Mijn ‘Tao of Physics’ van Fritjof Capra leert me heel wat over het atoom  en de kern ervan, vooral dan over de verhouding van de kern tot het volume van het atoom. Die verhouding is ontstellend. Als, zegt hij, het volume van het atoom vergeleken zou worden met de koepel van Sint-Pieters in Rome, dan zou de kern ervan de grootte hebben van een zoutkorrel. Een zoutkorrel in het midden van de koepel en in de ruimte omheen de kern, de elektronen, draaiend en kerend (whirling) met een enorme snelheid – 600 mijlen per seconde zegt Capra – niet, zoals planeten om de zon, maar onwezenlijk variërend.

Het bevreemdende van de natuur begint hier. Het standpunt innemend van het atoom is alles ruimte, is alles een grote holte. Muren bestaande uit moleculen, gevormd door atomen, zijn geen muren, stalen wanden zijn geen wanden, de minste golf van een afstandsbediening gaat er dwars doorheen en opent deuren en hekkens. Hoe is het godsmogelijk – het precieze woord – dat alles er uitziet zoals het is, vast, stevig, soepel lijk een korenhalm, ruisend lijk een boom, en wij kloek en stevig gebouwd, als alles gemaakt is uit atomen klevend aan elkaar, voortdurend via hun elektronen inwerkend op elkaar.

Met het beeld van de wereld van het atoom voor ogen, een beeld dat we enkel zien kunnen met deze van de geest, maar dat daarom niet minder reëel is, over welke werkelijkheid spreken we dan. Gehecht als we zijn aan wat we zien rondom ons, vastgeketend aan het beeld dat ons lichaam is, maar wat we zien is niet de echte realiteit: een lichaam dat sterft is oogverblinding, wat er feitelijk gebeurt met de massa atomen, elektronen, atoomkernen weten we niet, hebben we het raden naar.

Evenmin weten we welke precieze rol gespeeld wordt door de verzameling atomen dat ons lichaam is, wie er de leiding over heeft? In elk geval niet wij. Ons lichaam is maar de speelbal.

Dit is wat het stoffelijke betreft, we weten niet wie uiteindelijk het hecht in handen heeft wat het functioneren van het lichaam betreft. Gissingen zijn het, we zijn weliswaar een en al gissing, en zullen het blijven. Maar dat men me niet zegt dat er is niets meer is daarna, dat de atomen en de rest in rook zijn opgegaan, ook en vooral datgene dat de wereld van het atoom bestuurde. Dit is maar al te gemakkelijk, kinderlijk zelfs.

21-08-2016, 00:12 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een blog per dag is je ritme. Echter, dezelfde dag een tweede schrijven dat niet een vervolg zou zijn op de eerste, is moeilijk. Het is maar dat er tussen elke blog normaal een etmaal nodig is om je te ontdoen van het ene en ruimte te scheppen voor het nieuwe, een etmaal verder, als het gemoed totaal omgeslagen is, zoals het weer in deze dagen.

Opduikend uit het duistere van de slaap, de ogen openend, is het boek in jou dat je opent om de zin te lezen waar je je dag mee beginnen zult om je te voeren naar een plaats waar je nog niet geweest bent, een plaats die je pas kennen zult als je bent aangekomen.

Maar dan verneem je dat je vriend is weggegaan, dat hij, zoals het nu geformuleerd wordt, uit het leven is gestapt. Het lichaam dat hij ter beschikking had gekregen was kaduuk geworden, was niet te dragen pijn, te veel last geworden en de strijd gestreden. En in totale onmacht heeft hij de moed gehad het te verlaten. Je beseft nu dat, zoals je het schreef een paar dagen terug, de herinneringen aan hem, zijn gaan herleven op een bijzondere wijze, dieper en inniger; dat ze zijn vastgelegd voor altijd, met rood lint en rode lak verzegeld.

Zo gaat het dan, de vele dingen die er geweest zijn en deze waar je van gehoopt had dat ze blijven zouden, worden afgebroken door het leven dat keer op keer de tol eist waaraan niet te ontkomen valt. Een vriend in meer die ging, het wordt leeg om jou.

En waar je gekozen hebt te zijn, heb je rondom jou de bomen en de struiken, je zit er midden in, en je voelt dat het de plaats is om te zijn en om er nimmer meer te wijken. Om er lang te blijven, te blijven tot je opgenomen wordt, vermenigvuldigd in elektronen en fotonen, klaar om je te verspreiden in de kruinen, tussen de bladeren en je te mengen in de geuren. Jij ook denkt een ogenblik, al is het ongewoon dit te zeggen: mijn tijd hier is opgebruikt, handelen hoeft niet meer, enkel zijn in gedachten, het enige van mij dat blijven zal en opgevangen worden door anderen na mij. Je sprakeloos lichaam, overgebleven op de stoel waar je zat, op de plaats waar je schreef. De tortel naast jou tussen de bladeren is er getuige van.

Zo zijn er vele dingen die geen uitkomst kennen, ook mijn verlangen niet. Ik ben hier maar om er te zijn. Heb achterwege gelaten wie ik was en heb enkel meegenomen een pen en een dagboek en een busje Spa. Dit is al wat ik nodig heb om te vertrekken als was het naar een onbewoond eiland in de Pacific, want wat meer zou ik meenemen op mijn tocht.

Ondertussen rijpen de appelen, is de wind opgestoken, is er een haiku die bleef hangen omdat er een lettergreep te veel of te weinig was; omdat je zag dat in een paar dagen tijd, de varkensbes rood glanzend geworden was. Dit alles zijn, dacht je, wat beelden die je nog meenemen kunt om niet vergeten het land waar je bent opgegroeid.

Vergeef me eens te meer, om wat ik schreef. Het zijn maar wat kronkels in mijn gedachten die ik getekend heb. Het is niet evident elke dag een meesterwerk te schrijven, laat staan een zin die meegedragen wordt in de gesprekken van elke dag.

Er is meer toe nodig vooral als men schrijven gaat van uit het gevoel dat men voor altijd verdwijnen wou naar een onbewoond eiland.

20-08-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De dag van 19 augustus 1936 zal voor mij een belangrijke dag geweest zijn, ik was bijna negen toen die dag mijn jongste broer geboren werd. Nochtans, hoe ik mijn geheugen ook af zoek, ik heb er geen enkele herinnering aan. Evenmin als aan de geboorte van mijn broer Daniël ervoor. Wat ik me nog wel herinner is dat ik moeder ooit heb horen zeggen aan een paar buurvrouwen - ze was in de keuken met hen, ik in de kamer er naast - dat ze een misval had gedaan, een dochtertje; maar of het was na de geboorte van Georges of er voor, weet ik evenmin.

Ik kan me er vandaag heel wat vragen bij stellen, zelfs dat ik een bedorven kind was zelfs, dat ik vreesde dat ik als kind van mijn pluimen zou moeten laten. Het kan, want waarom onthoud ik het negatieve en niet het positieve.

Daniël overleed in 2002, hij was toen, amper (!) achtenzestig. Georges wordt er vandaag tachtig. Moet ik hem feliciteren met de ouderdom die hij bereikte, of is dit maar normaal dat hij zo oud geworden is, of volstaat het dat ik hem zeg, dat hij mijn broer is en blijft en dat er geen dag voorbij gaat dat ik niet denk aan hem?

Ik wens hem in elk geval nog vele jaren, wens dat hij me ver overtreft wat de jaren betreft. Hij heeft dan nog heel wat tijd voor de boeg.

