Hoe begint een beeldhouwer aan een blok azobe-hout? Is het, zoals ik ooit hoorde, dat hij, het beeld in potentie af zijnde in zijn geest, maar de overtollige stukken weg te kappen heeft. Is het niet meer dan dat?
Zo simpel kan het evenwel ook niet zijn. Ik denk eerder dat het werk ontstaat tijdens het scheppingsproces zelf, dat het gebeurt zoals bij mij, ik die vertrek van uit een eerste zin en geleidelijk aan kom tot een eindresultaat dat zich gevormd heeft tijdens het schrijven zelf met nog niets ervan in het zicht op het ogenblik dat ik begonnen ben.
Het is zoals een plant die opschiet uit een zaadkorrel en, volgens Rupert Sheldrake (°1942), gebruik makend van de morfische resonantie, weet hoe ze verder groeien moet.
Echter, hoe het ook gebeurt, het is een creatief proces waaraan niet te ontkomen is en het is, in welk geval ook, het werk van de Natuur – van de geest in de mens of de geest in de Natuur – er ontstaat wat er nog niet was, iets nieuw dat verwondering/verbazing is of dan toch zou moeten zijn hetzij in de positieve, hetzij in de negatieve zin.
Maar wat de uitkomst ook moge zijn, het komt niet van zelf, het vergt een inspanning van de geest, het vergt een concentratie en het vergt tijd, tijd en nog eens tijd.
In dit opzicht meen ik te hebben vastgesteld in mijn omgeving, dat er meer en meer kunstenaars opstaan uit de gewone lagen van de bevolking van wie je het vijftig jaar geleden niet zou verwacht hebben. Maar nu staan ze er.
Ik interpreteer dit als het werk van de Kosmos in de mens!
|