Genesis I –XII

Heb mijn Genesis gedicht dat de delen I tot XII bevat – publiceerde Genesis I in mijn blog van 7 februari - herlezen en herschreven. Ik voel me er goed bij. Het grote werk is achter de rug, evenwel moet ik nu de bron gaan vermelden van bepaalde zinnen er in, opdat de tekst te begrijpen zou zijn zoals ik wens dat hij begrepen wordt. De twaalf gedichten zullen aldus moeten aangevuld worden met enkele bijkomendel pagina’s tekst, wat er uiteindelijk een gans verhaal van maken zal. Ik heb dus, vooraleer tot een besluit te komen, nog een massa schrijf-en opzoekingswerk te doen.

Ik denk dan aan Paul Claes die onder meer, ‘The Waste Land’ van T.S.Eliot uit zijn voegen heeft gedaan en me verbaasd heeft, - zoals Eliot me verbaasd heeft - met het verborgene dat in de tekst verscholen zit, zoals hij me verbaasd heeft met zijn 'Rimbaud' en zijn 'Rilke'. Mijn 'Genesis' heeft ook nood aan bijkomende uitleg, ik zal het zelf  doen al is het zeer aanlokkelijk te wachten tot er zich iemand aanbieden zou om de verborgen verwijzingen erin, bloot te leggen.

De oorsprong van mijn lang gedicht dateert van het jaar 2000, uitgegeven, in een zeer beperkte oplage, met als titel ‘Genesis 2000’, deze bundel is nu voorbijgestreefd door mijn werk van de laatste dagen. Zo blijf ik maar herkauwen wat voorheen werd neergezet, blijf ik ronddolen en kom ik niet los van mijn verbetenheid het maximum te halen uit mijn woorden.

In feite spelen, als ik aan het werken ben, heel wat onderwerpen door mijn hoofd. Een woord is soms voldoende om me bij een ander onderwerp te doen aankomen. Zo wou ik vanmorgen gaan schrijven over het bezoek bij mij thuis van de boswachter die me documenten zou brengen over de woning en haar omgeving. Maar dit viel anders uit want ik ben terug gevallen op mijn oude Genesis en heb, omdat ik voelde dat mijn tijd gekomen was, alle gedichten ervan herzien en, me eens te meer leeg geschreven.

Manfred Kyber.

Alleen nog dit, en dan overgenomen uit een taal die me niet zo goed ligt - maar dan toch een springplank is naar de man die ik ben - een zin waarin ik me volledig herken, gelukkig maar.
Het betreft de schrijver Manfred Kyber[1], die ik bij het opstaan absoluut niet kende, zelfs niet wist dat hij ooit had bestaan, maar een vriend die weet wie ik ben, verwees me naar zijn webside. Kyber is het voorbeeld van wat ik onlangs schreef, dat de hele wereld aan het schrijven is (en was), en dat mijn schrijven slechts een vervolg is, een herop nemen is van wat vóór mij geschreven werd, wat me duidelijk wordt als ik lees van Kyber:

Wesentlich waren und bleiben allein die unsichtbaren Fäden des Geschehens, die das Jenseitige ins Diesseitige wirkt, das Ewige ins Zeitliche, und die uns einmal wieder hinausführen werden in das ferne Land, aus dem wir kamen.

Het is een niet zo gemakkelijke zin om te vertalen maar omgezet in mijn woorden, begrijp ik, dat het essentieel alleen het onzichtbare (de onzichtbare draden) is en blijft, dat het gebeuren bepaalt; dat het wat achter de dingen schuil gaat is, dat het zichtbare tot stand brengt, het eeuwige het tijdelijke; en dat het, het onzichtbare is dat ons ooit eens zal terugvoeren naar het verre land waar we zijn opgestaan.
Dit doet me denken aan die zin aangebracht op de binnenmuur van de aeropuerto van Alicante: ‘lo que se ve es un vision de lo invisible’. Wat je ziet is een visioen van het onzichtbare. Het Onzichtbare dat onze wereld is.

[1] Manfred Kyber, 1880-1933. Zie ook : http://manfred-kyber.de/

10-02-2015, 06:48 geschreven door Ugo d'Oorde  

Veel tijd zullen we niet meer hebben
om te herlezen wat we schreven,
omdat het veel is wat er staat
en te kort de tijd die hij ons overlaat.

Alsof we, om te kennen wie we zijn
we weten wilden wat werd opgetekend,
teruggaan wilden naar de vele plaatsen
waar we waren en hoe we waren,

ons bezinnen wilden hoe we hebben
liefgehad: de holle weg naar de kapel
een zomeravond - vuurvliegjes in de struiken –
toen ik je hield in het diepste van de velden
met maan en sterren levend boven ons.

Alsof ik nood zou hebben te herlezen
wat toen in mij is neergerezen.

Alsof er noch zin zou zijn, noch lijn
in wat de dagen waren, de jaren
blad na blad ons niet gewijzigd had,
gevormd tot waar we nu staan opgesteld.

Zo: ‘Dimmi maestro, dimmi signore’,
Zeg me, Dante, wat je over eeuwigheid
ons nog te vertellen hebt?

Zelfs al komen we er niet verder mee
het blijft een vraag die we niet laten kunnen,
al zoeken we, al trachten we voortdurend
te ontcijferen al wat hierover er te lezen staat,

alom is stilte en stilte is wat blijven zal.

09-02-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een gedicht dat me is blijven achtervolgen; dat op een groot moment in mijn leven, spontaan in enkele ogenblikken is ontstaan; erna, herhaaldelijk werd herwerkt en nu, eindelijk – en ik weet het zeker - zijn definitieve vorm heeft gekregen..

Atomen van stenen,
beschoten met elektronen
die geest kunnen zijn,
zodat we ons vragen stellen
wat de componenten zijn van de materie
waaruit het huis is opgestaan.

En met de gang van de seizoenen,
bomen er omheen gegroeid
en toegedekt, alsof geen huis er was,
maar park of huis, wat is van elk
heeft geen belang
want beide zijn noodzakelijk
in hun samenhorigheid.

