Uit een e-mail dat me (ongevraagd) toegestuurd werd door ‘Être Présence’ licht ik een zin uit een gebed dat ze suggereren:

‘Je ne pronocerai aucun mot blessant ou négatif envers quiconque’.

Bijwijlen heb ik hier tegen gezondigd, heb ik verwijten toegestuurd aan zij die aan het hoofd staan van de Europese Gemeenschap. Ik had het niet hoeven te doen. Vooreerst ik weet niet hoe ik zou gehandeld hebben als ik in hun schoenen had gestaan en ten tweede, negatieve zinnen brengen geen aarde aan de dijk, integendeel ze blijven hangen en verspreiden zich met de wind en de golven van onze Gsm’s.

Dit is mijn voornemen op deze kerstdag. Het is niet veel  en het is gemakkelijk op te volgen, trouwens op mijn ouderdom is het beter elke vorm van negativiteit te mijden, zelfs als ik zou menen er recht op te hebben is het beter dat ik in mijn schelp blijf.

Dit is ook de eerste van mijn zeven laatste blogs die ik schrijven zal. Hierna neem ik een sabbatjaar wat mijn dagelijkse blogs betreft. Van 2013 af leest u me enkel nog op de dagen deelbaar door drie, de allereerste op 3 januari en zo verder 6, 9 januari, tot het uitdoven van mijn pen en of inspiratie. Wat ik schrijven zal wordt ook anders gestructureerd.

Wat ik nog kan is het bundelen van mijn blogs van 2012, tenminste zo er vraag naar is. Indien niet zullen deze teksten, voor een tijd dan toch, bewaard blijven op een memostick voor het nageslacht.

Aan allen die me lezen en aan hun familie stuur ik, zoals de traditie en mijn hart het wilt, mijn warmste en meest genegen wensen voor Kerstdag en het Nieuwe Jaar, vooral dan aan hen waarvan ik weet dat er in hun meest nabije familie, een moeder is van wie de toestand weinig beloftes inhoudt. Ze wezen ervan overtuigd dat ik aan die moeder, al ken ik ze niet, regelmatig denk, al helpt dit niet veel, ik houd eraan deze zin hier aan toe te voegen.

25-12-2012, 00:58 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het bezoek van Jan Hoet zindert na in mij. Dat een groot kunstkenner nu in zijn (verre of dichtbije) herinneren mijn ‘klein-kunst’- werken meedraagt geeft me een warm gevoel. Eén vraag rest er mij, had ik hem een werk moeten aanbieden als geschenk? Maar ik waagde het niet hem de vraag te stellen, al had ik het graag gedaan en even graag aan Lieve en Guido en aan Paul.

Nu, het is een belangrijke dag geweest voor mij én voor zij die er aanwezig waren. En het is een herinnering die ik koesteren zal omdat ze me rijker heeft gemaakt.

Dit op de vooravond van Kerstdag. Ik hoor hoe Bart Stouten, op Klara, deze dag beleeft, had er zelfs nog niet aan gedacht dat Kerstdag zo dichtbij was. Waar is de tijd dat ik op twee stappen van de kathedraal leefde en luisteren ging met de kinderen naar het kerstverhaal in de crypte van de kathedraal en verder waar de tijd dat ik als kleine jongen met twee vrienden in de valavond de huizen van de straat afliep met een ster in de hand, die draaide, terwijl we zongen van de herdertjes die ‘bij nachte’ in het veld lagen en hun schaapjes hadden geteld.

Ver af nu, in tijden die onwezenlijk schijnen, verhalen uit boeken in oud-Nederlands geschreven, amper te ontcijferen. Maar ik beleefde ze. Op dagen zoals deze duiken de herinneringen op, de sneeuw, de koude, de korte broek en grootmoeder waar we langs gingen: ‘maar mijne jongen en met blote knieën’.

Vochtige ogen nu ik denk aan toen, en aan grootvader  die, op valavonden dat ik er langs kwam met moeder, een droge haring roosterde op de kolentang boven het vuur. Een wereld opgelost in de schemering van wat eeuwen geleden gebeurde. En avonden op het ijs van de ondergelopen weiden, met kikvorsen eronder en salamanders en wij jongens en meisjes joelend van genot en simpelheid, kikkers en salamanders op het ijs.

Mijn God, wat een jeugd het was en wie er uit te voorschijn is gekomen, de man die ik nu ben, die nog altijd verrukt is over het bezoek dat Jan Hoet bracht aan zijn werk. De innigheid van een bezoek, toegevoegd aan de woorden van mijn blog.

24-12-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hoog en waardevol bezoek, niemand minder dan Jan Hoet, samen met vrienden van hem, Guido D.W. en Lieve, zijn echtgenote, en een andere vriend van hem Paul V.

Ik ben niet gewoon een blog te schrijven over een dagelijks gebeuren, maar deze zaterdag van 22 december was een hoogdag op alle gebied.

Jan Hoet is een beminnelijk man, een man met zin voor humor, een man die met aandacht luistert en er een grote levenswijsheid op na houdt. Had hem slechts enkele malen ontmoet vroeger maar ik voelde me onmiddellijk als een oude vriend van hem en had de indruk dat het wederkerig was.

Mijn werk verraste hem, hij noch Guido hadden dit verwacht – Paul kende het van vroeger – en hun oordeel: grote originaliteit, sterke persoonlijkheid en prachtig werk aanvaardde ik met dank.

Ik weet nu waar ik sta na de evolutie die ik heb doorgemaakt en zich spreidt over ettelijke jaren.

Jan Hoet vond dat ik nood had aan een ‘discours’, een mogelijkheid om over mijn werk te spreken met andere kunstenaars en ook te zien hoe andere kunstenaars hun werk beleefden. Maar ik dacht aan mijn ouderdom en dat ik nu niet meer zoveel evolutie in mij draag.

Ik ben hem uiterst dankbaar én Gonda, mijn echtgenote voor wat ze wist te bekomen. Iemand, zoals Jan Hoet, heeft nu mijn werk gezien, mijn tekeningen, mijn etsen en mijn collages van ets en kleine elementen uit de natuur.

