Er is dan toch iemand die vermoedt waar mijn doopvont ‘Letteren’ stond. Hij schrijft me overvloedig en ik neem er de essentie uit:

‘Enkele dagen geleden las ik een blog die je tien jaar geleden schreef. Toen zei ik dat je nog steeds over hetzelfde blijft schrijven maar... steeds anders, Tot vandaag gebeurt dit: steeds over hetzelfde en toch... steeds anders, diepzinniger, leerzamer, mooier, verfijnder... Gedurende die vele jaren heb je een eigen stijl gecreëerd: jouw stijl die niemand anders ‘eigen’ is. Ik kan het niet verklaren: wanneer ik denk aan jou, denk ik spontaan ook aan Maurice Gilliams, ‘de Prins der Vlaamse/Nederlandse Letteren’.  Vaak denk ik dan ook aan ‘Elias, of het gevecht met de nachtegalen’, aan ‘Karel of het gevecht met zijn Geest, zijn Hart en zijn Taal’.

Hij voegt er tussen haakjes nog aan toe:

‘Bijzonder veel plezier bezorg je me met je eigen en ‘eigen-aardige’, speciale, syntactische constructies.’. Waar ik, dan niet bewust van ben.

Als literair hoogstaande, heeft hij één zaak correct gezien: ik ben gevormd door Maurice Gilliams, hij is van in den beginne mijn voorbeeld geweest. Vóór hem schreef ik al enkele gedichtjes, tot op een dag, een collega van toen in de Bank, Jan De Win, me sprak over het wondere boek van Maurice Gilliams, over Elias en Aloysius en hun - of zijn? - gevecht met de nachtegalen.

Ik zegde het al, Francis Jammes spreekt over de Poëzie, ‘qu’elle a gâtée sa vie’, maar Gilliams heeft het tegengestelde gedaan, hij heeft mijn manier van schrijven gevormd, verrijkt, bevestigd, verpersoonlijkt, een ‘eigen aard’ gegeven.

Ik heb me ervan min of meer kunnen bevrijden nadat ik, op een heel bijzondere wijze - een hand op mijn arm - de poëzie van T.S. Eliot heb leren kennen. Van dan af, ben ik een mix geweest van beide. Er kan wel een Pasternak worden aan toegevoegd en nog een paar andere schrijvers, maar, Gilliams en Eliot steken er ruim boven uit. Ze hebben me dermate gevormd dat ik mezelf terugvind in hen.

Van Gilliams weet ik dat hij gepoogd heeft een vervolg te schrijven op zijn Elias, een ‘Aloysius’, maar dit boek is uit de omloop verdwenen. Het komt zelfs niet voor in zijn ‘Vita Brevis’, zijn verzameld werk. Hij zal er niet tevreden over geweest zijn en zo ken ik hem, zoekend naar de perfectie, waarin ik hem tracht te volgen.

Zijn Elias is voor mij een meesterwerk, en is dit voor velen. Zoals ‘Four Quartets’ van T.S. Eliot voor velen uitzonderlijke poëzie is; ze was het zelfs voor de Adhemar van Marc Sleen. Ik durf zelfs zeggen dat wat mijn gedichten betreft deze bijna allemaal getint zijn door Eliot.

Of, hoe we bestaan: ik heb een goede vriend die schildert, zijn werk is getint door het werk van, Maurits Van Saene. Hij kan of wil er zich niet van losmaken evenmin als ik me zou willen bevrijden van Gilliams of Eliot. We zitten beiden in een keurslijf en denken er zelfs niet (meer) aan. Waarom zouden we, we zijn allen de leerling van wie ons is voorgegaan, we wandelen allemaal in een of ander voetspoor in de eindeloze vlakte die van de kunst is, van om het even dewelke, tot deze van het boogschieten!

17-04-2020, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je wilt vooral niet ontgoochelen en de dag van eergisteren was een dag van tegenslag in te vele zaken, die een oplossing vergden; in méér gedragen door de gestalte van de paus in een lege St-Pieterskerk, omkleed met het coronavirus. Je twijfelde toen of het virus niet een reactie van de Kosmos was.

Vandaag is er nog de echo van wat je gisteren nog bezighield. Zo radicaal ongewoon het was, maar je wilt vooral niet ontgoochelen: want Intussen bloeit in alle geweld de kerselaar: een witte wolk in de schemer vóór het licht er is. En met het gezang van de meesjes in de tuin, het licht schuift stilaan binnen, ‘like a guilded Pavlova’, schrijft Ezra Pound in één van zijn gedichten.

Op deze wijze heeft zich vandaag de dag geopend op mij. Niet anders dan de vorige dagen, maar toch verschillend omwille van al wat ondertussen geweest is. Herinneringen die zich hebben gestapeld ergens. Hoe ze gestapeld staan weet ik niet, maar ze zijn er en ze blijven er. Ik kan er ten allen tijde beroep op doen. Ik kan ze kneden, ik kan ze tonen in een ander licht, in een ander kader, zelfs, tot ze niet meer zijn wat ze oorspronkelijk waren. Ik heers erover tot op een bepaald punt, tot zij gaan heersen over mij en ik ergens schuil moet gaan om ze niet meer verder te ondergaan.

Het wondere is dat ik ze uitschrijven kan tot in het verste detail ervan, tot in de diepste gevoelens ervan, wat dan soms, niet altijd, als een doffe pijn wordt ervaren, niet omwille van wat ze waren, maar om het onherroepelijk voorbij zijn ervan. En hoe verder af in de tijd hoe dieper de dofheid. Maar dat weten jullie ook.

Ja, vanwaar die bezetenheid te schrijven al wat ik denk; waarom me elke dag uitdagen om het te doen? Weet ik het of weet ik het niet? Het is een automatisme geworden, een misvorming, een abnormaliteit die zich vastgehecht heeft in mijn doen en laten, lijk een opstaan, lijk een slapen gaan, lijk een boek dat ik neem om het maar even vast te houden, wat me ook dagelijks overkomt.

En ook waarom moet ik dit hier schrijven, waarom volstaat het niet het te doen en het te verzwijgen, want wat heb je eraan het te weten dat ik het doe, dat ik Herrigel heb liggen naast mij en dat ik er gisteren in las dat hij in zijn tweede jaar leerschool begon te begrijpen dat de kunst van het boogschieten niet de kunst is om het doel te raken, maar dat het een oefening was, aldus de meester: ‘to attune the mind to the Unconsciousness.’ Je zoektocht naar het er ‘onbewust-zijn’.

‘By letting go of yourself, leaving yourself and everything yours behind you so decisively that nothing more is left of you but a purposeless tension’.

Jij, nog amper een doelloze spanning zijnde, die de boog opspant, de pijl plaatst en van uit het onbewuste dat je nog bent, de pijl laat gaan. De kunst van het boogschieten voor de Japanner is dus niet de kunst het doel te raken, het is zich zelf vergeten: ‘so that fundamentally the marksman aims at himself and may even succeed in hitting himself.

En dan, lees ik bij Eugen Herrigel: ‘comes the supreme and ultimate miracle: art becomes ‘artless’, shooting becomes not-shooting, a shooting without bow and arrow, the teacher becomes a pupil again, the Master a beginner, the end a beginning, and the beginning perfection.

We hebben wellicht een gans leven nodig om tot een dergelijke toestand te komen: handelen alsof we als eigenheid, als individu, niet bestaan is aan ons, westerling niet gegeven, wat niet belet na te gaan hoe dit zou kunnen. In deze tijden en ook in andere tijden. ‘Zen in the Art of Archery[1],’ is een waardevol boekje, een korte novelle van een honderdtal pagina’s, uitgebracht in 1953. Het is geen ontspanning, verre van, maar het is een verademing, een leerschool om zich los te wrikken ogenblikken lang van al wat we kennen en bezitten, het is een wereld van de (Japanse) geest.

Een andere wijze van zijn of, van 'niet-zijn'.

[1] First published in 1953 by Routledge & Kegan Paul Ltd, London. Translated from the German by R. F. C. Hull, reprinted 1956, 59,64,68. First published as a paperback 1972. Reprinted 1975, 76,79 and 82.

16-04-2020, 11:36 geschreven door Ugo d'Oorde  

'The hand that guides the brush has already caught and executed what floated before the mind at the same moment as the mind began to form it, and in the end the pupil no longer knows which of the two – mind or hand – was responsible for the work.'

Eugen Herrigel: ‘Zen in the Art of Archery’,

Zo gaat het ook met het schrijven, zo gaat het met elke creatie, elke bezigheid: een eerste aanzet, een vleugje en het loopt uit, een bron die ontstaat, zo maar, en het water dat vloeien gaat, druppelsgewijs eerst, daarna voluit, zonder ophouden. Eigenlijk onbewust , je weet het niet, maar het is er.

Het is nadien pas dat de verwondering komt, gedaan te hebben wat je werd ingegeven, nooit wetende van waar het kwam, een zengebeuren dat geen begin kende en evenmin een einde. Maar toch plaats vond, tussenin, ergens, verder nog dat het land van ons verbeelden waar iemand voor jou het heeft opgepikt om het in je hand te leggen; de hand die achterlaat in woorden wat niet was. Of het zuivere beeld dat zen is, het ontastbare van het zijn naar het niet zijn toe.