Dit is dan een blog uit mijn persoonlijke sfeer. Ik was er gisteren al mee begonnen een momentum te vertellen tussen mij en een dokter die, door zijn kennis, zijn aandacht voor mij als patiënt, heel wat heeft bijgedragen opdat ik vandaag 19 augustus 2016 deze blog zou kunnen schrijven. Ik zal wel geen uitzondering geweest zijn, hij zal er in zijn professioneel leven heel wat geholpen hebben om de ouderdom te bereiken die ze vandaag hebben bereikt. Wat voor elk van hen als voor mij, een resultaat is, om niet te zeggen dat we hem, en de wetenschap, heel wat dank verschuldigd zijn.

Ik schrijf dit laat op de avond, te laat om goed te zijn, maar ik wou jullie niet vergeten als je me opzoekt in de morgen, zoals ik ook mijn broer niet wil vergeten op zijn verjaardag. 

Ik heb nog altijd ‘Cannery Row’[1] liggen naast mij: Steinbeck verliefd op een gedicht, waarvan ik hier enkele verzen aanhalen wil:

I have seen the priestesses of Rati make love at moon fall / And then in a carpeted hall with a bright gold lamp / Lie down careless anywhere to sleep.

Het is maar een toemaatje, dat ik even goed had kunnen weglaten, maar het is typerend voor de geest waarin het gedicht en het boek van Steinbeck geschreven werd. Ik vermoed dat niemand het boek van 1959 zal gaan opzoeken? Ik denk zelfs dat geen enkele bibliotheek het heeft bewaard - een zekere G.G. misschien wel - daarenboven, dergelijke boeken worden vandaag niet meer geschreven, en worden ze het nog, een uitgever vinden ze heel waarschijnlijk niet meer.

19-08-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij was alleen aan de vijver die namiddag, met hen die hij kende en die in hun verre huizen droomden er te zijn. Hij kon spreken met hen, hij kon hen vertellen hoe de vijver er bij lag; hoe het geruis van hoge winden in de bomen zich er met de bomen in weerspiegelden; hoe de reiger die er regelmatig kwam, terug was opgevlogen toen hij hem zag, en ook hoe de zwerm aalscholvers het niet hebben gewaagd neer te strijken.

Hij zat er lang met een boek om te lezen, een oud pocket boekje, ‘Cannery Row’ van John Steinbeck, geschreven ‘for Ed Ricketts who knows why or should’. Een oude vergeten novel van 1959, die heel wat verhuizingen had doorstaan, maar hem nooit verlaten had omwille van een liefdesgedicht, vertaald uit het Sanskriet, in de laatste hoofdstukken. Maar hij las niet of hij schreef niet, hij wachtte, naar de avond toe, op de ijsvogel.

En deze kwam op het ogenblik dat hij hem niet meer verwachtte, een blauwe schicht die rakelings over het water scheerde naar de overkant, even neerzat in een struik op de oever en dan wegschoot en een ogenblik boven het water fladderend hangen bleef om dan toe te slaan, te duiken en weg te schieten met een spartelend visje in de bek. Niet eenmaal, maar keer op keer, telkens scherend over het water, even gaan zitten en dan hangend boven het water, ineens duikend, een spartelvogeltje, nog geen hand groot, maar wat een schouwspel.

Hij kon er een haiku over schrijven. Hij zou dit later doen.

Het is maar een klein gebeuren dat hem beroeren kan dat hem grijpt in zijn momentum van het zijn. Dat hij bewaren wil, zoals de vele geuren van grassen en van witte klaver en van waterlelies die zich sluiten. Hij kent dit allemaal van vroeger en hij voelt zich meer natuur dan deze morgen toen hij bij de hartspecialist was die hem geruststelde over wat zijn hart betrof. Maar zelf niet gerustgesteld was omdat het zijn laatste maanden waren in het ziekenhuis, voor zijn oppensioenstelling.

Toen hij afscheid van hem nam heeft hij hem gezegd dat hij evenzeer – en nu zeker - zijn vriend was dan zijn dokter. En, voor de eerste maal in dertig jaar, heeft hij zijn dokter Xavier genoemd en heeft hij, hem Karel genoemd. En had hij er nog aan toegevoegd: weet Xavier, oud worden is a struggle, oud zijn is poetry.

Dit is dan een ander beeld uit het leven dat hij bewaren zal in zijn herinneren als hij schrijven gaat in herfst of winter, of Beethoven beluistert of Vivaldi misschien. 

Of dan nog deze Haiku:

Boven het water / ijsvogel fladdert, hij duikt, / kringen deinen uit.

18-08-2016, 10:41 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is, neergezeten onder de bomen, in het grote licht van de namiddag, dat ik gisteren geschreven heb over het sterven gaan van een vriend. Hoe kan zo iets, hoe is de mens ingesteld opdat hij in volle zomer, in volle natuur denken zou aan de dood?

Gevoelens ben je niet altijd meester, ze dringen zich op, ze overmeesteren je. Je tracht je ervan te bevrijden maar het lukt je niet, de zinnen in jou zijn niet te stuiten, ze voeren je een landschap binnen waar je in ronddwaalt met een naar binnen gerichte blik

Weliswaar, je had die morgen vreemde dingen herlezen in Capra’s Tao of Physics, voor jou een soort Bijbel van de Nieuwe Fysica, hoewel er niet iedereen mee akkoord gaat. Maar je voelde dat zijn woorden je hielpen om,  na de nieuwste berichten die je ontving over zijn toestand, dieper door te dringen tot het mysterie van het leven en van de dood.

Dit is het enige excuus dat ik heb voor wat ik gisteren als blog heb doorgegeven, wel indachtig zijnde én wat John Donne wist over de doodsklok die luidt, én wat er gebeurde met mijn broer Daniël én met wat ooit ook mijn lot zou kunnen zijn.

Nu, ik leg Capra ter zijde, zand erover, laat de letters drogen, neem ze voor wat ze zijn: pijn en berusting. Amen, het weze zo, het is van het leven. Het is van Schönberg, het is van Mahler, het is van allen die muziek componeerden, die romans, die boeken schreven, die beelden houwden uit hout en marmer of doeken schilderden; die creëerden zoals de natuur te werk gaat, vrij en ongedwongen in alle richtingen die ze bewandelen kan en zoals ik het ontmoet bij vrienden van mij, kunstenaars die de natuur ofwel nemen als het zichtbare beeld ervan, ofwel als het werkend beeld ervan, om uit te komen met iets totaal nieuw, iets dat nog niet bestond en nu dankzij hen, iets aan al wat is heeft toegevoegd, in plaats van iets weg te nemen.

Ik ken, zo dikwijls, de vreugde van het schrijven, van het woord dat vertrekt van uit mijn vingers om neergezet te worden, ‘bedächtig, nicht eilen’ zoals het begin van de vierde symfonie van Gustave Mahler, en dan uitzwermend in een mengeling van melodie en klanken die ik zo dikwijls al hoorde dat ze zich gestapeld hebben als bloemenvelden in de weiden van mijn jeugd.

Het is hieruit dat ik wil opstaan om er terug te gaan en neer te liggen tussen de margrieten en de boterbloemen, de reigersbek en de koekoeksbloem, met de bijen en de kevers over mij, de spinnen en de mieren, een met de aarde en het leven erin, komende van de diepste worteling, tot de wolken er boven. Zijn van al wat is en het uitroepen: ik leef, ik leef, ik ben van de aarde en de luchten, ik ben van het water en het vuur, ik ben in deze uiterst uitzonderlijke ogenblikken van het schrijven van een tijdloosheid die alle grenzen breekt. Laat me opstijgen van hier uit naar waar ik nog niet was. Ik weet voor mij dat het er goed is om te zijn, en er te blijven.

