Ik moet hier niet gaan schilderen

om uit te komen met een doek

dat op verre na niet zeggen zou

hoe het licht hier is en hoe het spel

van golven en hoe de wind.

Kan er amper, kan er amper

over schrijven, van uit mijn stille hoek,

er over schrijven om te suggereren

hoe ik overrompeld hier, met lichtfestijnen

in een draaikolk ben terecht gekomen

en hoog gelicht in aureolen.

Vergeet ik dan, de witte schittering

Ik, zwemmend in het licht.

Wat ik schreef houd ik verborgen

om dan leeg te zijn van woorden,

uitgedoofd, mijn stem in ademnood.

Vertel me dan hoe ik in je hart en nieren

over ben gekomen, vertederd

of overhoop gelezen, of slechts

resten van wat woorden, die bleven,

terwijl de zee, een zee van licht hier was.

Ik moet hier niet gaan schilderen

om uit te komen met een doek

vol feestelijke kleuren dat niet zeggen zou

hoe enig glorieus het licht
hier het wonder was,

het licht dat zingt tot in mijn vochtige ogen.

Amper in woorden kan het aangewezen

of ook niet, alleen in ons verbeelden,

en dan nog, omdat het niet te herhalen is,

lichtend licht van luchten en van wolken,

als symfonieën op het trillend vlak

van goud en zilver, het levend leven

in wat schamele woorden

ondergedompeld,

Ik kwam maar langs, maar even,

mijn woord gebogen, opgeraapt wat

waardevol, in witte schelpen neergezet.

Het laatste dat me overbleef.

14-11-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Neem de tijd,

houd hem opgesloten,

houd hem in je cellen

en laat hem niet meer gaan.

Houd de zon, de aarde,

houd de wind, de golf, het licht,

houd het geboren worden

en het sterven,

houd alles wat te houden is,

en neem de tijd,

gevangen.

Veel tijd

hebben we niet meer te gaan,

hem houden is belangrijk dus,

Zo, te schrijven en verlost te worden

woorden die nu opgestapeld

staan,

wachtend op de zegen

van de tijd

om ze vast te nagelen daarna.

voor een tijd.

13-11-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heb na het lezen - en herlezen - van Paul Auster’s gedichten[1] begrepen wat poëzie eigenlijk is. George Steiner zag het juist als hij schreef dat vandaag in poëzie het contract van het woord met de wereld verbroken is. Wat betekent dat poëzie het woord is en het beeld opgeroepen door het woord, maar dat het woord geen drager meer is van een filosofische gedachte.
Zo begrijp ik het toch en ondervind ik het in elk gedicht van Auster. Ik wou dit schrijven aan een groot dichter van bij ons - hij geeft geen teken van leven meer - ik wou hem zeggen dat de poëzie van Auster, echte en grote poëzie is, dat ik dankzij hem weet dat begrijpen minder belangrijk is dan geraakt te worden door de poëtische kracht van de woorden en deze te ondergaan als ik bijvoorbeeld lees:

And of each thing he has seen

he will speak

the blinding

enumeration of stones

even to the moment of death

as if for no other reason

than that he speaks

…

Sommige van zijn gedichten zijn maar een paar regels kort, maar zeer sterk poëtisch al weet ik niet waar zijn poëzie begint en waar ze eindigt. Maar het effect dat hij bekomt door de verwarrende verrassing van het woord is, zo lees ik het, grote poëzie. En in de vertaling naar het Spaans van Jordi Doce, wordt het poëtische karakter nog meer onderlijnd door de grotere klankrijkdom.

In de laatste gedichten die ik schreef onderging ik (ongewild) de invloed van Auster. IK heb wel niet zijn onbeperkte woordenschat, ik zou mijn Van Dale hier naast mij moeten hebben om de meest weinig gebruikte woorden op te zoeken en hiermee totaal nieuwe beelden te kunnen oproepen, beelden maar geen gedachten.

In de dagen die ik hier nog ben worden ze ingelogd. Wat de waarde ervan is weet ik niet, het is maar een pogen om wat literatuur te bereiken.

12-11-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Vandaag,

de zee mijn pelgrimsoord,

de plaats om naar te keren,

al gebeurt er zelden iets

dat waard is te vermelden,

maar toch mijn plaats,

mi sitio.

Uitgekeken over lucht

en water,

maar niets dat kwam,

geen meeuw, geen boot

geen ster die viel,
geen woord om op te tekenen

ook,

het hoefde niet,

ik was er maar om er te zijn,

wachtende

op niets dat komen kon.

Uitzonderlijk, vandaag

de zee een effen vlak,

een licht bewegen,
de wind, alhoewel onbestaande
zong een effenheid
in mij.

Zo had ik het graag.