Of hoe omschrijf ik dit, hoe zeg ik wat niet te zeggen is. Een lang gedicht had het moeten worden, een nietszeggend gedicht vertellend wat niet van het begin is en niet wat het einde is, maar dan toch alleszeggend wat is van tussenin maar nog niet geweten is als je eraan begint, en gedaan is voor het einde ervan, uitsluitend alle gevoelens om enkel zen te zijn, het onuitgesprokene van het nog niet zijnde, het zelfs nog niet verwachte. En toch hopen dat het komen zal.

Soms zelfs, ben je erover verbijsterd als je ophoudt voor een tijdje, een ademtocht lang, om te zien wat je achteloos aan het schrijven waart, om te zien wat je verteld hebt, zonder er te hebben aan gedacht, zelfs niet hebben geweten dat zo vlug de woorden komen konden, de hand als verlenging van de geest die de letters vormt zoals ze komen en worden neergezet pas dan betekenis hebbend. Want je durft er niets aan wijzigen, er niet meer aan raken, een kasteel  met speelkaarten gemaakt. Ook ze zijn niet meer van jou, ze waren nimmer van jou en je weet het. Je weet het telkenmale als je schrijven gaat, als je je bevindt in een zone waar je nu en dan eens komt, maar eens je er bent, je, je laat gaan alsof je het leven weg schreef uit jou om wat verder, leeg, totaal leeg neer te gaan om niet meer op te staan.

Wie ben je dan, hoe hebt je gefunctioneerd, in wiens geest ben je terechtgekomen die je geleid heeft naar de plaats waar je bent aangekomen? Gerustgesteld dat het nog kon, zoals je het vroeger kon, een op hol geslagen verbeelding waar je geen vat wilt op hebben, die geen luchten zijn van het niets, maar van de volheid van vele gedachten die in elkaar verslingerd liggen en uiteengerafeld moeten worden zonder oog te hebben welke betekenis er aan gegeven kan worden. De betekenis zijnde het feit dat ze er staan en er niet zouden gestaan hebben ware je niet opgestaan met het boekje van Herrigel in het hoofd; het opende zich zonder het aan te raken en het kwam in al zijn verborgenheid van zin,  woorden lijk bloesems in de appelaar vandaag, wit met een tikje rood als bloed, ordeloos geschikt.

PS.

Wat mijn blog van 14 april betreft, het waren wat woorden gemorst op het ontbijtlaken. Ook deze van de blogs van 5 april af, die ik heb moeten deleten, omwille van een technisch probleem bij mij, en 'tijdelijk' heb moeten vervangen  door het ontwerp ervan dat pas bij het inloggen het fiat krijgt. U weet dus wat je verwachten moet als je terug zou grijpen naar een blog uit die periode, dan toch voor een tijdje. Ik doe wel een rechtzetting, wat die blogs betreft, in de dagen/weken die komen.

15-04-2020, 06:05 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat is het dat mijn aandacht vraagt méér dan het wassen van de handen? Al kan ik niet zonder; al kan ik niet anders dan denken aan de miserie waarin we zijn terecht gekomen. Ook, met het beeld van de witte gestalte van een paus op het einde van de St-Pieterskerk in Rome, de verlatenheid zelve van God, in zijn te mooie als, ineens, veel te ruim geworden woning.

Ik kan er niet omheen te denken dat het, het teken is van de machteloosheid van de mens tegenover het corona virus, even verlaten als God in zijn Huis.

Echter, ik heb het niet over de persoon, God, ik heb het over de idee God. Over de God die zich overal hier nu, in onze contreien manifesteert als, ‘de Lente’. We denken er niet aan, dan toch niet ten volle, dat beiden een en hetzelfde zijn, dat God de Lente is en de Lente zijn manifestatie, zijn jaarlijkse opwelling uit zijn ingeslapen-zijn, een opwelling die we niet zien als dusdanig en waar we aan voorbijgaan als de normaalste zaak van de wereld. We zijn er te vertrouwd mee geraakt opdat we denken zouden aan de diepste grond of de verklaring ervoor.

Het is een beeld van wij die vergeten hoe alles is ingesteld, hoe alles vertrekt van uit dat ene punt in het Universum - Eco wist dat de slinger van Foucault eraan was opgehangen - en waar alles naartoe gezogen wordt, of, wat velen van ons betreft, het punt van de eenzame witte gestalte van de paus die ervoor symbool staat.

Het punt ook van waaruit de natuur haar Pasen ingaat, niet het zichtbare deel ervan, de bomen in bloei, maar de kracht, de energie die er achter steekt en waarvan de bloesems de manifestatie zijn.

Het is deze Energie, komende uit de Kosmos, die we vergeten zijn. Eigenlijk niet vergeten, maar we zijn gekomen in een stadium dat we er geen acht meer opslaan, dat het niet meer tot ons doordringt, zeker niet tot in onze daden.

Het hoeft niet dat we er voor knielen, dat we er voor bidden, maar het moet dat we er aan denken, zelfs dat we er vol van zijn en we de betekenis ervan herkennen en bekennen. Zoals onze vriend van gisteren het te verwoorden wist over de bomen: ‘In hun harsige takken, zwiepende twijgen en machtige basten zitten drijfkrachten van yin en yang, het mannelijke en het vrouwelijke, het aardse en het hemelse,’. De eenzaamheid van de paus, als de verlatenheid van God, zal ons lang bijblijven. Die verlatenheid ook is een soort virus. Of ze iets gemeen hebben, of de coronavirus is ontstaan uit het verlaten-zijn van God - God de Kosmos zijnde - betwijfel ik. Maar ik denk dat de coronavirus kosmisch geaard is, en dus de twijfel die ik heb brokkelt af en ik blijf over met de vraag of het kan of niet dat de kosmos er voor iets tussen zit?

Alles heeft een aanleiding. Deze morgen kon ik me niet ontdoen van het beeld van een paar lentebloesems en van het beeld van de eenzaamheid van de paus in zijn kerk en mijn gedachten sloegen op hol, even maar, even maar.

Maar toch voldoende op hol, opdat je lezen zou over mijn twijfel die begint af te brokkelen als ik ga denken aan een oorzaak voor het virus.

14-04-2020, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik kan terug vrij bewegen, ben van een grote last, Salibi, bevrijd en dan lees ik vanmorgen van Karel Depelsemaeker, de liefhebber van bomen, die ik ook ben, maar het niet kan zeggen zoals hij het doet:

‘Stralende onoverwinnelijkheid, bloeiende oerkracht in uitbundigheid van prille lentejeugd en met groeten van de bomen: ‘Een groet doet goed’ ook bij bomen. In hun harsige takken, zwiepende twijgen en machtige basten zitten drijfkrachten van yin en yang, het mannelijke en het vrouwelijke, het aardse, het hemelse, het goede het boze. Ja, ook bomen kunnen heel boos worden, een stille kracht uitzenden, voelbaar voor iedereen die van ze houdt. Maar ze kunnen ook positief gestemd raken door een groet, door aandacht, door respect voor hun ouderdom. Zelfs op schrale gronden en onder kwelling van zure regens reageren ze erop met leven en groeien en bloeien, iedere lente weer.’

Ik denk aan de canadabomen, een eeuw oud wellicht, in de tuin van mijn gebuur van vroeger, het beeld ervan dat ik heb meegenomen met mij toen ik er vertrokken ben, zoals ik denk aan hem en aan zijn eega op deze na-paasdag; zoals ik denk aan de boom die ik groette toen we elke zondagmorgen er voorbij liepen, of aan de bomen in de rode-beukendreef zoals het gewelf van een kathedraal, of aan de vlier, zoals hij nu bloeien moet, aan de Leiebocht waar we even stil hielden, om te zien hoe statig de Leie, hoe statig de reiger soms; of aan de bomen in het park van het hotel in Peebles/Scotland, getekend met een plaatje in de grond wanneer er geplant en vanwaar het zaad kwam; of de boom op Iona - ‘l’arbre qui roucoule’ - met de tortels.

Bomen die ik me herinner als vrienden: de berken in het bos van mijn jeugd waar ik een gedicht over schreef omdat hun stam zo glanzend was, zo wit en stil; of de oude appelaar in de tuin van het vaderhuis, of de hoogstammige notelaar van mijn grootvader, Charles-Louis, de naam die ik overnam. Bomen en nog bomen van hier en van daar die ik van hieruit terug roepen wil op deze uitzonderlijke dag van dit uitzonderlijk jaar; Uitzonderlijk wellicht omdat ik me verlost voel, omdat ik het geluk had iets moois te lezen op facebook van een naamgenoot over de lente, over Pasen en over de bomen.

Weinig is er nodig opdat iemand zoals ik, los van alles, zelfs van wat zijn lichaam is, zelfs van wat zijn leeftijd is in deze dagen, vleugels krijgt als hij schrijven gaat over wat van de lente in de bomen is, en van de krimpende maan voor het raam als hij de gordijnen openschuift, de dag tegemoet.

De uren zullen voorbijgaan, hij zal stil zijn. Hij zal denken aan wat hij schreef en wat hij morgen schrijven zal. Hij zal een gedicht herlezen dat hij toegestuurd kreeg, een ongewoon gedicht van een gewone dorpsdichter, een prins onder de prinsen van dichters, met die wondere passende Bijbelzin: ‘Gezegend de melk en de honig’.

Wie schrijft zoiets, wie spreekt er van ‘met lichte danswind / die zegenend balsemt’ tekenend voor het beeld erbij: twee bloesems van de kerselaar of perelaar met stamper en meeldraden, provocerend bijna.

Hij zal aan dit alles denken en, na dit alles geschreven te hebben, in de tuin gaan zitten met een oud Frans boek van Francis Jammes - herinnering die heel diep graaft - licht in de hand dat hij niet lezen zal, het houden van de lila kaft zal voldoende zijn.