Dit zeg ik tot jou, mijn vriend van vele dagen en vele wegen.

17-08-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heb ik er goed aan gedaan te schrijven over mijn vriend wat ik schreef alsof hij er al niet meer was, terwijl hij nog de beslissing nemen moet. En dan de vraag die we ons hierbij stellen, wat is er van de mens die, de pijn ondraaglijk geworden en het uitzicht op beterschap nihil, de beslissing neemt om te verlaten al wat hij bezit, het leven incluis. In welke toestand verkeert hij dan, de weinige tijd die hem nog rest tot het precieze ogenblik van het heengaan?

Ik weet van het ogenblik dat mijn broer, die in een zelfde toestand was, de beslissing heeft genomen. Ik weet dat grote witte wolken voorbij schoven voor zijn raam en dat hij er naar keek alsof hij dacht het is nu of nooit, ik haal die grote wolk precies op het ogenblik dat ze over de kamer schuift.

Er zijn dus voor ons allen twee grensoverschrijdende ogenblikken, dit van het geboren worden, en dit van het sterven en wat zeggen we over wat was tussen die twee?

Waarom waren we er, waarom is er het Ene als het Andere er op volgen moet? Wat betekent het hier te zijn, te leven, te denken, te handelen, en daarna, het moment gekomen, de boeken dicht te doen, alle banden te verbreken en weg te gaan voor een reis in het Onbekende?

In feite, is de ondergrond, de essentie van wat het Leven is, even onbekend als wat de ondergrond van de Dood is. Er is dus geen verschil in het ‘weten’ van wat schuilt in de diepte van het Ene en wat schuilt in de diepte van het Andere. Het zijn twee buitengewone aspecten of eigenschappen die hun oorsprong hebben in het sacrale dat van de Kosmos is.

Het Ene hebben we geleefd en beleefd, we zijn er in opgenomen geweest. Hebben vrij en ongedwongen gezwommen in die oceaan die het Leven is, zonder te weten wat die oceaan was, inhield of betekende. Al zijn er wellicht moeilijke momenten geweest, we kijken erop terug als een groot gebeuren er ‘geweest te zijn’; we zijn er dankbaar voor dat het geweest is zoals het was. Hebben we iemand pijn gedaan, we vragen om vergeving; hebben we geluk gebracht, het was omdat we op geluk waren ingesteld, omdat we geluk ademden.

Zo, als het Ene, het Leven, is wat het is – en we weten dat dit Leven iets fantastisch is - kan het dan niet dat het Andere even fantastisch (maar) anders zal zijn?

Want, het allerbelangrijkste is niet de persoon die er rondliep, die handelde, sprak en dacht, dit zijn slechts de uiterlijkheden, de materiële vorm ervan, die verdwijnt. Het allerbelangrijkste is wat er is binnenin die vorm: zijn geest, deel van de Kosmische Geest die oneindig en eeuwig is. Het is uit die geest dat hij ontstaan is, het is daarheen dat hij terugkeren zal.

Is dit troostende taal? Neen, het is de taal van de mens die weet dat het Universum een enorm web is van flitsende energieën, interconnected met elkaar die even goed geest kunnen zijn, het geruis dat van het Leven is.

Wij zijn onvermijdelijk een geestelijk deel van dat web, het deel dat niet sterven kan.

16-08-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Fris en helder de klokken in de morgen, ze roepen ons om in rijen naar de kerk te komen, echter zijn het nu geen rijen meer die gaan - zijn er geen missalen meer - weinig of geen gebeden meer. We hebben genoeg aan ons eigen persoon, wij zijn zelf de god nu die aanbeden wordt.

Hij dacht eraan die morgen zoals hij aan vele dingen dacht, zoals hij plots op de idee gekomen was dat het tekenen in grotten, het krassen in de rotsen, op de vele plaatsen die ver uit elkaar liggen,  wellicht ontstaan zal zijn op een zelfde - op enkele eeuwen na - fase in de tijd; zijnde, en het is dit dat hij wil benadrukken, een gevolg van het evolutief karakter in de kosmos, dat onze verre voorouder op de baan, in de richting van de homo sapiens, heeft gezet. Het teken van de drang om creatief te zijn dat zich verspreid heeft als een lopend vuur en eens daar, absoluut niet meer te stoppen was.

De kunst, of wat vandaag als kunst aanzien wordt, is er geen voorbeeld van. Ditmaal is het geen verder lopend vuur, is het een nieuw vuur dat werd aangestoken en onvermijdelijk dood lopen zal want de vernieuwing die aldus ontstond is een achteruitgang van de factor geest, instead of een voortgaan op het elan dat ontstond in de grotten van Lascaux en andere.

Dit is wat geschreven werd nadat de klokken ons hebben op geroepen tot het gebed. Het is geen geschreeuw van niet te vatten verzen, het zijn de zuivere, heldere, echoënde klanken van de klokken die me vertellen over de waarden van wat is achter de dingen. En het is precies dit specifieke dat de echte kunst, dat de poëzie in de kunst, voortkomende uit de grot- en rotstekeningen, uit de dolmen en menhirs, beogen. Er kan geen kunstvorm zijn, waardig aldus genoemd te worden, die zich niet situeren zou op de baan neer gezet door onze voorouder van Lascaux en andere evenwaardige en even betekeningsvolle plaatsen.

Deze vorm van de kunst heeft niets te maken met een pot mosselen of een hoop bladeren, of een lucifersdoosje op een blad gekleefd, dit zijn alle tekenen aan de wand die wijzen op een verbastering, een totale vervreemding van wat was. Dit ligt absoluut niet meer in de lijn van wat er eerst was. Dit is, om deze reden, een foutieve vooruitgang. 

Een vriend stuurde me nog niet zo lang geleden een foto van een stuk pinnendraad, waaraan enkele paardenharen waren blijven hangen, een kunstwerk. De poëtische kracht die er van uitging vond ik magistraal. De foto sprak me over mijn jeugd, over paarden in de weide, over bloemen in de weide met bijen en vlinders, over zomer en herfst en, over de stilte van het rijke, geurende land.

Daartegenover, vele werken van nu, zeggen me totaal niets, vertellen me alleen dat ze niet liggen op de baan die ik hier hoger heb geschetst, dat ze het bestaande schijnen, om niet te zeggen, willen ‘verwensen’, omdat ze, en dit zal wel de voornaamste reden zijn, niet wensen dat de mens hoger en hoger stijgt in het ‘sapiens-zijn’, wat voor hen,  zo zie ik het toch, neigen zou naar een vorm van elitarisme. 

Kijk, lezer van mijn blogs en dus mijn vriend, vergeef het me, dit is wat ik deze morgen heb geschreven na het horen van de dorpsklokken die me opriepen tot het gebed. Dit is dan mijn gebed vandaag 15 augustus.

15-08-2016, 07:40 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben een zwerver in het landschap van het woord. Ik weet waar ik begin maar niet waar ik aan komen zal, weet waar ik sta als het morgen is maar niet als de nacht begint, dit was gisteren zo, dit zal ook vandaag zo zijn. Het tegengestelde van de aarde ben ik, die weet precies, op een fractie van een seconde na, waar ze op elk ogenblik van haar dag of nacht zal aanwezig zijn, een preciesheid die haar siert en ons in verlegenheid brengt, gelukkig maar. Al schijnt het dat ook van ons geweten is – zo staat het opgetekend in psalm 139 – waar we zijn zullen als het avond wordt, wat wij betwijfelen, maar niet meer als we er gekomen zijn.