Hij weet nu dat zo iets bestaat. Ik ben er zeker van dat hij er over praten zal met Luc Coene, de Gouverneur van de NBB, bij een volgende gelegenheid. Alleen schijnt het me toe dat hun oordeel wat kunst betreft enigszins uit elkaar loopt.

23-12-2012, 00:14 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het godsbeeld van Freeman Dyson is een grote waarde voor mij. Hij zegt heel belangrijke dingen die moeten gezegd en herhaald worden en die een standpunt belichten dat stilaan aan het doordringen is tot de mens – dan toch tot mij - overhoop gehaald door het bevreemdende van de kwantum fysica.

Het is van die aard dat wat Genesis ons leert, als zouden we van stof zijn en terugkeren tot stof, volgens mij een begrip is dat een fysicus van nu niet meer aankleven kan. Zo zegt Dyson:

Between matter as we observe it in the laboratory and mind as we observe it in our own consciousness, there seems to be only a difference in degree but not in kind [1] .

Een vreemde zin: het verschil tussen wat die stof in werkelijkheid is en de geest in ons zoals we die zien in ons bewustzijn, is een verschil in gradatie maar niet in soort. En:

If God exists and is accessible to us, than his mind and ours may likewise differ from each other only in degree and not in kind. We stand in a manner of speaking, midway between the unpredictability of matter and the unpredictability of God. Our minds may receive inputs equally from matter and from God.

Is dit niet wat ik de laatste tijd altijd heb vooropgesteld, namelijk dat matter in het Universum het zichtbare deel van God zou kunnen zijn - zoals ons lichaam het zichtbare deel is van onze geest - en kunnen aldus de inputs die we ontvangen, herleid worden tot de inputs, komende van de Geest - we noemen hem God - van het Universum. En is ons leven niet even unpredictable als de unpredictability eigen aan de materie - op het niveau van het atoom dan toch – en zijn we niet elk ogenblik onderweg naar Isfahan, naar een gebeuren of een ontmoeting die beslissend zal zijn voor het verdere verloop van onze dagen?

Dacht ik eraan één jaar terug, dat mijn blog lopen zou tot waar ik nu aangekomen ben, en dat ik vandaag of morgen of overmorgen de moed moet vinden te beslissen wat de toekomst van mijn blog betreft?

En eens wat nu nog enigszins unpredictable is, heeft toegeslagen, wie besliste er, ik, of die andere, Ugo in mij, of het ik van het Universum - zijnde alle draden van het web waarin ik gegrepen zit. Wat ik wel weet is dat ik op weg ben naar de laatste zin van mijn verhaal geleid door een unpredictable predictability .

22-12-2012, 00:14 geschreven door Ugo d'Oorde  

Vandaag bereikt de zon haar grootste zuidelijke declinatie, og haar verste punt naar het zuiden toe. Vandaag begint de astronomische winter. Op ons halfrond zijn de dagen nu het kortst (Sterrengids 2012, pag 92).

Welke betekenis geven we er vandaag nog aan, als alles licht wordt mits een druk op de schakelaar. We zijn te rijk geworden aan alle mogelijke comfort en te arm om nog te denken aan het spirituele effect ervan en stil te staan bij de kosmische gerichtheid van de aarde ten opzichte van de zon; te arm om ons even af te vragen welke de betekenis was voor onze verre voorvaderen.

Het effect ervan is niet onmiddellijk zichtbaar maar het was een duidelijk teken van winst op de duisternis, een passage die gevierd werd en uitmondde uiteindelijk in het feest van Kerstmis.

Ik haal het aan omdat ik weet dat de kinderen en kleinkinderen mijn blogs lezen (soms) en opdat ze weten zouden dat de spirituele betekenis er aan verbonden niet mag teloor gaan. Opdat ze weten zouden, wat zo mooi wordt uitgedrukt, dat van vandaag af, de zon op haar terugweg is naar de lente-equinox.

Ik leerde dit in de allereerste plaats van mijn moeder, die het geleerd had van haar moeder en zo verder en verder in de tijd toen het nog van een enorme betekenis was.

21-12-2012, 01:19 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ben ik er gelukkig mee als ik naga wat ik in de loop van het jaar heb gepresteerd en niet te kijken naar wat ik nagelaten heb te presteren?

Gelukkig? Neen, maar mijn vraag is verkeerd gesteld, had ik meer kunnen doen dan elke dag een blog schrijven, en tussendoor wat gedichten samenbrengen en wat etsen van vroeger omkleden met stukjes steen, schilfers hout en wat zaad van planten, en inlijsten?

De tijd is heerser hier, er is enkel en alleen het zijn en het blijven, en ook het niet-meer-zijn, maar dit is dan voor anderen om het vast te stellen. Maar het had meer gekund en beter en productiever. Ik had de pagina’s die ik nu heb samen gebracht een aaneensluitend onderwerp kunnen geven en een soort boek voortbrengen in plaats van 354 blogs tot en met vandaag in te loggen.

Wat ik wel wil zeggen is dat ik me gelukkig mag voelen in staat te zijn geweest die blogs te schrijven en in mij nog de potentie aanwezig te weten voor het realiseren van de twaalf nog ontbrekende blogs. Tenminste - hoe zegde Dante het ook weer? -‘se innanzi tempo, grazia a sé nol chiama’ [1]. 

Waar mag ik nog op hopen dat me ongevraagd in de schoot zou vallen?

Ik heb eigenlijk niets gezaaid of geplant er is dus geen oogst te verwachten, geen publieksprijs, geen eervolle vermelding voor het gepresteerde. Niemand is komen aankloppen om mijn spullen van blogs te bundelen en te verspreiden op een andere en meer complete wijze dan ik heb gedaan. En, na 31 december, op mijn ouderdom een sabbatjaar inlassen is niet ernstig, de tijd zou me voorbij hollen.

Dus…

20-12-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Mijn tekeningen hebben enkel het voordeel origineel te zijn, bijna even origineel, zo niet meer zelfs, dan wat ik schrijf. Ze zijn zeker, geen grote kunst, verre van en verdienen geen ereplaats bij iemand die me niet kent, behoudens nu, in de plaats waar alles werd opgehangen en opgesteld, om er niet op te vallen als teveel. De vrienden die gisteren avond werden uitgenodigd om het zaaltje in te huldigen (!) hebben zich kunnen overtuigen én van de hoeveelheid én van de originaliteit.