Beleef met ons
als je de drempel overschrijdt,
het wonder van conceptie dat je wacht,
godin van ons hart, je had het nooit gedacht
hoe vormen kunnen leven
en hoe kleuren kunnen zijn.

Zo zegen ons begrijpen
want dit is Hiroshige en dat is Hokusai,
want dit is Shiva, dat is precolumbiaans,
en dit van Hatshepsut, het zachtste blauw
dat ogen ooit aanschouwen mochten.

Dit kan een tempel zijn,
consolidatie van regels en maximes
van Euclides en van anderen,
bij oordeel en bij inspiratie
her-ontsponnen en getemperd
door de stand van winterzon
en door de plaats van Sirius en Orion.

Weet je nog,
de merel toen die opvloog uit de vijver,
de biezen, en de waterlelies, het eendenkroos;
weet je nog de avond
hoe die neder zeeg tussen de bomen
tot op ons handen waar hij kleven bleef?

En wij pratend maar, gedachten zaaiend
lijk mosterdzaden,
luisterend tussendoor naar Chopins
'Sonate funèbre', of de nacht gekomen,
de haard, de vlam die maar niet doofde,
omdat de stilte er bewoog,

Het huis,
wat clusters van atomen, van wat woorden,
een zeldzaam ogenblik ons toen beschoren.

08-02-2015, 05:52 geschreven door Ugo d'Oorde  

To find more what holds the nuclei (of atoms) together, many experiments were made in which protons with higher and higher energies were smashed into nuclei. It was expected that only neutrons and protons would come out. First there were pions, then lambdas, and sigmas and rhos, and they ran out of the alphabet. Then came particles with numbers (their masses), such as sigma 1190 and sigma 1386. It soon became clear that the numbers of particles was open-ended, and depended on the amount of energy used to break apart the nucleus. There are over four hundred such particles at present. We can’t accept four hundred particles; that’s too complicated.
(Richard Feynman: QED, the strange theory of light and matter. Penguin Books, 1990.)

Een vraag hierbij: Als er een schepping is geweest is die begonnen anders dan met de creatie van deeltjes, particles?

I

In den beginne was het Woord
dat zelve geen beginnen kende
zodat het ook geen einde kennen zal;
was het Woord
een substantie in potentie,
een subatomair gewemel
inhoudelijk geladen
met een Universum in potentie,

zoals Prigogine het te zeggen wist:
een universum reeds
vóór het, het Universum worden zou.

Niet te tellen vormen zijn 
tot stand gekomen uit dit 'worden',
in een kwellende verbondenheid
in elkander opgegaan.

En alle vormen die ontstonden
waren vormen van het Woord,
en alle vormen in hun totale totaliteit,
waren dragers van het komende,
want vorm en potentialiteit
zijn één en zijn ondeelbaar.

Dit was in den beginne
dat begin gebleven is,
want niets is af en niets is
dat niet bewegend is
naar binnen als naar buiten,
in een mateloze complexiteit.

Al wat is, is uit het Woord ontstaan
en niets zal er ontstaan dat uit het Woord niet is.

Zo had het Woord een zichtbare vorm
en een vorm die niet gezien kon worden,
maar niemand was er, om te getuigen
van wat zichtbaar was, noch iemand
om te noemen wat onzichtbaar was.

Dit, in den beginne dat begin gebleven is.

07-02-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De wereld die schrijft

Ik herinner me een passage in Le Monde van enkele jaren terug, woorden van Roger Grenier, ° 1919, schrijver en medewerker van France Culture:
'Pourquoi écrit-on? Pourquoi des milliers de Français noircissent-ils du papier à longueur d’année, sans la moindre garantie d’être publiés?
Ecrire a tourné à l’habitude, pour ne pas dire à la manie. Une manie dans laquelle je m’enfonce chaque jour davantage, de sorte qu’à présent, je suis incapable de goûter aucune autre activité, aucune autre distraction.

Dit is ook mijn geval en wellicht ook het geval van iemand van wie ik het sterk gedetailleerd verhaal lees van zijn zoektocht in Lessines, naar een Spirou nummer, dat hij zeker niet missen wou voor zijn collectie, om uiteindelijk aan te komen bij zijn laatste zin - het waarom hij zijn tekst geschreven had - bij de moorden omheen 'Je suis Charlie' in Parijs.; en van een ander iemand, Robert De Telder, hij houdt er een zeer gerichte blog op na, waarin hij zich, op een doordachte wijze, bezig houdt met het situeren in de tijd van de op klei in spijkerschrift ontdekte Almanara geschriften, waarvan men beweert dat deze van de twaalfde eeuw voor Christus zouden zijn terwijl hij, de zekerheid heeft dat het de zevende eeuw voor Christus moet zijn. Wat hij tracht te bewijzen aan de hand van de Bijbel.
Als ik hem vragen zou waarom hij volhardt in zijn zoeken, dan zou hij me zeggen dat het zijn leven is, dat hij niet zonder kan en dat het uiterst belangrijk is, precies te weten in welke eeuw Ramses II en de slag van Kadesh moeten gesitueerd worden.

Dit zijn twee recente voorbeelden van schrijvers en zoekers, mensen wier werk zich situeert in het domein van de geest, uit mijn zeer beperkte wereld van vrienden en kennissen. En dan zijn deze er nog die onze dagbladen vullen, die boeken schrijven en gepubliceerd worden.
Al deze geschriften zijn producten van de geest. Producten van het Woord dat in den beginne was – ik had het Woord ook kunnen vervangen door Tao - want vanwaar anders zou deze geest kunnen komen.

En al deze producten stapelen zich op, vormen een wolk van gedachten en berichten die de ruimte doorkruist en wie weet waar terecht zal komen om er opgevangen te worden en uitgestreken tot nieuwe gedachten en nieuwe woorden, neergezet in tekens, of opgenomen in de ‘particles’, de deeltjes van wat geest moet zijn.
Ik zeg maar wat. Mijn vingers lopen over mijn klavier, de letters roepen me zodat ik terecht kom op de plaats waar ik komen moet om te zeggen wat ik een fractie tijd ervoor nog niet wist. Zo gaat het nu eenmaal, de woorden komen ongevraagd, ze dringen zich op, ze worden genomen, ze worden omhelsd en neergezet voor een tijd.

