dankbaarheid, of zoals gezegd op Klara: de oude man die nog piano speelde als iemand van vijfentwintig. Waarop je ooit vragen wou hoe Ciccolini gestorven is en het antwoord hierop: vraag me hoe hij leefde.
Want er is geen afstand tussen wat het leven was en hoe het andere leven nu is, of Ciccolini, die nog steeds Satie speelt, la vita geen sordo sogno, maar een helderheid, een ritseling van klanken, aarzelend en vragend, teder en langoureus naar wat van het leven is.

Of, vraag je je af, is het wel Ciccolini die Satie speelt, of is het Satie die Ciccolini speelt?

Mysterie dat van de dingen is: zoals je hoorde dat het Satie was die aan zijn tafel – was het in ‘Le Lapin agile’op Montmartre? - de mooie verleidelijke dienster heen en weer zag gaan, en hij zijn ‘Je te veux’, zijn wals die eeuwig is, toen componeerde, zijn noten neergezet op het tafelkleed.
Dit is dan wat je schrijft: Ciccolini die de morgen is, dit voor de dag ingaat: de bezigheden, het schrijven, het herlezen en het aanpassen: Vittorini en Ciccolini, of de regen tegen het raam en regendroppels getekend lijk ‘blaadjes vroege bloesems van de kerselaar’ over het raam gestrooid, terwijl in het vale licht, buiten in de tuin, meesjes onderste boven hangen in hoge struiken.

Of, hoe de dag begon en hoe hij eindigen zal.

24-02-2015, 00:35 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heb nog het boek van Vittorini naast mij op de tafel:
‘e cosí mi venne una scura nostalgia come di riavere in me la mia infanzia’.
Niets bijzonders ware het niet dat het ons allen overkomt op de meest onverwachte ogenblikken, dat een donkere nostalgie binnensluipt en we overvallen worden door wat was van onze jeugd.
 
En hoe verder we vorderen in dagen, in seizoenen, des te veelvuldiger komen dergelijke momenten op ons af. We kunnen/willen ze zo maar niet afschudden, ze nemen ons mee naar plaatsen, naar gebeurtenissen, zo goede als mindere goede, als naar momenten die je niet meer herbeleven wilt. Het zijn gevoelens die opwellen, die ons stil houden, in ons zelf gekeerd, met de blik in de diepte van ons bestaan.
We herinneren ons ineens wat heel ver achter ons ligt, vandaag is het dit, morgen is het dat. Sommige blijven lang hangen, geraak je niet meer kwijt gedurende dagen, andere bezoeken je nu en dan. Zo is er het beeld van een zondagnamiddag in de lente, je waart in slaap gevallen onder de kerselaar in bloei en toen je ontwaakte lag je bestrooid met bloesems; of een ander beeld, einde oktober, je waart in de appelaar gekropen omdat er nog een appel, hoog in de boom was overgebleven, een Jacques-le-Bel, nu nog voel je de appel in je hand, licht kleverig, nu nog hoor je het kleine geluid van de steel die brak; en verder nog terug, de knaap die je waart en bladen papier plooide tot bootjes met je naam er op geschreven die je uitzette op de gracht op het einde van de boomgaard – ook Gillliams moet dit gedaan hebben zoals hij het vertelt van Elias en Aloïsius in zijn ‘Elias’ - en die je daarna terugvond in de vijver waar Maria woonde. Maria die, later dan, veel later, op een dag voor jou zou staan met ogen groot en verlangend, met wie je het heerlijke bos in wandelde, en naast haar neerlag tussen de varens in het dennenbos, of de geur van varens die Maria gebleven is.

Dit zijn de beelden die zich aanbieden terwijl je aan het schrijven bent. Er zijn er duizend andere die verdoken blijven, de boshut die je maakte in de droge bedding, van de vijver in het bos, of toen de vijver nog vol water stond, waar je naakt zwemmen ging tussen de torren en de stekelbaarsjes en de salamanders.

En nu Elio Vittotini die een meester is als hij schrijft:
‘La vita in me come un sordo sogno, e non speranza, quiete’ – ‘het leven in mij als een doffe droom, en geen hoop, rust’ – een gevoel dat jezelf ook meermalen al hebt gekend.
En die Vittorino die plots ontwaakt uit zijn sordo sogno, een biljet koopt in Milaan en met de nachttrein, over Rome doorheen Calabrië reist waar hij de boot neemt naar Sicilië waar hij zijn moeder zal bezoeken.
De hele reis wordt una conversazione met zichzelf, met de Lombarden op de trein, met de Sicilianen op de boot, en dan met zijn moeder en de mensen die hij ontmoet in haar omgeving.
Meer is het boek niet, voluminous is het evenmin, maar het is en blijft een meesterwerk al werd het geschreven in 1936.


PS. Elio Vittorini: 'Conversazione in Sicilia', i grandi romanzi BUR, luglio 2006

23-02-2015, 05:57 geschreven door Ugo d'Oorde  

Na een nacht van dromen komt vlug de morgen en, terwijl de aarde zich keert naar het licht, lees je in de Vedanta[1]:

The Lord spoke: ‘Now learn from me, the five causes of all actions: the body, the self, the senses, the functions, and the fifth of these, Providence: these five are the causes of every action, good or bad, that man sets himself to do, whether with body, or with speech, or with mind.

