Voor Spinoza is God rust en beweging. Rust: omdat Hij niet ziet, niet hoort, niet spreekt, of we hem bidden of smeken, Hij niet reageert. Hij ‘is’ en, ‘zijnde’ is Hij beweging.

Thomas wist dit al als hij in zijn Evangelie, [1] schrijft: Jésus a dit, si l’on vous interroge: quel est le signe de votre père qui est en vous? Dites-leur: c’est à la fois un mouvement et un repos.

Hij is het Al wat was en is en komen zal. We trachten dit te begrijpen, we trachten rust en beweging te zien als een geheel van zijn, en het is – zoals ik het begrepen heb na de voordracht van Professor De Deyn – op deze wijze dat de God van Spinoza begrepen moet/kan worden. 

Dit voert ons ver weg van de gangbare idee over de liefhebbende God die ons werd aangeleerd. De God van Spinoza is noch liefhebbend, noch haatdragend, noch strijdend; Hij is: ‘Hij-die-is’ – El que soy[2] - de naam die Hij, van uit de brandende braamstruik, doorgaf aan de ontschoeide Mozes. Hij IS, meer niet. Hij hoeft dus niets te doen, het ‘zijnde’ heeft gedaan wat gedaan moest en moet gedaan.

Vertel dit aan de mens, herhaal in een paar woorden de uiteenzetting van een professor die liep over meer dan een uur. Over de betekenis van de Bijbel ook, gezien in het licht van de wetenschap. Op welke wijze beide kunnen behouden blijven zonder gezichtsverlies voor de ene of hoogheidszin voor de andere, en daaraan verbonden hoe het kon dat de idee van Galileo ingeschakeld kon in het verhaal van de Bijbel.

Wat ik hieruit kan afleiden, maar ik verzweeg het tijdens de vragen,  is dat de Kerk op het Galileo-ogenblik de kans heeft gemist om de Verlichting – Copernicus en Galileo waren de verre voorlopers ervan - die daarna onvermijdelijk komen zou, voor te bereiden. Het heeft de Kerk aan visie ontbroken en, vast geankerd als ze zit in het oude stramien van haar dogma’s, ontbreekt het haar nog steeds aan visie om de komst van de Kwantum Fysica, die alles onderste boven gooit, inbegrepen onze idee over schepping en evolutie, te gebruiken om geleidelijk aan af te stappen van haar dogma’s die volgens Teilhard de Chardin, fossielen geworden zijn.

De zeggingskracht van de Kerk werd door deze gebeurtenissen sterk ondermijnd, vooral bij de dragers van de levende Kerk: de intellectueel, de denker, die onrustig is geworden, zoals Spinoza het geworden is, om het geloof in en van de Kerk niet alleen te blijven volgen, maar er ook het nodige geestelijk voedsel in te vinden om te leven. 

De ‘Kwantum Fysica’ is nu de nieuwe Bijbel, ditmaal geschreven door het ‘Zijnde’ zelf. We hebben meer dan ooit nood aan een totaal nieuwe Paulus om hieruit een nieuwe vorm van Waarheid te ontwikkelen.