En de uren zullen voorbijgaan, de zon zal hoog de lucht in schuiven en dan in het westen ondergaan in een rode gloed en de nacht zal komen, Venus in het zuidwesten en de sterren en wat er nog resten zal van de maan tot de morgen als alles herbeginnen zal. Ook het schrijven.

13-04-2020, 22:09 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is zeker niet vandaag dat ik vertellen moest wat ik te vertellen heb, maar het is nu zo ik moet mijn verhaal over Jezus afsluiten, en wel zoals Salibi het gedaan heeft, met de vraag, does it matter?

Of, wat we in méér of anders vernomen hebben, betekent het een wijziging van onze gevoelens voor een persoon als Jezus-Christus? Salibi antwoordt hierop als volgt:

‘As it happens, Christianity is not history but is religion, a coherent set of convictions relating to matters that lie beyond the limits of empirical induction and logical deducttion. Essentially it involves the concept ‘grace’ defined as the freely given unmerited favour and love of God, or the conditions of being in God’s favour by corollary, ‘the influence or spirit of God operating in man.’

Jezus zal zo een man geweest zijn, een werktuig in de hand van God, het is aldus dat we hem bewaren willen, zonder acht te slaan op de geschiedenis eromheen geweven.

Het waren destijds, lang geleden, de woorden van Paulus die me hebben wakker geschud, het feit dat hij, van de bliksem of van wat ook getroffen op weg naar Damascus, zonder enige schroom vertelde dat hij afgereisd is naar Arabië en drie jaar gewacht heeft om Petrus op te zoeken in Jeruzalem, wat betekende dat hij Petrus niet nodig had om Jezus, te leren kennen.

Salibi ook heeft zich dezelfde vraag gesteld en is er op uitgekomen

dat het Oude Testament, de Torah van Mozes, zich heeft afgespeeld, namelijk in de Hijaz, ten zuiden van Mekka, op de westkust van Arabië wellicht tot in Yemen. Het is uit dit volk dat niet werd weggevoerd naar Babylonië, dat de Jezus die we kennen uit het geslacht van David, als de zoon van Jozef is opgestaan. Gevormd door, vertelt Salibi, het Evangelie, het boek over de profeet Issa van de vierde eeuw voor Chr. over wie nog alleen sporen te vinden zijn, verwerkt in de Koran.

Paulus heeft Jezus persoonlijk niet gekend maar hij moet gehoord hebben vanwaar hij herkomstig was. Hij wou dus vooreerst meer weten over die plaats en hij is er zonder dralen heen gereisd. Salibi meent dat Jezus daar geleefd heeft en dit oude Evangelie uit de vierde eeuw voor Chr. waar Naraqah Ibn Nawfal, de vertrouweling van Mohammed het over had met Mohammed. Over de profeet Issa is enkel nog geweten wat de Koran erover vertelt.

Het kan dat dit Evangelie het draagvlak is geweest van wat de vier evangelisten - geen enkele heeft Jezus zelf gekend - de ene wat meer dan de andere over Jezus wisten te vertellen. Het kan.

Een feit is zeker, na zijn optreden van Jezus voor de Schriftgeleerden in de tempel, hij was toen twaalf, weten we niets méér over hem en in de vier evangeliën worden we ineens geconfronteerd met de volwassen Jezus, als de zoon van Jozef de timmerman. Waar kon hij elders geweest zijn dan onder zijn volk, er wellicht levend zoals de profeet Issa voor hem.

Salibi houdt staande dat de Issa van de Koran, niet de Jezus van de vier Evangeliën was. Wel zijn beiden geboren uit de maagd Maria, maar Issa stierf een natuurlijke dood, Jezus stierf op het kruis. Wat me verbaast is dat er in het Oude Testament niets gezegd wordt over die profeet Issa.

De Klaagmuur in Jeruzalem is wat overblijft van de tempel gebouwd in de vijfde eeuw voor Christus, door het volk van Ezra, waar bevond zich dan de tempel van Solomon? Was het, zoals Salibi beweert, en logischerwijze moet ik hem gelijk geven, ergens op de westkust van Arabië op de plaats nu geëffend door de bulldozers van de Saudi’s?

Ook stel ik me de vraag waarom Jezus ineens beslist heeft, de tocht naar het Jeruzalem in Palestina te ondernemen, wat hoopte hij daar te vinden? Hij moet een geldige reden gehad hebben: was het als afstammeling van het Huis van David dat hij zich verplaatst heeft, of had hij andere bedoelingen?

Ik wens hier niet verder op in te gaan, ik ben al ver genoeg geweest. Salibi wist wat erover te vertellen, en op basis van de Evangeliën hoe hij er ontvangen werd, namelijk als een gekend personage. Er moeten dus regelmatig contacten zijn geweest tussen de Israëlieten in Jeruzalem/Palestina en de Israëlieten ver in Arabië.

Maar wat ook, de Jezus die we kennen zal geweest zijn zoals we hem kennen en gestorven zijn op het kruis, en zijn graf zal leeg geweest zijn de zondagmorgen toen Maria Magdalena - de discipel die Jezus lief had - zag dat het graf leeg was.

Wat er ook moge aan voorafgegaan zijn. Het is aan dit lege graf, waarvan de steen was weggeschoven dat voor Paulus en voor ons, alles begint, niet wat er aan vooraf is gegaan.

12-04-2020, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik verhaal, heel sterk geresumeerd, wat er in ‘Who was Jezus?’- op een gepast ogenblik voor de enen, ongepast voor de anderen - te lezen staat, gespreid over 193 pagina’s, het boek, waarvan ik vermoed dat het geen succes is geweest, maar dan toch meer dan baanbrekend. In feite kan het dodend zijn of verhelderend voor al wat we weten over Jezus Christus die stierf op het kruis voor de vergeving van onze zonden. Zonden die er nu niet meer schijnen te zijn dan toch deze van Sodom en Gomorra niet meer.

Mijn beste vriend lezer: ofwel laat je deze blog terzijde liggen, maar dan vertel je er niet over, verzwijg je het geschrift als onbestaande; ofwel leest je Salibi - ik verzeker je, het is geen gemakkelijke lectuur - en ondergaat je hem, eindigt je in het grootste ongemak, zoals ik.

Je kunt hem ook verbrijzelen, overtuigd zijnde dat Salibi de waarheid heeft verkracht, maar dan ignoreert je de onweerlegbare woorden van Paulus die drie jaar gewacht heeft om Petrus te bezoeken, alvorens aan zijn ‘tocht in de geest van Jezus-Christus’, te beginnen.

Een middenweg is er niet, ik zie er geen.

Wat er ook van zij, ik weet nu, naar welk Arabië Paulus is afgereisd en in een zekere zin waarom hij dit heeft gedaan. Het overige, wat het ontstaan van de vier Evangeliën betreft en hoe deze zijn ontstaan, durf ik niet onder ogen zien.

Het is een complex geheel als je je bevindt in een landschap, even breed als lang, dat begint in de tijd van de Torah van Mozes tot de tijd van de terugkeer uit hun ballingschap in Babylonië in 538 voor Chr. Ze zijn echter blijven hangen in het Jeruzalem in Palestina, waar ze zich gevestigd hebben. Na heel wat jaren er een tempel hebben gebouwd, en waar ze zich vermengd hebben met het volk dat er leefde. Ezra, de profeet, had hier geen goed oog voor en vaardigde uit dat de mannen die een vreemde vrouw genomen hadden en dat de vrouwen die een vreemde man genomen hadden, ongeacht of er kinderen waren of niet, zich van hen moesten scheiden.

En je vindt in het boek van Ezra - Salibi heeft dit niet opgemerkt of er toch geen besluiten uit getrokken - de namen van de schuldigen die dit gedaan hebben. En het is een hele lijst, die eindigt in Ezra 10, 44: All these had taken strange wives: and some of them had wives by whom they had children.

En het kostte hen: Ezra 10, 19: they offered a ram of the flock for their tresspass.

Wat er duidelijk op wijst dat de teruggekeerden uit ballingschap, in plaats van hun volk te vervoegen dieper in het zuiden in Arabië, in Jeruzalem in Palestina zijn blijven hangen. Zij die in het zuiden gebleven waren, de kern van de Thora, wisten dit, ook Jezus en zijn gezellen.

Het is dus niet verwonderlijk dat Jezus op een bepaalde dag ineens opgedoken is vergezeld van een vijftal volgelingen in dat Jeruzalem en evenmin verwonderlijk dat Paulus het geweten heeft en, alvorens de volgelingen op te zoeken in Jeruzalem gaan zien is diep in het zuiden van Arabië wie die Jezus wel zijn kon en wat er was van het 'Evangelie over Issa aldaar.

Na wat ik las van Ezra kan ik me hiermede verzoenen.

11-04-2020, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Op deze ‘Goede Vrijdag’ die nog altijd, wat ik ooit moge gedacht of geschreven hebben, een dag is die weegt op mij; al is het maar om de klank ervan; al is het maar om Maria Magdalena die met de moeder en de zuster van Jezus aan het kruis stond toe Christus stierf; al is het maar omdat Jezus toen zegde, en het kon alleen aan Maria Magdalena geweest zijn: ‘Zoon ziedaar uw moeder[1]; al is het maar omdat het ogenblik van het sterven, het begin was van de verrijzenis, van de geest. En ik die aan het schrijven ben over een vreemd boek dat ik las en me de vraag stel of het spreken over dat boek, geen bewijs is van pocherij, terwijl ik in deze dagen nederiger dan ooit had moeten zijn.