Je aarzelt bij Providence.
Ooit las je in Psalm 139 dat wat was en is en nog komen zal, opgetekend werd – door de Heer - in het Grote Boek. Of dit, vertaald naar de dagelijkse realiteit, dat al wat ons betreft opgetekend staat in het kosmische web, geweven door de gebeurtenissen die er waren – deze van onze voorvaderen – en die wij hebben verder geweven door onze handelingen, woorden en gedachten, in het zog van wat voorafging.
Aan dit web, dat anderen ‘Providence’, lot, karma bestemming, noemen, ontkomen we niet.

Of dit web ook beïnvloed wordt door de toekomst, is niet duidelijk. Rupert Sheldrake waagt het hierop positief te antwoorden en wij wagen hem te volgen als we Teilhard de Chardin geloven die voor houdt dat we, vertrekkende van het Alpha op weg zijn naar het Omega; wat inhouden zou dat het Omega hierbij een functie hebben moet.

Dit zijn mooie woorden, gesofistikeerd wat de draagwijdte ervan betreft, en weinig troostend als we verkeren in een toestand waarbij the body, the senses and the functions, het laten afweten omdat ze – en ik denk nu aan velen van mijn vrienden en kennissen - ondergaan wat in het web voor hen staat getekend: de kwaal die het licht verduistert, de kilte is die de zon niet overwint, de lucht verdunt die ze inademen.
Elio Vittorini schrijft ergens, in zijn ‘Conversazione in Sicilia’ dat hij die lijdt meer mens is dan de andere. Alsof het lijden het mensgebonden deel zou zijn van onze aanwezigheid hier op deze aarde en we niet anders kunnen dan dit te aanvaarden.
Te aanvaarden uiteindelijk, omdat we geboren zijn uit het Licht en terugkeren zullen naar het Licht – wat het allerbelangrijkste is - en als we nadenken over wie of wat we zijn, het leven maar een vergroeiïng betekent in het web waarin we gedompeld zijn en dat doorgegeven wordt aan zij die komen na ons.
Wat houden we over, wij die schrijven, denkend aan T.S. Eliot:

My life is light, waiting for the death wind
Like a feather on the back of my hand .
(A Song for Simeon).

Dat de veer nog lang op ons hand mag blijven liggen en, voor zij bij wie de kwaal is opgedoken, dat ze met al hun krachten blijven hopen, dat het niet zo een vaart zal lopen, en ook en misschien in het bijzonder, dat het web, zoals het nu zich verder ontwikkelt, op het medische vlak, eerder vroeg dan laat, nog heel wat positieve verrassingen in petto houdt.

[1] Bhagavad-Gita, a book of Hindu scriptures, The Peter Pauper Press, Mount Vernon, New York, 1959

22-02-2015, 00:17 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik stond op met het Andante uit het tweede piano concerto van Dimitri Sjostakovitsch, een van mijn favoriete nummers, een andante dat mag gehoord worden op mijn uitvaartdienst.
Maar dan was er ook wat ik las op een nieuwe uitgave van een flesje Schweppes Tonic: ‘blended to enhance the enjoyment of great spirits’, met de vraag van mij, wijst dit op een verhoging van de vreugdes van de geest, of op een verhoging van het genot bij het drinken van geestrijke dranken?
Ik zal maar het eerste nemen, het ligt immers in de lijn van mijn verwachtingen van elke dag. Vooral dan als ik in ademnood ben om te schrijven, wat ik gisteren heb ondervonden en wat het je kost aan inspanning om een gedicht te schrijven.
De vele pogingen, zoekend naar de juiste vorm, het juiste woord, om aan te komen waar je niet dacht aan te komen, bij een bosje verloren sneeuwklokjes als de avond valt.
Of wat het je kost ook om een blog te schrijven, niet op te geven, geen blanke dagen tussenin, maar een snoer van wat je kwijt kon dag na dag. Je doet maar alsof het schrijven je adem is, het kloppen van je hart, je levensweg. Wellicht is het om te bekoren of toch niet. Wellicht is het om te zijn en te bestaan, of toch niet. Wellicht is het omdat het moet, het niet anders kan, omdat je jezelf niet verliezen wilt in ledigheid.
Je wacht op het eerste teken van de lente om open te bloeien, de eerste anemoon in het bos, het eerste speenkruid, als het er nog is, waaraan je twijfelt, zoals je twijfelt aan het bestaan nog hier of daar van een bloemenweide, met vlinders en kevers en het gegons van bijen, met distels en koekoeksbloem en smeerwortel en ereprijs en weegbree.

Tijdloos is de opeenvolging van dagen, eens voorbij, eens gesloten, eens opgeborgen voor de eeuwigheid. Je schrijft het maar, je hebt geen zin om het te herlezen, het schrijven zelf is al genoeg geweest. Zo wordt het een ‘Steinmann’ op je wegen achtergelaten, een soort vergeet-me-nietje, of, ik ben hier langs geweest, mijn tent heeft hier gestaan, de sporen nog zichtbaar in het gras.
Zo schrijf ik maar tot er niets meer resten zal van de woorden in mijn omgeving die nu nog worden aangevuld, maar waarvan de schaarsheid me wordt aangemeld in vele tekenen.

Ik denk, ademnood komt er aan.

21-02-2015, 02:37 geschreven door Ugo d'Oorde  

De spiegel die de vijver is,
de bomen er gegroeid,
naar boven, naar beneden,
naar binnen en naar buiten
osmose van wat zichtbaar
en onzichtbaar is.

Het evenbeeld
als van het hart het kloppen is.