Er is een tekening bij waar ik precies een jaar aan gewerkt heb, telkens met kleine stukken tijd. Een grote massa ingebeelde planten en diertjes in allerlei vormen en volumes, zoals een diepzeeduiker die zou kunnen ontmoeten op de bodem van de zee, maar dan - spijtig genoeg – in zwart-wit en in twee dimensies. De tekening is nu dertig jaar oud, de lijnen en de punten, de opvulling met minuscule kleine driehoekjes of cirkeltjes is gebleven, maar het papier is vergeeld.

Als ik er niet meer zal zijn, wat zal er met die tekening onder glas gebeuren, want de afmetingen zijn respectabel, het formaat van papier was het grootste dat ik vond – was het Schoeller of Steinbach? – maar hoe het ooit in mijn gedacht is gekomen een dergelijke tekening te beginnen en af te maken is me een raadsel, ik zou het moeten opzoeken in mijn dagboeken van toen, want het kan niet dat ik er niet zou over geschreven hebben als ik er dag aan dag, zoals met mijn blog vandaag, mee geconfronteerd ben geweest.

Maar wat ook en hoe het verder zal verlopen, na mij zullen de tekeningen overblijven, ze zijn niet zo volumineus, ze kunnen opgehangen worden, verspreid over de woning, wat niet het geval is met de dagboeken, deze zijn niet alleen volumineus en zwaar, maar praktisch onleesbaar omwille van mijn eigenaardig – heel mooi zegt een vriend mij – geschrift en de tijd en volgehouden inspanning die het vergen zou om gelezen te worden.

Ik vrees soms dat mijn echtgenote en/of de kinderen al hebben gedacht: ‘Van zijn dagboeken, spaar ons Heer!'

19-12-2012, 02:43 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben dertig jaar teruggegaan in mijn leven. Heb de tekeningen en de etsen die ik toen gemaakt heb gaan halen op zolder en het was nodig dat ik de foto’s terugvond die een vriend-fotograaf van Tienen gemaakt had, om vast te stellen dat er heel wat tekeningen verdwenen waren. Zo dacht ik toch, tot mijn echtgenote ook gaan zien is op zolder en terug is gekomen met een grote farde, waarin de verloren gewaande tekeningen geborgen lagen.

Ik vermelde deze periode in de aanvang van het boek dat geschreven wordt. Opdat je weten zou over welke tekeningen het hier gaat neem ik een passage over uit dat boek, al in wording sedert enkele jaren:

Hoe hij er toe gekomen is om met sobere middelen, op grote witte bladen Schoeller-papier, met potloden van verschillende hardheid, het wondere leven van de natuur te benaderen weet hij niet meer. Alles was het product van een geestelijke visie. Zijn betrachting was, de groei van mossen op rotsen en stenen, de fascinerende nervenstructuur van rottende bladeren, de stilte van de bevruchting, in meeldraden en stampers, weer te geven en aldus de verborgen energie erin, tot in de fossielen ervan, te suggereren.

Maar hoe eenvoudig van vorm de elementen optraden in de tekening en hoe geheimzinnig ook de opbouw ervan was, is hij er wel ooit in geslaagd iets van wat zijn bedoeling was, over te brengen in zijn potloodlijnen en -vlakken en was het niet zo, dat hij trachtte te tekenen wat niet  te tekenen was?

Maar als oningewijde kon hij zich enkel het tekenen indenken als het op papier brengen van het onvatbare, het enige dat de moeite loonde en dit betrachten hield  hem uren weg uit de wereld, met enkel de muziek, Bach als Ravel, als Mahler, als zo vele anderen als zuurstof in de ruimte over hem.

Niemand ook zal maar enig vermoeden hebben gehad van de innerlijke vreugde die hij kende, de impuls van zijn hand te volgen en te zien hoe op het blad, geleidelijk aan, de sluimer van de levensenergie in lijnen en tekens werd opgebouwd, om dan op het einde vast te stellen, dat eens voltooid, eens zijn naam eronder geplaatst, de tekening begon te leven en hem aanstaarde vanuit haar eigenheid.

Dit was een grote intens opgevulde periode geweest, het leven van de tekenaar die hij was, die kleur gaf aan zijn leven van elke dag, zijn leven als echtgenoot, als vader, als ambtenaar, als liefhebber van literatuur en van alle vormen van kunst.

Hij wist dat wat hij schiep, origineel was en als dusdanig waarde had; hij wist dat het iets was dat nog niemand gedaan had, iets dat nog niet bestond in de wereld van tekeningen en etsen, maar grote kunst was het niet, er kwam geen kleur aan te pas, enkel wat potlood en hoogstens wat Oost-Indische inkt.

Deze tekeningen en de etsen die erop volgden werden samengebracht in een kleine ruimte; maar zou een kenner en belever van de hedendaagse kunst die deze ruimte betreed er een woord van lof voor over hebben?

Ik denk het niet, voor die kenner is het niet veel meer dan een bevlieging, een Spielerei, meer niet. Voor mij was het de noodzaak creatief te zijn op welke wijze ook, maar zo zal het wel niet begrepen worden en zelfs, het is het resultaat dat telt. Mijn echtgenote vindt het 'tentoongestelde' waardevol. Het samenbrengen van alle werken is trouwens haar idee.

18-12-2012, 06:01 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik kan niet zwijgen over Velikovsky, hij heeft me beroerd tot in mijn ingewanden, van de avond af, dat ik hem hoorde praten op TV, welke weet ik niet meer, in een ruw Engels, over zijn boek ‘Worlds in Collision’ was ik verloren. Ik heb hem jaren gevolgd, alle boeken van hem en vele over hem, gekocht en gelezen, uitgepluisd zelfs. En wat Akhnaton – Oedipus - betreft, waar ik het gisteren over had, heb ik begrepen waarom Akhnaton (Amenhotep IV) met een nieuwe God is voor de dag gekomen – nadat hij zonder het te weten zijn moeder had gehuwd -  omdat hij niet werd opgevoed in Egypte, als een zoon van zijn vader, maar in een naburig land aan het hof van een of andere koning.