Maar hoe het precies gebeurt? We zullen het wel nimmer weten, we zullen ons moeten beperken tot gissingen, gissingen die ons levend houden, daarom, laat het zo en laat het zo blijven.

06-02-2015, 11:30 geschreven door Ugo d'Oorde  

Urbain Van de Voorde, in zijn werk over Ruusbroec [1] - het was in 1934 - schrijft:

‘In zijn pathetisch grijpen naar iets absoluuts aan den overkant der tastbare verschijnselen (‘alle dinghe sin mi te inghe – ic ben so wid’) kon de gothische mensch onmogelijk blijven stilstaan bij een eens voor allemaal vastgelegde geloofsregel’.

Ik heb hier reeds gesproken over wat er zijn moet achter de horizont, ik heb dus niets nieuws gebracht. Daarenboven, mijn neiging het levende Universum, als het Ego van God te zien, het Ego dat er was van in den beginne, dat dit misschien zelfs het begin van alles was, en dat dit, alles samen genomen, ook de reden was waarom ik ben beginnen te schrijven, zoals ik thans meen te moeten/mogen schrijven, is ook een herhaling van mij.

En ik keer ook (te) graag terug naar de idee van Ruusbroec, omdat ik, telkenmale ik geconfronteerd word met dat ‘ic ben so wid’, - een zin van Hadewijch[2] en niet van Ruusbroec – ik een fractie van een ogenblik het impact op mij voel van het totaal-beeld van het Universum. En nu als ik buiten ben, in het grote licht - het licht dat God is zegt Lorca - de wijde inspirerende luchten van dit heuvelend land over mij, is er meer dan ooit het gevoel dat de oneindigheid zich opent op wat niet of nimmer te noemen is.
Het is slechts een kort ongrijpbaar ogenblik, maar het moet ook een ogenblik zijn dat de ‘gothische barbaar’, zoals Van de Voorde Ruusbroec noemt, heeft gekend en gegrepen om te voelen wat hij voelde : ‘ic ben so wid’.

Ik weet dat ik het pad van de metafysica bewandel, maar ik weet ook dat deze momenten, alhoewel eerder uitzondering, dat ik deze broodnodig heb om dingen te schrijven die de alledaagsheid van het leven ver – te ver? - over stijgen.
Aangezien al het andere gebeuren meer dan regelmatig, met alle mogelijke middelen wordt verkondigd en door gegeven naar alle plaatsen waar er ontvangst is, voel ik me gelukkig niet te moeten verhalen waar anderen voltijds mee bezig zijn.

Ik houd de vrijheid me uit te drukken als metafysieker, het staat geschreven in mijn genen, verwacht niet dat ik me er wil aan onttrekken.

[1] Urbain van de Voorde: ‘Ruusbroec en de Geest der Mystiek’, 1934 De Sikkel, Antwerpen. ‘Van dit boek werden gedrukt 300 exemplaren op getint velijn van Pannenkoek, genummerd van 1 tot 300. Dit is nummer 144’.Een boek dat ik destijds vond bij ‘De Slegte’, getekend door de schrijver en van harte geschonken aan Albert Saverijs, ongelezen gebleven want ongeopend.
[2] Maurice Gilliams en Albert Schrever weten dit te melden om me ervan te overtuigen.

05-02-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Genomen uit een bundel gedichten: 'De zee die me beroerde toen'. (I)

Levend, meer dan ooit,
ondanks de vele jaren, ondanks de haren wit,
alhoewel geen triomf, verre van,
maar hier verblijvend waar wind en zee
de adem zijn, ons toeverlaat,
ons onbevangen streven,
 
dringen we de schoot
van Wijsheid binnen door het Woord
bezeten in het begin der tijden,
zoals het staat te lezen  
in het epistel van acht december,

over de grenzen heen van wat zichtbaar
en onzichtbaar is, luisterend naar 
wie we zijn en wie we waren
en wie we hadden kunnen zijn,
maar ‘only in a world of speculation’[1] dan.

Zoals deze morgen, het licht verdovend
lijk klaroengeschal, dit ogenblik
dat duren zal de tijd van ogenblikken
aan elkaar geregen, openbloeiend
een spettering, een kwantumwereld
hier verweven
en alle zeeën erin opgenomen en alle luchten,
groot en overweldigend,
een opening, een toegangsweg
die we betreden zullen om te naderen
tot wat we elders zochten
en elders nog niet gevonden hebben.

We houden hier het potlood hoog,
onverminderd tekens achterlatend op folio’s
oud papier, vergeeld met bloem en blad erin,
gedroogd, gekneld,
een simpelheid die onze weelde is.

Het Woord dat ons bezeten heeft
van eeuwen her, en nog niet genoemd bij naam,
dan hier misschien, tussen de wieren,
 
je weet maar nooit.

04-02-2015, 05:27 geschreven door Ugo d'Oorde  

.

Een dag is een vraag, is een vraag die hangen blijft, die er gisteren al was, wellicht vorig jaar er al was en zolang ik er niets aan doe een vraag blijven zal:
Wat vang ik aan met wat ik schreef als blog in 2010, en om nog pittiger te mak, en om andere vragen te ontwijken, wat vang ik aan met wat ik schreef van 2011 tot 2014?
Bij wie ga ik te rade, want ik heb niet de moed een autodafé te doen, zoals ik al eens heb gedaan, wat me erna blijvend spijt heeft bezorgd.
Overigens zijn er nog drie bundels gedichten, geschreven aan zee, over de zee en over wat ik las aan zee. Ik kan er zelfs nog een ‘Genesis’-cyclus aan toevoegen, alles samen voldoende om me enkele maanden bezig te houden met het herzien tot in de diepte van wat ik schreef en herschreef.
Wat doe ik er mee, is er een uitgever aan wie ik deze zou wagen te sturen om, zoals ik vermoed achteraf te horen dat dergelijke gedichten niet meer gepubliceerd worden, dat die moeten geschreven staan in de vorm van Auster of Hertmans of – maar dit zal ik nimmer doen – van Pfeiffer.