Als van de bomen
het de sappen zijn die stijgen
van uit de fijnste wortels
tot in de luchten,
roekeloos roerloos
in alle stilte, tot er stilte is alom.

Al dacht je het niet te horen,
je hoorde het,
al dacht je ook,
de wereld is me vreemd,
en laat ons hier de tenten bouwen
om er te zijn en te verblijven,
zoals de vijver
met havik en met sperwer,
met alken neergestreken, 
geen eenzaamheid er was, geen verlatenheid
geen verlies van waarden.

Alsof van alle tijden,
dit de tijd hier was er te worden
opgetild
tot in de hoogste toppen
waar je zitten blijft
de lucht tot in je aderen,
ademloos.

Je hebt van vele zaken
nooit geweten wat je beroerde 
om van de vijver te zijn, 
je erin spiegelend..

Er te staan en er te wonen,
opgenomen in wat van water is en aarde,
van wolken en van luchten is,
zwermen die van kraaien zijn,
getekend in de bomen.

En je ingetogen spreken kunt: 
de spiegel die de vijver is,
niet rakend, niet verstorend
met je woorden
omdat zo effen waar de zon
in duikt.
 
Terwijl op een plaats, sneeuwklokjes
bij valavond
als verrassing staan,

heel schuchter.

20-02-2015, 00:56 geschreven door Ugo d'Oorde  

Jacob Bronovsky, in zijn ‘The Ascent of Man[1]’ leert me dat

When Pytagoras had proved the great theorem, he offered a hundred oxen to the Muses in thanks for their inspiration’.

Bronovsky voegt er nog aan toe:

It is a gesture of pride and humility together, such as every scientist feels to this day when the numbers dovetail and say. This is a part of, a key to, the structure of nature herself.

Ik ook heb een geschenk te offeren in alle nederigheid aan de Muzen die me elke dag bezoeken en me elke dag in de mogelijkheid stellen een blog te schrijven, de ene wat beter dan de andere, maar dit ligt dan aan mij die niet volledig begrepen heeft wat de Muzen me duidelijk wilden maken.
En de Muzen komen soms uit een onverwachte – en toch verwachte – hoek. Zo stuurde een vriend van vele jaren me deze morgen een ‘mooie tekst’, van een volgens hem onbekende schrijver – deze kan even goed hijzelf geweest zijn – ik licht er uit de volgende passage:

Vieillir en beauté, c'est vieillir avec son cœur;
Sans remords, sans regret, sans regarder l'heure.
Aller de l'avant, arrêter d'avoir peur ;
Car, à chaque âge, se rattache un bonheur.
Vieillir en beauté, c'est vieillir avec son corps ;
Le garder sain en dedans, beau en dehors.
Ne jamais abdiquer devant un effort.
L'âge n'a rien à voir avec la mort.

Ik kan alleen maar dankbaar zijn dat ik mijn dagen doorbrengen kan met creatief te zijn in wat van de wereld van het woord is ‘et de ne jamais abdiquer devant un effort’.
En het is juist, de leeftijd heeft niets te maken met de dood. Ik schrijf wel over de dood maar zoals Cheng zegt, schrijven over de dood is schrijven over het leven en het zijn de Muzen die me geestelijk in leven houden.
Het is enkel dit dat telt, en ik ben er zeer dankbaar om, ook omdat ik denk te schrijven in de richting van, en me zelfs reeds met de toppen van neus en voeten bevind in zijn domein, van de homo sapiens sapiens.

Waar kan ik beter vertoeven dan daar, in een toestand van nederigheid en dankbaarheid?

[1] Jacob Bronovsky: ‘The Ascent of Man’, Little, Brown & Company, Boston/Toronto, 1973, pag.115

19-02-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Bijna leeg geschreven zijnde, hoorde ik van een wijs man op de Nederlandse TV dat de natuur zelfregulerend is, dat planten en bomen weten hoe te groeien, hoe te bloeien, hoe vruchten te dragen. Wat wel correct zal zijn maar niet belet dat ze in heel wat gevallen de hulp nodig hebben van bijen, kevers, vliegen om bestoven en bevrucht te worden. Hoe die hulp er gekomen is of wie daar voor gezorgd heeft zegde die man niet, wel wees hij er op dat het zo was, dat flora en fauna het samen heel goed deden en er onder hen een eenheid van ingesteldheid bestond, zoals die nog bestaat op de strook grond van vier kilometer breed die Noord- en Zuid-Korea van elkaar verwijderd houdt.
In feite kwam het er op neer, dat de mens hier totaal overbodig was, en niet alleen overbodig, maar dat hij zich gedroeg als een indringer, an intruder, die de orde die er bestond, zelf naar zijn hand wou zetten maar, en hier wringt het schoentje, hiervoor niet de wijsheid bezat die fauna en flora wel bezaten.

De mens een indringer? - Ja, want zelfs de strook grond tussen beide Korea’s heeft hij, alvorens er te vertrekken, bezoedeld met landmijnen die er nu liggen te ‘verkommeren’.

Maar waar ik toe komen wil is het volgende. Als de Natuur zelfregulerend was en is op de meest perfecte wijze, waarom is dan de mens gekomen die deze grote, zelfregelende orde zou komen verstoren?
Waarom heeft de Natuur er voor gezorgd, de aap die hij toen nog was, op een dag een impuls mee te geven, opdat hij er aan denken zou om de afdruk van zijn hand na te laten op de wanden van de grot waar hij verbleef en aldus buiten het bestel van de fauna te treden en om van dan af, in etappes, verder te groeien om uit te komen in de mens van nu, in al zijn variëteiten en soorten, met inbegrip van de Taliban in Afghanistan, de IS in Syrië en Iran, de strijdende legers in Oekraïne om van de rest niet te spreken, maar ook te groeien naar de mens als verdelger van de regenwouden op aarde?