En nog, was het nodig dit alles te etaleren en open te laten of het een openbaring van waarheid is of een verkrachting ervan?

Is het zo dat spreken zilver is en zwijgen goud vooral als het zaken betreft die ons diep aangrijpen en ons door elkaar halen in wat we sedert onze jeugd hebben meegekregen en tot in ons bloed verweven zit. En vooral, was het nodig, een boek dat aan het wegdeemsteren was een nieuwe kans te geven, was ik dit verschuldigd aan een verre auteur die ik amper gekend heb?

Of, Is het Salibi’s geest geweest die hier nog rondzwerft, die gehoord heeft dat ik met zijn werk begaan was en ervan geprofiteerd heeft om het vuur in zijn werk over Jezus op te rakelen, de vlam ervan bijna uitgedoofd?

Als ik alles overschouw, als ik schrijf wat ik schrijf dan begin ik te geloven dat het wel degelijk zo is, waarom anders zou ik vandaag nog uitweiden over een boek dat ik kocht in 1993. Wat bezielde me?

Ik heb niets dan de vragen die me resten. Mijn geschrift, mijn blog erover is weg, onherroepelijk, hij is binnengeslopen bij enkelen, was het nodig twijfel te zaaien.

Maar waarom ook was het nodig voor Paulus, te schrijven dat hij drie jaar gewacht heeft om Petrus te bezoeken in plaats van onmiddellijk naar hem toe te gaan. Kon hij niet inzien dat dit later problemen zou oproepen? Hij had dit kunnen vermijden door ons duidelijk te zeggen waarom hij was gegaan, om welke reden.

De verwevenheid van alles komt aldus duidelijk aan het licht. Het is alles samen genomen, het verre gevolg van een reis door Noord -Yemen: een avond aan de oevers van de Rode Zee, een nacht dat ik neerlag buiten op een brits, gedekt met een deken, luisteren naar het aanrollen van de golven, de zucht ervan en kijkend naar het verschuiven van de sterren tot het verdwijnen van , ik denk Venus, in de wateren van de zee, naar de morgen toe.

Hoe alles , de kleinste als de grootste feiten zijn verhaal heeft, waarvan de oorsprong heel, heel ver te zoeken is, zo ver en zo diep dat de feitelijke oorsprong ervan niet te achterhalen is, omdat zelfs als je het beginpunt ervan ontwarren zou er nog altijd een punt is dat het beginpunt voorafgaat.

Ik beken dat ik me niet goed voel bij wat ik gisteren geschreven heb en nog te schrijven heb morgen en overmorgen, hoewel het zaken zijn, één vraag dan toch, waar ik al jaren mee rondloop is het pas gisteren en de dagen ervoor tot een ontploffing gekomen, die ik wijselijk beter verzwegen had, zwijgen goud zijnde.

Echt, ik voel me schuldig. Ik vraag me af of Salibi er eenzelfde gevoel aan overgehouden heeft?

[1] John, 19: 25: Now there stood by the cross of Jesus, his mother, and his mother’s sister, Mary the wife of Cleofas, and Mary Magdalene. 26 : When Jesus therefore saw his mother, and the disciple standing by, whom he loved, he saith unto his mother:’ Woman behold thy son!’. 27 : Then saith he to the disciple:’Behold thy mother !’ And from that hour that disciple took her into his own home.

10-04-2020, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik draag een lichaam dat het liefst beweegloos blijven zou want vele plaatsen ervan zijn plaatsen van pijn. Ik weet zelfs niet meer wat het is soepel rond te gaan alsof er geen lichaam was, want, ik ben van kop tot teen op pijnen ingesteld. Wie is het die hierover een lied zong en wanneer?

Hoe mijn geest recht blijft en nog tamelijk vlot blijft schrijven tracht ik te begrijpen, maar het schrijven is het enige dat me recht houdt en ik meen wat ik zeg. Zelfs nu ik verzeild ben geraakt in een verhaal, ter wille van Salibi en ik hem heb willen volgen als reiziger in de tijd - een tijd die we allen het best vergeten, we hebben nu andere zorgen - is de geest nog altijd de overwinnaar.

Ik vrees echter dat de namen en de gegevens die ik behandel en voor mij gewone zaken zijn - omdat ik er altijd, van af mijn tijd met Velikovsky en de Bijbel mee gegoocheld heb - heel vreemd en vooral verwarrend overkomen moet bij de lezer, zodat ik een last ben geworden en mijn woorden die te ver in de tijd van vroeger zijn doorgedrongen geen vreugde meer zijn.

Komt daarbij dat ik geen lezer ben van de Koran en dat ik wel voel dat velen dit ook niet zijn, zelfs komende van uit het buitenland laat men me dit blijken. Terwijl dit voor Salibi de gewoonste zaak van de wereld was, hij las de Koran in het Arabisch omdat het zijn moedertaal was. Ik ben dus volledig aangewezen op hem om te zeggen hoe die profeet Issa uit de Soerats van de Koran komt.

• WIE WASVOLGENS DE KORAN DE PROFEET ISSA?

De profeet Issa, van de Koran was geboren uit de maagd Myriam, het Arabisch voor Maria, in voetnoot hoe zijn geboorte voorkomt in de Koran[1], hij was ‘ibn Myriam’, de zoon van Maria.

Hij was ’the Kalimah’ van God, het Woord van God en was geboren, vermoedelijk ten zuiden van Mekka, de geboorteplaats van de Islam in het ArabIë van de HIjaz.

Hij was een man van God over wie een bijzonder boek geschreven was die het Evangelie was (El Injil).

Hij was genoemd de Christus, el Masib

Hij was geen product van de menselijke procreatie, maar zoals Adam, komende rechtstreeks van God.

Hij deed mirakels en kon de doden opwekken, hij was een miraculeus iemand, een teken van God.

Salibi distilleert dit alles als volgt:

‘The people of Israel were organized in a religious community by Mozes who gave them the Torah. Later two apostles were sent to them, first Ezra then Issa. The fellowers of the first became the jews, the fellowers of the second the Nazare Christians, and each of these two communities came to revere its apostle as the son of God.’

Ik heb Salibi nimmer een opmerking gemaakt over om het even wat, zeker niet op wat hij schrijft over de profeet Issa. Maar in de veronderstelling dat er een gemeenschap was die zich steunde op de Torah van Mozes in Arabië, dan was het bijna onmogelijk dat er in het Oude Testament niet zou gesproken zijn over die Issa; en ook als hij Ezra plaatst in Arabië, dan is die nooit verder gekomen dan het Jeruzalem in Palestina waar hij, komende uit ballingschap, aanwezig was vóór, tijdens en na de bouw van de tempel daar, deze vernield door de Romeinen in het jaar 70 AD.

Er zijn dus volgens mij ook lacunes in zijn werk, vooral dan dat de Bijbel, het Oude Testament tot en met de vijfde eeuw vóór Chr. geen gewag maakt noch van die Issa, noch van Ezra bij de navolgers van Mozes in Arabië.

Ik wens hier ook niet verder op in te gaan, mij is het enkel om doen te weten waarom Paulus per se naar Arabië wou.

[1] Ik lees in de Vertaling van de Koran? SOERAT 19

22. Elle devint enceinte de l’enfant, puis elle se retira avec lui dans un lieu éloigné.
23. Les douleurs la surprirent auprès du tronc du palmier. Elle dit, ‘malheur à moi ! Que ne suis-je déjà morte, totalement oubliée !’

24 l’enfant qui se trouvait à ses pieds l’appela : ‘Ne t’attriste pas. Ton seigneur a fait jaillir un ruisseau à tes pieds’.

25 ; Secoue vers toi le tronc du palmier ; Il fera tomber sur toi des dates fraîches et mûres. Mange, bois et cesse de pleurer. Lorsque tu verras quelque mortel, dis : ‘J’ai voué un jeûne au Miséricordieux, je ne parlerai à personne aujourd’hui’ ;

09-04-2020, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik was fout toen ik begonnen ben met te schrijven over Salibi’s boek over Jezus. Ik achtte me een jonge man van 25 die iets sensationeels ging uit de doeken doen. Echter, ik ben geen 25 meer, ik heb niet meer de krachten die ik toen bezat, evenmin de inzet van toen, il me faut donc plus de temps, omdat het heel wat complexer is dan wat ik in den beginne dacht.

Het spijt me nu, niet verder gegaan te zijn met de lectuur van het boek van Pascal Mercier, ‘Het Gewicht van Woorden’ dat ik vond op internet en het verlaten te hebben na drie hoofdstukken, omwille van mijn bevlieging: Salibi. De man haalt me letterlijk overhoop.

Vandaag, van alle elementen waarover ik beschik, is er slechts één dat staat lijk een paal boven water, en het is een element, zichtbaar met het blote oog. Het begint bij II Kronieken 12:

9: So, Shishak king of Egypt came up against Jerusalem and took away the treasures of the house of the Lord, and the treasures of the king’s house; he took all; he carried away aso the shields of gold which Solomon had made.

Deze weggenomen stukken, deze buit, staan gedetailleerd en beschreven, in bas-relief afgebeeld, op de muren van de tempel van Tutmoses III in Karnak, Egypte. ‘Ages in Chaos’ geeft er een foto van en ettelijke pagina’s lang, een beschrijving van alle meegenomen voorwerpen. De beschrijving ervan komt volledig overeen, tot in het minste detail, met de voorwerpen uit de tempel en uit het paleis zoals deze voorkomen in I Koningen en II Kronieken.