Het is laat al, ik ga alle gegevens nu niet meer gaan opzoeken, maar hij groeide niet op als Egyptenaar, al was hij de zoon van Amenhotep III.

Maar in dit verband kan ik nog het volgende schrijven:

In september van 2010 publiceerde het National Geography Magazine een artikel: ‘King Tut’s DNA, unlocking Family Secrets’, van de hand van Zahi Hawass, Egypt’s head archeologist.

Ik vernam toen dat na de DNA-analyse van de mummie van Toethankamon en de DNA-analyse van tien andere mummies[1], zich onder de ongeïdentificeerde mummies dit van een mannelijk persoon bevond, gemerkt als KV55, waarvan men dacht dat het waarschijlijk dit van Akhenaton of Semenkhare zijn kon. Bij de vergelijking van de DNA’s was het team van onderzoekers:

able to establish with a probability of better than 99.99 percent that Amenhotep III was the father of the individual in KV55, who was in turn the father of Tutankhamun.

Verder kon aan de hand van de DNA van haar ouders, Yuya en Tuyu, het graf KV35EL (Elder Lady) geïdentificeerd worden als dit van koningin Tiye, de vrouw van Amenhotep III, en bleek ook, dat KV55 de mummie was van haar zoon Akhenaton, vader van Touthankamon.

Verder kwam aan het licht dat

Akhenaten had conceived a son with his own sister, the child would be known as Tutankhamun.

Maar het raadsel begon pas nu voor mij, want de DNA-analyse had wel uitgemaakt dat Toethankhamon geboren was uit het huwelijk van Akhenaton en zijn zuster - beide kinderen van Amenhotep III en zijn vrouw Tiye - maar wat indien men de DNA-analyse, in plaats van deze van de zuster te nemen, deze van Tiye had genomen, ware men niet even goed, zo niet beter, tot de conclusie kunnen komen dat Toutankhamon de zoon was van Akhenaton en zijn moeder Tiye. Deze laatsten, buiten hun weten gehuwd zijnde met elkaar?

Of,

Œdipus gehuwd met zijn moeder, Jocaste, en de oude Tiresias die uiteindelijk, na lang aandringen, aan Œdipus vertelt[2]:

Qu’il est de ses enfants et le père et le frère,

De la femme dont il naquit et le fils et l’époux

Et de la même femme tour à tour fécondée

De son père le meurtrier…

Ik zelf zou nooit deze vergelijking tussen Akhenaton en Œdipus hebben gemaakt ware er niet Immanuel Velikovsky geweest die op een schitterende wijze, volledig onafhankelijk van zijn andere werken, een soort van detectieve roman uit de Oudheid heeft gebracht met zijn Œdipus and Akhenaton[3], waarin hij hoopte te bewijzen dat de geschiedenis van Œdipus samenloopt met de geschiedenis van Akhenaton.

Ik heb toen een e-mail gericht aan de National Geographic Magazine, ngsforum@ngm.com, om hen te vragen of de DNA van Tiye en Touthankamon ook niet kon laten vermoeden dat Tiye zijn moeder was en niet de zuster van zijn vader, Akhenaton;.

Heb hierop wel een bevestiging van ontvangst gekregen, maar nooit een antwoord op mijn vraag. Waarom, was mijn vraag te ongewoon of waren ze bevreesd mijn vraag te bevestigen?

Het probleem is hiermede natuurlijk niet opgelost. Zoals ik gisteren vermeldde leefde Akhnaton, volgens de traditionele Egyptische Chronologie, in de XIIde eeuw v.Chr., Sophocles in de IVde eeuw v.Chr. Het schijnt me onmogelijk toe dat een verhaal gedurende tien eeuwen wordt doorverteld.

Velikovsky wist dit ook, maar hij vond a gap van vijf eeuwen in de Egyptische Chronologie - wat hem niet in dank werd afgenomen - en situeerde Akhenaton in de – VIIIste eeuw, wat een punt is voor de vergelijking die hij trekt tussen Akhnaton en Oedipus.

Maar dit is dan een gans andere geschiedenis die me veel te ver brengen.

Gezien deze tegenstelling voor altijd boven onze hoofden zal blijven hangen, is het misschien beter het te houden bij Stefan Hertmans en voorop te stellen dat het weinig loont te weten of de geschiedenis van Oedipus deze is van Akhnaton of niet. Alhoewel...

17-12-2012, 01:06 geschreven door Ugo d'Oorde  

De geschiedenis van Oedipus en Antigone van Sophocles blijft onze schrijvers achtervolgen. Heeft de schrijver zich geïnspireerd op een historisch verhaal en zat het verweven in de traditie, of is het een geniale vinding van Sophocles geweest?

George Steiner in zijn boek over de verschillende Antigone’s die de Westerse literatuur rijk is, was geneigd te besluiten dat een historisch gebeuren aan de basis moest liggen en nu lees ik dat ook Cees Noteboom in een zelfde idee zou kunnen geloven.

In een interview toegestaan aan Michaël Bellon in de Standaard van 14 december, handelend over zijn boek ‘De Brieven aan Poseidon’ wist Noteboom te vertellen:

‘De tragedies van Sophocles zijn wellicht ook ontstaan uit faits divers die men in het klassieke Athene aan elkaar doorvertelde’.

Ik weet nu wel dat het voor Stefan Hertmans geen verschil uitmaakt of de geschiedenis van Antigone een historische ondergrond heeft of niet, maar voor mij ligt dit heel gevoelig, omdat niemand de moed heeft verder te gaan kijken en niemand ook maar de minste moeite doet om ‘Oedipus and Akhnaton’ van Immanuel Velikovsky te gaan lezen, die hierin op een voor mij dan toch geloofwaardige wijze het bewijs brengt dat Akhnaton en Oedipus een en dezelfde waren (en Antigone, de dochter van Oedipus, Meritaton, de dochter van Akhnaton).