11-11-2012, 00:09 geschreven door Ugo d'Oorde  

De Britse fysicus Peter Higgs heeft op 6 november, een voordracht gehouden in Barcelona. Hij was het die In 1964 het bestaan formuleerde van een boson dat zijn naam kreeg.

Hoe Peter Higgs het deeltje heeft ontdekt en hoe het voor het eerst, recentelijk op 4 juli, werd waargenomen in de CERN, Genève, vormde het onderwerp van zijn voordracht.

Het deeltje wist Higgs, verklaarde niet alles, maar het bestaan ervan opende de weg naar nieuwe belangrijke kennis over de kosmos. Maar de ‘higgsteria’ ontstaan omheen het deeltje na de ontdekking ervan had evenwel zijn leven totaal gewijzigd. Maar wat het deeltje zelf betrof verwierp hij de idee dat het deeltje ‘la partícula de Dios’ zou zijn, omdat hij geen verwarring stichten wou tussen theologie en wetenschap.

Voor mij blijft dit echter de hamvraag. Als ik verneem dat het dit Higgs’ deeltje is dat aan andere deeltjes hun massa geeft, heb ik geen angst verwarring te stichten tussen religie en wetenschap, voor mij liggen religie (theologie) en fysica in een zelfde domein, en als er sprake is van het verwerven van massa, betekent dit voor mij evenzeer het verwerven van kennis.

Als we dan wagen voorop te stellen dat er een eenheid (een ego) is in het Universum en dat er ‘iets’ moet zijn dat deze eenheid bewerkstelligt, dan geloof ik dat dit fameuze deeltje wel eens, een deeltje van dat IETS zou kunnen zijn, dat IETS dat ook een materiële vorm, hoe mini-minimaal ook,  hebben moet.

10-11-2012, 00:18 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik maak hier elke dag een foto

van het gedicht dat ik,

maar af te lezen heb in de golven,

woorden die er getekend staan

in licht en donker,

in zilver soms

simpel er getekend staan.

Hoe het kan dat golven

met woorden blijven komen

gejaagd om hier te zijn.

Mijn dagen er geopend en gesloten:

deze woorden tussenin geboren

en weer weggewaaid,

bladeren in de herfst,

zonovergoten.

Zo mijn bestaan hier is,

wat behoud ik ervan,

zal ik ooit weten of er betekenis

wordt aan gegeven,

later?

09-11-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Frans Sierens, de vader van Arne, bij leven een groot kenner van detective-verhalen en een verdienstelijk schrijver – hij was vele jaren mijn secretaris in de Bank te Gent – schonk me bij het verschijnen ervan, een exemplaar van zijn ‘Een zekere geur van Terpentijn’. Een boek waar niet meer over gesproken wordt dat wellicht nergens meer te vinden is behalve bij hen die het boek hebben gekocht.

Op de binnen-cover schreef hij in zijn zeer regelmatig handschrift, een tekst, die, zo luidde het toch, van Ernest Hemingway was.

Het was het verhaal van de kikker en de schorpioen. De schorpioen die een riviertje wou oversteken en aan de kikker vroeg of hij hem, op zijn rug, wou overbrengen. De kikker weigerde eerst, zeggende dat hij de schorpioen niet vertrouwde en dat hij vreesde, dat eens in het water, de schorpioen hem zou streken.

Maar de schorpioen zegde: ‘je moet niet bevreesd zijn, immers, als ik je zou steken dan zouden we allebei verdrinken’.

De kikker liet zich overtuigen en sprong in het water met de schorpioen op zijn rug. Maar halfweg het riviertje gebeurde het, de schorpioen stak de kikker met zijn dodelijke angel.

‘Waarom doe je dit?’ vroeg de kikker, toen hij aan het doodgaan was en ze beide naar onder gingen.

‘Het ligt in mijn natuur het te doen’ antwoordde de schorpioen.

Waarom dit verhaaltje of beter deze fabel?

Twee redenen: ten eerste: het verbaast me dit verhaal terug te vinden meer dan 20 jaar nadat ik het voor de eerste maal las en dan nog wel in het Spaans, naar aanleiding van een recensie van het boek van Edward O. Wilson, ‘La Conquista social de la Tierra’[1];
en ten tweede, even belangrijk, het is een verhaaltje, heel speciaal voor mijn lieve Margot in het verre Eeklo, die me onlangs een mail stuurde. Het is nu wel geen verhaal met een vrolijk einde, maar dan toch een verhaal om eens over na te denken (en te vertellen in de klas).

08-11-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Als ik hier schrijven blijf, tekst na tekst, gedicht na gedicht, hoe klein en hoe eenvoudig ook, voor wie is het dan als het niet is voor jou, voor mij, voor ons beiden.

Zoals het is vandaag, is het omdat schrijven mijn adem is, je kent hem wel, de echo van weleer mijn woorden.

