Er is veel gebeurd 
Wat niet had mogen gebeuren
En wat had moeten beginnen
Is niet begonnen.

Evenwel…

De lente  zal naderbij komen,
En het geluk onder andere.
De vrees zal stad en land verlaten.

Naar Winslova Szymborska, gedicht me toegestuurd als wensen voor een jaar zonder vrees, zo denk ik toch. In elk geval verrast, en met klare blik ontvangen.

Winslova Szymborska (1923-2012), Nobelprijs Literatuur 1996, was, als ik mijn dagboek van dat jaar opensla, geen onbekende, echter, met de jaren, ben ik haar en haar poëzie totaal vergeten.

Nu, met het kort gedicht dat ik overnam vóór mij,  begrijp ik, beter dan vroeger - ik ben ruimer van geest geworden - welke uitzonderlijke dichteres ze is. Uitzonderlijk in deze zin dat je, haar lezend, weet dat ze een zeer eigen stijl heeft, dat elk gedicht van haar te herkennen is, als van haar en dat, zelfs vertaald, haar poëzie het teken draagt van een sterke persoonlijkheid. Ik neem aan dat ze als Poolse een Nobelprijs waardig was.

Maar bezit ik eenzelfde persoonlijkheid? Hebben velen die me lezen het gevoel dat ik een persoonlijke, wellicht verouderde, stijl er op na houd. Is het zo dat mijn lezers denken over mij?

Zo uitzonderlijk zou het echter niet zijn. Ik ken nog persoonlijkheden uit mijn omgeving wiens naam ik niet nodig heb om hun poëzie, hun doeken of beeldhouwwerken te herkennen. Hun werken reveleren me onmiskenbaar alles over hun naam, want hun kunstvaardigheid is hun naam, is hun eigenheid, zoals het de eigenheid was van de beeldhouwers van de kapitelen in Moissac, in Vézelay en in zovele andere abdijen, kerken en kathedralen van de middeleeuwen. Vooral dan zoals ik het beleefd heb in Auvergne, in Cantal, en in andere regionen van Frankrijk, te veel om op te noemen. Kunstenaars die hun naam verborgen hielden, iedereen in hun omgeving wist wie ze waren en welken beelden ze gebeiteld hadden en dit volstond hen. Ze dachten niet aan hen die vijf, zes, zeven eeuwen na hen zouden opduiken om hun werken, het resultaat van hun perfect vakmanschap, te bewonderen. Het zelfde voor de afbeeldingen van de Maagd Maria’s, in het bijzonder de vele ‘Vierges noires’ die tentoon staan in die romaanse kerken verspreid over de Westerse wereld. Alle het werk van grote kunstenaars die hun naam verborgen hielden  want hun naam was hun kunstwerk niet waardig, het beeld sprak voor zichzelf.

Vandaag - of hoe de wereld draaien kan - vandaag heb je de naam nodig om te weten dat een werk kunst is, want zonder naam wordt het niet bekeken, gaat men eraan voorbij, is het waardeloos, het mag nog zo goed en nog zo mooi zijn. Integendeel zelfs,  heden ten dage vreest men - Borremans - een ‘mooi-schilder’ genoemd te worden.

Of, onlangs nog, op het scherm, het bieden op een aquarel, een postzegel groot, in een enorm kader onder glas. Wij, ik, we zouden eraan voorbijgaan maar omwille van de naam van de maker ervan, Tuymans bijvoorbeeld, wordt het een kunstwerk en wel een -  voor wat het is - van grote waarde.

Alleen omwille van de naam erop. Wie houdt men hier in het ootje?.

Heeft een werk de naam van de maker nodig om ‘Kunst’ te zijn, of anders gesteld, heeft een werk er nood aan als Kunst gezien te worden, kan het niet beoordeeld worden als ‘een werk’ door om het even wie gedacht of gemaakt?

La Vierge Noire, in het kerkje van Marat, Puy-de-Dôme, gemaakt door een illustere onbekende, hij kerfde zijn naam niet in de sokkel, is dit niet de grootste kunst die je ontmoeten kunt nowadays?