De grote moeilijkheid ligt natuurlijk in het feit dat Velikovsky, Akhnaton plaatst – moet plaatsen – in de VIIIste eeuw v.Chr. en niet in de XIIde, zoals de traditionele geschiedenis van Egypte ons leert. De Egyptologen wensen niet dat hieraan ook maar iets gewijzigd wordt wat niet bewijst dat ze gelijk hebben. Wegener heeft ook een tijdje  (50 jaar)moeten wachten alvorens hij geloofd werd.

Niet dat 'ik' het gelijk van Velikovsky zou kunnen bewijzen, maar zijn boek is waard ter hand te worden genomen.

16-12-2012, 00:04 geschreven door Ugo d'Oorde  

15 december

Maene, pianobouwer.

Een gedicht dat ik half juli van vorig jaar had ingelogd en dat het resultaat is van een bezoek met de groep van Probus, aan het atelier van pianobouwer Maene in Ruisselede, een gedicht dat ik nu heb herwerkt:

Out of Flander’s fields

a temple, has risen, a beacon

to mankind, a consolidation

of earth and air, of fire and water,

spirit and tradition,

as has been experienced

gloriously

in our gothic cathedrals.

So pray with us, when you enter

this sanctuary, searching the words

we need to say, poor sinners

in a world of gradual disintegration.

For this is the silence of the Steinway,

impregnated with Mozart and Ravel

with Beethoven and Bach:

still singing in its stillness:

fingers wandering still over ivory,

deciphering sounds and intonation

in twilight hours, when death

is lurking behind the walls.

Remembering Chopin’s

sonata funèbre,

notes so pure, as beads

falling on a floor as if it was

on mother’s kitchen floor, and we,

barefooted on a summer afternoon

drinking  buttermilk with lumps

of butter in it, now so long ago.

Forgive me if I speak these words

to all who came to comprehend

the sacred message
to the few, here assembled,

testifying in astonishment

the marvels of man’s

creativity.

15-12-2012, 00:34 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hoe kom ik over bij zij die me lezen, zij die me kennen?

Welke ruimte ligt er tussen de lezende man en de schrijvende, en zelfs hoe komt over bij mij hij die schrijft?

Jorge Luis Borges schrijft dat er tussen beiden weinig verschil is, dat onze ‘nadas’, onze ‘nietsen’, weinig verschillen en dat het de omstandigheden zijn  die gemaakt hebben dat jij de lezer bent en ik, zegt hij, de schrijver.
Hij formuleert dit in enkele versregels:

 

Nuestras nadas poco difieren,

es trivial y fortuita la circunstancia de que

seas tù el lector de estos ejercicios,

y yo su redactor.

Karel Jonckheere, een dichter uit een vroegere – mijn - periode begon zijn ‘Spiegel der Zee’[1] met de crue slagzin:


            Wie veertig jaar wordt zal zich zelven kennen
            of anders is het beter dat hij sterft;

Ik word er vijfentachtig en zou ik durven schrijven dat ik me ‘zelven’ ken?

Ik ken wel de fouten die ik gemaakt heb in mijn leven, had moeten handelen zoals Hugo Claus (denk ik nu maar dit ook ware geen goede oplossing geweest) en schrijver worden in plaats van in te trekken in de Nationale Bank van België.

Maar dit ter zake, wat heeft gemaakt dat ik niet de lezer ben en jij die me leest de schrijver van de blogs die dagelijks verschijnen? Was er iets anders dan de levensomstandigheden die gemaakt hebben dat ik elke dag een stuk schrijf, was er ook de stand van planeten en sterren op het ogenblik van mijn conceptie, op het ogenblik van mijn geboorte?

Alsof ik, die ‘iemand’, die schrijver van nu, zo heel goed zou kennen, alsof ik op voorhand weten zou wat hij gaat schrijven en eens hij neerzit weten zou wat er uit zijn pen zal vloeien. Neen, zo gaat het niet, zo goed ken ik die ‘iemand’ niet van de blogs die onder zijn ‘verhakkelde’ naam verschijnen.

Zo het kan zijn dat er een dubbelganger-schrijver in mij te wachten zit die, op het ogenblik dat ik de pen opneem, wakker schiet en beslist wat er zal en mag en kan geschreven worden.


Je weet maar nooit.

14-12-2012, 06:43 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het gebazel van de mens, van de zoekende mens die ik ben, gevangen in de boeken van zijn jeugd en losgeslagen nadat de God die ik dacht te zien en te bezitten opgelost is in de nevels van de tijd die was, en van de tijd die nog komen zal. Opgelost in de nevels van mijn vergankelijkheid, nu de dagen die me resten meer dan geteld zijn en elke nieuwe dag een bonus is die even vlug als hij kwam, voorbij schuift.

Verschrikkelijk de tijd die niet te houden is. Niet te stoppen de aarde die zich slingert om de zon, zonder een fractie van tijd te aarzelen, jaar na jaar, eeuw na eeuw. We keken uit naar het jaar 2000 en we schrijven vandaag 2012 en morgen 2013, onvoorstelbaar de vlucht van de tijd.

Ik zie het licht in de bomen als ik even stilhoud, als ik even opkijk, maar het licht is niet meer het licht van mijn jeugd, het is het licht van mijn ouderdom en ik weet dat me nog iets belangrijks te doen staat, het belangrijkste in gans mijn leven moet nog gebeuren. Ben ik erop voorbereid?

Het gebazel van de zoekende mens die ik ben, die het waagt te denken dat Universum en Hij die we God noemen identiek zijn, dat het Universum zijn materiële, zijn zichtbare vorm is, en Hij het kloppend hart dat al wat is in beweging houdt. Dante in de XIIIde eeuw, noemde dit Amor.

Een materiële vorm die zich voortdurend wijzigt zoals mijn lichaam zich voortdurend wijzigt, dat nu aan het verschrompelen is en vergaan zal. 

Wat zonder belang is voor de Geest in mij, deeltje van de alomtegenwoordige Geest, zoals het zich wijzigen van het Universum zonder belang is voor deze alomtegenwoordige Geest – aanwezig tot in het mostaardzaadje - die we gemakshalve, God  noemen.

13-12-2012, 04:06 geschreven door Ugo d'Oorde  

Er zijn van die dagen dat de woorden weigeren zich aan te bieden, ze blijven verstoken in het struikgewas van Toon Hermans en dat het dankzij het geruis ik iets weet te vertellen.

