Ik zou verder kunnen uitweiden over wat het ontstaan van de ‘Divina Commedia’ betreft en misschien doe ik het om aldus te komen tot een essay over Dante en de profeet Mohammed, de tweedrachtzaaier, die hij ontmoet in de Hel, wat geen al te fraai beeld oplevert, maar ik weet niet in welke mate de wereld van vandaag, nu Brusselmans met zijn eenentachtigste boek verschijnt, nog interesse heeft voor de Dante van de XIII_de, XIV_de eeuw. Ik wil wachten op eventuele reacties. Wat ook, de elementen om af te sluiten liggen klaar.

Wat niet wachten kan deze morgen in het licht van half september - het licht waarvan ik houd - is wat een vriend, en welke, een van het vroege uur, die me een passage stuurt uit de roman van Pascal Mercier, ‘De nachttrein naar Lissabon’.

Ik dacht aan jou, zegt hij me, toen ik dit las.

Mooi zo, Paul, inderdaad ik had dit ook kunnen schrijven, anders wellicht maar niet zo zeer verschillend qua inhoud. Ik was, niet zo lang geleden, begonnen met de lectuur van ‘Het gewicht van Woorden’ van Mercier. Maar, deze geschriften hier en andere ernaast, nemen mijn voormiddagen volledig in. En wat nog komt erna heeft weinig te maken met het uitpluizen van woorden andere dan die van mij. Wat me totaal leeg haalt.

Zo hier is dan die passage van Pascal Mercier (pseudoniem van Peter Bieri -1944-) die ik volledig overneem, al had ik liever de Duitse tekst ervan. Ik denk niet dat Mercier me dit fragment tekst, niet zou gunnen.

Ik wil niet in een wereld zonder kathedralen leven. Ik heb hun schoonheid en verhevenheid nodig.  Ik heb ze nodig als verzet tegen de platvloersheid van de wereld. Ik wil opkijken naar de stralende kerkramen en me laten verblinden door hun bovenaardse kleuren. Ik heb hun glans nodig.  Ik wil mezelf hullen in de bittere koude die in de kerken hangt. Ik heb hun gebiedend zwijgen nodig. Ik wil het bruisende geluid van het orgel horen, die stortvloed van bovenaardse klanken. Ik heb die klanken nodig. Ik houd van biddende mensen. Ik heb hun aanblik nodig tegen het verraderlijke gif van de oppervlakkigheid en stompzinnigheid. Ik wilde machtige woorden van de Bijbel lezen. Ik heb de magische kracht van hun poëzie nodig. Ik heb ze nodig als verzet tegen de verwaarlozing van de taal. Een wereld zonder die dingen zou een wereld zijn waarin ik niet meer wil leven.

Omwille van dergelijke passages in het hoofd van de westerse mens, die voelt waar onze beschaving heen gaat, die de gevaren kent die de opduikende, alles overwoekerende Islam in zich draagt, die er zich wil tegen verzetten met alle krachten die hem eigen zijn,  worden dergelijke boeken geschreven. Boeken die ons beroeren, boeken waarin gedachten verspreid worden die de westerse gedachtewereld hoog houden, onderlijnen en versterken; deze  in beweging houden om te voorkomen dat dit alles, dode materie worden zou. Waarover ik, als ik om me heen kijk, als ik zie wat kunst geworden is, als ik lees wat poëzie geworden is - de Standaard der Letteren [1] brengt er ons nog een nieuw voorbeeld van - verontrustende vaststellingen blijf doen.

Ik kan dan ook niet anders dan schrijvers als Pascal Mercier hoogachten en zijn ideeën verspreiden daar waar ik kan. You are a man with an esoteric thought, schreef een vriend me ooit. Wel ik wil, zoals Mercier die man zijn, een zoeker in de dieptes van het bestaan, niet in het oppervlakkige, het alledaagse waar geen heil te vinden is, zeker heden ten dage niet.

Ikzelf heb altijd gesteld en herhaal het hier, dat ik een Kelt wil zijn, een Gotieker, wat wellicht ook de idee is van Mercier.

[1] De Standaard der Letteren van 12 september: ik dacht aan de bundel ‘Inzake dit Huis’ van Hester Knibbe (recensie Paul Demets) waar je het moet doen met:

De kleine grammatica van gebaren waarmee
twee samen aftasten wat

naaste is: of je dezelfde
beweging moet maken om te worden

begrepen. Kijk ze met elkaar, ze hebben
geen licht nodig  om de ander

te lezen. Buiten tikken en slaan
onhoorbaar de klokken, straks

wordt er gegeten zegt hun lichaam je kunt het
al ruiken de kookpotten

staan te leuren met geuren. En later
(nog lange niet) zegt hun lichaam slaap.