Hier, veel ben ik niet, een stukje zee, een stukje golf hier aangespoeld. Meer is het niet, maar het volstaat eens het geschreven staat.

Zeg me hoe ik het vol kan houden elke dag hier terug te zijn en woorden de luchten in te sturen, half verdwaasd door de winden die hier jagen zonder op te houden.

Ik kan hier zijn en kijken naar de zee, niets meer dan dat, de zon in oog en nieren, de schittering dat het water is, voor de ogen.

Zijn en niets meer dan zijn, geen gedachten zijn, geen verwachten, geen bewegen ook, maar zitten blijven waar ik gisteren zat en zwijgen tot het avond wordt. 

Al ligt het niet in mijn aard, er kan geen woordje meer af vandaag.

07-11-2012, 00:20 geschreven door Ugo d'Oorde  

Op 4 november 1922 – ben dus enkele dagen te laat met mijn blog, kwestie van prioriteiten – ontdekten de arbeiders van Howard Carter, in de Vallei der Koningen een graf, dat na het openen ervan, de meest sensationele archeologische vondst aller tijden worden zou, het graf van Tutankamon. De schatten in het graf waren zo aanzienlijk en van een dergelijke aard dat de wet, wat betrof het behoud van de bij opgravingen gevonden voorwerpen, gewijzigd werd en dat de van dan af gevonden voorwerpen, eigendom werden van de Egyptische Staat.

De details van deze vondsten zijn voldoende gekend en werden regelmatig tentoongesteld. Maar na negentig jaar, dag op dag, blijven nog steeds de omstandigheden waarin de jonge farao, de dood vond, onopgelost. Wel werd uitgeklaard wie zijn vader was, en als we het septembernummer 2010 van National Geography Magazine, met als titel: ‘King Tut’s DNA, unlocking Family Secrets’ van de hand van Zahi Hawass, Egypt’s head archeologist, mogen geloven ook dat van zijn moeder.

Dit werd uitgemaakt aan de hand van de DNA-analyse van de mummie van Tutankamon en de analyses van tien andere mummies van wie vermoed werd dat ze leden waren van zijn nabije familie[1].

Onder de ongeïdentificeerde mummies bevond zich dit van een mannelijk persoon, gemerkt als KV55, waarvan men dacht dat het waarschijnlijk dit van Akhenaton zijn kon. Bij het nazien van de DNA’s was het team van onderzoekers: ‘able to establish with a probability of better than 99.99 % that Amenhotep III was the father of the individual in KV55, who was in turn the father of Tutankamon.

Verder kon aan de hand van de DNA van haar ouders, Yuya en Tuyu, het graf KV35EL (Elder Lady) geïdentificeerd worden als dit van koningin Tiye, de vrouw van Amenhotep III en bleek ook, dat KV55 de mummie was van haar zoon Akhenaton, vader van Tutankamon. En ook: ‘that Akhenaten had conceived a son with his own sister, the child would be known as Tutankamon.

Hiermede schijnt alles gezegd wat het artikel betreft, maar niet voor mij.

Het raadsel begint nu pas, want de DNA-analyse heeft wel uitgemaakt dat Tutankamon geboren is uit het huwelijk van Akhenaton en zijn zuster, beide kinderen van Amenhotep III en zijn vrouw Tiye, maar wat indien men de DNA-analyse, in plaats van deze van de zuster te nemen, deze van Tiye had genomen, ware men niet even goed, zo niet beter, tot de conclusie kunnen komen dat Tutankamon de zoon was van Akhenaton en zijn moeder Tiye. Deze laatsten, buiten hun weten gehuwd zijnde met elkaar?
Of,

Œdipus gehuwd met zijn moeder, Jocaste, en de oude Tiresias die uiteindelijk, na lang aandringen, aan Œdipus vertelt[2]:

Qu’il est de ses enfants et le père et le frère,

De la femme dont il naquit et le fils et l’époux

Et de la même femme tour à tour fécondée

De son père le meurtrier…

Ik zelf zou nooit deze vergelijking tussen Akhenaton en Œdipus hebben gemaakt ware er niet Immanuel Velikovsky geweest die op een schitterende wijze, volledig onafhankelijk van zijn andere werken, een soort van detective roman uit de Oudheid heeft gebracht met zijn Œdipus and Akhenaton[3], waarin hij hoopte te bewijzen dat de geschiedenis van Œdipus samenloopt met de geschiedenis van Akhenaton die zijn moeder huwde.

Het verhaal van Œdipus was trouwens al gekend door Homerus. En George Steiner in zijn Les Antigones[4] vermoedde sterk dat het Œdipus-verhaal een geschiedkundige ondergrond moet gehad hebben.