Een vriend die ik enorm waardeer, schreef me gisteren dat ik een ‘poeta faber’ ben, ‘iemand die voortdurend werkt en smeedt’, een zoeker naar het precieze woord en de precieze vorm.
Het is zo, ik zaai geen woorden, ik zaai gedachten, ik ben geen dichter van het woord, van het rijm, van het aantal lettergrepen of versregels; ik ben geen Dante. Ik heb de grootste vrijheid nodig om te zeggen wat ik zeggen wil.
Wat mijn verlies is, mijn dood punt, omdat gedachten geen poëzie zijn, maar eerder de beschrijving van een pelgrimstocht in het landschap van de geest, gaande van boek tot boek, van gedachte tot gedachte, Kelt zijnde, zoals Hadewijch: ‘Alle dinghe sijn mi te inghe’
Het zijn deze vragen en vaststellingen die me overvallen, terwijl ik vanmorgen een eerste zin voor een gedicht in mijn hoofd had opgetekend: ‘Een dag is niet veel als je niets te schrijven hebt.’

En als ik nu een laatste maal, voor het inloggen, ga herlezen wat ik schreef, dan stel ik vast dat ik op dergelijke wijze, in dialoog met mezelf blijf schrijven, zoals ik mijn hele leven al geschreven heb.
Is het een troost, of wordt het hoog tijd dat ik het anders ga doen?

03-02-2015, 09:55 geschreven door Ugo d'Oorde  

In de nacht
is er de droom die je houden wilt,
is er het woord dat je schrijven wilt,
is er Venus die je groeten wilt,
en in de morgen,
in de glorieuze morgen
is er het gouden licht dat je leven
schenkt, verwondering
te zijn waar je bent en hoe je bent
gekroond, zij het niet met laurier
dan toch met woorden,
je biotoop
die je omwikkelt als een wikke
omheen de graanhalm in bloei,
met stuifmeel
all over the place.

Anders,
is er niet veel méér waarover ik nog niet heb gefilosofeerd. Tot, een poëet in het hart, een vriend en groot kenner van de Franse Literatuur, Jacques V.I. me vertelde dat ook voor Charles Baudelaire, de natuur een tempel is.
Veelzeggende springplank voor mij als ik denk aan de boswachter - van enkele dagen terug - die niet in God geloofde, wel in de Natuur. Baudelaire in zijn veel besproken gedicht ‘Correspondances’ benadert deze gedachte. Maar zeg me, vriend(in)van mijn geschriften , wie leest er nog Baudelaire vandaag?

Wie leest er nog?

La nature est un temple où de vivants pilliers
Laissent parfois sortir de confuses paroles
L’homme y passe à travers des forêts de symboles
Qui l’observent avec des regards familiers.

Ik neem er de commentaar bij van Antoine Adam in de Collection ‘Classiques Garnier’, 1973, over ‘Les Fleurs du Mal’:

‘Baudelaire part d’un univers animé où les choses, en apparence inertes, ont un langage, où les formes visibles sont les symboles d’une réalité invisible’.

Wat we altijd hebben verklaard en dat, wat ver voor ons de Ecclesiasticus al wist, er niets nieuw is onder de zon.
Ik was er dus niet zo ver af als ik dertig jaar lang, (bijna) elke zondagmorgen bij het joggen, de zelfde boom heb toegesproken, mijn hand gelegd op zijn schors, en diep in mij gevoeld hoe hij zich roerde alsof hij me antwoordde op zijn manier.
Wat de titel van het gedicht Correspondances’ betreft vloeit deze voort uit het voorgaande, het wijst op de intimiteit die er bestaat tussen ‘les parfums, les couleurs et les sons’, et que les formes sensibles, multiples en leurs apparence, sont en fait l’écho d’une réalité unique’.

Wat Pfeiffer aangaat is het zeker niet hij, noch om het even wie van de hedendaagse poëten die hier enige aandacht zouden aan besteden.
Wijst dit op een vooruitgang in onze inzichten in de realiteit der dingen, of betekent dit simpelweg een terugkeer naar de zo gekoesterde oppervlakkigheid?

02-02-2015, 04:16 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een gedicht dat ontstaan is uit zijn eerste zin, ettelijke keren werd gewijzigd tot vanmorgen toe

Un jour nous n’avons plus mesuré le temps,
car la lumière était éternité
et l’éternité était de ce moment-là.

Souviens-toi nous étions sans âge
faits d’air et d’esprit,
et la vie, la grande vie, un torrent
d’énergie: Dieu,
traversant en filigrane,
les montagnes et les forêts
traversant les herbes et les gentianes,
traversant l’Univers dans sa totale totalité.

Car l’éternité était devant nous
et 'les petites choses qui n’avaient l’air de rien'
lourdes de signification et de promesses,
nos mains tenant haut le vin
que tu avais si religieusement versé,
arôme et bonheur se mélangeant
en paroles sages.

La lumière comme de la poudre sur nos visages,
le jour où nous étions sans âge.

01-02-2015, 05:48 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat ik deze maand januari heb geschreven waren telkens pogingen om het maximum te bereiken naar mijn maatstaven die ik heel hoog leg. Niet elke dag bereikte ik wat ik, voor mezelf hoopte te bereiken, ik ben er van bewust, niet altijd haalde ik het maximale er uit. Anderzijds, vaste maatstaven in de literatuur – evenmin als in elke andere kunstvorm - zijn er niet, eerder is het de naam van de schrijver/de maker die bepalend zal zijn, want eens de naam verworven is, beantwoordt wat ook, tot een woord op een stuk papier, al wat die naam draagt aan de maatstaven van de literatuur.

