Als je Daniël Barenboim – Buenos Aires, 15 november 1942 - de eerste symfonie van Johannes Brahms hebt zien dirigeren, de symfonieën van Beethoven, de talloze pianoconcerto’s, of de talloze sonates van Liszt, van  Chopin, van Beethoven of Schubert of van zovele anderen, telkens zonder partituur voor zich en je hoort dat hij besloten heeft niet meer op te treden, dan vraag ik me af hoe hij zijn dagen doorbrengt met al die muziek, al die noten in zijn hoofd die moeten komen en gaan, als hij wandelt in het park of neerligt op de sofa, of toeschouwer is  van een uitvoering ervan  kritisch zoals hij is ingesteld – ik hoorde hem in ‘Master Classes’ – hoe die man leven moet zonder publiek dat hem rechtstaande toejuichte en op de handen droeg en nog altijd.

In dit verband hoorde ik ooit wat Rubinstein vertelde: dat hij ‘s morgens opstond met een pianoconcerto – een van Chopin meen ik - in zijn hoofd, dat hij ontbeet of de krant inkeek, of telefoons ontving of wat ook, en dat het concerto verder liep in zijn hoofd om het nu en dan eens terug op te nemen. Het is alsof je rond zou lopen met de ‘Recherche du Temps perdu’, van Marcel Proust in je hoofd en nu en dan er een pagina uit reciteren zou.

Hoe fenomenaal dit niet is of tot wat de mens Barenboim, Rubinstein en velen wellicht met hen, in staat is. Het overstijgt me, het is iets dat ik niet begrijpen kan, al wil en moet ik wel want ik zie het gebeuren voor mijn ogen de bijna onvoorstelbare vlugheid waarmede bijvoorbeeld de vingers over de toetsen glijden of over de snaren in een piano- of vioolconcerto  is adembenemend. Niets schijnt onmogelijk én om het te schrijven én om het te interpreteren voor de kunstenaar die de mens is. Maar ook en dit is even ontstellend, maar dan in een totaal andere richting, de gruwel tot wat hij in staat is, Hiervan zijn evenveel voorbeelden voorhanden, maar we verzwijgen ze liever omdat het niet in onze aard ligt erover uit te weiden.

Dit is dan de dubbele wereld waarin we leven, de ene hemelen we op de andere vervloeken we, weigeren we aan het woord te laten of er ook maar iets over te zeggen  al dringt het soms.

Aldus schijnen we schuldig aan ‘hoogverraad’. Leven we in een wereld waar alles koek en ei is, waar we rondlopen op rozen zonder doornen, het hoofd geheven in de wondere wereld zoals hij ons de laatste dagen wordt aangebonden op de VRT en we de ogen openen op het meest verrassend schouwspel dat ons getoond wordt. Hoe van het minimaalste af, alles geregeld werd met orde, groot vakmanschap en levenswijsheid.

Nog iets dat ons overstijgt en aantoont hoe alles hier op aarde en in de Kosmos geregeld werd, zoals de Bijbel het zegt, met orde en met inzicht.

En vanwaar deze orde en inzicht komen gaan we blindelings aan voorbij  het raakt ons niet, het is, en dit schijnt ons voldoende als uitleg.

Tot we tot de jaren van verstand gekomen zijn en ons plots toch de vraag gaan stellen. Een vraag die ons opneemt in een andere wereld deze  van de geest die, dit veronderstel ik, omheen ons aanwezig is in alle glorie. Mannen als Barenboim, als Rubinstein vertoeven erin in gezelschap van alle componisten en schrijvers en schilders en beeldhouwers en anderen die de kunst van de schoonheid beoefenen.

En dan wij, wat belet er ons er elke dag even in binnen te dringen en hoger te leven?