Ik heb destijds, in september 2010, een e-mail gericht aan het National Geographic Magazine, (ngsforum@ngm.com.), om hen hierop te wijzen en te vragen of de DNA van Tiye en Tutankamon ook niet kunnen laten vermoeden dat Tiye zijn moeder en niet de zuster van zijn vader, Akhenaton, was. Maar hierop kreeg ik  van N.G.M. enkel een ontvangstmelding, meer niet.

Eerlijkheidshalve moet ik hier aan toevoegen dat ik deze gegevens hier bij mij had op een memostick. Maar gezien de negentigjarige verjaring van de ontdekking op 4 november, ik deze hier heb willen herdenken.

Het ga je heel goed beste lezer, vooral als de Egyptische geschiedenis je belang inboezemt: ¡qué palabra!

06-11-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik blijf trachten elke dag mijn blog te brengen. Onlangs liep het bijna fout, door problemen met het Vodafone-internet hier werd een tekst die ik dacht te hebben ingelogd niet opgenomen door de computer van de ‘Blog-centrale’. Iets wat ik pas op het randje van de dag, even voor middernacht, heb ontdekt en nog precies op tijd heb kunnen rechtzetten.

Maar als ik tracht regelmatiger te zijn dan de ‘aanstoker’ van mijn blog, José Saramago, denk niet dat het een tijdverdrijf - een verschrikkelijk woord – is, het is een ongeluk ermee begonnen te zijn en een ongeluk er niet meer van weg te kunnen. En geloof niet dat ik mijn dag als geslaagd beschouw als ik mijn blog heb ingelogd, verre van. Het is me duidelijk, ik ben verslaafd aan mijn blog, and I hate it – al is het nog niet zo ver het komt eraan – ik laat heel wat zaken onafgewerkt liggen om prioriteit te geven aan mijn tekst die ik tijdig wil klaar hebben opdat hij vroeg in de morgen, voor dag en dauw zou kunnen gelezen worden, Anthony, mijn kleinzoon, leest me (soms) op een bepaalde plaats, heeft hij me eens toevertrouwd. Johan Daisne had op die plaats een kleine bibliotheek staan, andere houden er een collectie van Hergé’s op na.

Hier, ontstaat mijn tekst meestal aan zee, op mijn gewone plaats gezeten. Maar denk niet dat hij ontstaat in eenzaamheid. Lord Byron in zijn versregels waarop Paul V. – hij stuurt me van tijd tot tijd een woordje – me enkele dagen terug attent maakte, zegt het heel juist, eenzaamheid ken ik hier hoegenaamd niet, integendeel, ik voel me hier omgeven door allen die me lezen, of ik ze nu ken of niet.
Eenzaam zijn is heel wat anders, geloof me.

05-11-2012, 00:24 geschreven door Ugo d'Oorde  

Nergens een plaats – un sitio –

waar schrijven zo gemakkelijk is,

zelfs als het niet om te bewaren is,

wat woorden aan elkaar geregen;

zelfs als het niets zeggend is,

wat woorden in de wind geslagen,

dan toch te verzamelen als tekening

op een wit blad, dwars over de lijnen,

om aan te vullen later

en betekenis te geven,

met wat wortel en wat zaden,

wat wieren en wat schelpen 

en in te kaderen voor altijd,

onder glas.

Omdat jij het waart, naar hier gekomen

voor een korte tijd, te kort om er te wonen

overgeheveld

tot in de luchten,

van nu en van weleer.

Opgegaan in tekening,

met woorden vermengd:

oude man hier, jij jong terug,

en zee geworden.

04-11-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

‘El ser humano se dedica al arte para dar sentido a su vida’. Het menselijk wezen legt zich toe op  de kunst om zin te geven aan zijn leven.

Het zijn de woorden van Yasmina Khadran[1], een Algériaanse schrijver waarover ik hier gisteren las in mijn dagblad, wiens boeken in 43 talen werden vertaald maar waar ik nog nooit heb van gehoord. Echter volstaat het me als hij bevestigt, wat ik herhaaldelijk heb gezegd en geschreven over de mens en zijn hang naar de kunst om zin te geven aan zijn bestaan, 

Ik ontmoet hier in de pers of op TV, elke dag wel iemand die schrijver is en waar ik nog niets heb van gehoord alhoewel hij tientallen boeken heeft gepubliceerd. Er zijn er zelfs honderden die ik niet ken. En zo val ik vandaag op de veelschrijver, Felix Lope de Vega y Carpio (1562-1632) die zou beweerd hebben dat hij er 1.500 zou geschreven hebben, waarvan er 314 gekend zijn met er naast nog 42 geestelijke werken. Ik verneem ook dat Shakespeare (1564-1616), ook een veelschrijver, ‘maar’ 36 obras dramàticas schreef, 11 tragedias, 15 comedias y 10 obras históricas. Wat ook al zeer respectabel is. Maar Lope was als schrijver onuitputtelijk (inagotable), waarmee hij, volgens de legende, begon op tienjarige leeftijd[2]

Ik kom zo tot het besluit dat er in elk taalgebied, duizenden zijn die schrijven, die uren per dag bezig zijn om pagina’s te vullen. Van weinigen onder hen worden de werken gepubliceerd, maar dit belet niet dat velen blijven schrijven, die ziek zijn als ze niet schrijven. En hopen, ooit in de belangstelling te komen en gewaardeerd te worden.