Zo lees ik (DSL van 30 januari) over de geschenk-gedichtenbundel van Ilja Leonard Pfeiffer, een dichter die volgens de recensente, Sarah Vankersschaever, ‘in zijn staart bijt’, over zaken die ik zelf nooit zou wagen te schrijven/verkondigen.
Ik ga er niet verder op in gaan maar als ik versregels lees zoals de recensente opgeeft:

‘Natuurlijk was dat deels ook commercieel
maar zijn met jou was ceremonieel’

Dan kan die man me niet bekoren. Maar, en hier wringt het schoentje, is het ‘niet bekoren’, niet aan mij gelegen, ben ik er niet de oorzaak van dat die poëzie me niet ligt en is de plaats waar ik voor mijn blogs de woorden zoek wel de juiste plaats?
Het gedicht dat ik gisteren bracht is van een totaal andere soort dan de gedichten die nu, sedert jaren in zijn. Ik heb die stroming niet gevolgd, ik ben blijven hangen waar ik ben opgestaan, decades terug, met het gevolg dat ik het fenomenologische in een gedicht heb blijven offeren, ‘à la T.S. Eliot’ aan het filosofisch elitaire. En hier sta ik dan met grijze haren en beschaamde kaken, opkijkend naar Pfeiffer en zijn:

Gebraden hanen reeg je aan het spit
alsof het daarmee iets wilde beweren
je greep met harde hand naar schorseneren
en raapte stengels met ontbloot gebit.

Ik kan wel gissen wat hiermede wordt bedoeld; maar hoe goed het allemaal rijmt en in sonnetvorm dan nog wel – de dichtbundel mag dan nog als geschenk zijn bedoeld – maar ik zoek het poëtische in rijmwoorden gaande van ‘spit tot gebit’, van ‘beweren tot schorseneren’.
Ik sta er lang bij stil. Ik kijk om me heen maar ik ben zeker, hij lacht me uit om wat ik laatst nog schreef:

Schrijf maar wat gedichten
opdat je niet te vlug zou sterven
als je dood zult gaan.

Inderdaad, hij kan gelijk hebben, waar ben ik mee bezig, hoe is het dat ik mijn dagen vul?

31-01-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het zijn kleine gebeurtenissen met kleine of, grote gevolgen - ‘for the morning is allways unknown’- die ik hier soms opteken. Niet altijd, wel vandaag. Omdat ik me gelukkig voel met een versregel van Marleen De Smet: ‘Bij vlagen bladert wind partituren door mijn haren’.
Ik weet als ik verder lees – vond het gedicht niet op internet -wat het haar moet gekost hebben aan inspiratie, om vertrekkende uit deze eerste regel het gedicht uit te schrijven, inspiratie die niet te koop is, maar overkomt uit de luchten omheen ons, uit de velden en de bomen, uit het levende landschap dat ons bezit zoals wij het bezitten.

Want een gedicht schrijven is de ontdekking van een oase in een woestijn van woorden en gedachten, het oproepen van een kleine gevatte wereld, ons aangereikt door grote winden, over grote waters en over wijde velden, dat eens neer geschreven, voorheen nog niet bestond. Een gedicht is een pijniging van de geest of de ontmoeting met een jonge vrouw staande tussen grassen en bloemen op een bloemenweide.
Je tracht telkens te bereiken wat je nog nimmer heb bereikt, een handeling met woorden die je naar je hand wil zetten. Woorden grillig als meesjes, ondersteboven in de takken vol met zaadbollen, die je tellen wilt maar ongeduldig als ze zijn springen ze van bol tot bol en vermenigvuldigen zich keer op keer.
Woorden zijn even ontelbaar en ongrijpbaar. Ze bespringen je, ze grijpen je, ze omhelzen en verwensen je, ze bezitten je en je moet ze nemen zoals ze komen, een wet die onverbiddelijk is.

Weinig heb ik ooit geschreven.

Weinig heb ik ooit geschreven
waarvan ik zeggen kon, mijn Heer
wat heb je me nu, in woorden
toevertrouwd om neer te schrijven
opdat bewaard voor het nageslacht.

En ik je dankbaar ook wil wezen om
dat minieme deeltje geest van Jou
dat ik naar willekeur gebruiken mocht
zelfs al is de tijd zo vlug voorbijgegaan.

En dan deze morgen hier,
met wind en regen, dankzij je zegen,
meer geest te zijn geweest, een ogenblik
van nederigheid, me ingesproken.

Mijn dank die openbarst 
lijk kringen uit de steen, in spiegelvijvers
opgeslorpt, voor Jou die ik niet ken
dan met het woord, dat ik voortdurend
interpreteren moet daar alles zo oneindig is,
zo onuitgesproken niet te noemen is.

Zo ook Je deze woorden toevertrouwd.

30-01-2015, 06:12 geschreven door Ugo d'Oorde  

Op 4 november 1993, kocht ik in London, in de ‘World’s greatest bookshop W&G Foyle ltd, 113-119 Charing Crossroad, London WC2HOEB, van Yehuda Amichai zijn Selected Poems, translated by Chana Bloch and Stephen, voor de prijs van 5,99£.
Waarom vermeld ik dit?
Ik vond het eigenaardig, bij het openen van het boekje, het kasticket er in gekleefd terug te vinden. Meer was er niet, maar met die fameuze zin van Saramago die van de aarde is nog in mijn hoofd begin ik te lezen waar het openvalt en waar ik, onvermijdelijk zoals het altijd gebeurt, val op de naam ‘God’, een naam die me vervolgen blijft.
Hoor wat Yehuda Amichai er over wist te vertellen:

And on Sabbath eve they sewed my handkerchief
to the corner of my pants pocket so that I wouldn’t sin by carrying it
on the Sabbath. And on holy-days kohanim[1] blessed me
from inside the white caves of their prayer-shawls, with fingers
twisted like epileptics. I looked at them
and God didn’t thunder: and since then his thunder has grown
more and more remote and become a huge
silence…

God becoming a huge silence, een grote ijzige stilte, geen woord meer dat over zijn lippen komt, geen hand meer die wordt uitgestoken, ondanks ons uitkijken naar hem tot achter de horizont.
Na Steven Hawking van enkele dagen terug op Canvas, en zijn moment waarop de tijd ontstond of ontsprong, wat Georges Lemaître de Big Bang noemde, is het ook niet het moment van het ontstaan van God geweest of het ontstaan van de materialiteit van God – eigenlijk moeten hier misschien wel negenennegentig vraagtekens komen - ?
De mens en de poëzie van Yehuda Amichai, de spirituele geladenheid van zijn lang gedicht ’Travels of the last Benjamin of Tudela’. En dan vooral de grootheid van de mens in zijn conversatie met de ijzige stilte van God. De poëzie, het gesprek met Zijn stilte, onze wandeling in Zijn stilte. Niet de stilte van Saramago’s grafschrift die een negatieve stilte is, maar een stilte die een belofte inhoudt, een belofte waar we blijvend naar zoeken.
En Amicha:

Death is not sleep but gaping eyes, the whole body
Gaping with eyes since there is not enough space in the narrow world.

