Schrijvend - min of meer als iemand die niet opgeven wil -  november binnen, hier, de maand der gestorvenen, in het ‘ergens’ dat er is, de maand van de groot levenden; het ‘ergens’ van het zijn dat ik zo graag oproep, zonder er een jota vanaf te weten, maar dan toch een beredeneerde gissing, indien zo iets zou kunnen. Maar, is dit ’ergens’ er, of is het er niet?

Er is, met de kennis die we hebben, geen precies oordeel over te vellen, alleen is het zo dat, voor wie ervan op de drempel staat, het beter is de stap te zien als een stap naar het Licht - het Licht van Dante - dan naar de donkerte van het Niets. Dit is dan mijn oordeel - jullie doen er mee wat jullie willen - maar voor mij is november ook de maand van het Licht dat me/ons wacht. Van hieruit vertrekkende is het in elk geval aangenamer, vlotter, hoopvoller, dan vertrekkende van elders anders.

Ik zeg het maar, ik schrijf het maar, omdat ik het meer dan passend vind te her-verklaren dat de scheiding die er is tussen lichaam en geest, het ene een materieel iets, het andere, een niet te zien, noch te grijpen, noch te begrijpen iets is dat ons aan het denken heeft gezet en we tot het eenvoudig maar heel duidelijk besluit gekomen zijn dat we weten dat ons lichaam sterfelijk is maar dat we absoluut niets weten hoe het gesteld is met die geest van ons; geest waarvan we altijd hebben geweten dat hij immaterieel is, en dus, dat de dood er geen vat op heeft of er op hebben kan dat, wat immaterieel is niet sterven kan.

En dan komt de vraag, als die geest van ons allen, immaterieel is waar zit hij dan, zit hij genesteld, verweven in het materiële van onze hersenen, of, zijn onze hersenen er als instrument, als een ingewikkeld toestel dat in staat is op te vangen wat van de geest is, er op in te gaan, en er op ingaande  te weten wat te zeggen, wat te schrijven, wat te doen en wat niet te doen. Dit is één kant ervan, maar het essentiële hier is, waar worden onze herinneringen opgeslagen, waar is het dat deze bewaard worden en hoe is het dat we deze terugroepen kunnen en in een zekere mate, herbeleven.

Dit is een belangrijk aspect van het onbekende, de clou ervan: onze herinneringen, zijn deze gebonden aan de persoon die we zijn, die we waren, of zitten deze in een pool van herinneringen en weten, omheen ons en hebben we enkel toegang tot deze van ons.

Ik zal er niet uitkomen zolang ik niet weet waar al wat van mij is opgeslagen ligt, in mij of buiten mij. Logisch is te denken dat het in ons is, in onze minimaalste deeltjes van ons lichaam is, maar, verder denkend, deze minimaalste deeltjes die eigenlijk van de geest zijn - de geest die onsterfelijk is - sterven die af?

Dit is de hamvraag die beslist over wat de dood is, en niet is. Ik heb hieruit mijn besluit getrokken, ik heb die deeltjes met de geest erin niet laten sterven.

Ik denk er zelfs niet aan, zal er ook nooit aan denken, dat dit fout zou kunnen zijn.

Toegevoegd aan november 2021:

Een gedicht, gelicht - en licht gewijzigd - uit een bundel van tien gedichten, die mijn broer Daniël op 11 december 2002 heeft meegekregen:

Broer, nu je er niet meer bent
er geen muziek meer is te horen
geen beiaard meer, geen Bach,
geen kinderkoren.

Heel wat ging ineens verloren
en heel wat tijd nu is er nodig
om te weten dat je afscheid hebt genomen
en niet keren zult in woud of weide
of op een plaats
waar je niet meer wordt verwacht:

wij aan elkaar gekluisterd
en nu uiteengerukt.

Hoe leeg de wereld zonder,
alsof het zelfs
geen wereld meer zou zijn,
zonder dat wij gezeten in de avond
bij een glas wijn, robijn gekleurd
en kers gesmaakt,
het laatste licht erin,
onuitgesproken samenhorigheid
van onze dagen toen.

Nu, de koelte in de lucht gekomen
de eerste rijm op haag en bomen,
later, lente weer en zomer
voor zij die leven hier
toch voor een tijdje nog

alvorens tot jou te keren.