Op deze dag - het oosten een rode gloed - ontwaak ik, uitzonderlijk de dag al gevorderd. Ik denk, de kunst van het schrijven is te vertrekken in wat van de wereld is, wat van de natuur is, even als toeschouwer erin binnen te treden en er dan uit te verdwijnen, opgelost, in de omgeving van waar je vertrokken bent. Dit zou de correcte vorm zijn.

Nu weet ik dat het andersom gaat bij mij. Ik vertrek bij mezelf, ik stap even de wereld binnen en ik keer terug naar mezelf met hopelijk een wijsheid in meer die ook een onwijsheid voor anderen kan zijn. Dit is, schijnbaar althans, bij mij het ritueel van elke dag waaraan ik niet meer ontkom al wou ik het.

Wat echter niet belet dat ik met veel respect opkijk naar allen die een poging doen om zich een beeld te vormen van wat de oneindige Oneindigheid van het Universum, zo naar buiten als naar binnen, betekent voor de mens die ermee geconfronteerd wordt. Vele ideeën dienaangaande zijn eeuwen geleden opgestaan, neergeschreven, heropgenomen en keer op keer aangevuld, aangepast en verfijnd. Het wereldbeeld dat eruit is ontstaan is overweldigend, is niet te vatten, zelfs het beeld van wat de Big Bang zou betekend hebben, hoe deze tot stand is gekomen en hoe hieruit het Universum zich heeft gevormd, zijn gebeurtenissen die alle verbeelding tarten. Is het dan niet beter, zo denk ik op een dag zoals deze,(( de dingen op hun beloop te laten en zich vooral niet al te veel vragen te stellen, noch over wat we de Schepping noemen, noch over het al dan niet bestaan van een Schepper.

Ik las van Lao Tseu : ‘quand un esprit inférieur entend parler du Tao il le tourne en dérision, s’il ne le tournait pas en dérision, le Tao ne serait pas le Tao.’

Indien Tao gemakkelijk te begrijpen zou zijn dan is het Tao niet. We zouden hier in het Westen, ‘Tao’ kunnen vervangen door ‘God’. Zij die deze naam horen vernoemen en er lichtzinnig over doen, spreken over God maar niet over ‘de’ God. Spreken maar over de God waar, atheïst als gelovige, niet kunnen over zwijgen en zich hierbij beperken tot, hij is niet, of Hij is; Echter niet hoe Hij verweven zit in het Universum, de ene plaats waar hij gezocht kan worden. Waarbij we komen tot de vraag, als Hij niet is, wie of wat is het dan dat het Universum voortbracht, en als Hij is, Is er dan, én het Universum én God, of, is het Universum het materieel aspect van die God?

Maar er lichtzinnig over doen is de kop diep in het zand steken uit ongemak erover na te denken.

Er zijn van die fenomenen zoals Lao Tseu, zoals Boeddha die we, evenmin als God, zelfs evenmin als Allah, ‘onbeluisterd’ en onbesproken aan ons laten voorbijgaan. Dit is de weg van zij die ingeslapen zijn.

Het bevreemdende hierbij is - en dat maakt de grootheid van de vraag uit - dat we op voorhand niet zullen weten dat, waar we uitkomen, de plaats is waar we uitkomen moesten.

Maar, erover nadenkend, en dat is een leven lang, opent diepgaande perspectieven, en dit is waar we nood aan hebben.

Perspectieven houden ons in leven.