Niemand ziet het, niemand in mijn omgeving vermoedt het, maar ik leef de laatste dagen, weken, maanden in een spanning die ik nimmer heb gekend. Een gevoel dat zich situeert tussen het zijn en het niet meer willen zijn, het ademen en het willen ophouden met ademen.

Ik moet dit gevoel overwinnen, wegduwen, vergeten dat het er is, om verder te kunnen, al zou ik het liefst verdwijnen samen met de blogs die ik schrijf, terwijl ik er mijn dagen mee dragend houd. Gelukkig dat ik ze heb.

*

De tekst van het interview van Edmond Blattchen met Ilya Prigogine (mijn blog van 11 oktober): ‘De l’être au Devenir’ - een geschenk van een vriend in de eerste dagen van het jaar 2000 - beslaat een tachtigtal pagina’s, maar o, zo kostbaar qua inhoud.

Niet wetende wat anders te doen, ben ik het gaan herlezen, vooral omdat ik nog nadacht over wat Prigogine zegt over de deeltjes in potentie die reële deeltjes geworden zijn en waaruit het Universum is ontstaan.

Ik heb in de tekst van het interview, in het jaar 2000, heel wat onderlijnd. Ik moet het dus grondig gelezen hebben, maar toch bleef schijnbaar één passsage onopgemerkt: een vraag van Blattchen aan Prigogine gesteld:

‘à l’opposé du matérialisme classique il y a aussi le finalisme, c’est-à-dire, une philosophie qui proclame que nous sommes - nous les hommes, l’Homme - la finalité, le but de l’Univers. Qu’en pensez- vous ?’

En het antwoord van Prigogine:

‘Cela me paraît très difficile à justifier scientifiquement, Il est très difficile d’imaginer que toutes ces galaxies, que tout cet Univers, énorme, a été fait pour nous mettre en jeu. Evidemment cela nous flatte.’

Natuurlijk, is het doel van het Universum niet wetenschappelijk te bewijzen, wat evident is, maar Prigogine zegt toch dat het ons, als mens flatteert. Hij moet er zeker aan gedacht hebben. Hij moet geweten hebben, dat zonder de Mens, het Universum dode letter ware gebleven. Iets dat er was, zonder er te zijn. Zoals er tal van Universums kunnen zijn, waarvan wij, ‘de Mens’, niets afweten. Ik ben er na het jaar 2000, zonder enige hulp, zelf op uitgekomen dat de Mens er is omdat ‘geweten wou’ dat het Universum IS. Herhaaldelijk heb ik hierover geschreven in mijn laatste blogs.

Maar ik wist niet dat dat deze filosofie het ‘finalisme’ werd genoemd -het er zijn van het Universum omwille van de Mens - en dat er ook het ‘monisme’ was dat stelde dat - en ik neem de voetnoot van Edmond Blattchen erbij:

‘Le monisme - du grec monos, un - est la théorie philosophique selon laquelle l’univers et l’esprit ne font qu’un : l’esprit appartient à l’univers, qui le détermine. Rien ne dépasse l’univers.

Ik was dus zonder het te weten én een monist, én een finalist, twee eigenschappen die innig met elkaar verbonden zijn. Een globale filosofie waar, zo stel ik het nu vast, ik met eigen beweegredenen toe gekomen ben.

Ik ben zelfs verder gegaan, mijn christelijke opvoeding helpend en nog steeds de wortels ervan aanwezig in mij, heb ik mijn ‘monisme’ uitgedragen als het ‘één-zijn’ van God en Universum, een beeld van het ‘één-zijn’ van het lichaam en de geest van de mens.

Word ik nu gezien als een ‘heretic’, een dwaler, een ketter?