Zoals er ook zijn die gewaardeerd zijn geweest, en ik denk aan de vader van een vriend, Robert Herberigs, ‘Prix de Rome’ als componist en daarna zelfs als toneelschrijver, en als schilder, die vandaag nog amper ter sprake komt, laat staan dat ‘Klara’ zich zou gewaardigen liederen of sonates van hem te programmeren. Ondanks de vele pogingen gedaan door zijn oudste, enig overblijvende zoon, Harold – hij heeft mijn ouderdom - die alles in het werk stelt om de naam van zijn vader levend te houden.

Dit is het lot dat elke kunstenaar wacht. Uitzonderingen hierop zijn legio Shakespeare, Molière, Corneille, Cervantes, Dante, Lope, en noem maar op. Maar, ik heb ook heel wat bewondering voor een zoon die blijft vechten voor het oeuvre gepresteerd door zijn vader, en alles in het werk stelt opdat hem de eer zou bewezen worden die hij verdient te krijgen.

03-11-2012, 00:01 geschreven door Ugo d'Oorde  

                    To sit on a rock,

                    there is no solitude,

                    but in the crowd of men. (Lord Byron)

Op de hoogste rots gezeten,

niet eenmaal, maar elke dag,

het gezelschap opgezocht

van wind en water waar ik

me spiritueel vinden kan,

mijn geest een meeuw,

zwevend,

vol mijn handen

met woorden die hangen blijven

om geplukt te worden

op hoogdagen van poëzie.

Op de hoogste rots gezeten

de wereld over mij geborgen,
eenzaamheid die ik hier niet ken

omdat alles hier te beleven is
te grijpen om te begrijpen

hoe vol het leven is

in de grootste van de winden

hier.

Dit ogenblik, mijn vriend, zo optimaal, zo uitzonderlijk. Hier schrijf je in een ruk pagina’s vol om later te herlezen en uit te schrijven, als je de tijd nog vindt. Maar of het nu gebeurt of niet, het is zonder belang. Essentieel is het schrijven zelf, het projecteren van je woorden op het blad van de lucht, hoog boven de golven.

Golf die mijn gezel hier is,

mij toe genegen,

mij toe gesproken in letters

zonder woorden:

Dit ogenblik,

zo optimaal bewust, jij deel ervan

met al je leden,

in dialoog met alle elementen

om totaal dit ogenblik zelf te zijn

en niets meer,

nada màs

dan jij op deze rots alhier

dit nu van het nu-ogenblik[1].

Al wat is omheen jou, op te lossen in jou, in je gedachten tot diep in je herinneren, diep in je ‘zijn’: zee en luchten en golfbeweging, de lijn van de horizont, boten en meeuwen, palmbomen met vrucht of niet, struiken verdord of nog in bloei, schelpen tot waar de zee ooit kwam, resten van muren waar terrastuinen waren, olijfbomen van vele jaren, Al wat hier is in jou op te nemen, met jou te versmelten.

Maar vergeet de rest, vergeet wat hier niet is, Vergeet zelfs dat jij hier bent.

Want als je hier de dingen ziet

dan is het maar voor een tijd,

terwijl al wat hier genoemd kan worden,

blijven zal, van ogenblik tot ogenblik,

nog lang.

Maar dit nu van al wat is

zal nu blijven als je hier ooit keren zult

bij leven
of meegenomen.

Zo, mijn vriend, aan zee de vreemdste dingen in een ruk geschreven, en thuis gekomen alles opgeraapt en uitgeschreven in woorden die te lezen staan, daarom nog niet te begrijpen – ik ook heb er moeite mee – maar grote momenten die het waren, of het nu proza is of poëzie of een mengeling van beide, het deert me niet, het staat geschreven, het wordt de wereld ingestuurd.

Het is een product van voormiddag-momenten, de zee mijn inspiratiebron, mijn toevlucht en mijn zegen, mijn mis van alle dagen, mijn morgen en mijn avond, mijn Orion en Sirius.

Als ik stoppen zal, vandaag of morgen, het allerlaatste woord plots afgebroken, of wie weet, een laatste punt gezet, wijselijk door een cirkeltje omgeven, mijn vriend, gedenk me dan.