Zo zal ik het vandaag moeten mee stellen met de uitspraak van Herman Van Rompuy die fier is 'Europeeër' te zijn. In zijn geval is het meer dan begrijpelijk. Maar of hij fier hoeft te zijn over de toestand waarin de landen van de Europese Gemeenschap zijn verzeild, is een andere vraag.

Akkoord, de oorlog bleef uit, dan toch in West-Europa, maar het is ook alles. De rest is een grote economische en vooral financiële verwarring geworden, ze, de leidende Europeanen, hebben met groot trompetgeschal een Euro in het leven geroepen, terwijl ze eerst het probleem van de overheidsschulden hadden moeten oplossen door er voor te zorgen dat die schuld voor elke Euro-lidstaat een gematigd percentage van het BNP niet zou overschrijden. Pas dan kon gezorgd worden voor een eenheidsmunt. Elke economist wist dit en elke politieker wilde het niet weten, nu nog aarzelen ze.

Maar de Europese parlementariërs, die naar ik hoorde goed betaald worden omdat ze ‘hoogstaande’ intellectuelen zijn, hebben alles in het honderd laten lopen, door in te slapen en te denken dat alles wel van zelf in orde zou komen - trouwens zij zelf hoefden zich geen zorgen te maken - en ze lieten de overheidsschulden in tal van landen, waaronder Griekenland, waarvan ze wisten dat de cijfers waarmede ze waren ingestapt, schromelijk ge-‘windowdressed’ waren. En van andere landen als Spanje, Portugal, Ierland en Italië, moeten ze toch, jaar na jaar, te beginnen van 2005, gezien hebben dat het verkeerd ging lopen.

Waarom hebben die Heren dan gewacht tot 2009 om in te grijpen op een ogenblik dat het kalf verdronken was?

Als de toestand vandaag is wat hij is, dan ligt in de eerste plaats niet de oorzaak bij Griekenland, Spanje, Portugal, Italië, Ierland, maar wel bij hen die aan het hoofd stonden van de Europese-Euro-Gemeenschap en verantwoordelijk waren voor de goede gang van zaken om tijdig te voorzien – dit is de rol van de Overheid - wat gebeuren ging en op te treden, tijdig en op een doortreffende wijze.

Ze zijn er mee begonnen, ten eerste te laat en ten tweede te stuntelig maar een Mea culpa heb ik nog niet gehoord. Alleen gehoord van de hoogste onder hen dat hij fier is 'Europeeër' te zijn.

Wel ik ook ben fier, en gelukkig, Europeaan te zijn maar dan om een totaal andere reden. Ik ben fier als ik op een ‘youtube’[1] zien kan en horen dat op een plaats in Spanje voor de Banco Sabadel, het hoofdthema uit de negende van Beethoven – het thema bij uitstek - het product van onze Europese cultuur wordt gebracht en op een wijze zo dat mijn ogen vol tranen schieten, omwille van de vondst, de presentaie en de doordringende schoonheid ervan.

Nu het had even goed de muziek van Bach kunnen geweest zijn of van Mozart of van Ravel, of van Carl Orff of van zovele andere componisten die West-Europa rijk is en ik had er ook de schilders en de schrijvers en de wetenschappers en de filosofen kunnen aan toevoegen. Het is om deze reden dat ik fier ben, Vlaming en Europeaan te zijn, maar zeker niet om wat de Europese Gemeenschap heeft gepresteerd.

12-12-2012, 11:45 geschreven door Ugo d'Oorde  

Op elf december 2002 overleed mijn broer Daniël. Hij was zes jaar jonger  dan ik.

Een paar dagen voor zijn heengaan schreef ik een tiental gedichten. Of deze enige literaire waarde hebben weet ik niet, maar het waren gedichten die meer uit mijn gevoel kwamen dan uit mijn geest. Ze liggen nu weggedoken onder het stof, maar ik weet dat het laatste dat hij las, het deze gedichten waren.

Hoe hij erover dacht heb ik gezien. Ik ook heb nu, op mijn ouderdom, vochtige ogen als ik ze herlees zoals ze er staan.

Ik licht er één gedicht uit, één ervan, al wou ik ze allemaal hernemen.

Ik heb je gebeld deze morgen

al wist ik hoe moeilijk voor jou

het spreken was.

Ik heb je gebeld

omdat ik je stem meedragen wou

in de velden, als een warme hand

je stem meedragen waar ik ging.

Wat spraken we,

wat droomden we

van vroeger, toen het hooi

in onze haren hangen bleef,

de vele geuren en het licht.

En onbezonnen in de hagen

vogelnesten en in de bomen.

En in de herfst, vóór dageraad

in het bedauwde gras,

op en neer we gingen,

en weinigen het ooit kennen zullen,

de wilde smaak van paddenstoelen

die aan onze handen kleven bleef.

En later nog, het sneeuwde toen,

we waren in het bos,

het reuzelen van de vlokken

in de bomen, als bloesems in de lente

jij toen wist.

Zoveel er was, zoveel dat nooit

voorbij kon gaan en toch nu gaat.

Ik, dit alles meenemen wou

om even nog met jou

alleen te zijn, daar waar ik ging.

Ik heb je gebeld deze morgen,

je stem was maar een rietje,

een woord dat kwam als uitgerafeld,

een lage toon omdat geen lucht,

geen levenskracht.

Wat moet ik als ik morgen aan je bed

zal zien dat woorden niet gesproken

hangen blijven, en je gekloven stem

een rietje in het suizen van de kamer

galmen zal tot in mijn ogen.

11-12-2012, 06:38 geschreven door Ugo d'Oorde  

Maar de mens, ontstaan uit het Licht - dit is the new physics - is een vaststelling die ons verwijst naar de allerkleinste van de kleinste bouwstenen van het heelal, waaruit alles  gemaakt en ontstaan is, plant, dier, mens, Universum. Alles één groot verstrengeld, bewegend energieveld, wijzend in de richting van één punt dat alles omvat.
Dit verstrengeld zijn is geordend. Einstein, aangehaald door Jean Charon in ‘Mort voici ta Défaite’, interpreteerde de betekenis ervan op zijn manier:

Ce qu’il y a peut-être de plus étonnant dans l’Univers, ce n’est pas qu’il nous paraisse beau et harmonieux, mais c’est qu’il soit compréhensible, car on pourrait parfaitement imaginer un Univers sans lois, imprévisible et où l’homme se serait contenté d'assister au déroulement des phénomènes sans jamais avoir aucune ‘explication’ pour ce déroulement.