Mijn antwoord hierop blijft een vraag, ofwel ging het fout met de mensaap die we uiteindelijk nog zijn; ofwel was het einddoel van de Natuur niet de flora en fauna, niet de aap noch de mensaap, maar was alles – en dit is een diepzinnige gedachte - er van in den beginne op gericht, via flora en fauna, een homo sapiens te doen ontstaan die verder evolueren moet - en hij is volgens mij aan die totaal nieuwe stap in de evolutie begonnen - naar een homo sapiens sapiens.

Ik wil hier stoppen en eindigen met een andere vraag, indien dit zo zou zijn waarom zou de Natuur, een homo sapiens sapiens gekozen hebben als uitloper van de grote orde die er destijds voor hem heerste op aarde?
Ik houd mijn antwoord – een antwoord dat ik reeds geschreven heb en herhaaldelijk vernieuwd – voor een verdere, latere blog.

Zo zien we tot wat, voor een schrijver van blogs, enkele zinnen, beluisterd op een zondagvoormiddag voor TV gezeten, in plaats van gezeten in de zondagsmis, kunnen leiden. Dit nog altijd en blijvend het gevolg zijnde van de Ecclesiasticus van enkele dagen terug.

‘And I gave my heart to seek and search out by wisdom, concerning all things; that are done under heaven: this sore travail hath god given to the sons of man to be exercised therewith.

18-02-2015, 00:02 geschreven door Ugo d'Oorde  

De levensboom in ons geplant
verliest zijn bladeren,
het grasperk is al vol gestrooid.

We hopen dat het niet vandaag
zal zijn en ook nog morgen niet,
dat we de tijd nog krijgen, zo
dat dit gedicht maar niet het laatste is.

Hoewel eigenlijk, wie zal het deren
of we veel of weinig schreven,
want wat we zeggen konden
was een herhalen maar van wat
zovele malen al verkondigd werd,
met trommels en met fluiten
over de velden uitgebazuind.

Al denken we wat verder toch
te zijn opgeschoten, iets,
een bloemenkrans te hebben toegevoegd
aan wat in oude boeken
als waarheid staat gearticuleerd.

We kijken uit, reikhalzend
elke dag, of er op de verweerde
takken geen nieuwe botten
zijn gekomen die zich met een plof
als nieuwe woorden zullen openen,

nu we bijna leeg geschreven zijn.

17-02-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Er is geen keren aan,
het nu van toen, zelfs nog zo intens beleefd,
is nimmer meer het nu van nu.
Wat voorbij is, is voorbij, er is geen keren aan.

Maar de dagen van de Highlands,
waar ook óns hart toen achterbleef,
herinner je:
Glen Coe waar we waren,
de bergen over ons gebogen,
de distelvink op tafel die uit je hand kwam eten,
en dan Fort William en de winkel
waar we een zelfde wollen trui er kochten
die enkel nog op foto overbleef.

Herinner je, , 
Tiroran ons verlangen
op Mull, uit de Michelin gehaald,
het licht er gouden op het water was,
een lange sliert, en verre eilanden,
die ons lokten,
en hoe vlug de wolken dreven,
door hoge winden opgejaagd,
herinner je.

De dagen van Iona en niets dat ons kon deren,
de zee een zee van licht,
het zout dat hangen bleef op onze winterlippen,
zoals de meeuwen hangen bleven
een korte wijl, je weet het wel
je voelt het nog, hoe licht we waren toen,
hoe aan elkaar geankerd
tot ons eeuwigheid die we dachten 
toen er was.

En diep in het noorden, de oude dame
niet ouder toen dan wij nu zijn,
tussen turf en heide in haar eenzaamheid
verloren, opgetogen.

Herinner je de regen ook, de wegen
en do you know why Scotland is so beautiful?

En andere momenten: Dunkeld
en de glinsterwaters van de Tay
waar Schotland ons het eerst bekoorde.
En Peebles en de 'Gruaud-Larose',
herinner je.

Hoe anders we toen waren, hoe ver we nu
zijn afgedwaald, vervreemd en opgeslorpt,
dooreen gehaald.

Neen, er is geen keren aan.

Maar, wat keert zovele malen,
zijn gevoelens van verbondenheid
en woorden hoeven niet, en foto’s evenmin,
we houden wat te houden is

en een rijkdom is.

16-02-2015, 00:35 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je schrijft, zegde me een vriend, in een taal die van de sterren is, zodat we hoog te klimmen hebben om je te volgen.
Vandaag kan ik hem antwoorden dat hij opstijgen moet tot boven de atmosfeer, tot waar Plato het ons aanraadde om te ontdekken wat er op vele plaatsen is van de wereld waarin we leven. Zo zegt hij ons, aldus www.overv.eu. dat:‘man must rise above the earth – to the top of the atmosphere and beyond – for only thus will he fully understand the world in what he lives’.