Het bewijs wordt aldus geleverd dat de Shishak van de Bijbel niemand anders kon zijn dan Tutmoses III, opvolger van Hatsjepsoet en tijdgenoot van koning Rehoboam, opvolger van Solomon, ongeveer in 950 voor Christus.

Wat een overrompeling betekent in de chronologie van Egypte. Ik heb dit destijds willen duidelijk maken aan Salibi, voor wie de Shishak van de Bijbel onweerlegbaar Farao Sheshonk was. Ik heb hem een exemplaar gestuurd van ‘Ages in Chaos’, maar hij heeft niet willen wijken. Hij hield eraan te bevestigen dat de veldtocht van ‘zijn’ Shishak, ‘zijn’ Sheshonk, zich afspeelde op de Westkust van het schiereiland Arabië maar niet in Palestina. Want beweerde hij, ik kan heel wat namen terugvinden op die westkust die voorkomen op de lijst van de steden door Sheshonk veroverd.

Ik denk dus niet dat hij ooit gaan kijken is naar de afbeeldingen op de muur van Tutmoses III, hij was te overtuigd van wat hij vooropstelde.

Aldus blijf ik over met het probleem, welke was de tempel die werd leeggehaald, deze in Palestina of deze in de Asir van Saudi Arabië, en, waar speelde de veroveringstocht van ShIshak, alias Sheshonk, alias Tutmoses III zich af?

Voor Salibi was er geen probleem de tempel van koning Solomon bevond zich in Saudi ArabIë, in de Asir. De tempel waarvan de Klaagmuur nog een overblijfsel is werd gebouwd in Jerusalem, Palestina, het nieuwe Sion, na hun terugkeer uit Babylonië. Het is de tempel waar Jezus is opgetreden, deze werd neergehaald door de Romeinse bezetters in het jaar 70 AD.

Salibi had Saudi Arabië doorkruist en hierover naast zijn ‘The Bible came from Arabia’ nog twee andere boeken geschreven, ’Secrets of the Bible People’ en ‘The Historicity of Biblical Israel, Studies in 1 & 2 Samuel’, waarin hij, op basis van de plaatsnamen van de dorpen, aantoonde dat het ‘ware’ land van Abraham en de geschiedenis van het oude Joodse volk, tot hun ballingschap in Babylonië, zich afgespeeld heeft op de westkust van Saudi Arabië.

Hij vermoedde sterk dat de tempel van Salomon waarvan de Bijbel in detail verhaalt, in die regio moet bestaan hebben. De talrijke ruïnes in de ‘Asir, waarvan hij getuige was - de laatste getuige wellicht vóór de passage van de bulldozers - bevestigen voor hem deze stelling.

Ik beken eerlijk dat ik geneigd ben, wat het bestaan van de tempel van Solomon in die streek betreft, hem te volgen. Maar hoe rustgevend is het niet bij het oude concept te blijven.

08-04-2020, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik vond het belangrijk, mijn ontdekking van het neither-woord in de King James’ versie van de Bijbel te gebruiken om aan Stefan Hertmans mijn vertaling van het ‘neither’ van Beckett voor te leggen.

Heb ik het gedaan? Wat denk je?

Soms er je er nood aan, erop te wijzen dat je bestaat, ergens op deze aarde, verborgen in je voorlaatste adem, de voeten al in de stijgbeugel schreef Cervantes. Wat in deze tijden dichter bij de ontknoping liggen kan, - al denk je dat het nu niet aan jou besteed is - terwijl de tijd om je te bevestigen een dunne lijn is geworden, amper nog waarneembaar.

Maar je hebt nog iets te volbrengen waarvan je nu al weet dat je er maar half in slagen zult, omdat ook Salibi er maar half in geslaagd is, onvoldoende om hem uit zijn geloof in Christus te halen, wat voor mij een geruststelling is.

1. HOE KEN IK KAMAL SALIBI?

Kamal Salibi (1921-2011) was een christen Libanees, die leefde in Beyroet - Google en Wikipedia weten heel veel over hem - ik ken hem uit zijn werk en uit mijn vroegere correspondentie met hem die vooral dan zijn boek ‘The Bible came from Arabia’ bevatte.

Hij was een uitzonderlijk ontwikkeld man, hij kende Hebreeuws en Arabisch, Grieks en wellicht ook Aramees. Hij kende de Bijbel, het Oude Testament even goed als alle boeken van het Nieuwe Testament en, hij kende de Koran. Hij wist al wat er over die boeken geweten moest om te schrijven wat hij schreef.

Volgens Salibi was de profeet Isa - uit te spreken als Issa - de profeet waarvan sprake in de Koran, niet de Jezus van het nieuwe Testament. Hij stelde voorop dat de Isa van de Koran een profeet was die leefde vier eeuwen vóór onze tijdrekening en wiens leven uitgetekend stond in een vroeger Evangelie - a gospel - dat er circuleerde en waarover Waraqa ibn Nawfal sprak als raadgever en steun van Mohammed, toen deze aan zijn tocht begon in 610 AD,. Het evangelie, waar de raadgever van Mohammed het over heeft De tekst van dit Evangelie is verdwenen, wat we nu nog weten, over die profeet Issa, zegt Salibi, is enkel wat de Koran erover vertelt.

De Jezus die we kennen en plots opduikt met zijn volgelingen in Jeruzalem, kwam uit die gemeenschap van gelovigen.

Paulus moet dit geweten hebben en geïntrigeerd beslist stante pede naar die plaats gelegen aan de Westkust van het Arabisch schiereiland om kennis te nemen van dat Evangelie. Als hij later heeft over ‘boeken’ hem toe te sturen ergens waar hij gevangen zit dan zouden het deze zijn waar Waraqa ibn Nawfal en de Koran het over hebben.

Is deze ‘Gospel’ van de IV_de eeuw BC dan de voedingsbodem geweest van waaruit de vier evangelisten zijn vertrokken? Salibi spreekt zich er niet over uit, maar het heeft er alle schijn van dat het leven van de profeet Issa, voorbeeld stond voor het leven van Jezus zoals we het kennen uit de vier Evangeliën.

We vertellen later hoe die Issa getekend staat in de Koran.

07-04-2020, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

In mijn (volumineus) archief zocht ik het gedicht, ‘Neither’ van Samuel Beckett terug op. Ik dank dit gedicht aan Stefan Hertmans. Het werd door hem geplaatst in/door mij geknipt uit de Standaard der Letteren van 13 april 2001 en gekleefd in mijn dagboek.

Stefan Hertmans schreef een essay over de geschiedenis ervan in zijn schitterende essaybundel: ‘Het putje van Milete’, uitgegeven door Meulenhoff, Amsterdam, in 2002.

Het gedicht volgt hier, maar waarom kom ik er op terug? Wel Hertmans had heel wat moeite, zo vertelt hij, met de vertaling ervan, wat heel begrijpelijk is, vooral dan met de vertaling van ‘Neither’ als titel. Hij vertaalde dit woord, na discussie met een vriend, als ‘evenmin’.

Ik ontmoette nu een ‘neither’ in de vertaling van de brief van Paulus aan de Galaten: 1: 17 ‘Neither I went up to Jerusalem to them which were apostles before me; but I went into Arabia, and returned again into Damascus.

Waarin ik het ‘Neither’ het liefst zou vertalen door ‘echter’. Ik zou dus durven de vertaling van Hertmans te wijzigen in ‘echter’. Zou ik het hem schrijven, zou hij zich nog de Karel Mortier herinneren van enkele jaren terug, we hadden toen, via e-mail een band, in die zin dat hij me zelfs mailde van uit een plaats ergens in Kroatië?

Het is mijn goed gesternte dat beslissen zal.

Volledigheidshalve, hierna het Neither-gedicht van Beckett én, het gedicht van mij, geïnspireerd door ‘Neither’. De vertaling van Hertmans vind je in zijn ‘Putje van Milete’, een boek dat de tijden trotseert, zeker deze van nu.

Neither

to and fro in shadow from inner to
outer shadow

from impenetrable self to imprene-
trable unself by way of neither
as between two lit refuges whose
doors once neared gently close, once
turned
away from gently part again
beckoned back and forth and turned
away

heedless of the way, intent on
the one
gleam or the other

unheard footfalls only sounds

till at last held for good, absent for
good from self and other

then no sound

then gently light unfading on that
unheeded neither

unspeakable home

En dan mijn

Echter

We zullen wel nooit
een neither-gedicht schrijven
zoals Beckett het onverwoorde
te verwoorden wist, niet te begrijpen
omwille van zo alles zeggend
in niets betekenende zinnen

alsof een kosmische boodschap
erin verscholen
en toch ook niet, weergalmend,
wel de dood

een abstract in woorden schilderij
gaan schrijven
waar kleur en vormen weggelaten
om even maar wie we waren,
even,

dit terzijde.

We zullen wel nooit een neither-gedicht
schrijven, al wilden we om het ontzaglijke
van dit leven dat ons omkneld
hier houdt en toch
bewegen laat in een eigen eigenzinnigheid,
vertellen we.

Geen neither-gedicht om op te vallen
om er naar uit te kijken, om er slapen
mee te gaan, onverlet,
onverlaten, on-overeenstemmend

en toch zoekend
naar de zin van zovele sterren
in oertijden neergezet,
beangstigend.

