xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> 

De  schriftuur van de god

Het is José Saramago die de aanleiding was voor mijn leven met een blog; het is Jorge Luis Borges geweest die de aanstoker was voor mijn dagen doorgebracht met Dante.

Alles heeft zijn reden, ons leven wordt beheerst door dergelijke en andere ontmoetingen, alsof psalm 139, over het boek van de Heer, het dan toch bij het rechte eind zou hebben.

En het is vandaag, bij het verzamelen en herwerken van mijn eerste blogs dat ik terechtkom – ook alsof alles zo gepland was – bij een verhaal van Borges, ‘La escritura del dios’, ‘Het schriftuur van de god’.

Een uiterst vreemd en mysterieus verhaal[1] over Tzinacàn, un mago de la piràmide de Qaholom, gevangen gezet door Pedro de Alvarado in een in de diepte gelegen, bijna perfect cirkelvormige cel, middendoor verdeeld door een muur met onderaan een raam beveiligd met staven. In het andere deel van de cel, een jaguar.

De gevangenen zitten in de volledige duisternis, maar op de middag wordt het luik van boven geopend om water en voedsel, naar beneden te laten, dan stroomt het licht binnen en dit is het ogenblik dat Tzinacàn de jaguar kan zien.De magiër heeft geen notie meer van het aantal jaren dat hij opgesloten zit, wachtend op het lot dat de goden hem hebben voorbehouden. Maar om bezig te zijn in de duisternis tracht hij zich te herinneren wat hij zich nog herinneren kan.
Hij weet dat de god, op het ogenblik van de schepping, ergens, maar niemand weet waar, noch in welke lettertekens, een magische zin heeft neergeschreven die in tijden van hoogste nood gelezen kan worden door een uitverkorene. Hij weet dat het einde der tijden nakend is en dat hij, als laatste dienaar van de god, bevoorrecht is om deze zin te ontdekken en te ontcijferen.Hij weet ook dat ‘en el àmbito (binnen) de la tierra hay formas antiguas, incorruptibles y eternas’, dat er op aarde antieke, onaantastbare en eeuwige vormen bestaan en dat in elk van deze oude vormen kan de zin verscholen zijn. Het
kan een berg zijn, een stroom, een sterrenbeeld. Maar hij weet ook dat bergen en stromen zich wijzigen, ook de sterren en de hemelen, dat alles in beweging is
Misschien staat het geschreven in zijn gelaat, misschien is hij zelf het einde van zijn zoektocht. En dan weet hij dat ook de jaguar een van de werktuigen van de god kan geweest zijn.

Ik kan het verhaal hier niet overschrijven, ik zou trouwens in mijn woorden niet de pracht van woord en klank en betekenis van Borges kunnen benaderen, maar als deze gedachte hem overvalt:

‘Entonces mi alma se llenó de piedad’, ‘vulde mijn ziel zich met godsvrucht’, en hij beeldt zich in dat de god zijn boodschap kan toevertrouwd hebben aan de levende pels van de jaguar. En het feit dat in het andere deel van de cel een jaguar opgesloten zit ziet hij als een geheim teken van de god.

¿’Qué tipa de sentencia (me pregunté) construirà una mente absoluta?’ ‘Welke soort zin (vroeg ik me af) zou een absolute geest kunnen bedenken?’
En Tzinacàn, de weinige ogenblikken dat hij de tijger/jaguar kan zien neemt in zich de tekens op die hij verwerkt in de totale duisternis. En teken na teken dat hij gedurende de vele jaren in zich heeft opgenomen, brengt hij samen met de idee dat een god, slechts één woord hoeft te zeggen en dat in dat ene woord de totaliteit, la plenitud , de volheid van alles is. Geen enkele articulatie van hem kan minder zijn dan het universum of minder dan de som der tijden.

En dan, na zovele prachtig geladen zinnen, schrijft Borges, in de moeder van alle verhalen: 

‘Ocurrió lo que no puedo olvidar ni communicar. Ocurrió la unión con la divinidad con el universo (no sé si estas palabras difieren).
‘Gebeurde dat wat niet kan vergeten noch verhaald worden, gebeurde het samengaan van de godheid met het universum (ik weet niet of deze woorden verschillen).

Tzinacàn is in extase, er zijn er die God gezien hebben als een schittering, er zijn er die God gezien hebben in een zwaard, die hem gezien hebben in een roos. ‘Ik zag een immens groot Wiel, niet voor mijn ogen, niet achter mijn ogen, niet op zij, maar overal tezelfdertijd. Dit Wiel was gemaakt van water en ook van vuur en was, (hoewel de boord kon gezien worden), oneindig’.

Hij ziet alles, het universum in zijn totaliteit en de geheime tekenen ervan, ziet de oorsprong van alles waar het Boek van het Volk over handelt. Hij ziet de god zonder gelaat en ontcijfert de tekens van de jaguar.

Een formule van veertien woorden en veertig lettergrepen en het volstaat deze formule luidop uit te spreken om almachtig te worden, para ser todopodorosa.

Het verhaal eindigt à la Borges, maar Ik ga een dag wachten ermee.