29-01-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

A fairy tale, but not as complicated as the ‘conte’ Rimbaud once wrote.

Just before I woke, I had a silly but lovely dream. I was in her car and we were driving on a one way road, through a dark wood, somewhere in the south of France, I think it was in Le Thoronet. A strange feeling was over me, as if there were a thousand flowers welcoming me, a feeling so overwhelming that I wished it would stay for ever.
My arm was on her shoulder and suddenly she stopped the car and we kissed. I felt her lips on mine, wet and o so tender. People were passing by and were looking at us. There was a house with the door wide open, and a man with a long white beard sat on the threshold, laughing at us.
The next moment, I was in her sea of softness and a feeling of great happiness came over me. She said something, but I don’t remember if she said, not to move or that it never ought to end. It was as I see it now, very surprising, but most of all, it was wonderful, a sensation I had never known before.

I met her the next day in a book shop. I was standing before a row of books with a small orange book in my hand, reading: ‘Time present and time past are always present in time future’, when all of a sudden she was next to me, holding my arm.

‘I dreamt of you yesterday morning, before awaking’, she said.
‘Oh’, he said.
‘Yes, we were driving in a car, on a small road in a dark wood, as dark and as wild as the wood in the Inferno, and when we stopped the car we kissed and afterwards’, she said ‘you were all over me, o so softly and so warm. It was heaven’, she said.
‘Yes’ he said, ‘and where you stopped there was a man with a beard laughing at us. I do know it. I dreamt the dream you dreamt, we were one and the same person for a long moment. I was you and you were me, a moment that lasted until now, reading what I read.
‘It has always been like that’ she said, 'since I saw you for the first time. We can’t be separated, anymore, nothing can ever stand between us’.
‘Nothing’, he said.
‘It’s a fairy tale” she said.
‘No’ he said, it is not, it is something that happens only once in a lifetime. I’ll have to ask Carl Gustav Jung or maybe I can look it up in one of his books’.
‘Do it’ she said; ‘but I am happy now and Jung can’t give me more happiness then I already have’.
‘You never know’ he said, ‘maybe it has a special meaning, Jung didn’t think of’.
‘Never mind’, she said, ‘I am happy now. I’ll keep it as it is now’.
‘Do it’ he said, ‘do it, lock it up for the rest of your days with a double turn of the key’.

The sound of his voice was changing when he felt that her happiness was slowly flowing into him.

‘What are you going to do about it?’ she asked.
‘I don’t know yet’, he said, ‘maybe I am going to tell it to the world’.
‘The world doesn’t mind’ she said, ‘tell it to God and his angels’.
‘Do you think so, will it keep us together as one and the same person’?
‘Just do it’, she said.

28-01-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik vraag me soms af hoe de dingen zullen zijn als ik er niet meer ben om te zien hoe ze zijn.

De tafel waaraan ik schrijf, de oude vulpen die ik bij Schrever kocht, de potloden, het zakboekje van bij Schleiper, ‘paper based on cotton rag with an addition of natural waste, fibres handmade according to a traditional organic process’, komende uit Amsterdam. Of dat ander handmade boekje uit Tibet met handgeschept papier waarin het zo heerlijk is om te tekenen, en dat ik kocht in de prachtige, bijna witte abdij van Montmajour, gelegen in het zuiden van Frankrijk niet zo ver van de molen waar Alphonse Daudet zijn brieven zou geschreven hebben. Om dan ook nog te vermelden een heel bijzonder boek met gouden couvert in een zwarte kaft waarin ik meer persoonlijke berichten heb neergezet.
Hoe zullen al die zaken zijn als ik er niet meer zal zijn?
Hoe mijn rekken boeken, hoe mijn manuscripten en geschriften allerlei; hoe al wat ik aanraakte met mijn handen, met mijn ogen, met mijn geest; hoe zal dit alles nog verder bestaan na mij, zegge in een wereld waarin mijn naam nog zal te horen zijn voor een tijdje, om daarna, als alle sporen die ik achterliet zullen uitgewist zijn, te vergaan met enkel nog een naam in een of ander officieel register?

En toch zal mijn heengaan een impact hebben op het verder verloop van de gebeurtenissen, een impact dat zich, naarmate de tijd verder schuift, vermenigvuldigen zal, en zal mijn passage op aarde niet onopgemerkt geweest zijn, zelfs indien er geen letter van wat ik schreef of tekende zou overblijven.
Want de echo van wat ik dacht, de echo van de geest in mij zal zich verspreiden, eerst over de meest nabije plaatsen en dan stilaan uitdeinen via, via, via, tot in de verste uithoeken van de aarde en daarna uitdeinen tot in de verste uithoeken van de Kosmos.

Is het correct als ik schrijf, niet van de aarde te zijn maar van de Geest in de Kosmos?

Een feit is zeker, ik zal niet de woorden achterlaten die werden aangebracht op de steen, geplaatst daar waar de urne met Saramago’s asse werd geplaatst in het hart van Lisboa[1], met zicht op de Taag:

‘Mais não subiu para as estrellas,
se a terra pertenecia’.

Maar hij steeg niet op naar de sterren,
tot de aarde behoorde hij.

