Hoe ik mijn morgens vul toon ik op duidelijke wijze, het is dus geen geheim meer voor jullie. maar de laatste dagen valt het me voor het eerst op, dat schrijven de geest te veel bezig houdt en dit niet alleen psychisch maar ook en vooral fysisch, dat de houding bij het schrijven afmattend is, omdat je telkens, na een massa schrijven, verstijfd in de rug opstaat zodat je lichaam pijn is, een pijn die maar niet zo vlug voorbijgaat.

Je kunt er ter verdediging aan toevoegen dat wat je doet, ofwel gek is ofwel nodig is, maar dat het, het restje leven is dat je nog houdt, en dat schrijven voor jou betekent het neerzetten van woorden op de mooiste plaats en in de meest geschikte rondingen.

Hieruit weg vluchten is geen oplossing, nu niet meer, ik had het - had ik wijs geweest - vroeger moeten doen, nu ben ik gedoemd verder te gaan en, te verbazen niet om wat ik doe, maar omwille van mijn regelmaat afgesteld op de regelmaat van de aarde, de handen en de geest, gekneveld en vastgebonden op mijn stoel, woorden ademend.

‘Je moet even stoppen’, zegde me onlangs een goede vriend, ‘stoppen met schrijven om je te herbronnen in nieuwe lectuur’. Ik wil wel, maar de tijd dringt, ik ben geen veertig of vijftig meer om te herbronnen.

En dan, wat kan ik meer vertellen dat wat ik te vertellen heb: mijn kleinburgerlijk leven was wel een oorlog beschoren maar deze liet geen diepgaande indrukken na. H, d gehucht waar ik woonde lag verscholen tussen bossen en velden. de oorlog is eraan voorbij gegaan, zonder een schot, hoogstens een V1 die was afgedwaald en terecht is gekomen op een oude schuur dichtbij; hoogstens het onverwacht bezoek van een paar, het geweer in aanslag, ‘Feldgendarmen’ die de gedroogde tabak bladeren van mijn vader kwamen opeisen; hoogstens een kalf dat werd afgeslacht in de keuken, een eik die werd afgezaagd even na middernacht in het bos, in het putje van de winter en het sneeuwde, en vader en ik de in stukken gezaagde stam door de sneeuwstorm naar huis droegen. Dit is wat me, samen met andere kleine voorvallen, is bijgebleven.

Een terloops gebeuren dat enkel de huiskamer haalde en dat ik nu hier te grabbel gooi, vader gedenkend en moeder en broers en het ouderhuis en de sneeuw en de vrieswinters en, de zondagnamiddagen in de zomer, uitgestrekt in het gras onder de appelaar, dromend, zoals ik nu, weinig meer dan droom ben als ik dit schrijf, ditmaal laat in de nacht.

Ook omdat ik niets anders te schrijven had en omdat de hunker naar die tijd van toen ineens is open gebloeid op flarden uit die jeugd van mij.

Heilzaam, voor enkele ogenblikken een grote stilte in mij neergekomen.