Dit geldt voor ons allen, alleen voor waar we zullen zijn, niet voor wat we denken zullen ondertussen, noch voor wat we schrijven, schilderen, tekenen of componeren, of het beeld dat we houwen zullen uit hout of marmer. Dit zijn dingen die van het tijdloze ogenblik zijn, als we even maar de aarde verlaten en opgaan in wat is van de pure geest die, denken we, buiten ons aanwezig is.

We zoeken het niet op, het zou nutteloos en even waardeloos zijn. Het ogenblik komt er telkens aangerend, aan ons om het te grijpen, al is het een aal gelijk die door je vingers glijdt.

O, dichter van het woord, waar ben je eens te meer uitgezworven, hoe ga je verder nu?

Je voelde vanmorgen een lichte pijn op een plaats die je verontrusten moet, maar je bent opgestaan omdat het woord je riep. Je hebt het gevolgd tot hier, in de hoop dat je vinden zou. Maar er is weinig meer dan het bewegen van de laatste bloemen in de tuin en als je het hoofd opheft, hoe de herfst er al aanwezig schijnt, al werd hij nog niet verwacht, het nog augustus is, de maand die van de berenklauw is, zegt Hertmans, en jij, die van de lage luchten is.

Hoe, dacht je, toen de herfst zich toonde, hoe zal je de winter door brengen, en indien het gebeuren zou, hoe de lente en de zomer erna? Bijziende als je bent, zal je de uren tellen en niet zo zeer de dagen of de maanden, de seizoenen daar gelaten. Enkel wat je schrijven zult zal overblijven: een stapel bladen in de schuif gehouden en later, ja en later, wat er mee gedaan?

Je zag van een schilder dat na zijn dood, honderd schilderijen onverkocht waren overgebleven, werken van een zondagsman die dacht – zoals jij trouwens – dat hij de wereld ermee verbazen zou, maar hij vergiste zich. Zo, meanwhile, ermee opgeschept, wat doe je anders dan ze terug te brengen op zolder waar je ze gevonden hebt?

En jij, eens te meer heb je aan de bundel die er ligt, een nieuw blad toegevoegd. Het is slechts een blad, het is niet een boek, zoals de stapel die je toonde en op je netvlies branden blijft.

De boeken daar? Verwaarlozing in de ergste graad, je moogt het weten. 

14-08-2016, 08:24 geschreven door Ugo d'Oorde  

Soms vraag ik me af, heb ik jullie vreugde bezorgd of, pijn in de maagstreek, of jullie totaal onverschillig gelaten, geen morgengebed geweest, geen avondsermoen?

Werkelijk het deert me, niet te weten waar ik sta, om er te blijven of, vooral op dagen zoals deze, er weg te gaan, naar dichterbije aangelegenheden waar het lichter is om wonen en waar de duisternis er achterwege blijft.

Ikzelf heb weinig keuze. Ik kan maar nemen wat me wordt toegeschoven en laten wat er zou kunnen zijn. Zo leef ik nog een beetje. Zo zijn er nog verwachtingen gebleven die zich openen zullen, zich kleuren gaan lijk van de meidoorn de bessen - ik nam een takje mee naar huis om bij mij te houden zoals ik woorden houd - het zijn verwachtingen die ook dromen kunnen zijn, en van dromen, hoed je, oude man, distelzaden zijn het, weggewaaid naar oorden waar geen plaats is om te kiemen, of wankelgedachten die geen uitweg bieden, geen stukje aarde om er te staan.

Anderzijds, wat weet ik van de wereld nog, als ik wandelen ga van hier tot ginder waar het leven stiller is dan de stilte van de grassen en de struiken bij de grond, waar de geuren traag, als van droge appels zijn en van zwammen op de stronk van molmende bomen.

Er waren die avond zwermen vogels die van nergens kwamen, ze zaten in de bomen, niet om te slapen maar klaar om op te vliegen bij de minste teerste wind. Er was niets anders dat er gebeuren kon.

Rond het vuur gezeten, we konden enkel wachten op een teken dat van boven komen kon of uit de aarde of, komen zou van een karpersprong: een late lichtflits die de spiegel brak van alle bomen. Zo was er de donkere holte van de vijver die ons hielp om hier te zijn en inspiratie was in de gesprekken van enkelen onder ons, om zegden ze, er elke nacht terug te komen.

Het was toen dat uit de nacht Mars is opgedoken, Saturnus ook misschien, maar wat zeker was, van de maan de sikkel die nog wassen zou en ons bespiedde nu, daar waar we zaten. Wat we haar verzwegen werd hier onder ons gehouden, in een lach soms, in een klein verrassen van wat er gisteren was, of van de tijd toen er nog verhalen waren om te vertellen en iemand die een lied wou neuriën.

We zaten er. De vogels waren weg gevlogen, vleermuizen als schichten over onze hoofden heel dicht, soms een kleine kreet. Op het vuur wat eikenhout nog bij gelegd. Het uur van kleine dingen die niet kwetsen konden, die ons weg haalden, even, naar oorden die van ons ouders waren of van vrienden die waren weg gegaan, weg naar een plaats die we pas kennen zullen, later.

In een groot volume nacht waar we zaten.

13-08-2016, 06:56 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is de avond die van de boeken is. Onzinnig gevaarlijk opgestapeld in alkoven met een tafel om te schrijven wat van gisteren was en van een ogenblik dat morgen zou kunnen zijn.

Toren van Babel, nu onder het stof van eeuwen. Wand gevuld tot in de nok en tot luchten van schaduw; niet te zien al wat er te lezen staat van zovele, van Zarathustra tot Fabre d’Olivet.

Hoe oud zijn we om dit te beleven: avond in augustus.

Hij had zich met zijn beste pak gekleed om er te staan, een boek als zoutpilaar voor eeuwen. Waar kan hij gaan om meer te weten dan er hier te leren valt, de tijd ingaan en hier te blijven.

Er te wonen, zijn hart en geest verloren.

Woorden van het altijd zijnde: violen die van vroeger waren nog te horen. Stemmen ook er overheen, en handen die de boeken hielden, toen nog gelezen werden. Lang tot in de schemer van de nacht, de dageraad nog even wachten mag.

Augustus stiller was: trillende bundel deeltjes, het licht gefilterd door het raam op het zuiden, tot goud op de ruggen over elkaar gelegd, gestold om niet meer aangeraakt te worden, niet meer te bewegen.

Het kon dat gedurende twee eeuwen, het ene boek het andere had bevrucht. Het kon, dat bevruchting na bevruchting zich voltrokken had en hieruit het ene boek na het andere was geschreven, een boekenjungle was geworden, sommige volwassen, sommige nog te groeien zodat langzaamaan, de opper groeien zou, tot bij de dichtste ster boven de nok.

Zo de uren en de dagen, lijk de boeken er gestapeld, tot een leven.

Hij dacht dat hij alles wist, dat hij geen boeken meer te openen had. Het volstond dat ze er waren, zoals hij er was, overbodig, niet meer te openen, maar als hij er was, hij er zitten wou en kijken hoe ze er waren.

Er te verblijven.

