In om het even welk domein is alleen het hoogste, het meest waardevolle goed en aanvaardbaar, al wat beneden dit peil ligt heeft amper draagkracht. In een normale wereld zoals er vroeger een is geweest, had elke kunstenaar dit op het oog, als hij creëerde was hij pas voldaan als hij wist voor zichzelf, er het maximum te hebben uitgehaald. Vandaag, als ik zie wat er op de markt komt en hoor welke prijzen ervoor geboden en betaald worden, is deze regel van het superieure voorbij. Het handteken eronder is de maatstaf, het werk zelf heeft geen oordeel meer nodig, het is getekend door en dus is het waardevol.
Het is zo en het blijft zo vandaag: ‘rotzooi’ wat het kunstige betreft, het mooie, het verhevene, zijnde het kleinzielige, het meest simpele aan vakmanschap is in en wordt getaxeerd op basis van de naam eronder. Het overige werk dat blaakt van kunde wordt over het hoofd gezien omdat de naam niets zeggend is, een oordeel over de kwaliteit hoeft niet meer.
Ik weet niet meer welk doek ik gisteren op de televisie gezien heb dat verkocht werd voor, als ik het goed gehoord heb, een slordige eenendertig miljoen, wel ik zou het zelfs niet ophangen in mijn wc.
Echter wie ben ik om dit te verkondigen en er tegen op te komen in de kunstenaarswereld waarin we nu leven?
Evenwel, wat ik zie is de dood van het vakmanschap, zet een gekende naam onder het werk hier boven en het verkoopt als koekebrood, zelfs als het maar een litho zou zijn, een van de 100 of 250 die ervan gemaakt zijn.
Dus, het komt erop aan naam te verwerven, eens je in de media bent gekomen, sta je sterk, kun je, je heel wat permitteren en, dat men me zegge dat ik overdrijf, dat ik er volledig naast ben.
*
Ik heb me nog eens laten gaan naar aanleiding van die verkoop van gisteren van een schilderij die ik akelig vond. Dit biedt me echter geen enkele mogelijkheid om anders te zijn, om anders te gaan schrijven omdat er nu andere waarden op het spel staan. Verwacht het niet van mij, ik denk ook dat je het niet verwachten mag van Nooteboom, als ik hoor hoe hij omgaat met de werken van El Greco en Zurbaràn die hij ontmoet op zijn reis in Spanje.
Ik wens dus mijn eigen weg, naam of geen naam, te blijven bewandelen, ik voel me er goed bij al kost het me wat, tot soms mijn nachtrust toe. Aldus, wat mijn werk betreft, blijft mijn oordeel over wat ik doe en aflever, gemeten én aan de voldoening die het me bezorgt én aan het succes ervan bij jullie die me lezen. Wat er op neer komt, voor mij, dat elk optreden, telkens, een mikken is om de hoogvogel – op de staande of de liggende wip - af te schieten. Er is geen middenweg, ik mik niet naar een ‘kalle’ (zijvogel), neen, alles staat of valt in functie van het hoogste. Soms heb ik het gevoel dat het me gelukt is, soms helemaal niet.
Bijvoorbeeld, gisteren dacht ik een goed stukje literatuur te hebben gebracht, eergisteren was dit niet het geval. Maar ik moet verder, zoals een sportman die hoopt ooit op het podium te eindigen.
Dit is wat me elke dag bezighoudt, dit is waarvoor ik me inzet en mijn offer breng. En ik weet dat het alledaagse niet mijn doel kan zijn, dat ik blijvend hoog moet mikken, zelfs indien de kunst van vandaag de hoogvogels op zij heeft geschoven, zelfs indien het volstaat een boek te beginnen, zoals Dimitri, met de slogan ‘alle begin is moeilijk’ om er een prijs mee te halen.
Ik weet, de tijden zijn veranderd, een gedicht, een boek hoeft geen filosofische inslag meer, een kookboek of een boek over seks is meer aan te prijzen en voor een uitgever beter verkoopbaar. Maar dit alles voedt niet mijn geest, ligt niet in mijn gedachten en wordt zeker nooit het onderwerp van mijn geschriften.
Al kon het wel, al voel ik me wel in staat te schrijven hoe een raclette moet worden op het bord geschraapt, welke kaas en welke wijn er bij hoort; al voel ik me wel in staat een pornoverhaal te schrijven echter, hoe zou ik er, op mijn leeftijd, uit te voorschijn komen?
Zo, oude man, blijf in het spoor dat je getrokken hebt voor jezelf, sluit de oren en de ogen voor het gebazel om je heen, en schrijf wat je te schrijven hebt in de meest vloeiende, in de meest poëtische, in de meest veelzeggende vorm die je eigen is, en vergeet niet, dat alleen de hoogvogel passend is voor jou.
|