02-11-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

In ‘Dokter Zhivago’, het boek dat ik las in Engelse vertaling – het boek bleef aldus geschreven in een vreemde taal  zodat er een floers bleef hangen over de woorden en over de scherpte van hun betekenis - schrijft Pasternak  na zijn passage over de dood van Anna, de moeder van Tonya :

‘In answer to the desolation brought by death… He realised more vividly than ever before, that art has two constant, two unending preoccupations, it is always meditating upon death and it is always thereby creating life.

Allen tasten we de aanwezigheid af van de dood in het leven. We blijven zoeken naar de betekenis ervan om nader te komen tot de zin van het leven, en het is me duidelijk dat Pasternak gelijk heeft als hij schrijft dat de aanwezigheid van de dood in het leven de voedingsbodem is van de kunst die nieuw leven creëert. 

En Christopher Fry in zijn stuk: ‘The dark is light enough’, laat zijn hoofdpersoon, Countess Romarin zeggen tot haar butler: ‘ Protect me from a body without death,  Death is part of life. It is included in the terms of the contract by which we take over the lease of our living’.

Er is hier niets aan toe te voegen want wat zou een leven zijn zonder de dood die op ons wacht.

En Christopher Fry vond ik terug in de kathedraal van Chichester - het was in november 1977 - waar ik een kopie te koop vond van de ‘Lecture on death’, die hij er gehouden had. En hierin die mooie beloftevolle zin: 

We know the days are all directed towards the mountain range and the mystery beyond it . That knowledge may be called the shadow we move in, but there is no shadow without light.

Alle woorden zijn goed om de dood te omschrijven, zonder ooit een stap dichter te komen. Hij is de inleiding tot het creatieve waarmede we hem overstijgen, het enige middel in ons bezit om hem te laten waar hij schuil gaat, achter de dingen. En waar George Steiner de idee haalde dat, zoals hij schreef: ‘la mort, je sais, sera chose intéressante’ blijft me een raadsel.

Maar vandaag, hier in het zuiden van Spanje, in de zon gezeten, gedenk ik vader en moeder, gedenk ik mijn broer Daniël, grootmoeders en grootvaders, ooms en tantes, neven en nichten, gedenk ik de vele vrienden en kennissen die gingen. 

En Mahler: Du, Mensch, wie lange lebst denn du?

01-11-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Deze morgen : ‘Das Lied von der Erde’ op Radio Classica, Radio Nacional d’España (FM. 88.60).

Mahler die ik ontdekte toen ik twintig was. Niet zo maar opdat ik het hier niet vermelden zou, maar ik leerde hem kennen via een goede vriend, een collega in de Bank die een fan was van Mahler – in de jaren vijftig was Mahler niet zo gekend in Vlaanderen, wel in Nederland - hij woonde in Kapellen, op een paar huizen van de Nederlandse grens, zijn naam was een naam om niet te vergeten: Leonard Hoendervangers. Elke dag nam hij de trein die hem via Antwerpen in Brussel bracht. Hij verliet ons en moet nu verblijven in het land Arcadia bij de grote componisten, als bij de grote schrijvers.

Omwille van zijn ruime kennis wat klassieke muziek, opera en Engelstalige literatuur betreft, kon hem geen andere plaats worden toegekend. Destijds was er ooit een quiz op de BRT, ‘Honderdduizend of niets’. Hij geraakte tot in de finale maar daar ging het mis met een stem die hij herkennen moest.

Hij was het die me Mahler leerde kennen, hij was het die me ‘Das Lied von der Erde’, die me ‘Kindertotenlieder’, die me ‘Das Lied eines fahrenden Gesellen’ heeft leren beluisteren. Kosmische muziek van de grote Mahler, muziek om nooit te vergeten. Mahler in mij gebrand, gerijpt en regelmatig beluisterd - ook hier in Spanje heeft hij succes op de radio.

Aan iedereen sprak ik over mijn liefde voor Mahler, noemde hem toen wellicht de grootste onder de groten, nadien, en met het ouder worden, is het Beethoven geworden. Ik sprak over hem met zoveel vuur dat ik op een morgen, de met de hand geschreven versie van de woorden van Das Lied  in de handen kreeg van een meisje, met links, schuin boven op het blad: ‘Life could be a dream’.

Ik bezit nog steeds die tekst geschreven op grote bladen minister papier. Mahler is gebleven, zijn Lieder en zijn Symfonieën, het meisje niet, wat niet betekent dat ik niet meer, op ogenblikken zoals deze, aan haar zou denken. Maar mijn blog zal ze wel niet lezen.

Eens, in een kerk in Leuven hoorde ik, met tranen in de ogen, de uitvoering van zijn ‘Lied von der Erde’. Het applaus achteraf was duidelijk, niet voor de uitvoerders, maar in de eerste plaats voor Mahler zelf  bestemd, zo voelde ik het toch.

