Wat ik nog vermelden wou alvorens de Duve[1] op zij te leggen – alsof het mogelijk zou zijn, met dit gebaar, al wat ik las bij hem te vergeten – is hoe hij zich opstelt ten overstaan van het fenomeen mens. Ik citeer het essentiële van zijn betoog uit pagina 207 e.v.:

‘L’émergence de l’espèce humaine fut un événement hautement improbable, tellement improbable qu’il est presque certainement unique. Même s’il devait y avoir de la vie en d’autres endroits de l’Univers, ce qui est loin d’être certain, la probabilité qu’elle conduise à des êtres, ou même à n’importe quels êtres doués, comme les humains, de conscience et d’intelligence, est infime.’

Het gebeuren, gaat de Duve verder,  is zo onwaarschijnlijk, dat het evengoed zich nooit had kunnen voordoen op onze planeet; het is alleen dankzij een buitengewone samenloop van omstandigheden dat het zich heeft kunnen voordoen. Sommigen, zegt hij, gaan in het spoor van Teilhard de Chardin, een stap verder:

‘Pour ces défenseurs modernes du finalisme, l’émergence de l’espèce humaine n’est pas hautement improbable; elle est carrément impossible, du moins par la voie de processus strictement naturels. Trop de coïncidences se sont accumulées. Sans aide extérieure, le hasard n’aurait ‘aucune chance’, quel que soit le nombre d’occasions offertes par l’Univers, ou même par des trillions d’univers… Et cependant cela s’est passé. Donc il doit y avoir autre chose.

Ik ga hier niet verder dan de Duve. Ik weet dat hij zich niet uitspreken zal over de aard van die of dat ‘Autre Chose’. Ik weet nochtans dat dit een probleem is voor hem, dat er zeker iets was voor dat alles begonnen is - of er gekomen is tezelfdertijd als het begin - en dat hij dit een naam geven zal ‘Het Uiteindelijk Reële’. Het ‘waar het er op aan komt te geloven’.

Ik lees bij hem over de wereld van de proteïnes en enzymen, deze van de DNA structuren, en hoe alles in elkaar verweven is, met ernaast, of diep erin, levend en bewegend, al wat is van de New Physics. En ik, als leek weliswaar, kan niet anders dan hem te volgen en te zeggen dat dit alles niet kan wijzen op een toevalligheid, op een perfect samenvallen en op elkaar inwerkende miljarden en miljarden noodzakelijke miniem-kleine bouwelementen, die een bewustzijn en een intellect zouden hebben voortgebracht, typerend voor de homo sapiens die we zijn.

En wat meer is, naarmate de wetenschap vordert, begrijpt ze minder en minder waar het eigenlijk om gaat. In plaats dat het antwoord op hun vragen duidelijker zou worden, wordt het meer en meer ingewikkeld, verwijdert het zich om tenslotte aanzien te worden als een antwoord met een metafysisch karakter, waarvan men beter afstand neemt.

Dit is wat de Nobelprijs Christian de Duve me duidelijk heeft gemaakt: er schuilt achter de dingen, iets reëel dat niet te noemen is.

En dan is er de hoofdvraag, als dat ‘Iets’ er is, heeft het gewild dat wij er zouden zijn of, zijn we gewild door dat ‘Iets’?

Ik herhaal de laatste zin van mijn vorige blog: het is voor mij een genoegen een blog te schrijven die een prikkel is voor de menselijke geest. Ik, als deel van dat IETS. Je moet dit aanvaarden van mij.