De nacht erover, de sterren, de sikkel maan en de planeten. De aarde stopt er niet, wel de tijd is er gestopt, toen hij het zag. Ooit kan het tot een ravage komen, te veel van iets kan gevaarlijk worden. Hier mag geen boek genomen. 

12-08-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat zegt je aan een vriend, onbeschaamd gegrepen door ‘de’ ziekte, en onherroepelijk vastgehouden; je waart met hem in de bergen, in de wijngaarden van de Valais, met hem op Iona, het heilige eiland van de Schot?

Wat zeg je hem, je maat van onze vele jaren? Heb geen vrees, dit is niet het einde, dit is, na de weeën van het heengaan, een herboren worden in de peis van de Geest waaruit je bent ontstaan.

Je leven lang heb je in zijn dienst gestaan, of je het wist of niet wist, Hij wist het voor jou. Je hebt Hem altijd gediend en gerespecteerd in eer en geweten. Nu je tijd gekomen is: ‘seid ohne Sorge’[1]. Wat ook moge gebeuren, je keert naar de regionen van je geboorte, waar je met groot open armen wordt ontvangen, wat een zekerheid is.

Alles, maar dan ook alles wijst er op dat, zoals het Universum in orde en in evolutie in de hand gehouden wordt door Iets, waaraan geen naam kan gegeven worden, wij, erin, er onvermijdelijk deel van zijn. Hoe miniem ook, we zijn deel ervan, deel van wat de totaliteit ervan is: én van het zichtbare ervan - het lichaam dat we bewoond hebben - én van dat Iets zonder naam dat het dragend, het voerend, het Levend Element is, dat nimmer kan of zal een einde kennen. Aldus zijn we gekend, zijn we deel van dat Iets.

Dit is wat ik je te zeggen heb, dit is wat de essentie is geweest van ons bestaan, al dachten we het niet, al leek het te onwaarschijnlijk, te onverhoopt, te onverwacht, zo is het en niet anders kan het zijn.

De Bhagavad Gita leert, dat er nooit een ogenblik is geweest dat jij er niet waart en, er zal nooit een ogenblik komen dat jij er niet meer bent, ofwel hier, ofwel in andere oorden.

We staan er samen stil bij: jij bij de stap die je zetten gaat, die erna ook mijn ogenblijk zal zijn. Ik met het weten dat je gaat. Zelfs al besef ik dat je er altijd zult zijn.

Dat je er zult zijn in mijn herinneren als ik met een kist druiven op de schouder, in de zon - de Rhône ver onder ons - langs de rijen wijnstokken loop; als ik neer zal liggen onder de kweeperenboom na de lunch; je zult er zijn als we aankomen op Iona en de heuvel zullen opgaan tot de top ervan;  je zult er zijn als ik slapen zal in de hangmat na de raclette en je een foto nemen zult van mij; je zult er zijn met Gustave en Robert in Peebles waar we de whisky proefden in ‘a thimble’ glaasje; er zijn een dag ook dat we gegrilde kreeft gegeten hebben op een terras ergens in die stad van jou.

We verlaten elkaar nimmer, de band tussen ons is een gouden lint dat niet te breken is, is een innigheid zelden gevoeld of gekend. Hoe het komt weet ik niet, hoef ik niet te weten ook. Het was en het is en het zal blijven.

11-08-2016, 21:17 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat zegt je aan een boezemvriend, onbeschaamd gegrepen door ‘de’ ziekte, en onherroepelijk vastgehouden; je waart met hem in de bergen, in de wijngaarden van de Valais, met hem op Iona, het heilige eiland van de Schot?

Wat zeg je hem, je maat van onze vele jaren? Heb geen vrees, dit is niet het einde, dit is, na de weeën van het heengaan, een herboren worden in de peis van de Geest waaruit je bent ontstaan.

Je leven lang heb je in zijn dienst gestaan, of je het wist of niet wist, Hij wist het voor jou. Je hebt Hem altijd gediend en gerespecteerd in eer en geweten. Nu je tijd gekomen is: ‘seid ohne Sorge’[1]. Wat ook moge gebeuren, je keert naar de regionen van je geboorte, waar je met groot open armen wordt ontvangen, wat een zekerheid is.

Alles, maar dan ook alles wijst er op dat, zoals het Universum in orde en in evolutie in de hand gehouden wordt door Iets, waaraan geen naam kan gegeven worden, wij, in dit Universum, er onvermijdelijk deel van zijn. Hoe miniem ook, we zijn deel ervan, deel van wat het integrale Universum is: én van het zichtbare ervan, het lichaam dat we bewoond hebben, én deel van dat Iets zonder naam dat het dragend, het voerend, het Levend Element is, dat nimmer kan of zal een einde kennen. Hoofdzakelijk, en aldus zijn we gekend, zijn we deel van dat Iets.

Dit is wat ik je te zeggen heb, dit is wat de essentie is geweest van ons bestaan, al dachten we het niet, al leek het te onwaarschijnlijk, te onverhoopt, te onverwacht, zo is het en niet anders kan het zijn.

 De Bhagavad Gita leert, dat er nooit een ogenblik is geweest dat jij er niet waart en, er zal nooit een ogenblik komen dat jij er niet meer bent, ofwel hier, ofwel in andere oorden.

We staan er samen stil bij: jij bij de stap die je zetten gaat, die erna ook mijn ogenblijk zal zijn. Ik met het weten dat je gaat. Zelfs al besef ik dat je er altijd zult zijn.

Dat je er zult zijn in mijn herinneren als ik met een kist druiven op de schouder, in de zon, de Rhône ver onder ons, langs de rijen wijnstokken loop; als ik er neer zal liggen onder de kweeperenboom na de lunch; je zult er zijn als we aankomen op Iona en de heuvel zullen opgaan tot de top ervan;  je zult er zijn als ik slapen zal in de hangmat na de raclette en je een foto nemen zult van mij;  je zult er zijn met Gustave en Robert in Peebles waar we de whisky proefden in ‘a thimble’ glaasje; er zijn een dag ook dat we gegrilde kreeft gegeten hebben op een nu ontoegankelijk terras ergens in die stad van jou.

We verlaten elkaar nimmer, de band tussen ons is een gouden lint dat niet te breken is, is een innigheid zelden gevoeld of gekend. Hoe het komt weet ik niet, hoef ik niet te weten ook. Het was en het is en het zal blijven.

11-08-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je begint met een vraag om te eindigen met een antwoord, tenminste zo er een antwoord is. Echter is het genoeg gekend dat vele vragen onbeantwoord blijven, gelukkig maar weten we niet alles, zijn er vele zaken die geborgen blijven, die er zijn om geborgen te blijven en ons bezig te houden, toch nog voor een tijdje. Wat zou het leven zijn indien alles gekend was, alles open en bloot; hoe vreemd zou dit niet zijn voor iemand die schrijft? Hij zou zijn toevlucht moeten nemen tot zaken die buiten de realiteit liggen, Harry Potterverhalen opdissen die gegeten worden lijk warme broodjes, zoals dit nu het geval is.

En hierbij de vraag, hoe het komt dat we die verhalen aanvaarden, wat is er zo boeiend aan, zo vernieuwend, als men weet dat de wereld waarin alles zich afspeelt meer dan fictief is, sprookjesachtig is?

Heb ik er zorg mee? Helemaal niet, het bewijst én dat het goed geschreven is, én dat de lezer behoefte heeft aan dergelijke verhalen; voeg er aan toe dat de boeken handig op de markt werden gebracht en glorierijk verfilmd.

Achteraf stellen velen zich de vraag hoe het komt dat zij er niet aan gedacht hebben om in dergelijke richting te schrijven, een soort van kinderverhalen voor volwassenen. Waarschijnlijk was die wereld van de tover verleden tijd voor hen, zoals die ook verleden was en blijft voor mij. Men zou kunnen verwijzen naar de Jules Verne-verhalen van vroeger maar deze hadden een ondergrond die dicht bij de realiteit der dingen lag, leerrijk waren en zeer sterk tot de verbeelding spraken, en dit in een wereld waarin film en televisie ontbrak, een verbeelding die waarheid worden kon.

Ik vermoed dat er heel wat geschreven staat over hoe het enorme succes van J.K. Rowling te verklaren is, en dat hierbij de psychologie van de hedendaagse lezer werd belicht. Ik vermoed echter dat dergelijke boeken ten tijde van Jules Verne, geen schijn van kans zouden gemaakt hebben, in alle geval toch niet het succes dat ze vandaag kennen. Het enige antwoord hierop is, dat het niveau van de wetenschap dat thans wordt bereikt, onbeperkt schijnt en nog andere mogelijkheden mogen verwacht worden; mogelijkheden die de realtiet van al wat we tot vandaag kennen overtreffen kunnen. De Pokemon-historie van heden ten dage is het bewijs dat de ernst uit de gemeenschap is gestoten: het vroeger totaal onmogelijke wordt meer en meer als ooit mogelijk gezien.

Jules Verne gaf ons een beeld van wat de toekomst worden kon, hij bleef binnen de normen van het mogelijke; J.K. Rowling brengt ons een beeld van wat zich buiten de realiteit der dingen afspeelt, een gemoderniseerd sprookje, dat nimmer toekomst worden zal.

Of hoe de mens evolueerde van geïnteresseerde in de toekomst tot dromer van het ongerijmde.

10-08-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij stond in de keuken in het licht van de nieuwe morgen. Hij sneed de laatste oogst rabarberstengels in kleine stukjes voor zijn echtgenote die haar reserve confituren wilde aanvullen, en het was hiermede dat, uitzonderlijk, zijn dag begonnen was. Hij wist nog niet of hij er toe komen zou een blog te schrijven want hij voelde zijn geest gesloten en zijn gedachten gestold tot het snijden van de stengels, het simpele bestaan van de dagelijkse handelingen als eenvoudig mens. Zoals we allen zijn, als we bezig zijn met kleine dingen, ver van alle filosofisch gedoe of wetenschappelijk geschrijf en we ons een kunstenaar weten in het precieze van wat we doen, het mes dat door de stengels snijdt met een stil gekraak en het sap dat opspringt tot in je gelaat, al weet je het niet met zekerheid, je denkt het toch dat je bespat wordt met onzichtbare druppels vocht en dat de keuken ermede gevuld moet zijn.

Het onzichtbare dat we zichtbaar denken om toch iets verder te gaan dan het beschrijven van een gebeuren, dat te minimaal is om er over uit te weiden. Echter, niets is minder waar. Het geeft een goed gevoel het kleine te doen wat nodig is te doen. Het voldoet je te zien dat je genoeg hebt gesneden om de kom te vullen, er een gepaste hoeveelheid suiker aan toe te voegen en daarna de mengeling van fruit – rabarber is meer fruit dan groente - en suiker, op het vuur wordt gezet, waar alles zachtjes aan, een lichtroze brij zal worden, en de ganse woning gevuld zal zijn met al de vrijgekomen aroma’s van suiker en rabarber.

Je zult de brij voldoende laten koken, niet te veel zeker niet te weinig tot het resultaat wordt gedacht perfectie te zijn en de bokalen kunnen worden gevuld, gesloten en van een gedateerd etiket voorzien. Zo deed ons moeder het, zo doen wij het nu om de traditie in eer te houden.

Dit zijn de  handelingen die opgeslagen liggen in ons geheugen, ze maken deel uit van onze levenswijze. We hebben ze aangeleerd aan onze kinderen. Zullen zij die doorgeven aan hun kinderen, we hopen het, we dringen er op aan. Het precieze procedé ligt opgetekend in de kookboeken van vroeger, ook in deze van nu?

Dit was een deel van mijn dag vandaag. Ik wou af van al wat ik gemeend heb de vorige dagen te moeten denken al schrijvend. Want daar komt het op neer, denken en je gedachten uitschrijven. Dit is wat ik elke dag doe. Als ik je verveeld heb vandaag, beeld je even in hoe de geur is van de kokende kom confituur op het ogenblik dat het vuur afgesloten wordt. Wat dan van de smaak ervan?

09-08-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is de geest van het Universum die zich manifesteert in de geest van de mens. Dit is wat ik geleerd heb, niet uit wat  Christian de Duve schreef, maar wel wat bij mij, in het spoor van de Duve is ontstaan. Ik weet dat het een ongewone uitspraak is, dat het me voert ver over de velden en de landerijen en dat ik eens te meer terecht ben gekomen in het landschap van de geest dat ik niet nalaten kan op te zoeken en te bewandelen. Dit tot in elke inkeping in aarde en water, in lucht en vuur, in dier, boom en plant; dat ik benaderd heb en betrokken in mijn dagelijkse betogen. Want dat zijn ze geworden en wat erger is, ik raak er aan verslaafd, ik kan me er niet meer van ontdoen.

Ook vandaag niet, nu ik opnieuw vertrokken ben van uit een zin, waar ik voorheen nimmer had aan gedacht. Maar laat in de nacht, enkele uren nog voor het licht opkwam, buiten in de velden, heb ik de hemel gezien, een grote puurheid van blauw met duidelijk, zoals ik het in lang niet meer had gezien, de sterren, de sikkel van de maan en in het westen, Jupiter, het eerste lichtpunt, op het laken van de avondlucht dat ik had opgemerkt. En nu waar ik stond  in volle nacht, de lichtende lucht fonkelend als een symfonie van Mendelssohn of van Brahms.

Er getekend stond, wat ik de vorige dagen had geschreven: de mens het bewustzijn van het Universum, in een vroeg stadium weliswaar, maar wie deert het? De vaststelling is gedaan, het idee is de wereld ingeschoven. Ik zal wel niet de eerste zijn, verre van, maar ik heb het nooit ergens anders gelezen, dus ik aanzie die gedachte als komende uit mij. Of liever komende uit het massale bewustzijn dat van het Universum is en, waarvan mijn bewustzijn een deeltje is.

Zo liggen mijn gedachten nog steeds buiten het gewoon dagelijkse van het leven. In  de toestand waarin ik me geestelijk bevind, gaan de dagen die zich schrijvend openen en sluiten, aan mij voorbij. Krijgen geen vat op wat ik wens te vertellen en waarop ik jullie, mijn lezers, wens te vergasten en tezelfdertijd mezelf vergast.

Deze blog is dan ook voor mij een soort van genade, holt me uit in woorden, gedachten die ik neerzetten kan, gedragen door het gevoel dat ik me niet zo zeer bevind op aarde maar in de wolk van bewustzijn die ik aanwezig weet.

Het is - en ik waag dit te schrijven – een opening, hoe klein ook, waarin dankzij mij, het Universum een miniem deeltje van zichzelf kan zien. Als ten volle homo sapiens werken we er aan; laten we alle formules, alle vormen van kennis achter ons, om steeds maar te trachten binnen te dringen in wat achter de dingen, in het diepste, het inner-universum aanwezig is.

Wat ik schrijf, ik weet het, is het oproepen van de wereld van de poëzie waarin alles beweging is, waarin gesuggereerd wordt hoe is wat is. Het blijft suggestie, het blijft aftasten, het blijft een verliefd zijn op het woord.

Is dit verliefd zijn, zonde?

08-08-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ga nog even een stap verder na al de blogs die ik hier schreef over de ‘Uiteindelijke Realiteit’, om te stellen dat wij, als intrinsiek deel van de Kosmos, het bewustzijn en het geweten zijn van die Kosmos en dat het ‘ik’ dat we zijn, in feite, het ‘ik’ van de Kosmos, van het Universum is.

Omdat, zoals ik het zie, het Universum als geheel een bewustzijn moet hebben; dat de totaliteit van dit bewustzijn een uitweg heeft gezocht in zijn ledemaat, de mens, die uit hij, de Kosmos, heeft voortgebracht.

We stellen dus dat de totaliteit aan bewustzijns, waar ook die totaliteit zich bevinden mag, zich heeft gevestigd in de eerste en meest perfecte vorm tot op heden, in de mens.

Het is gisteren, toen ik slapen ging, toen ik de trap opging dat de idee, de mens is het bewustzijn van de kosmos, toesloeg. Ik heb deze zin neergeschreven en bij mijn ontwaken, heel vroeg in de morgen werd ik ermee geconfronteerd en ik vulde de zin aan met: zijn ‘ik’ is het ‘ik’ van de Kosmos.

Ik laat dit achter, om er ofwel nooit meer op terug te komen, omdat het geen zin heeft hier op terug te komen – maar ik ken me zo niet - ofwel houd ik het nu nog even vast en ik sla het op in mijn geheugen om, later, in te zien welke gevolgen dit verder – nu we weten waarom we er zijn - hebben kan over de aard van ons zijn en hoe we er zijn.

Ik besef dat ik hiermede de grens van de filosofie heb bereikt, heb overschreden zelfs, en dat het nu, voor mijn en jullie gemoedsrust, beter is alles wat ik geschreven heb even te laten bezinken en te denken aan wat de dag me brengen zal en vooral aan de diverse zeer uiteenlopende zaken die vandaag op mij wachten.

Het zal een vreemde dag worden. Ik weet dat de gedachte, de mens het bewustzijn van het Universum zal blijven hangen, dat ik al verder aan het denken ben en voor ik het vergeet, stellen wil, dat de mensheid het oog is van het Universum, dat, zonder dit oog, een blind Universum is. Dat ons ‘ik’ in de eerste plaats dit is van het Universum en in de tweede plaats het ‘ik’ van onszelf.  Dit eerste ‘ik’ is eeuwig, kan niet vergaan.

Ik laat het hierbij, wat morgen brengen zal weet ik niet, misschien is er een andere, aanvullende of tegenstrijdige gedachte die zal toeslaan? We zien wel.

07-08-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Aanvaarden we - wat ik toch doe -, de stelling van de Duve die ons leert, dat alles terug te brengen is tot wat hij noemt, ‘l Ultime Réalité’. Dan is, aannemend dat we geen toeval zijn, onze aanwezigheid hier op deze uitzonderlijke planeet, gewild door deze ‘Uiteindelijke Realiteit’; dan heeft het wordend Universum in zich, altijd de mens voor ogen gehad; dan is het Universum er, opdat de mens er zou kunnen zijn.

Een heel vreemde, heel gewaagde stellingname. En toch, als we logisch doordenken, dan komen we tot twee tegenstellingen: enerzijds het zichtbare Universum bestaande uit miljarden sterrenstelsels en anderzijds en in tegenstelling, de mens die dit alles niet alleen kan zien, maar leren kan wat er van te weten is. Is er aldus het zijn en het weten, is er de materie en de geest, twee onderscheiden delen waarin de geest de bovenhand heeft.

Of, mijn waarde lezer, neem de geest weg en je blijft zitten met een Universum waar geen haan over kraait. Een universum dat er wel is, en dan wat? Welke betekenis heeft het? Geen enkele.

Dus, conclusie, opdat het enige betekenis hebben zou was de geest in de mens noodzakelijk en zijn we voorbestemd geweest om er te zijn, Zijn we geleidelijk tevoorschijn gekomen, eerst in welke vorm ook en in welke omstandigheden ook, om na n maal duizend mutaties aan te komen als homo sapiens, als mens die wist en die bewust was dat hij leefde en bewust van het Universum waarin hij leefde. Aan een eerste noodzakelijkheid was aldus voldaan.

Is er nog een volgende, is wat de mens betreft, de evolutie stop gezet, terwijl alles om hem heen verder evolueert? Is de evolutie van het menselijk bewust ‘zijn’ stop gezet? Zijn we wat dat betreft, volgroeid? Ik geloof het niet, ik geloof het niet.

Ik heb dit al geschreven in een of andere blog. Ik was er toen niet gekomen langs de weg die ik vandaag heb genomen, een weg die me thans beter ligt. Neen, ik denk dat het bewust 'zijn' van de mens verder toenemen zal; dat hij meer en duidelijker kennis zal krijgen van wat of wie hij is en welke rol hij hier te vervullen heeft.

So far so good.

Het is de enige waarheid die ik ken met zekerheid: het Universum is niets als de mens er niet is om te getuigen dat het er is. En ik denk verder: als we, de mens, geëvolueerd zijn van amoebe tot homo sapiens – volgens de Duve zijn we al toe aan sapiens sapiens – als we reeds daar zijn aangekomen, is het dan zo dat het ‘panta rei’, dat ons zo ver al heeft gebracht nu stoppen zal of, mogen we aanzien als een tweede waarheid dat we verder zullen groeien in de richting van het ‘sapiens’ zijn? In elk geval, dit is wat ik geloof.

Ik heb dus eens te meer een blog gebracht die ik de wereld in stuur, misschien wordt hij gelezen tot in Perth, misschien niet. Maar hij is te nemen of te laten. Vertel je zelf en ook vertel het aan mij of je hem neemt of laat, maar als je hem neemt verandert je leven.

06-08-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat ik nog vermelden wou alvorens de Duve[1] op zij te leggen – alsof het mogelijk zou zijn, met dit gebaar, al wat ik las bij hem te vergeten – is hoe hij zich opstelt ten overstaan van het fenomeen mens. Ik citeer het essentiële van zijn betoog uit pagina 207 e.v.:

‘L’émergence de l’espèce humaine fut un événement hautement improbable, tellement improbable qu’il est presque certainement unique. Même s’il devait y avoir de la vie en d’autres endroits de l’Univers, ce qui est loin d’être certain, la probabilité qu’elle conduise à des êtres, ou même à n’importe quels êtres doués, comme les humains, de conscience et d’intelligence, est infime.’

Het gebeuren, gaat de Duve verder,  is zo onwaarschijnlijk, dat het evengoed zich nooit had kunnen voordoen op onze planeet; het is alleen dankzij een buitengewone samenloop van omstandigheden dat het zich heeft kunnen voordoen. Sommigen, zegt hij, gaan in het spoor van Teilhard de Chardin, een stap verder:

‘Pour ces défenseurs modernes du finalisme, l’émergence de l’espèce humaine n’est pas hautement improbable; elle est carrément impossible, du moins par la voie de processus strictement naturels. Trop de coïncidences se sont accumulées. Sans aide extérieure, le hasard n’aurait ‘aucune chance’, quel que soit le nombre d’occasions offertes par l’Univers, ou même par des trillions d’univers… Et cependant cela s’est passé. Donc il doit y avoir autre chose.