Je zocht de Webside op, je zag de beelden, maar van de mensen die er in ondergebracht waren had je het gissen, wist je niets, evenmin van het vele dat er nodig was geweest om te voltooien wat je zag. Alleen dat de verwezenlijkte ideeën er voor het grijpen lagen en dat die kwamen uit de geest, die tussen de miljarden sterrenstelsels zweeft en toereikend geladen is om via de mens, concepten uit te bouwen die ons, ontsteld bijna, doen kijken dat het kon, en dat verbazing, en dit tot in het oneindige, ons deel is, onze erfenis.

Dit is je nieuwe morgen dit is, door een mail van je jongste dochter, wakker gehaald uit het dagelijkse, dat je anders opwachtte achter de hoek. Terwijl nu, de creativiteit, de vinding van de mens in zijn uitgelatenheid tot voorbij elke horizont, verbeelding en werkelijkheid onder je neus wordt geduwd.

Dus heb je vandaag de dingen lief: de meesjes in de boom, de vluchtige eekhoorn in de tuin, de luchten en het licht dat van dagen is.

Heb je vandaag de dingen lief: ook Mahler en ‘Das Lied von der Erde’, en… ‘er stieg vom Pferd und fragte…’. Klanken en woorden die je meeneemt in je hoofd als je tussen de rekken loopt van de Delhaize-winkel, om te vergeten wat je halen kwam.

Heb je vandaag de King James’ versie van de Bijbel geopend om te lezen in Ecclesiastes 1, 13:‘And I gave my heart to seek and search out by wisdom, concerning all things; that are done under heaven: this sore travail hath god given to the sons of man to be exercised therewith.
‘A sore travail’, een schrikwekkend werk dat ons wordt opgedragen: te zoeken om niet te vinden vanwaar we komen en waar we heen gaan later, maar toch te zoeken omdat het onze opdracht is, onze levensweg.

Heb je vandaag de dingen lief, wat je schreef en wat je nog schrijven zult. En het is niet aan jou om over de waarde ervan te oordelen, zo leert je toch de Bhagavad- Gita: ‘Let your reward be in the actions themselves; never in their fruits. So be not moved by the fruits of action; nor let inaction dwell in you.’

De Bhagavat Gita[1], is het Boek van de Hindoe Geschriften, ook het Boek van the Wisdom waar 1.13 het over heeft. We zijn dus afgedwaald als we uitkijken naar de vrucht van ons schrijven, of als we wensen zouden dat wat we verkondigen een groter respons hebben zou.
Neen, zegt T.S.Eliot die ook de Bhagavad-Gita las: ‘For us there is only the trying, the rest is no tour business’. Maar dit laatste is een herhaling van wat ik vroeger reeds gezegd en geschreven heb van deze wijze man.

[1] Bhagavad-Gita, a book of Hindu scriptures, The Peter Pauper Press, Mount Vernon, New York, 1959

15-02-2015, 00:35 geschreven door Ugo d'Oorde  

Denkt dat het poëzie kan zijn.

Of hoe de avond je vulde met namen die vrienden zijn en zijn ze het nog niet, die het worden zullen, al was het maar via Haiku’s, al was het maar via het klassieke van een Emil Gillels. Deze gedachten nu, naar hem toe die begrijpen zal, want hij is openheid, hij is liefhebber van klank en woord, hij staat, wat dat betreft, naast jou op het podium, zodat je niets te vrezen hebt, maar veel te verwachten. Of hoe de avond.

En hoe de nacht gesloten blijft, de maan verscholen, en wat je gisteren schreef, en al de dagen die er waren, in rook nu opgegaan, met enkel, wat stof van woorden achter gebleven voor een te korte tijd. ‘ Largely wasted’ dus, zoals Eliot het wist. Eliot die ook iemand is, zelfs al is hij overleden, die je niet verlaat en op wie je rekenen kunt om te zeggen wat je anders niet gezegd zou krijgen, of dan anders toch.

Of hoe in het licht dat draalde, het woord dat schuilen bleef tot in de hagen, tot in de bomen waar de kraaien zullen komen, later, zoals van elke dag de uren komen, en voor een wijl de woorden. Beangstigend indien niet.

Of zoals deze morgen, de slaap nog in de ogen, de rug gebogen, gedogen zinnen ophopend tot verhalen die even goed sprookjes kunnen zijn, of het ook ooit worden kunnen, Open gespreide mogelijkheden voor elk van ons, langs wegen die ons voeren zullen naar oorden waar we niet thuis hoorden, maar als we er zijn, we niet meer keren zullen omdat het goed is overal te zijn geweest, zelfs als je niet hoefde er te zijn.

Of anders hoe je dag begonnen is in stilte, aftastend waar je mee begaan zult zijn, Mahler en Shostakovich of Beethoven en Bach, of met wat of wie je ook ontmoeten zult op je wandeling door het woud van boeken, het kleine gebeuren van elke dag, de vriend die je mailt, wat, hoe weinig ook, beslissend zijn kan voor zo veel, zodat er niets meer kan aan toegevoegd, alleen van af genomen.

Je weet het voldoende. Je hebt het herhaaldelijk geschreven, je hebt anders niets gedaan dan schrijven en hernemen, maar je verbleef niet of zelden aan de oppervlakte van het woord, maar telkens - en te veel telkens misschien – tot in de diepte van het zijn gekropen, zo dat het moeilijk te begrijpen was toen het er stond, en je je afvragen ging of jij het wel was, die dat geschreven had.