Zo Gustave Mahler, in zijn laatste deel: der Abschied:

Das Firmament blaut ewig,

und die Erde wird lange fest stehen

und aufblühen im Lenz. 

Du, Mensch, wie lange lebst denn du?

31-10-2012, 06:33 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je vergeet heel wat in dit leven, je vergeet zelfs, zegt Jorge Luis Borges in een gedicht, wat er is van een gedroogd viooltje dat je terugvindt in een boek:

‘Nota’s die ik niet meer lezen zal de weinige dagen die me nog resten… Een boek en tussen de bladen ervan een gedroogd viooltje, een moment in een namiddag om zonder twijfel nooit te vergeten en toch vergeten’[1].

Maar je vergeet niet zo gemakkelijk de vrienden van vroeger die een groot impact hebben gehad op je geestelijke vorming: een Jan De Win die vroeg de Bank verliet voor het Rekenhof maar je ‘Elias of het Gevecht met de Nachtegalen’ van Maurice Gilliams heeft leren kennen, een boek dat je bent blijven lezen; een Jacques Roelandts en een gesprek met hem, in een chalet in de bergen, een avond onder de sterren, toen hij me sprak over zijn metafysische visie op Jezus; Michel Jamar die een Brandenburgs concerto van Bach liep te neuriën als ik met hem, na het middagmaal, op het dak van de Bank, op en neer wandelde en hij me tussendoor sprak over Robert Musil en ‘Der Mann ohne Eigenschaften’; een Marcel Demaret die mijn ‘goeroe’ werd wat de boeddhistische leer betrof, voor een tijdje dan toch.

Ik kan er vele anderen noemen die een grote invloed hebben gehad op mijn vorming, tenminste zo er sprake is van een vorming, maar eigenlijk wist ik niet zo veel toen ik als achttienjarige in de Bank binnenkwam.

De Bank, mijn werkterrein, heeft me niet alleen professioneel maar ook spiritueel gevormd. Heeft er zeker ruim toe bijgedragen, dankzij de velen die ik er leerde kennen en die vrienden werden, dat ik werd wie ik ben, een man met een blog.
In feite, als ik er over nadenk, is het omdat ik hen op deze wijze hoopte te kunnen bereiken dat ik met een blog begonnen ben – ik schreef dit reeds bij een vorige gelegenheid – echter, na al die  blogs die ik de wereld heb ingestuurd is er maar één onder hen die is opgedaagd, Paul Génie. Die ik hier met deze woorden een warme groet breng.

Ondertussen, werd de blog een deel van mij.

30-10-2012, 22:57 geschreven door Ugo d'Oorde  

Na de publicatie van het verzameld dichtwerk van Paul Auster zijn nu ook, in Spaanse vertaling naast de originele tekst, de verzamelde gedichten verschenen van Michel Houellebecq. En ook de schrijver van ‘La Carte et le Territoire’ beweert, zoals Auster, dat zijn gedichten het beste zijn van wat hij ooit geschreven heeft. Maar Ik denk niet dat ik me ditmaal ga laten verleiden om 22,90 € uit te geven voor Houellebecq’s gedichten. Auster’s Poesía completa is al een zorg.

En wel om twee redenen, een eerste omwille van de moeilijkheidsgraad ervan, het is een poëzie om te lezen en te herlezen om te ontcijferen om er iets van te begrijpen – misschien is er zelfs niets te begrijpen - en ten tweede, geraak ik overtuigd dat ik met mijn opvatting over poëzie, op een verkeerd spoor ben terecht gekomen en dat poëzie een spel is van woorden en niet van gedachten. Het woord zelf is de poëzie en het is uit het woord dat de poëzie ontstaat. De vertaler van Auster haalt in zijn voorwoord een idee aan van George Steiner: ‘el contrato entre palabre y mundo se ha rotto’. Het woord is niet de wereld en de wereld niet meer het woord, de band tussen beide is verbroken.

In de gedichten van Auster is het woord de factor van de poëzie. Als ik Auster lees vrees ik dat hij gelijk heeft, zijn poëzie is niet wat ik dacht dat poëzie was.

Als ik er het artikel in El País (27.10) bijhaal dan ben ik niet de enige die het moeilijk heeft met de poëzie van Auster en Houellebecq. Vooral het mediatieke er omheen stoort Carlos Boyero. Ik zal maar niet hernemen wat hij zegt over Houellebecq en zijn liefde voor de whisky, maar hij vindt dat hij heel wat meer genoegens en emoties vindt in de poëzie van de grote dichters als Fernando Pessoa (ken ik), Cesar Valejo (ken ik niet), Claudio Rodriguez (ken ik evenmin), ‘gente eternos transmisores de emoción’. 

29-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heb geen boeken meegebracht om hier te lezen op het strand of op de rotsen, ben zelf boek genoeg om me, na een gedicht geschreven, goed te voelen en het te gaan herlezen alsof het nog beter kon. En al gebeurt hier weinig toch is elke dag de zee een andere zee.

Dit is het leven hier, bezig zijn, gestadig, vernemen wat het leven is, wat de wind hier is, wat de luchten zijn; denken en schrijven en herschrijven. En wat je schrijft tracht je op te bouwen, in elkaar vervlochten, zoals de cellen in blad en bloem en vrucht.

Het geluid van de wereld is dan lijk het ruisen van de wind in de palmbomen, lijk het geluid van de branding in de golven, veel meer wordt het niet en ik kom in een geestelijke ruimte waarin ik met mijn gedachten vrij bewegen kan en zoeken kan in te gaan op wat achter de dingen is. Dit is het domein waar ik nergens ben en overal, niet tijd gebonden, niet onderworpen aan regels.

Zo wil ik het boek dat ik van in mijn jeugd in gedachten aan het schrijven ben, maar waarvan ik amper een jota op papier heb gezet.

28-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Deze morgen, vroeg genoeg ‘pour ne pas rater ma vie’, op het laken van de lucht, het winter sterrenbeeld van Orion. En in de verlenging van de gordel van Orion, Sirius, de Sothis ster, waaraan de huidige chronologie van Egypte werd opgehangen, een geschiedenis die ik wel eens vertellen zal - bij kaarslicht en open haard - als het me nog toegelaten wordt.

Maar Sirius, de helderste onder de sterren – ze had ook het hart gestolen van de jonge dichteres, Alice Nahon – draagt een bijzondere betekenis voor mij. Ze herinnert me aan een Joods-Russische- Amerikaanse interdisciplinaire schrijver, wier naam voor velen een vloek is – omdat ze hem nooit ‘zelf’ hebben gelezen -  Immanuel Velikovsky, totaal vergeten nu, wier werken me jaren lang hebben bezig gehouden. Alles was Velikovsky in die tijd, eigenlijk te gek om waar te zijn zul je zeggen, maar het was.

Het is met hem dat ik, hem volgend, jaren gewandeld heb doorheen het Oude Testament, dat ik de Egyptische Geschiedenis heb doorlopen en deze van de Zeevolkeren. Het is hij die heel wat wist – of meende te weten - over de planeten, Jupiter, Mars en vooral Venus. Het is hij die getracht heeft te bewijzen dat de fameuze koningin van Sheba niemand minder was dan Koningin Hathsepsut. En het allerbelangrijkste dat hij mij heeft bijgebracht is het feit dat de tien plagen van Egypte geen plagen van God waren maar de gevolgen van een zware catastrofe die ongeveer 1500 jaar v.Chr. Egypte heeft  geteisterd.

het is ook de reden waarom ik Sirius-Sothis behandel met respect. En dit is het belangrijkste dat ik te vermelden heb van wat de wind me bracht vandaag of de meeuwen. Al gebeurt er elke dag heel wat, dat echter geen woorden waardig wordt geacht.

De rotsen hier zijn dood gebloeid, nog wat verdroogde bloemen, lijk dorre gedichten, nog wat zaden hier en daar, uitgezaaid over wat spleten in van ouderdom  wit gewaaide rotsen.

Vandaag nadert vlugger dan gisteren het avonduur, de eerste ster is er nog niet en ook voor Sirius is het nog wat wachten. Maar komen doen Orion en Sirius zeker, ze zijn niet zoals de zeemeermin.

Niet elke dag is de zee een vruchtbare akker voor de woorden die ik schrijf.

27-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het was verkeerd te denken
dat de zee was zoals ik dacht dat ze was,

toen ik hier kwam de eerste dag.

Was totaal vergeten

dat de zee als een geliefde was.

Dat ik haar stem vergeten was,

haar tongval en haar glinsterogen,

En toen ik haar omhelsde, ingetogen,

hoe ze toen oneindig was.

En ze me verwachtte,

verwachtte me terug te zien

al had ik slechts wat schaduw nagelaten,

maar geen teken om naar uit te zien.

Maar van haar, was ik vooral

in mijn gelaat, de koelte van de wind
vergeten, voller dan de dorre woorden

die ik dromend opgetekend had,

op avonden met Orion

of morgens met de koekoeksroep.
 

Maar me nooit had ingebeeld

hoe haar streling was,

hoe haar immens bewegen

in het licht van oktober was.

Was totaal  vergeten hoe de zee

hier was en hoe het was om hier te zijn,

gelouterd van al wat vroeger was,

en hoe het kon, ik, opnieuw geboren.

26-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde