Een vriend die, evenals ik, niet weet wat er gaat gebeuren met zijn boeken nadat hij vertrokken is naar de Eeuwige Boekenvelden, schreef me deze morgen een mooie e-mail, en hij ontroerde me diep. En waarom? Omdat hij het is. Omdat ik weet dat hij de zorg heeft om op elk ogenblik van de dag het juiste suikerpeil van zijn lichaam in stand te houden. Zo, met zijn woorden ontroerde hij me.

Vooral nu, omdat deze geschreven zijn in wat we gedwongen zijn ‘coronatijden’ te noemen en hij de kracht vond en de juiste instelling om als een feniks op te staan uit deze barheid van dagen, dagen waarin ik me geroepen voelde uit te weiden over de donkere zijde ervan terwijl hij zich wist staande te houden in het licht, het grote licht dat van de hoop is.

Hij is jonger dan ik, maar zo veel nu ook niet, eens de vijfenzeventig voorbij zijn alle jaren elk jaar iets minder. Maar, hoe hij ingetogen zijn dagen doorbrengt roept bewondering op. Hij schrijft me:

‘Zelfreflectie mag, maar met maat en gewicht, ‘In pondere et mensura’ zoals luidt in het devies van kloosteroverste Isabella de Colins, te zien boven de toegangsdeur van de kapel van het Hospitaal in de Gasthuisstraat en indachtig dat: ‘Les jours se suivent et ne se ressemblent pas! Aber hinten den Wolken scheint die Sonne. Ga mijn vriend, ga wandelen in de natuur, ‘Nature, thou art my godess’ (King Lear 1, 2)’, luister naar haar stilte, die de stilte is van de bloeiende aarde en geniet ten volle van haar rust en haar schoonheid, geniet van je verbonden zijn met haar en, niets meer zal je deren.’

Ik lees dit en denk aan het andere gezicht van de natuur waar ik het al enkele dagen over heb. Wie heeft het bij het rechte eind, welke wereld wacht er op ons: de wereld die hij beschrijft en, gezien de omstandigheden, thans achter ons ligt en die we wellicht niet meer kennen zullen, of de wereld van de natuur met het Janusgezicht?

Het heeft er alle schijn van dat het dan toch een tijd vóór en een tijd nà zal worden, al is het nog niet doorgedrongen, zeker niet bij hem. Hij staat er boven, hij kent de gemoedsrust eigen aan de mens die een leven leidt, voor wie het sacrale geen ijdel woord is.

Ik weet niet op wat hij gereageerd heeft, is het op wat ik voorheen geschreven heb, heeft hij me willen gerust stellen met een goede afloop die hij voorziet? Het kan, maar voor mij zijn de feiten heel zwaar en verontrustend wat de toekomst aangaat.

Mijn ingesteldheid is een negatieve en al wat negatief is, is gevaarlijk. Beter ware dat ik hem volgen zou en geloven dat het coronavirus, het covid 19, zeker geen wapen is van de natuur tegen de inbreuken van de mens op het ecologisch evenwicht in de natuur, maar een gewone oprisping onder de virussen, die van voorbijgaande aard is.

Het is in elk geval beter rond te lopen met een positieve gedachte dan met een negatieve, zoals bij hem het geval is, want hij ziet het anders: na regen komt er zonneschijn.

'En, wie weet, tot morgen', zegde Bart Vanhoudt gisteren - een variatie op 'misschien' - even voor middernacht toen hij zijn programma op Klara afsloot. Ik ook zou dit kunnen zeggen, nu: 'en, wie weet, tot morgen.'