Waarom heb ik de tranen in de ogen als ik, zoals gisteren en vandaag, de uitvoering bijwoon – op TV natuurlijk - van Mahlers derde én vierde symfonie, onder de meer dan kundige leiding van Bernard Haitink? Wat is het dat me het diepst treft, het orkest, Haitink of de muziek van Mahler?
Er is symbiose, de drie hebben hun belang, de musicus voor het componeren, het orkest voor de uitvoering en de dirigent voor de interpretatie van de idee van de componist.
Maar een feit is, ik luister naar Mahler anders dan naar om het even welke andere componist, zelfs Mozart, zelfs Bach. Waarom precies weet ik niet maar er moet een reden zijn. Ik begin hem te kennen en toch is zijn muziek telkens nieuw voor mij en, hij ontroert me altijd. Ik ken hem van mijn 25 jaar toen ik, dankzij een vriend - Leonard Hoedervangers was zijn naam – ‘Das Lied von der Erde’ voor het eerst ontdekte. Muziek verschillend van alle muziek die ik toen kende en ‘Das Lied’ was een schok voor mij, iets wat ik nog nooit gehoord had vooral dan de orkestratie met als summum, het laatste deel ervan: ‘Der Abschied’.
Als ik hem vergelijk met Beethoven die de uiterlijke schoonheid nastreeft, dan vind ik dat Mahler de innerlijke schoonheid zoekt, de dieper liggende, en ik denk dat het dit is waarom Mahler mij meer bezighoudt dan de andere componisten, ik vind zijns gelijke niet, hij staat alleen, zeker wat zijn symfonieën betreft, en voor mij zijn het de vijf eerste. Met zijn volgende overtreft hij me ik volg hem heel moeilijk omwille van het feit dat die volgende tot en met de negende niet zo dikwijls gespeeld worden, er is schijnbaar minder vraag naar.
Maar met zijn derde en vierde verrast hij me telkens als de soprano invalt, dit is een hoogtepunt voor mij en telkens, hoe dikwijls ook, heb ik vochtige ogen, het is me te machtig, de ‘kleine Mahler’ in mij kan het niet aan, hij bezwijkt.
Het valt me op, maar ik kan me vergissen, dat er op ‘Klara’ geen dag voorbij gaat zonder een Mahler, maar dat is ook geldig voor Mozart, Beethoven, Bach Ravel en consoorten, maar het is nu eenmaal zo, het is Mahler die de meeste aandacht krijgt, de anderen gaan aan mij voorbij, ik ken ze, ik ken het vervolg van de lijn in hun concerti en symfonieën, het gebeurt zelden dat ik nog iets totaal onbekend van hen hoor, maar als ik het ken stop ik zelden om er naar te luisteren, terwijl Mahler wel mijn aandacht krijgt alsof hij mijn ‘préféré’ zou zijn en hij is het ook, hij voedt me geestelijk meer dan de anderen.
Dit is waarmee ik besluiten wil vandaag die geen gewone dag was want er zijn geen gewone dagen meer voor mij.
|