En wij, innerlijk enorm
omdat we alles beluisteren, bekijken kunnen,
opentrekken, verzegelen en dichter brengen
tot ons binnen, en begrijpen,
of niet begrijpen kunnen. 

‘dan
o zo teder, zo losjes
het licht wegdeemsterend
op dat achteloos echter’

niet uit te spreken
thuis’ 

Maar een neither-gedicht zullen we wel
nooit schrijven, al wilden we
opstijgen kunnen om ons te verliezen
een nimmer te vergeten
ogenblik,

toch vergeten.

06-04-2020, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik dacht vanmorgen bij het ontwaken aan een vriend, Fernand Salamin uit de Valais die me telkens begroette met een ‘à Dieu, Carl’. Hij hield dit van zijn vader, Jean-Baptist Salamin, gardien de la cabane de Moiry, die het hield van zijn vader en zo verder. Vandaag is die vriend, noch zijn echtgenote, Emmy, er niet meer; is er geen pastoor meer in het oude dorp Grimentz, is er geen zondagsmis meer. Of, hoe de tijd zijn werk doet en afmaakt wat hij afmaken kan. Het sacrale dat de zondagmorgen over het dorp hing, vooral na de mis, is opgegaan in de mist, zoals zovele andere zaken weggedeemsterd zijn.

Het maakt me week naar wat van vroeger was: herinneringen aan vrienden, aan geplogenheden die er niet meer zijn, die een leegte nalaten die ik draag als een pijn, niet zo zeer in mijn lichaam dat oud is, stilaan uitgeleefd, maar de pijn in de geest van de dingen die zijn voorbij gegaan.

Vanmorgen hopen die dingen zich op in mij, a kind of sadness came upon me, die ik amper dragen kan en toch daar is terwijl ik zoek naar de woorden om deze over te brengen in de tijd vóór mij.

Misschien - ik ben er bijna zeker van - heeft het te maken met het werk dat ik begonnen ben, iets waarvan ik vrees dat het me gaat overstijgen, nu ik in het vel ben gekropen van een historicus die er toe komen moet zaken te verkondigen die hij beter verzwijgen zou. Je wekt geen doden op uit hun graf waar ze rusten de rust die de tijd hen gunt.

Echter, het eeuwige van de geest in jou wil verder, wil dieper doordringen in een voorbije wereld en deze terug openen op een belangrijk aspect ervan, waarover je, je nu een beeld hebt gevormd dat je toetsen wilt, aan de beeldvorming van anderen.

Evenwel je hebt A gezegd, je moet verder en bloot geven alle elementen door Salibi aangereikt.

Ik ga dus verder, ik laat het overige in een waas achter mij. Ik weet waarover ik schrijven moet.

2 DE AANLEIDING

Op 22 april 1993 kocht ik in de ‘Al Saki bookshop’, 26 Westbourne Grove, London W25RH, voor de prijs van £11.75 het boek van Kamal Salibi met de veel betekenende titel: ‘Who was Jesus?’

Ik was wellicht toen druk bezig met de Divina Commedia en het boek is ongeopend blijven liggen. Misschien ook omdat ik een zeker voorgevoel had om eraan te beginnen. Ik zie nu op de blanco pagina vooraan, dat ik het gelezen heb in 2004 en de lezing beëindigd heb op 15 november van dat jaar. Als ik nu het boek terug heb genomen zag ik dat elke bladzijde ervan met potlood onderlijnde regels kende.

Destijds heb Ik er niets over gezegd, mijn blog was nog onbestaande, alleen mijn dagboek bewaarde het geheim. Vandaag heb ik het boek terug genomen en herlezen.

Ik meen nu een antwoord te hebben en een geldig, op de vraag die ik me altijd heb gesteld: Wat bezielde Paulus om drie jaar lang weg te blijven uit Jeruzalem?

Wat nu volgt is een uiterst vreemde geschiedenis is die uit de boeken te voorschijn komt.

05-04-2020, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Als ik hoor en zie wat sommigen nu meemaken, gekluisterd in de gesloten kring van het huis, dan ben ik een gelukkig man. Ik verveel me geen ogenblik, ik word gegijzeld door mijn blog, die me voortdurend dag en nacht bezig houdt, én met wat ik schrijven ga, én hoe ik erover schrijven ga. En wat meer is, eens voldaan met wat er staat, moet ik beginnen denken aan de daaropvolgende blog. Ik ken dus niet het minste respijt.

Ik dacht eraan - we denken aan heel wat in deze tijden - wat spanning te brengen in mijn blogs. Ik dacht eraan, Kamal Salibi op te voeren en wel zijn boek over Jezus. Niet alles ineens, in een lang geschrift van 2000 woorden, maar stuksgewijze, verdeeld over de volgende dagen, weken misschien. Er een soort feuilleton van maken om te trachten jullie bezig te houden met een onderwerp gehaald uit vergeelde boeken die we maar al te goed hebben gekend en die ons in hun grote lijnen zijn bijgebleven.

Ik weet als ik er aan begin dat ik ook eindigen moet. Het zal wel geen poëtisch landschap zijn dat ik bewandelen ga, maar dan toch een inzicht geven over wat een, in dergelijke zaken onderlegd iemand, erover dacht en schreef.

Ik voeg er onmiddellijk aan toe dat Salibi voor mij een lichtpunt is geweest, dat ik hem, weliswaar schoorvoetend, waag te volgen omdat het hier de inhoud betreft, voornamelijk van de boeken van het Nieuwe Testament, zijnde de vier Evangeliën, de Handelingen van de Apostelen en de Epistels van Paulus. Een domein dat weinig nog wordt opgezocht.

Ik weet niet of ik er goed aan doe 2000 jaar na het gebeurde, een poging te doen, terug te gaan naar de eerste jaren van het ontstaan van het Christendom. Ik weet ook dat het niet aan mij is om dit te doen, ik ben maar een leek, een buitenstaander. Maar ik las een boek dat me overhoop haalde. Mag ik jullie niet vertellen, vooral in deze tijden, of juist omwille de tijden van nu, waarom het me overhoop haalde, gezien het, het leven en de handelingen betreft van Jezus-Christus?

De enige reden die ik zou kunnen hebben is, dat het gezien moet als de bespreking van een zeer gewaagd boek waar een overleden christen Libanees de auteur van was. Ik herneem dus wat ik gisteren al schreef en ik ga verder.

I  INLEIDING

Ik heb de brieven van Paulus gelezen. Paulus die enkele jaren na de kruisdood van Christus, een vervolger was van de toen bestaande volgelingen van Christus, en op de weg naar Damascus een visioen had en tot inzicht kwam en beslist - er wordt gezegd, aangemaand door de verrezen Christus - een verkondiger te worden van de leer van Jezus-Christus en dezes verrijzenis uit de doden.

Hij schrijft hierover, en hij had het beter niet gedaan, dat hij, daarna onmiddellijk vertrokken is naar Arabië, en dan teruggekeerd is naar Damascus, waar hij drie jaar verbleven heeft alvorens Petrus en Jacobus, de broer van Jezus, op te zoeken in Jeruzalem[1].

De vragen die we ons allen stellen zijn klaar en duidelijk, waarom zijn vertrek naar die plaats in Arabië en waarom, eens terug, nog drie jaar wachten alvorens Petrus op te zoeken in Jeruzalem.

Zij die hem Jezus konden leren kennen, waren logischerwijze in de eerste plaats de apostelen, maar Paulus moet beter geweten hebben, hij was een wijs man, hij kende het binnenste van de dingen, als hij (even) naar Arabië gereisd is - er was het Romeins Arabië, Damascus, en het Arabië op de Westkust van het schiereiland Arabië - dan moet hij er een goede reden voor gehad hebben, te meer daar hij het duidelijk laat blijken door het te schrijven in zijn brief aan de Galaten.

Het boek van Salibi over die Jezus centreert zich op deze vraag en tracht hierop een antwoord te vinden.

[1] Uit de King James’ versie van de Bijbel: Brief van Paulus aan de Galaten:
1: 17 Neither I went up to Jerusalem to them which were apostles before me; but I went into Arabia, and returned again into Damascus.
1: 18 Then after three years I went up to Jerusalem to see Peter and abode with him fifteen days.

04-04-2020, 10:07 geschreven door Ugo d'Oorde  

Er komen boodschappen van uit alle windstreken naar ons toe. We nemen ze op, we verwerken ze, we dragen ze uit als medicijn voor de geest. De meest sprekende, een orakel gelijk, neem ik hier over. Roger Tas haalde die uit een reeks poëtische gedachten, komende van de Britse ‘Independent online’:

‘And when the danger passed, and the people joined together again, they grieved their losses, and made new choices, and dreamed new images, and created new ways to live and heal the earth fully, as they had been healed.’ 

Al wat moet geweten zijn of, over hoe het was en over hoe het zijn zal, wordt erin verwerkt; I love it, it is well said, it is hopegiving. 

* 

Ik ontvlucht, in de mate van het mogelijke, de tijden van nu. In, wat men zou noemen 'mijn vrije tijd', werk ik aan een resumé van het boek van Kamal Salibi, ‘Who was Jesus?’.

Ik werk heel traag, schrijvend en herschrijvend, zoekend naar elementen in andere van zijn werken. De clou van zijn betoog steunt op een zin uit de brief van Paulus aan de Galaten waarin hij zegt dat hij na ‘ontwaakt’ te zijn in Jezus Christus, hij onmiddellijk vertrokken is naar ArabIë.