Of hoe keer op keer de nacht zich opent op de morgen – vurige luchten in het oosten - de tijd gestald, een vijver in het bos, nu reeds wat kikkers en salamanders die nog een tijd te leven hebben, en jij een wereld van gedachten die je niet meer verlaten zal, vandaag niet of morgen niet, omdat je weinig anders bent dan wat gedachten die je houden wilt naar de avond toe, naar de nacht toe, als alles weer gesloten is.

En toch las je wondere dingen, bij Rilke dan nog wel, op het einde van een brief die hij richtte aan een jonge dichter, wat jij als Ugo, je leven lang al hebt rond gestrooid:

‘Dort rede ich weiter zu Ihnen vom Leben und vom Tode und davon, dasz beides grosz und herrlich ist’.[1]

Of, dacht je het anders, jij die me leest, en is het zo dat je blijft dwalen in onoplosbaarheid, gekneld, vergeten hoe groot het leven is en dus ook, hoe groot het Nieuwe Leven er uit geboren.

[1] Furuborg, Jonsered in Schweden, am 4 November 1904

14-02-2015, 06:18 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is maar dat je elke morgen/avond vaststelt hoe vlug de nacht, hoe vlug de dag is voorbijgegaan en hoe je telkens geconfronteerd wordt met die hoofdopdracht te schrijven wat je te binnen valt. Er is geen houden aan, het is je morgen- of avondgebed, je ogenblik van bezinning, je binnen treden in jezelf om woord te zijn.
En de ‘c’-letter van de maan, als je de gordijnen openschuift, die ons zegt Crescendo, wassende te zijn, maar als vrouw de waarheid verbergt, dus dat ze aan het afnemen is, levert je weinig op.

Je denkt aan wat je gisteren schreef en eergisteren, de namen die hangen bleven, de vele gedachten die je blijven beroeren, alsof je keuze kunt maken tussen tal van reizen die je maken kunt, naar een ander land, een andere stad, een ander boek, naar iets dat je vroeger schreef opdat je het nooit zou vergeten, en toch vergat.
Een platgestreken, halfvergaan viooltje dat je terugvond tussen de bladen van een boek, om wat onvergetelijk zou blijven en dat je toch vergeten bent (dit is van Borges); of een gedicht dat je schreef over Memlinc’s Sybilla Sambetha, van wie je denkt dat het Maria Moreel is die er op afgebeeld staat, en dat je terug opzoeken wou voor 14 februari omdat het een liefdesgedicht is. Alhoewel elke dag een liefdesgedicht is, levend met je vrouw terwijl je bezig bent met het woord. Twee belangrijke elementen in je leven die je koestert en je dagen zijn.

En wat je schreef over de bergen gisteren en over de zee, elk woord ervan herinnering en herbeleven. Zo van de grote winden, op de hoogste rots gezeten, denkend aan ‘les Vents’ van Saint-John Perse, met een zin die je bij bleef: ‘C’étaient de très grands vents sur toutes faces de ce monde’, en een verdere regel, waar je een tekening over maakte, die je gaat opzoeken: ‘Flairant la pourpre, le cilice, flairant l’ivoire et le tesson, flairant le monde entier des choses’.

Of hoe je daar zat op een troon, met de wereld van de dingen aan je voeten, ongenaakbaar, ondoordringbaar onoverkoombaar, in evenwicht met sterren en planeten, met maan en wind, met zee en oceaan.

Je verlaat me nooit, herinnering die van verre komt, ik grijp je vast telkens je verschijnt, ik drijf je in het nauw, in woorden uitgespreid lijk een vrouw die je bezitten kunt, open en teder, verlangen, geurend lijk perzikbloesems in de lente.
Of toen je schreef – je zoekt het wel eens op tussen het vele – ‘de fuga die van de zee hier is’.

De zee, de bergen, het wijde heuvelende land van Vlaanderen, de Schelde van mijn jeugd, de Leie, de Dender, het meerdere en het kleinere, samengebundeld in een boek dat je elke dag te lezen hebt, te begrijpen en te verklaren, opnieuw en opnieuw, om uiteindelijk uit te komen waar je uitkomen moet, omdat

we meer en meer
gaan denken aan ons aller vriend
die naderkomt met reuzenschreden
en niet te stoppen is, niet te vermurwen
is met woorden.

NB.
De aangehaalde verzen komen uit de verzamelde werken van Saint-John Perse: Oeuvre poétique II, Gallimard, 1960.

13-02-2015, 06:37 geschreven door Ugo d'Oorde  

Briefe an einen jungen Dichter

Ik lees de tiende brief van Rilke aan een jonge dichter en vertaal zijn zinnen in mijn eigen woorden omdat hij, Rilke dit even goed aan mij kon geschreven hebben – aan de Ugo in mij en aan mezelf, Karel - die beiden doordrongen zijn van bergen en zee.

En dan luister ik naar wat Rilke schrijft en hoe ik hem vrij vertaal naar mij toe:

Ik heb dikwijls aan u gedacht tijdens deze feestdagen. Ik zag u in uw fort verloren midden in deze verlaten bergen waar de grote zuiderwinden op afstormen. Wat een soevereiniteit waar dergelijk geluiden en krachten in beweging zijn. En als u daar aan toevoegt de aanwezigheid van de zee, alhoewel ver af, die daar weerklinkt als de klank van het meest intieme van een prehistorische harmonie, dan wens ik u dat u zich overgeeft met geloof en geduld aan de actie van deze magnifieke eenzaamheid die bergen en zee in uw leven betekenen.

