Eigenlijk zitten we, dankzij Google, op een vooruitgeschoven positie in de wereld, om te schrijven zitten we nu op ‘a promontory’, met de golven en de geluiden van de golven en de winden die van verre komen, naast ons en voor ons uit. A place to be, van waaruit we het territorium van onze gedachten kunnen betreden, onversaagd zelfs. Dit is het beeld dat ik oproep deze morgen denkend aan een lang gedicht dat ik ooit schreef op that promontory gezeten:


Zo, waarover is het dat ik schrijven
ga vandaag als het niet zou zijn
over wat onzichtbaar is
en ook onzichtbaar blijven zal. Of,
heeft het nog wel zin in andere woorden
te herhalen al wat hierover
reeds geschreven staat?

Gezeten op mijn ‘promontory’,
de strakke luchten,
de golven die mijn woorden zijn,
me geopend eens te meer tot wat
wordend is maar nog niet gezegd kan worden.

Heb gehoord alhier, de zang van vele zeeën
gehoord de stem van wie gingen: van moeder
en van vader, van broer, van allen
die ik herdenken kan. En luisteren wil
naar wat ze me te zeggen hebben,
alvorens hen te gaan vervoegen.

Alsof hun woorden boten waren,
witte zeilen met in filigrane hun naam erop
me tegemoet gevaren
om in te schepen,
nu of morgen.

Dit hier mijn promontory naar
het ‘ganz Andere’, dat Horkheimer wist,
en dat we kennen zullen
als we de luchten binnenvaren,
opgezogen, meegevoerd op vleugels
zoals Dedalus,
om niet meer te keren hier.

Ik, wie verlost me van mijn ‘ik’.
Niet meer zoveel leven dat ik ben.

Hier gekomen om hen te gedenken die gingen
en ook om hen wier plaats hier leeg gebleven
al zijn ze hier, al is hun woord
gestold te horen,
ik hun leemte raken kan.

Hopende, ondanks alles, blijvend hopende
hier morgen weer te komen
met nieuwe woorden
om toch nog te herhalen
wat niet meer nodig is omdat,
zo veelvuldig dikwijls al gezegd,
geschreven, uitgebazuind

dat geest het leven is.

En zee, heb je me vandaag verrast omdat
zo lang reeds, want bijna vergeten.
Al kwam maar niet de eerste zin, in potentie
al gedicht,
maar ook nog niet.

Als ik weg zal gaan van hier,
o God van alle goden,
o, Gould en Darwin, o oude boom
uit het oudste veld ter wereld uit gegraven,
her-geplant alhier
in aarde die verpulverd is,
in een tuin die je onwaardig is.

En bid ik de goden van de zeeën
dat de boom van de olijven
groeien moge, hij, een deel van mij,
ik, een deel van hem hier ook geplant.

De zee, de geluiden van de zee

in mij gebrand.

Wat schrijf ik in de herfst hierover?