Dit lezende kan hij eraan toevoegen dat in dit laatste geval er ook geen behoefte zou geweest zijn aan dat ene, globaliserend punt, en zou de mens geen heimwee kennende naar iets gans Anders, er zelfs niet de minste verwijzing zou geweest zijn naar een God. Een vreemde wereld of de mens op een voet van totale gelijkheid met plant en dier. En de God, kreunend van eenzaamheid.

Als Lacroix (zie mijn blog van 17 oktober) vooropstelt dat  ‘Zijn, Kosmos en God‘, een en hetzelfde is, dan kan hi, Ugo, besluiten dat ‘Zijn en Kosmos’ beweging is en beweging het leven, en dat dit ene punt – voor velen het goddelijke punt - zich vereenzelvigt in die beweging. En er is niets dat niet in beweging is, en in zijn totale totaliteit genomen, rust. Beweging en Rust, zoals hij leest in de Franse vertaling van het Evangelie van Thomas (logion 50):

Si l’on vous interroge : quel est le signe de votre Père qui est en vous ? Dites-leur : c’est à la fois un mouvement et un repos.

En heeft Hij, ‘le Père’, wel een ander teken, een ander bewijs voor zijn bestaan dan de levende Kosmos die Beweging is, gehouden in één punt dat Rust is?

En dit is dan de realiteit: alles is beweging en zal altijd beweging blijven. En deze beweging was in den beginnen aanwezig  in potentie en de Big Bang van abbé Lemaître kan de ontploffing geweest zijn van deze potentialiteit of de potentiële beweging omgezet in een zichtbare, tastbare vorm. Echter, eens die beweging in gang, is er niets of niemand, behalve dan wat inherent is aan die beweging, die nog interveniëren kan om hieraan nog iets te wijzigen. Wat is, is en beweegt naar zijn Omega als er ooit een Omega zou zijn.

Het Evangelie van Thomas is doordrongen van een Oosterse Wijsheid, de tekst ervan is zuiver Oosters. Elk deel ervan (Logion) begint met ‘Jésus a dit’ - ik blijf bij de Franse vertaling – en als we nu zouden veronderstellen dat het niet Jezus was die aldus gesproken heeft, wie zou dan wel dit (Oosters) Evangelie kunnen bedacht hebben?

10-12-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Bij het verschijnen van het Evangelie van Thomas[1] in Franse vertaling werd de verkoop ervan in Frankrijk van rechtswege verboden (of het grote nut van een revolutie). De auteur diende in beroep te gaan om pas na dertig maanden te bekomen dat het boek in Frankrijk mocht verkocht worden.

Wat me stoort is het feit dat er nergens, behalve dat hij zijn voedstervader zou geholpen hebben, in de vier evangeliën, weinig of niets verteld wordt over Jezus tot het ogenblik dat hij in Palestina opduikt als de Jezus die we kennen. Niemand heeft hier schijnbaar zorgen mee, in een mensenleven zijn dit nochtans de jaren die normaal de richting aangeven waarin ons verder leven zich afspelen zal. Maar met de tekst van dit uiterst vreemd Evangelie van Thomas voor ogen, komt het hem voor dat Jezus moeilijk anders kon zijn dan een gnostieker in de eerste plaats, en te bewegen in het licht van wat we lezen in dit Evangelie dat meer de spiritualiteit van de mens Jezus belicht dan de daden die hij stelt.

Is dit gnostisch-oosters element opgestaan in Jezus zelf, heeft hij in Egypte of waar ook, vóór zijn dertig jaar, leermeesters gekend die hem de essentie van dit gnostische hebben bijgebracht of had hij als zoon van God helemaal geen behoefte aan leermeesters?

Niet dat hij, Ugo, er nood aan heeft te weten hoe Jezus zijn jeugd heeft doorgebracht, maar toch blijft de vraag hangen waar hij verbleef en wat hij, van zijn twaalfde tot zijn dertigste jaar zou verricht hebben.

Jezus-Christus, met zijn goddelijke dimensie, was doordrongen van het Absolute. Hij was dit Absolute en was ook mens, en als mens sprak hij in parabels. Hij was ook, doordrongen van een oosterse wijsheid, en kan het dan niet, dat hij zich uitgedrukt heeft zoals in het, uit het Koptisch vertaalde (apocriefe) Evangelie van Thomas[2]?

Als zoon van God vloeide in zijn aderen, het beeld van atoom en elektron. Hij wist dat an atom is vibrating a million billion times a second. Hij kende de grote, enige formule die de basis van het Universum uitmaakte, hij was die formule. 
En toch sprak Hij de woorden van een doodgewoon mens en ook niet, trouwens zou Hij anders ooit gezegd hebben dat het Rijk Gods zich binnen in ons bevond. En, zoals Hij zegt in het Thomas’ evangelie, dat we gekomen zijn uit het Licht, là où la lumière s’est produite d’elle-même, waar het Licht uit zichzelf is ontstaan, dan zijn dit woorden die verheffen, woorden die ons overstijgen, die weinig te maken hebben met onze liefde voor de evenmens.

Mijn tekst wordt te lang, ik schrijf morgen mijn vervolg.

09-12-2012, 00:43 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat over de Onbevlekte Ontvangenis, is het wel te begrijpen?

 Ik consulteer le Dictionnaire de Théologie van l’Abbé Bergier, van weliswaar 1792, maar wat waar was op theologisch gebied in de XVIIIde eeuw moet ook nog waar zijn op heden.

Het is een tekst die ik al ettelijke malen heb opgezocht om er te lezen onder ‘Conception Immaculée de la Sainte Vierge’:

Le sentiment commun des Théologiens Catholiques est que la sainte Vierge Marie, Mère de Dieu, a été préservée du péché originel, lorsqu’elle a été conçue dans le sein de sa Mère.

Wat kan ik er meer over zeggen dan dat ik dacht dat Maria bevrucht was geweest, hetzij door de Engel Gabriel, hetzij door de Heilige Geest, maar heb nimmer gedacht aan haar vrij uitgaan van de erfzonde bij haar conceptie in de buik van haar moeder.

Ik ga dan nog liever te rade bij Boris Pasternak die in zijn Dokter Zhivago onomwonden verklaart dat elke bevruchting een onbevlekte ontvangenis is. En dit wil ik ervan onthouden, het is vandaag het feest van alle vrouwen die kinderen hebben gebaard.

En wat ik op een vorige dag heb gezegd over de tekst uit het boek Wijsheid, die in de Mis van 8 december wordt gelezen, herhaal ik hier graag. Hij komt uit de missaal die ik ooit heb kunnen kopen op de markt van Sint Jacobs.

Le Seigneur m’a possédée au commencement  de ses voies, avant de faire quoi que ce soit, dès le principe. J’ai été établie dès l’éternité, et dès les temps anciens, avant que la terre fut créée…

Is er een mooiere tekst te lezen op 8 december?

08-12-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De Leiebeemden een grote vlakte van tinten groen onder lichtende luchten, een grote roerloosheid, waren er niet de meerkoeten, waren er niet de eenden, de meeuwen, waren er niet de bomen en de torens van het kasteel van Ooidonk en was er niet mijn rusteloos hart.

En ik, altijd gedachten zaaiend om nergens uit te komen. Elke dag opnieuw, elke dag of nacht, aarzelend, zoekend naar het woord dat bij mij, juist onder de oppervlakte wacht om genomen te worden, lijk een vrouw die wachtende is. Of mijn roekeloos hart dat om woorden roept, zoals een schilder om een landschap roept, om kleuren, om wolken, om avondrood roept.

En lijk een donkere hartlijn in de aarde, de Leie een moeder in het landschap, een tere inspirerende godin voor schilders en poëten. De Leie vloeide uit hun handen, vloeide over in hun doeken, in hun gedichten. De ogenblikken uit haar bestaan gestold in kleurschakeringen, in lichteffecten, in zingende woorden. Dit alles overgeheveld in het levend landschap van hun doeken en hun gedichten. Onze kunstenaars leefden met de Leie, van hun prille begin tot in hun late dagen, de Leie was het bloed in hun aderen.

Wie onder de schilders, én de poëten, zou ik noemen als ik ze niet allen noem die begeesterd door de Leie, haar rijke symboliek, haar boodschap en haar betekenis hebben uitgedragen.

Zo zag ik de Leiebeemden vandaag, ogenblikken bedekt met sneeuw daarna een grote diversiteit van groen, om te bewaren in wat woorden, daarna was er de Probuslunch en vergaten we wat er van het landschap was.

07-12-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat ik vertellen wou aan mijn lieve Margot - want dit heb ik haar nog nooit verteld - dat het in mijn dorp niet Sint-Niklaas was die op bezoek kwam bij de brave kinderen, maar Sint-Maarten en niet op 6 december maar op 11 november. En ook Sint- Maarten kwam niet met een stoomboot uit Spanje, maar hij kwam op zijn wit paard gezeten, rechtstreeks uit de hemel, en of er een zwarte Piet bij was, geloof ik niet, niemand in het dorp heeft hem ooit gezien.

Ik herinner me nog altijd mijn eerste Sint-Maarten, ik zal toen vier of vijf jaar geweest zijn. En als ik er nu aan terugdenk weet ik dat mijn ouders ongeduldiger waren met zijn bezoek dan ik, die nog niet goed wist hoe dat gebeuren ging.

En de avond voor zijn komst had vader me met een boodschap bij Wannes de gebuur, gezonden en die deur stond al open alsof Wannes al op mij wachtte.

Wannes was aan het eten en ik moest aan tafel gaan zitten. Er stond een pan met nog sissende stukjes aardappelen die zwommen in het smoutvet en die aardappeltje waren goud bruin en zagen er heel lekker uit. Ik weet nog alleen dat ze blonken van het vet, maar ze zullen wel lekker geweest zijn ook.

En dan gebeurde het. Wannes was ineens recht gesprongen en, kijk, kijk Sint-Maarten rijdt voorbij op zijn wit paard en zo vlug zegde hij, zo haastig en wat een mooi paard dat hij heeft en wat een grote zak met speelgoed.
ik durfde niet meer bewegen. Ga maar gauw naar huis, Kareltje, zegde hij, wie weet misschien is hij bij jou thuis al geweest.

En ik, klein Kareltje, liep vlug naar huis, vlugger dan vlug. En moeder en vader stonden me op te wachten.

Ons Kareltje, zegden ze, heb je Sint-Maarten niet gezien, hij is hier juist buiten en kom eens zien wat hij je allemaal heeft gebracht. Ik beefde van de spanning, en waarlijk als ik binnenkwam in de kamer, lag de tafel vol met speelgoed en snoep en appelsienen en noten, te veel om op te noemen, en Sint-Maarten was daar maar pas buiten, en spijtig dat ik de Sint niet gezien had op zijn wit paard? 

Wonderlijk was het dat hij zo vroeg gekomen was, maar moeder zegde dat hij heel veel werk had en dat hij vreesde niet rond te komen en daarom was hij in het begin van de avond al begonnen met zijn bezoek aan alle kinderen van het dorp. Des te meer daar hij nu nog binnen kon langs de deur, wat heel wat gemakkelijker was dan door de schouw.

Maar zegde moeder, of was het vader, het speet hem zo dat Kareltje niet thuis was, want Kareltje is toch zo een lieve jongen had hij gezegd.

En dit lieve Margot, is een echt gebeurd verhaal, het enige dat ik me nog herinner uit mijn verre jeugd, en het spijt me nog steeds dat ik toen Sint-Maarten op zijn wit paard met zijn grote zak snoep en speelgoed niet heb gezien en nog spijtiger is, dat ik er nu niet meer, zoals jij, van dromen mag.

06-12-2012, 00:30 geschreven door Ugo d'Oorde