‘Deze (die groszartigen Einsamkeit) die niet meer uit je leven te verwijderen is, moet je laten inwerken op een blijvende en daadwerkelijke wijze als een ongekende kracht op al wat je beleven en doen zult, zoals het bloed van onze voorvaderen zich voortdurend in ons beweegt, en met het ons eigene, te komen tot dit unieke, niet te weerhouden inpakt op elke kering van ons leven’[1].

Je leest dit en je denkt aan je ouders en je voorouders, simpele mensen, en hoe je je hebt opgewerkt tot wat je bent. Maar je denkt vooral aan de bergen en aan de zee en wat de betekenis er van was in je leven.
De bergen en de Cabanes van de Val d’Anniviers: Moiry, Tracuit, Grand Mountet; de bergen waarvan je alle toppen, binnen je mogelijkheden, met gids en vriend hebt beklommen: de Besso, de Blanc de Moming, La Pointe de Zinal, de Bieshorn, les Aiguilles de la Lé, la Couronne de Breyonnaz en tal van andere toppen te veel om op te noemen, ook deze in de andere valleien. Om maar nniet te spreken van de sacrale stilte van wouden en alpages. Deze bergen en de impressies die je als een echo blijven vervolgen, hebben zich vermengd met je bloed.
Voeg er aan toe de tijd doorgebracht aan zee in San Juan/Alicante, het geluid van de golven tegen de rotsen, de hoge winden en het grote licht tot de zilveren lijn van de zon over het water, dit ook mengde zich met je geest en alles sloot zich op als in een boek, een oud, in leder gebonden boek, dat je dagelijks openslaat om er in te lezen de impressie die er overbleef en vast te stellen keer op keer dat het massaal is geweest.

Rilke ook heeft dit zo gevoeld als hij dit doorgaf an einen jungen Dichter. Tenminste, mijn gevoelens zijnde wat ze zijn, dit is wat ik ervan begrepen heb, omdat ik weet dat die brieven ook aan mij geschreven werden, zoals aan elk van ons die met het woord door het leven gaat.

[1] Reiner Maria Rilke: ‘Briefe an einen jungen Dichter’ van 1908.
So kann man Ihnen nur wünschen dasz Sie vertrauensvoll und geduldig die groszartige Einsamkeit die nicht mehr aus ihrem Leben wird zu streichen sein, die in allem, was Ihnen zu erleben und zu tun bevorstelt als ein anonymer Einflusz fortgesetz und leise entscheidend wirken wird, etwa wie in uns Blut von Vorfahren sich unablässig bewegt und sich mit unserm eigenen zu dem Einzigen nicht widerhaltbaren Zusammensatz das wir an jeder Wendung unseres Lebens sind.

Tracht deze zin maar eens correct te vertalen.

12-02-2015, 11:09 geschreven door Ugo d'Oorde  

Il fut un temps – een heel lange periode is er overheen vandaag - dat ik met een vriend architect, Pierre H., Bougogne en Auvergne heb bezocht, een pelgrimstocht naar al wat Romaans was, en nu ik in het boek van Paul Claes over Rimbaud, dat ik uit zijn rek had genomen, een postkaart vond van la Vierge Noire van Marsat, komen de herinneringen aangestormd en zijn ze niet meer te houden.
Drie uitzonderlijke plaatsen – niet dat elke andere plaats niet uitzonderlijk was - een eerste was de abdij van La Chaise-Dieu, met een prachtig ellenlang Vlaams wandtapijt dat het ganse koor afsloot; een tweede, de kerk van Orcival, met een schitterend beeldje van Notre Dame met kindje Jezus; en een derde, het Romaans kerkje van Marsat met een nog mooiere Madonna met kind, afgebeeld op de wijze van het Orcival-beeldje, maar hier gekleurd in goud met robijnrode schaduwen in de plooien, en met de bijzonderheid dat elk deel van het lichaam dat zichtbaar was: het aangezicht van beiden als de handen van Notre Dame en de voetjes van Jezus, hel zwart waren.

Ik had, vóór ons bezoek, inL’Enigme des Vierges Noires[1] van Jacques Huynen gelezen over dit beeldje van Marsat, en het was hij, met zijn beschrijving ervan, die ons had aangezet Marsat, dichtbij Clermont-Ferrand te bezoeken. Huynen schreef over dit beeld, dat het de mooiste zwarte maagd was die ons is overgebleven, en ik herinner me dat we ontroerd waren toen we het ontdekten in de Romaanse schemer van de kerk:

‘La forme parfaite, l’élégance des proportions, la finesse aristocratique des traits de cette véritable reine noire, contrastent avec l’humilité de l’église qui l’abrite’.

Huyen die een opsomming maakt van alle gekende zwarte maagden – ook deze van Halle - waagt het ook te verklaren dat het beeld geïnspireerd was op de Egyptische godin Isis, en in de streek l’Egyptienne werd genoemd.
Het is in elk geval, een van de mooiste afbeeldingen van Notre Dame die ik ken, en vergeleken bij de eenvoud van het intérieur van de kerk, is de tegenstelling inderdaad enorm.
Eigenlijk zijn de beeldjes van Notre Dame van Orcival en zeker dit van Marsat even schitterend en waardevol als de Mona Lisa in het Louvre. Te meer daar ze gemaakt werden eeuwen ervoor en wellicht door simpele houtsnijders die ze ‘na hun uren’ kunnen gemaakt hebben.
En wat nog de Mona Lisa betreft gaat mijn voorliefde naar de Sybilla Sambetha van Memlinc. Wat ik hierover destijds in mijn dagboek, terwijl Pierre aan het tekenen was, geschreven heb moet ik ooit eens terug gaan halen. Want we ontdekten toen andere parels van kunst en architectuur in Fontenay, in Tournus, in de mysterieuze kerk van Vézelay toegewijd aan Maria Magdalena (de vrouw van Christus, is het zo, Dan Brown?).