Het besluit dat Salibi hier uit haalt is niet alleen verrassend, het is revolutionair en ik aarzel opnieuw om verder te gaan met het boek dat ik al eens las in 2004, na het in 1993 te hebben gekocht. Als ik het (ooit) beëindig zal mijn lectuur  een jarenlange geschiedenis gekend hebben.

Algemeen wordt in de Islamitische wereld, de ‘Isa bin Maryam, ‘de zoon van Maryam’, die in de Koran genoemd wordt als een belangrijk profeet en boodschapper, gezien als de Jezus van de Bijbel. Maar Issa - Salibi gebruikt Issa - zegt Salibi, is in de Koran, niet de zoon van God, is niet gekruisigd. Hij was het Woord van God en zijn geboorte was een wonder, hij was geboren zoals Adam. Hij was ook de man van God over wie een speciaal boek, een Evangelie, het ene en enige boek dat er was - zie de Koran 19: 30[1] - goddelijk geïnspireerd geschreven werd, waarvan de inhoud is overgenomen in de Koran.

Maar, zegt Salibi, de Issa van de Koran was Jezus niet! Hierover schrijven wordt mijn lijdensweg

*

Ik ga hier stoppen. Ik had het moeilijk deze nacht en ik had het moeilijk, werkend aan deze blog. Heb echter geen koorts… But I need some rest, zoals ik het lees, ook gehaald uit de Britse ‘Independent on line’: 

This is the time to be slow,
Lie low to the wall 
Until the bitter weather passes…

[1] Koran: Sourat 19: 30 Het is de pasgeboren Issa in de wieg die antwoordt : ‘je suis en vérité, le serviteur de Dieu! Il m’a donné le livre; il a fait de moi un profète, il m’a béni où que je sois’. (Koranvertaling van D.Masson NRF, la Pléiade).

03-04-2020, 05:06 geschreven door Ugo d'Oorde  

Elitair willen zijn: de fout die ik bega met mijn geschriften die als blog verschijnen is aan literatuur te willen doen. Een hoogvlieger te zijn en niet, wat interessanter zou zijn, op aarde te blijven, vooral nu. Maar literatuur bedrijven is van bij de aanvang mijn hoofddoel geweest en dit is gebleven, wat soms – hopelijk niet altijd – mijn teksten ontoegankelijk maakt omdat ze, een op het randje af, transcendente instelling vragen.

Nu, ik schrijf voor een zeer beperkte kring, die ik veel ruimer wou en dacht mettertijd die kring te kunnen uitbreiden, maar ik moet het stellen met de lezers die ik verdien. Het succes dat ik ken is afgestemd op de waarde van wat ik schrijf.

Ik zat in de zon in de tuin, even maar, denkend aan wat mijn leven is geweest maar het gevoel van ouderdom was er niet. Ik dacht eerder aan Vivaldi en hoe hij zich ingesteld had om zijn Vier Jaargetijden te componeren. Misschien schreef de muziek in de winter of in de herfst. Hoe ook hij wist hoe het moest, hij wist hoe de lente was, de zomer, de herfst en de winter. Hij had niet nodig te wachten tot het, het seizoen was om er over te schrijven. Dit is een gave die we bezitten, schrijven over de winter, in de zomer en omgekeerd. Wegwandelen in de tijd als in het landschap dat we verkiezen om er te zijn, al zijn we er niet.

Zo ik zat daar maar en dacht aan een bepaald rotsblok aan zee waar ik ooit zat - meermaals eigenlijk - bij stormweer met de waterdroppels van de aanstormende baren over de rotsen sloegen tot in mijn gelaat. Het gevoel hebbende dat ik oneindig was, dat niets me deren kon. En hoe hevig ook de golven, Ik was gelukkig toen te zijn wie ik was en waar ik was, losgeslagen, even los als de golf die aanrolde. En hoe wilder de aanstormende golven hoe des te jonger ik me voelde, uitgelaten, innerlijk roepend, misschien op mijn broer ofhij, roepend naar mij.

Ik zat daar maar, aan de tafel in de zon met een boek voor me, maar ik las niet, ik hield het boek en het was goed het te houden, omdat ik wist wat er in geschreven stond en dat ik het maar te openen had om te lezen wat er stond. Mijn vinger tussen de bladen. Een tekst die ik koester, bijna van in mijn jeugd, vraag me niet waarom, want er is geen reden, het is omdat de woorden zijn wat ze, veel meer dan wat ze zeggen, ze zijn van de oude trant, maar ik vind ze enig. Ze zitten in mij, omheen mij, in mijn vingertoppen als ik schrijf, in de beweging van mijn pols als ik het boek opensla en ik lees:

Mon cheval arrêté sous l’arbre qui roucoule, je siffle un sifflement plus pur… Et paix à ceux s’ils vont mourir, qui n’ont point vu ce jour. Mais de mon frère le poète on a eu des nouvelles. Il a écrit encore une chose très douce. Et quelques-uns en eurent connaissance…

Gebrek aan nederigheid natuurlijk. Maar de lente omheen mij, de tuin die tot leven komt, zijn er de oorzaak van. Dus laat het altijd lente blijven, de lente van Vivaldi .

NB Saint-John Perse: Chanson.

02-04-2020, 09:06 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ontving vandaag van twee vrienden, nieuws gerelateerd tot het coronavirus.

Van de ene twee pagina’s uit ‘La Peste’ van Albert Camus, moeilijk te lezen, maar het gaat erom of het bekend wordt  gemaakt of verzwegen. Van de andere een pagina uit een boek over Nostradamus, astroloog en paragnost, met een voorspelling van wat gebeuren ging in het jaar 2020. 

Vertaald lezen we: 

Rond 2020 zal een ernstige longontstekingsachtige ziekte zich over de hele wereld verspreiden. De longen en bronchiën/luchtwegen aantasten en alle bekende behandelingen weerstaan. Bijna meer verbijsterend dan de ziekte zelf, is het feit dat het plotseling zo snel verdwijnt als het aankwam, tien jaar later opnieuw aanvalt en dan volledig verdwijnt.

Ik betwijfel ten zeerste dat deze voorspelling van Nostradamus komen zou. Ze verscheen in 'Eyes of Darkness' een boek van Dean Koontz (°1945), een Amerikaanse schrijver van fictieverhalen. Zijn boek dateert van 1981, maar het is toch merkwaardig dat hij het juist geraden heeft.

*

En dan was er nog, waar ikzelf nooit zou aan gedacht hebben, wat een goede vriend, een meester in de kunde van de  taal, me schreef. Ik veroorloof me, na gekregen toelating,een deel ervan aan jullie voor te leggen:

'Toen ik minister De Block enkele weken geleden,  voor de eerste maal in live, het zinnetje  "Blijf in uw kot!"  hoorde uitspreken, was ik er onmiddellijk van overtuigd  dat ze plots onze woordenschat had verrijkt met nieuwe ‘Gevleugelde Woorden’. Het was merkbaar dat het woord ‘kot’ (in de betekenis van ‘woning’) niet tot haar dagelijkse woordenschat behoorde.  Ik hoorde haar stem zelfs even trillen. Heb je niet gemerkt dat ze er zelf zichtbaar van verschoot toen ze dit woord gebruikte zoals we dat meestal horen uit de mond van bepaalde (‘minder geciviliseerde’) lieden? Begrijp me niet verkeerd en let op het betekenisverschil van woorden  in verschillende sociale groepen of omstandigheden.

We maakten dus mee dat het ‘vuile’ woord ‘kot’ (voorafgegaan door ‘blijf in uw...’), slecht eenmaal gebruikt voor de tv en in een zwaar beladen crisisperiode in één slag, in de Zuidelijke Nederlanden, burgerrecht had verkregen. In een klap werd onze taalschat verrijkt met nieuwe ‘Gevleugelde woorden’ die lange jaren in het collectief geheugen bewaard zullen blijven.

Je kan geen radio- of tv-programma beluisteren  of de gevleugelde woorden komen er aan bod.  Een inventieve dame heeft er zelfs al een liedje over gemaakt.

Nu mag iedereen het gebruiken, maar steeds met een onderliggende verontschuldiging van  ‘we mogen die woorden gebruiken omdat we ze in de media hoorden’.  Waarom zouden we het hier ook niet even hebben over  ‘Eufemismen’ als de ‘Knaldempers’ in het taalgebruik? Zeg niet ‘Hij is drugsverslaafde’ maar ‘Hij gebruikt’, ‘Gebuisd zijn’ maar ‘zijn jaartje over doen’, ‘Hij zit op het toilet’ maar ‘hij is in het closet’. ‘Sterven’ maar ‘Ontslapen’. ‘Zelfmoord plegen’ maar ‘Uit het leven stappen’, ‘Slapen’ maar ‘Een uiltje vangen.'

De 'kot'-uitspraak is wel niet zo denderend veel, maar het is toch iets dat genoteerd moest worden, want ik denk dat het een woord is dat van nu af met een kroontje zal uitgesproken of geschreven worden. Later zullen er nog enkele overblijven die de omstandigheden zullen kennen wanneer het woord dit kroontje verworven heeft. Of de naam van Maggie De Block eraan toegevoegd zal worden betwijfel ik, maar je weet maar nooit.

01-04-2020, 07:13 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is niet omdat ik elke dag 500 woorden schrijf dat ik me superieur voelen zou, integendeel, ik toon hiermede elke dag mijn zwakte, mijn gebrek aan kunde om een roman of een ander boek te schrijven. Zo ervaar ik het en zo moet het gezien worden. Daarenboven, als ik het volhoud dan is het maar om de afwezigheid te verdoezelen van iets waar ik mijn ganse leven naar getracht heb. In feite is het dus niets meer dan een poging om het goed te maken met mezelf, een soort van troost te zijn voor mijn ego.