Ik ga hier niet verder dan de Duve. Ik weet dat hij zich niet uitspreken zal over de aard van die of dat ‘Autre Chose’. Ik weet nochtans dat dit een probleem is voor hem, dat er zeker iets was voor dat alles begonnen is - of er gekomen is tezelfdertijd als het begin - en dat hij dit een naam geven zal ‘Het Uiteindelijk Reële’. Het ‘waar het er op aan komt te geloven’.

Ik lees bij hem over de wereld van de proteïnes en enzymen, deze van de DNA structuren, en hoe alles in elkaar verweven is, met ernaast, of diep erin, levend en bewegend, al wat is van de New Physics. En ik, als leek weliswaar, kan niet anders dan hem te volgen en te zeggen dat dit alles niet kan wijzen op een toevalligheid, op een perfect samenvallen en op elkaar inwerkende miljarden en miljarden noodzakelijke miniem-kleine bouwelementen, die een bewustzijn en een intellect zouden hebben voortgebracht, typerend voor de homo sapiens die we zijn.

En wat meer is, naarmate de wetenschap vordert, begrijpt ze minder en minder waar het eigenlijk om gaat. In plaats dat het antwoord op hun vragen duidelijker zou worden, wordt het meer en meer ingewikkeld, verwijdert het zich om tenslotte aanzien te worden als een antwoord met een metafysisch karakter, waarvan men beter afstand neemt.

Dit is wat de Nobelprijs Christian de Duve me duidelijk heeft gemaakt: er schuilt achter de dingen, iets reëel dat niet te noemen is.

En dan is er de hoofdvraag, als dat ‘Iets’ er is, heeft het gewild dat wij er zouden zijn of, zijn we gewild door dat ‘Iets’?

Ik herhaal de laatste zin van mijn vorige blog: het is voor mij een genoegen een blog te schrijven die een prikkel is voor de menselijke geest. Ik, als deel van dat IETS. Je moet dit aanvaarden van mij.

05-08-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De slagzin van IS: ‘Breek het Kruis’ is het bewijs dat er van uit de islam, van welke branche ervan het ook moge uitgaan, opgeroepen wordt om de Westerse beschaving te ‘breken’. Wat hiermede bedoeld wordt is heel duidelijk en zal uitmonden in: dynamiteer hun kerken en hun kathedralen, vernietig al wat hun kunst heeft voortgebracht, en vernietig de ongelovige die zich niet bekeert.

Gelukkig, en misschien is het nog niet te laat, de media wordt meer en meer bewust van het gevaar dat over ons hangt, durft stilaan dit gevaar onder ogen zien en reageert. Er is dus nog, ondanks een Frau Merkel die van geen gevaar bewust is, redding mogelijk, maar, wat ik een paar dagen geleden heb geschreven, het is absoluut nodig dat het oprukken van de islam gestopt wordt. Gekomen tot waar hij nu is doorgedrongen is hij ver genoeg maar verder mag hij niet worden geduld.

Met dit beeld voor ogen, wat betekent het dan te verwijzen naar ‘l’ultime realité’ van Christian de Duve, als je weet dat het je enige wapen is om in te gaan op wat zij vertellen over hun idool die Allah is; als je weet dat er ook maar niet de minste kans bestaat dat ze er ooit – wij hebben eeuwen nodig gehad – aan denken zullen om hem te ‘depersonaliseren’, te ‘ontpersoonlijken’ en aldus tezelfdertijd hun Koran te ontheiligen.

En ik beken ootmoedig dat je wel in filosofische gesprekken de Duve aanhalen kunt, propageren en verdedigen, maar dat er naar leven een andere zaak is die enkel diep in jou, in je ‘moi profond’ (Bergson),  kan plaatsvinden.

De idee van de ‘uiteindelijke realiteit’ is dus meer een leidraad om er je leven naar te richten en vooral, als de jaren opschuiven zoals van velen onder ons, een duiding die we gebruiken kunnen om op een waardige wijze en met gerust gemoed ooit definitief afscheid te nemen. Dit is dan ook het punt dat ik beklemtonen wil omdat ik meen dat mijn begin zich onvermijdelijk daar situeren moet; dat ik hieruit, geest en lichaam zijnde, ben ontstaan. Het verdwijnen van mijn lichaam heeft dus niet de minste betekenis – zonder geest is het altijd zonder betekenis geweest – want op de geest in dat lichaam, deel van die Ultieme Realiteit, heeft de dood geen vat.

De dood wordt dan een afscheid nemen van het aardse leven en al wat dit leven betekende, om het andere, dit van de geest binnen te gaan.

Mijn blog van bepaalde dagen ervoor hebben getracht deze idee in te leiden en te honoreren, telkens met andere woorden of gezien van uit een ander standpunt. Het is ook, althans voor mij, een voorbereiding op iets waaraan niet te ontkomen valt, een vertrouwd worden met een gebeuren dat maar al te veel met dramatiek wordt omkleed. Een dramatiek die we zoeken te begrijpen en te zien in zijn ware context.

Waar anders dient een blog voor, dan om even weg te wandelen in andere oorden waar dingen verteld worden die je niet ontmoet in de media. Dingen die je daarna op zij kunt leggen of, die je houden kunt voor een tijdje, om er even maar te vertoeven en er weer uit op te staan maar misschien niet zoals je erin gedoken waart.

04-08-2016, 08:01 geschreven door Ugo d'Oorde  

02 augustus: 06.00 pm

Toen ze er was wist ze het nog niet dat ze er was, maar wij wisten het, een tederheid uit de baarmoeder gegleden, het wonder dat zich voltrokken heeft: een cel bevrucht in liefde, na een lange weg van negen maanden in de moederschoot volgroeid, om dan, het precieze moment van de natuur gekomen, zich te bevrijden van de moederstreng en met een schreeuw de wereld heeft ontmoet waar ze voortaan opgroeien zal, ontstaan als ze is uit het gewijde dat van de natuur is.

Je keek ernaar, je zag hoe ze ademde, het eerste teken van haar bestaan. Je zag hoe ze bewoog, hoofd, lichaam, armen, benen, zij niets wetende nog, niets van al wat ze later weten zou; een sprankel leven om te houden dicht bij je hart, lijk een wolk van vreugde ingepakt en neergelegd, warm tot in je ogen.

Haar een naam gegeven: Jane, een naam die een echo draagt, niet maar zo gekozen. Haar gezalfd en gezegend en tot haar gesproken dat ze groot welkom was op deze vreemde wereld; haar op geheven en haar getoond zoals ze er was, een roze roos uit de knop gekomen, in het licht gehouden, tenger nog, maar getooid met de vele beloften van haar sterrenbeeld Leeuw, en de stand van Jupiter en Mars er bij genomen, haar een blijde, glorierijke toekomst wordt voorspeld.

Wees welgekomen kleine Jane, appel van ons ogen, ons hart geopend en binnen gekomen tot in het diepste van ons binnenste, waar je wonen zult, adem en bloed van ons en van ons leven.

We hebben, haar houdend, in stilte gebeden dat de lange weg die ze bewandelen zal, een weg moge zijn bezaaid met welgeurende bloemen en, dat Amor de engel moge zijn die haar altijd vergezellen zal.

03-08-2016, 07:50 geschreven door Ugo d'Oorde