[1] En el corazón de Lisboa, arropado (beschermd/bedekt) por la Casa dos Bicos (Bico= bek in Portugees), el emblémàtico edificio gótico de 1523 que el Ayuntamiento ha concedido a la Fundacion Saramago, y el rio Tajo. (El País 26.06.2010)

27-01-2015, 00:24 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ken niet meer, als dragend element in mijn leven, de sociale verwevenheid van velen. Mijn wereld, my mindscape, werd de wereld van de geest. Ik ben, vooral dan als ik schrijf, kosmisch gericht, ik voel me ingeschakeld in het kosmisch gebeuren. Ik neem eraan deel, zoals zij die Stonehenge gebouwd hebben eraan deelnamen, zoals de eerste kathedraalbouwers eraan deelnamen. Ik wil me kennen als een gotieker.
Vele eeuwen voor ons wist Ibn’Arabi dat de mens het doel, de reden, het waarom van het Universum. Wat betekent dat zonder de denkende, de van een levend geheugen voorziene mens, het gebeuren dat het Universum is, een gebeuren zou zijn zonder meer, zonder inhoud, zonder merg in de beenderen. Het is de zoekende mens die er betekenis aan geeft en van het Universum een gebeuren maakt.
Het is nog steeds wordende en in the mean time, is het wordende in de mens; onze kennis van het Universum neemt toe, zo wel naar buiten als naar binnen waar het zich situeert in de diepte, in het spirituele. Het doel van de mens, of de reden van zijn bestaan – maar ik moet dit reeds gezegd hebben - is het mysterieuze van dit gebeuren te ontcijferen en te zoeken naar de betekenis ervan.

Fysisch is hij een ingeschakeld in te evolutieproces zoals alle leven in plant en dier is ingeschakeld, maar hij is ook een functie, een werktuig, een maker en loopt aldus, uit eigen bewuste krachten, verder uit op de evolutielijn van het kosmische – of Damian Hirst deze lijn volgt met de schedel van ‘Adam’ te bekleden met diamanten is een andere zaak – maar al wat ik doe op het vlak van mijn schrijven en mijn tekenen (weinig nog) is het uitoefenen van de functie die ik heb als mens: bewust evolueren in de richting waarin het Universum evolueert, zijnde in de richting van een steeds dieper bewustzijn van onze gebondenheid die zich kenmerkt door een dieper binnendringen in het ‘In-Universum’, in ‘le dedans de l’Univers’.

Conoscete a ti mismo, zegt de Spanjaard. Ken u zelf en weet dat het Universum er is opdat jij er zou kunnen zijn, dat het kosmisch gebeuren er is omwille van jou en jij als mens, omcirkeld door dit gebeuren en deelachtig aan dit gebeuren.

Wat ik ben of wie ik ben, veel verschil maakt het niet, ik ben deelachtig.

26-01-2015, 00:13 geschreven door Ugo d'Oorde  

De woorden die ik hier opteken heb ik een titel meegegeven: ‘Geschriften’. Eigenlijk kon ‘Brieven’ ook, want ze zijn, in vele gevallen, gericht aan hen waarvan ik zeker weet dat ze me lezen, niet nu en dan, maar elke dag die komt en uitdooft in de nacht.
Het wordingsproces van een blog is soms heel kort, soms loopt het over uren en al deze blogs vloeien voort uit mijn destijds, op de dag van mijn 83^ste jaar, onvoorzichtig genomen beslissing het ‘Cuaderno’, of de Geschriften van José Saramago die verschenen onder de vorm van blogs, na te volgen.

Komt daarbij dat ik tv kijk, dat ik soms blijf hangen bij Canvas en me ook nog verdiepen wil in andere boeken, om niet te spreken over het opzoeken van bronnen voor teksten die ik in mijn hoofd draag. Wat tijdrovend is want als ik een boek open val ik op de met potlood onderlijnde passages, die me onvermijdelijk op andere ideeën brengen, zodat de reden waarom ik het boek heb opgezocht uitloopt op andere ideeën en andere op andere boeken. Het gevolg ervan is dat de onderwerpen die ik behandel ver uit elkaar liggen. Want er gebeurt heel wat, alleen al op het geestelijke vlak, op een etmaal.

Zo was er Alice Sommer Herz op 23 januari op Canvas. Ze speelde onder meer Sonate nr. 14 van Beethoven.

Haar kleed was rood,
bloedrood haar lippen,
haar vingers,
op de uiteinden omgebogen
als tentakels lang,
uit vroege tijden opgedoken
die klanken schreven
alsof het parels waren,
op een rode vloer uitgegoten,

of woorden die verhalen waren
van oude handen
op oude toetsen
die ze amper raakte
strelingen
van haar hart.
niets kon haar nog deren.

Meegesleept,
je zag het dansen
van haar vingers
meer dan dat je hoorde
wat ze speelde,
soms.

Maar de klanken
klaar als water uit een bron
gevloeid,
je zag hoe handen
over toetsen gleden
het wonder van bewegen
onophoudelijk
vreemd
getekend, de jaren.

Hoe oud ze was?

Haar antwoord
piano
elke dag muziek,
haar voedsel om te leven.

Zegde ze:
achtennegentig.

Je zat voor het scherm,
kijkend in dat gelaat van haar,
je zag haar spelen
betoverd door haar handen
en als ze sprak
bezworen door haar woorden:
muziek en natuur,
noemde ze
haar religie.

P.S.
Programma van Canvas: 'Everything is a present'. Alice Sommer Herz, was een jonge pianiste toen ze met haar zesjarig zoontje gedeporteerd werd naar het naziconcentratiekamp van Theresienstadt. Ze overleefde de verschrikkingen dankzij de muziek. Ze vertelt hierover en over het belang van de muziek in haar leven. 

25-01-2015, 08:09 geschreven door Ugo d'Oorde  

Er zijn van die dagen:
pijn is het woord
is van het heengaan
het woord,
tot in de aders,
tot in het gebeente,
pijn.

Hij ging,
de grote vriend,
in het gedwarrel
van wat stof dat nog overbleef,
hier het allerlaatste.

Met tromgeroffel
en uitslaande vleugels
hij, opstijgend,
zoals de farao
uit de lotusbloemen
naar Orion toe, wetend
dat nu komen zou,
het levende leven
van zijn eeuwigheid,
hij erin ondergedompeld,
erin vermengd,
osmose
met al wat is en komen zal.

Hij stierf omdat hij sterven wou,
omdat zijn oog niet zag
wat het altijd had gezien,
omdat zijn hand niet tekende
wat het altijd had getekend,
machteloos,
gelouterd en in stilte,
een boude man die ging.

Waar hij ook was,
in Moissac of in Fontenay,
in Luxor of in Parijs,
hij wist
in enkele lijnen
een wereld te verbazen
op een blad
en in te kleuren zoals hij het zag,
het kleine diep zijn ziel geraakt
geroerd
omwille van het grote
dat zijn adem was,
tot in zijn gebouwen.
Ik gedenk hem in mijn pijn.

Geen laatste woord gesproken,
een foto nog,
een gelaat dat blijven zal,
mijn pijn
vandaag en morgen.


P.S.
Jean Pierre Carels 1929-2015, architect, gaf nieuw leven aan de oude gebouwen van de Nationale Bank van België, gelegen in de Kuip van Gent. We waren vrienden, als broeders voor elkaar.

24-01-2015, 07:04 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik vertel te gekke dingen, enkel mijn trouwste lezers blijven over, de andere heb ik afgeschrikt, de boodschappen die ik breng hebben hen in de war gebracht of zijn hoegenaamd niet wat ze gewoon zijn te lezen. Ik schrijf in een vreemde wereld waarin ze zich niet thuis voelen en me dus niet wensen te volgen.

Draag ik een ander verhaal in mij?

Waag ik het, na Dante, mijn blog te gaan opbouwen in de vorm van een levensverhaal dat waardig is naar buiten te worden gebracht, een verhaal dat een aaneenschakeling is van droom en werkelijkheid, in elkaar vermengd, dat inventief is en autobiografisch?
Ik ben er eigenlijk al jaren mee bezig, maar het loopt in stukken en brokken in plaats van in afleveringen. Zo blijf ik schrijven wat me te binnenvalt om dan telkens terug te vallen op het thema dat van het leven is en van de dood.
Vervelend voor velen, waardevol voor mij. Maar, het is zo, ik heb moeite me er van te bevrijden en ik blijf me maar wentelen omheen deze twee begrippen. Ik kan er niet los van, wat ik beschamend vind - zoals ik schreef - alhoewel dit licht overdreven is, alhoewel dit een stap te ver is.
Wat me gelukkig maakt zoals ik nu aan het schrijven ben, is dat ik het gevoel heb dit mijn ganse leven te hebben gedaan en dat de type-tekst van twintig minuten schrijfwerk, in mij geankerd zit, dat ik er weinig moeite mee had in het verleden en even weinig de dag van vandaag. Al is het verschil met wat van vroeger was heel groot. Vroeger werd het bedolven na geschreven te zijn, nu wordt het onmiddellijk, warm van de pers, in de openbarheid gegooid. Vroeger was het enkel bestemd voor de oude boekenmarkt, nu komt het terecht bij enkele vrienden-lezers.

Ben ik er tevreden mee, verdienen mijn geschriften meer, staat er iemand op die zegt dat hij ze publiceren wil, dat ze een literaire waarde hebben en mogen opgenomen worden als waardevol voor de literatuur in Vlaanderen???

23-01-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Dit is wat ik je vandaag schrijf, waarde lezer, dit is wat ik je vandaag zeggen wil over die Ugo in mij die over Friedrich Schelling schreef dankzij François Cheng.
En om te weten hoe het boek van Cheng hem bereikte moet hij jaren terug, omdat alles met alles verweven is en ontmoetingen in het verleden, gevolgen kennen in het heden, zelfs al is het maar een e-mail die hem werd toegestuurd die hem nu naar Baudelaire verwijst – die hij zal opzoeken - en waarvan de nieuwe gevolgen, oorzaak zullen zijn van nieuwe gedachten die lijk wolken boven de velden en de bossen zullen oprijzen.Cheng is zo een wolk die blijft hangen, zoals Rainer Maria Rilke een wolk is die bleef hangen:

Meine gute Mutter,
seid stolz, ich trage die Fahne
seid ohne Sorge, ich trage die Fahne,
habt mich lieb: ich trage die Fahne –

Dann steckt er den Brief zu sich in den Waffenrock, an die heimliche Stelle, neben das Rosenblatt. Und denkt: Er wird bald duften davon…

En het verhaal van Rilke[1] eindigt met:

Der Waffenrock ist im Schlosse verbrannt, der Brief und das Rosenblatt einer fremden Frau.
Im nächsten Frühjahr (es kam traurig und kalt) ritt ein Kurier des Freiherrn von Pirovano langsam in Langenau ein. Dort hat er eine alte Frau weinen sehen.

Het boekje van Rilke, poëtisch meer dan prozaïsch, is een aan een schakeling van losse gebeurtenissen. Halve pagina’s vol geschreven en de rest van de pagina op te vullen in gedachten door de lezer zelf om tot de volgende halve pagina te komen. Meesterlijk, is het verhaal van ‘ der von Langenau’, een achttien jarige die als kornet (vaandrig) opgenomen wordt in het leger van Graf Spork, der Freiherr von Pirovano, en sneuvelt in zijn eerste gevecht tegen de Turken. Zijn lichaam wordt gevonden en zijn klederen, zijn ‘Waffenrock, verbrand.
Waarom ik deze Rilke aanhaalde is eenvoudig. Een schrijver vertelt niet alles in detail. Vele zaken moeten worden aangevuld in de verbeelding van de lezer. In het geval des cornets Christoph Rilke, weten we heel weinig, maar de wijze waarop het verhaal gebracht wordt is voldoende gedetailleerd opdat we een beeld zouden krijgen hoe de laatste dagen, de laatste uren, minuten, van die Rilke moeten geweest zijn.

Elke blog van mij is zo een verhaal. Het verhaal van een leven in flarden bijeen geschreven.

[1] Genomen uit ‘Die Weise von Liebe und Tod des Cornets Christoph Rilke, von Rainer Maria Rilke, Im Insel – Verlag zu Leipzig, 1947. (Rembrandt Boekhandel). Het is een tekst gezet in het Gotisch Duits. Een van de eerste boekjes in mijn bezit dat ik al die tijd zorgvuldig heb bewaard.

22-01-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde