|
xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
In Dokter
Zhivago, het boek dat ik las in Engelse vertaling het boek bleef aldus
geschreven in een vreemde taal zodat er
een floers bleef hangen over de woorden en over de scherpte van hun betekenis -
schrijft Pasternak na zijn passage over de dood van Anna, de moeder van
Tonya :
In answer to the desolation brought by death
He realised more vividly than ever before, that art has two constant, two
unending preoccupations, it is always meditating upon death and it is always
thereby creating life.
Allen tasten we de aanwezigheid af van de dood in
het leven. We blijven zoeken naar de betekenis ervan om nader te komen tot de
zin van het leven, en het is me duidelijk dat Pasternak gelijk heeft als hij
schrijft dat de aanwezigheid van de dood in het leven de voedingsbodem is van
de kunst die nieuw leven creëert.
En Christopher Fry in zijn
stuk: The dark is light enough, laat zijn hoofdpersoon, Countess Romarin
zeggen tot haar butler: Protect me from
a body without death, Death is part of
life. It is included in the terms of the contract by which we take over the
lease of our living.
Er is hier niets aan toe te
voegen want wat zou een leven zijn zonder de dood die op ons wacht.
En Christopher Fry vond ik
terug in de kathedraal van Chichester - het was in november 1977 - waar ik een
kopie te koop vond van de Lecture on
death, die hij er gehouden had. En
hierin die mooie beloftevolle zin:
We know the days are all directed towards the
mountain range and the mystery beyond it . That knowledge may be called
the shadow we move in, but there is no shadow without light.
Alle woorden zijn goed om
de dood te omschrijven, zonder ooit een stap dichter te komen. Hij is de
inleiding tot het creatieve waarmede we hem overstijgen, het enige middel in
ons bezit om hem te laten waar hij schuil gaat, achter de dingen. En waar George Steiner de
idee haalde dat, zoals hij schreef: la
mort, je sais, sera chose intéressante blijft me een raadsel.
Maar vandaag, hier in het
zuiden van Spanje, in de zon gezeten, gedenk ik vader en moeder, gedenk ik mijn
broer Daniël, grootmoeders en grootvaders, ooms en tantes, neven en nichten,
gedenk ik de vele vrienden en kennissen die gingen.
En Mahler: Du, Mensch, wie lange lebst denn du?
|