En nu de gelegenheid zich voor doet moet er me nog iets van het hart. Nog niet zo lang geleden, tijdens een bezoek aan het Begijnhof ter Hoye in Gent, heb ik in de kapel een zwarte gekruisigde Christus gezien die heel verrassend overkwam.
De gids vertelde dat het beeld zwart geblakerd was door de kaarsvlammen – dit wordt ook gezegd van de Zwarte Maagden in Auvergne - maar ik kan dit moeilijk geloven. Ik denk eerder dat de donkere kleur gewild werd aangebracht door de beeldhouwer ervan. In welke richting dit wijzen zou kan ik moeilijk gissen, maar de gekruisigde Christus die er hangt is uiterst uitzonderlijk van een donker, bijna zwart type.

[1] Jacques Huynen: ‘L’énigme des Vierges noires’, Rober Laffont, 1972

11-02-2015, 01:44 geschreven door Ugo d'Oorde  

Genesis I –XII

Heb mijn Genesis gedicht dat de delen I tot XII bevat – publiceerde Genesis I in mijn blog van 7 februari - herlezen en herschreven. Ik voel me er goed bij. Het grote werk is achter de rug, evenwel moet ik nu de bron gaan vermelden van bepaalde zinnen er in, opdat de tekst te begrijpen zou zijn zoals ik wens dat hij begrepen wordt. De twaalf gedichten zullen aldus moeten aangevuld worden met enkele bijkomendel pagina’s tekst, wat er uiteindelijk een gans verhaal van maken zal. Ik heb dus, vooraleer tot een besluit te komen, nog een massa schrijf-en opzoekingswerk te doen.

Ik denk dan aan Paul Claes die onder meer, ‘The Waste Land’ van T.S.Eliot uit zijn voegen heeft gedaan en me verbaasd heeft, - zoals Eliot me verbaasd heeft - met het verborgene dat in de tekst verscholen zit, zoals hij me verbaasd heeft met zijn 'Rimbaud' en zijn 'Rilke'. Mijn 'Genesis' heeft ook nood aan bijkomende uitleg, ik zal het zelf  doen al is het zeer aanlokkelijk te wachten tot er zich iemand aanbieden zou om de verborgen verwijzingen erin, bloot te leggen.

De oorsprong van mijn lang gedicht dateert van het jaar 2000, uitgegeven, in een zeer beperkte oplage, met als titel ‘Genesis 2000’, deze bundel is nu voorbijgestreefd door mijn werk van de laatste dagen. Zo blijf ik maar herkauwen wat voorheen werd neergezet, blijf ik ronddolen en kom ik niet los van mijn verbetenheid het maximum te halen uit mijn woorden.

In feite spelen, als ik aan het werken ben, heel wat onderwerpen door mijn hoofd. Een woord is soms voldoende om me bij een ander onderwerp te doen aankomen. Zo wou ik vanmorgen gaan schrijven over het bezoek bij mij thuis van de boswachter die me documenten zou brengen over de woning en haar omgeving. Maar dit viel anders uit want ik ben terug gevallen op mijn oude Genesis en heb, omdat ik voelde dat mijn tijd gekomen was, alle gedichten ervan herzien en, me eens te meer leeg geschreven.

Manfred Kyber.

Alleen nog dit, en dan overgenomen uit een taal die me niet zo goed ligt - maar dan toch een springplank is naar de man die ik ben - een zin waarin ik me volledig herken, gelukkig maar.
Het betreft de schrijver Manfred Kyber[1], die ik bij het opstaan absoluut niet kende, zelfs niet wist dat hij ooit had bestaan, maar een vriend die weet wie ik ben, verwees me naar zijn webside. Kyber is het voorbeeld van wat ik onlangs schreef, dat de hele wereld aan het schrijven is (en was), en dat mijn schrijven slechts een vervolg is, een herop nemen is van wat vóór mij geschreven werd, wat me duidelijk wordt als ik lees van Kyber:

Wesentlich waren und bleiben allein die unsichtbaren Fäden des Geschehens, die das Jenseitige ins Diesseitige wirkt, das Ewige ins Zeitliche, und die uns einmal wieder hinausführen werden in das ferne Land, aus dem wir kamen.

Het is een niet zo gemakkelijke zin om te vertalen maar omgezet in mijn woorden, begrijp ik, dat het essentieel alleen het onzichtbare (de onzichtbare draden) is en blijft, dat het gebeuren bepaalt; dat het wat achter de dingen schuil gaat is, dat het zichtbare tot stand brengt, het eeuwige het tijdelijke; en dat het, het onzichtbare is dat ons ooit eens zal terugvoeren naar het verre land waar we zijn opgestaan.
Dit doet me denken aan die zin aangebracht op de binnenmuur van de aeropuerto van Alicante: ‘lo que se ve es un vision de lo invisible’. Wat je ziet is een visioen van het onzichtbare. Het Onzichtbare dat onze wereld is.

[1] Manfred Kyber, 1880-1933. Zie ook : http://manfred-kyber.de/

10-02-2015, 06:48 geschreven door Ugo d'Oorde