xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> 

Het omvangrijke oeuvre aan gedichten van Jorge Luis Borges werd vertaald door Barber van de Pol en Maarten Steenmeijer en de 1.246 blz. gepubliceerd bij de Bezige Bij.

‘Voor het minutieuze werk’, schrijft Luuk Gruwez[1] hebben de vertalers ‘zich hiermee op titanenhoogte gehesen’. En ik twijfel er niet aan, de gedichten van Borges met hun vele vertakkingen naar andere werken zijn geen gemakkelijke prooi voor vertalers.

Als ik dan zijn afgedrukt, door Gruwez verkozen gedicht ‘Wroeging’ lees, met erin deze zin

‘Ik heb alleen geleefd

voor koppige symmetrieën van de kunst

die onbeduidendheden samenweeft’.

Hecht ik niet dezelfde waarde aan de woorden van Borges en vind ik dat hij hier zijn werk te geminimaliseerd heeft want zijn ‘onbeduidendheden’ zijn in vergelijking met andere schrijvers in vele gevallen echte parels van literatuur.

Trouwens, er zijn er die er op los leven, er zijn er ook die er op los schrijven, maar het ene gaat niet samen met het andere. Heeft Borges niet het leven geleid dat zijn ouders wilden, hij heeft toch geschreven wat hij schrijven wilde; en heeft hij zijn ouders teleurgesteld hij heeft niet zijn lezers teleurgesteld.

En even zeker is het, dat ik zonder de schrijver Borges, vandaag niet over hem zou geschreven hebben en ook Luuk Gruwez niet, en wat meer is, zonder mijn ontdekking – en dit op een uiterst vreemde wijze - van zijn ’Nueve Ensayos dantescos’[2], ik nooit jaren bezig zou zijn geweest met het ontcijferen en lezen van Dantes ‘Divina Commedia’. Dus voor mij waren zijn ‘onbeduidendheden’ een grote rijkdom.

Alles is wat het is, en het is wat het moet zijn, er is niet aan te tornen. Zijn leven was schrijven, hij had er geen ander, en wat hij schreef situeerde zich op het scherp van de snee, tussen droom en werkelijkheid, met een voorliefde voor de droom, een neiging om te schrijven over ‘things that might have been’, zoals Gruwez het aanhaalt.

‘No sé si soy un buen escritor – hij weet het maar al te goed – ik geloof dat ik een uitstekend lezer ben of in elk geval een gevoelige en dankbare lezer (creo ser un excellente lector, o, en todo caso, un sensible y un agradecido lector’). Schrijft hij in zijn proloog bij zijn ‘Biblioteca personal’[3]. Moge dan ook zijn lezer zijn zoals zijn boek verwachtte dat hij zal zijn. (Ojalà seas el lector que este libro aguardaba).

Luuk Gruwez schrijft dat Borges vindt ‘dat hij het geschenk van het leven niet op de juiste manier gevalideerd heeft’:

‘Ik heb de grootste van de zonden die er zijn,

 bedreven. Ik was niet gelukkig’.

Wat het gelukkig zijn betreft, ligt het niet alleen aan het juist valideren van het leven, er is ook nog Vrouwe Fortuna – deze van Dante - die haar zeg heeft en zijn blindheid alleen al was voorzeker een grote handicap. Maar dat hij ondertussen - het leven voor hem het schrijven van verhalen zijnde - grote literatuur heeft voortgebracht, staat als een paal boven water. Goed dat Luuk Gruwez er was om met zijn recensie, Borges terug te halen voor mij.

De tijd die me rest, wat wacht er me nog, ¿Borges lezen en herlezen?