Ik betwijfel dus of het wel nederigheid is die me aanzet mijn dag te beginnen met deze bekentenis, maar wat het ook is, er steekt een grote waarheid in, deze lappenmand van gedachten, soms aansluitend, soms gaande in een totaal andere richting dan de vorige dag, heeft geen ruggengraat. Het schenkt me - nu ik erover spreek - niet de voldoening die ik hebben zou indien ik zou werken, vertrekkende van uit een centraal punt met gestructureerde uitlopers naar oost en west, naar noord en zuid en vooral, vooral naar zenit en nadir.

Elke dag heeft nu zijn eigen centraal punt en ik slaag er maar niet in verder te gaan dan de wanden ervan. Dit ook is dus geen vorm van nederigheid, eerder het gevolg van mijn onmacht.

De bepaling die T.S. Eliot geeft aan nederigheid, als hij schrijft: ‘The only wisdom we can hope to acquire is the wisdom of humility: humility is endless’ is dus niet aan mij besteed want het is geen wijsheid die ik heb opgebouwd, het is simpelweg de vaststelling, opgedaan op een leeftijd die in de huidige omstandigheden beangstigend zou kunnen worden

Mischien is het nederigheid te tonen zoals ik ben en ook als ik eraan toevoeg dat ik het meest intieme en het meest alledaagse, dat van ons allen is, verzwijg. Niet te schrijven dat ik aan de ontbijttafel zit, zwijgend, met een laatste zin in mijn hoofd die blijft terugkomen, zelfs al verdwijnt hij soms voor enkele ogenblikken, maar me toch bij blijft waar ik ook ga of wat ik ook doe?

Het is wel niet zoals bij Rubinstein die opstaat - zo hoorde ik eens van hem - met het pianoconcerto van Chopin in zijn hoofd; die ontbijt, telefoons ontvangt, de briefwisseling inkijkt en ondertussen in zijn onderbewustzijn, het concerto verder speelt om, naar einde toe, het terug bewust op te nemen.

Ik ook schrijf verder zonder pen in de hand. Ik ook zie, al is het soms aarzelend, hoe het verder kan. Als ik dit hier zo opteken is dit dan wel een vorm van nederigheid?

Het kan goed zijn dat ik hierover reeds een blog heb geschreven, want het kan niet dat ik jaren zou gewacht hebben zonder te spreken over wat T.S.Eliot wist te vertellen over ‘humility’. Zelfs Marc Sleen gebruikte ooit de regel van Eliot in een van zijn Neroverhalen, hij legde de woorden in de mond van ‘zijn’ Adhemar.

Bestaat er ook een onzichtbare band tussen al degenen die Eliot in hun hart en vooral in hun geest dragen en dat het om deze reden is dat ik dit jaren geleden heb geknipt uit de Standaard van 21 april 1993.

Of heb ik het toen uitgeknipt omdat het ergens geweten was/geschreven stond dat ik het vandaag gebruiken zou als blog?

31-03-2020, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat is er, in normale tijden, van de mens die onbewogen de dagen binnenwandelt met nog een oneindigheid aan dagen in het vooruitzicht, zo denkt hij toch. En wat van de mens die weet dat het ogenblik dichtbij is gekomen, het ogenblik dat van alle ogenblikken, hét ogenblik is.

Nog altijd vernieuwen zich de cellen van zijn lichaam, passen ze zich aan en verbinden ze zich met andere, aan een trager tempo wellicht, maar hij beseft dit amper. Hier heeft hij te ondergaan en af te wachten in welke mate de krachten van zijn lichaam zullen afnemen, hopende, hopende dat de krachten van de geest stand zullen houden. Al weet hij nu al dat zijn geest de aarzeling kent, die hij voorheen niet kende; de aarzeling van het juiste woord dat wacht om te komen.

Dan ook, denkt hij, laat me toe te zeggen dat ik geleefd heb onder de mensen meer naar de geest in mij dan dat ik vermocht met mijn handen. En al het voorbije overschouwend was het, alhoewel schijnbaar lang, was het maar een korte tijd en dan nog ‘a time largely wasted’ zoals T.S. het schrijft over zijn leven.

Of, is het geen verspilling geweest, is het slechts een voorbereiding geweest, een tijd om te groeien, om te rijpen, om pas nu het punt te hebben bereikt om conclusies te trekken, de vruchten te plukken in de weinige bladzijden die hij los weg optekent.

Max Wildiers, zegt dat het een vreugde is te vertoeven in het gezelschap van de boeken om ons heen,, van de zovele gedachten die uitgesproken worden, die geschreven worden, rondgedragen worden en ons bereiken op de een of andere wijze. Hij zegt het wel met zijn woorden en ik zou zijn bron kunnen opzoeken, maar het kernwoord in zijn zin is dat het een ‘vreugde’ is. Een vriend die me gisteren mailde wist dit ook, hij stuurde me een lijst van schrijvers die hij aanraadde niet zo zeer om te lezen maar om te weten dat ze er zijn om ons te helpen, te verrassen met de dingen die ze schreven en hoe ze die schreven.

Welnu, ook voor hem is het een grote vreugde deel te nemen aan het verspreiden van die wereld van de geest die overal aanwezig is en telkens en telkens komt aankloppen. Een vreugde: het levende leven te grijpen met beide handen, het te omknellen en neer te zetten op het blad, opdat anderen na hem, zo hoopt hij toch, zo verwacht hij toch, ook vreugde zouden beleven aan de kleine gestalten van geest die zijn woorden willen zijn.

Hopende, denkt hij nog, dat het immer zo moge blijven en dan ook nog, crescendo, stijgend naar een steeds vollere dimensie, zoals hij het gisteren heeft geschreven: ‘moving into another intensity for a further union.’

30-03-2020, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik schrijf, of liever het is mijn betrachten - een betrachten dat diep geworteld zit - mijn gedachten uit te schrijven. Ik wens het te doen op een aquarelachtige wijze, zijnde in kleuren die in elkaar vloeien: herinneringen die zich mengen, soms zoals Kundera het wou, met gebeurtenissen die zich hebben voorgedaan of die zich hadden kunnen voordoen maar omwille van dit of dat niet hebben plaatsgevonden maar nog altijd opduiken alsof ze ergens in een andere omgeving, buiten mijn weten, zich hebben voorgedaan. 

Dit is mijn bestemming vandaag en de dagen die nog komen en, al komt  wat ik schrijf zo laat in mijn dagen, de intensiteit ervan is er zeker niet minder om. Het is de intensiteit eigen aan de mens die de hoop draagt dat hij schrijvend, blijft groeien naar zijn climax toe, zoals T.S. Eliot het verwoordde: 

We must be still and still moving 
into another intensity 
for a further union, a deeper communion ...

Groeien naar een grotere intensiteit om dichter te komen tot een innigere verbondenheid met al wat ons omringt. En ik zal wel geen epitaaf bedenken zoals Rilke liet aanbrengen op zijn grafsteen, een steekspel van woorden die ik nog steeds niet ten volle begrepen heb, zeker niet zoals Rilke gewild heeft dat hij begrepen zou worden, maar de tekst van een grafschrift, zelfs al komt er geen graf, schijnt me belangrijk toe. Daarom  zijn deze drie aangehaalde versregels van Eliot sprekend voor wie ik ben, voor wie ik was. 

En ik weet nu ook dat ik hiermee niet te lang heb gewacht maar dat het vandaag is en niet gisteren, niet eergisteren en evenmin morgen of overmorgen dat ik dit bevestigen moest; dat ik het stadium heb bereikt dat alle vruchten op mijn boomgaard zijn gerijpt om geplukt te worden; dat alle zaden zijn klaargekomen om gezaaid te worden. Zodat nu mijn woorden vloeien kunnen lijk het water dat zich langs de rotsen naar beneden stort, takken en boomstammen met zich meevoerend in de vallei, meevoerend naar een bestemming die ik niet ken en ook niet hoef te kennen en aldus ook de lading van mijn geschriften, in de mate die er is, uitdragend naar een tijd dat ik er niet meer zal zijn en anderen in mijn woorden de persoon zullen ontmoeten die ik was of dan toch die ik had willen zijn.  

Zo wil ik, via deze geschriften, een gezel zijn van anderen, gezel zijn van allen die me lezen of lezen zullen, en zeker van alle schrijvers wiens boeken hier aanwezig zijn in deze kamer waar ik schrijf. 

Er is deze morgen in mij een aanzet, een impuls om te zeggen wat ik zeg, een gevoel dat me dwingt even een stap verder te zetten in het nog ongewisse, dat er dan toch eens zal zijn als vaststaand, zoals een nagel geklopt in de deur van de schuur.

Zoals, wat nu plots opduikt, het beeld van het Keltisch kruis op Iona, waar we ooit stonden in de regen, in de wind, toen ineens, de zon door de wolken brak en het kruis belichtte. Kleine, minieme ogenblikken in het leven die zich hebben vast gezet in jou, lijk een tatoeage in je nek of schouder; waar je je soms aan vastklampt, al zijn het maar kleine fracties leven geweest, ze zijn er toch geweest en je werd er door geraakt voor altijd als ze opduiken keer op keer, soms als een verwittiging, soms als een straal van hoop op iets dat komen gaat, maar je weet niet wat er komen gaat.

Al hebt je wel een vermoeden.

29-03-2020, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde