‘

Ik heb nog eens mijn hart laten spreken, ik heb Dante binnengelaten die al een tijdje aan de voordeur stond - hij staat er trouwens altijd (in mijn gedachten) zelfs in regen en wind.

Zo zat hij gisteren naast mij, toen ik over hem aan het schrijven was. Hij, heel zwijgzaam, tot ik hem vertelde dat de president van zijn land. een éloge, un elogio, heeft uitgesproken over hem en dat de tekst ervan gepubliceerd werd in de ‘Corriere de la Sera’ van een tijd terug. Hij knikte dat hij het al wist, dat het doorgekomen was tot hem langs secrete wegen, maar zegde hij, er wordt zoveel geschreven en verteld over mij, nu al bijna zeven honderd jaar, wat wil je dat ik me er nog zou over buigen, of er me zorgen over maken of ermede vereerd zijn? Trouwens zegt hij, ik stond naast hem zoals ik nu naast jou zit  en ik zag hoeveel moeite het hem heeft gekost om te schrijven wat er te lezen staat.

Maar, mijn vriend - Dante noemde me zijn vriend - iets anders, velen vergeten de essentie van wat er tussen de lijnen geschreven staat. Ik heb er hen nochtans op gewezen in duidelijke bewoordingen in mijn canto nono, 61- 63:

O, voi ch’avete gl’intelletti sani / mirate la dottrina che s’asconde / sotto il velame de li versi strani

O jullie met het gezond verstand kijk naar de leer die onder een voile schuil gaat in mijn vreemde verzen.

Hij wachtte even en ik antwoordde hem dat die verzen me niet ontgaan waren, dat ik ze weliswaar te laat had doorgrond, maar dat ze me toch hebben aangezet om zijn Inferno, canto na canto te herlezen en uit zijn versi strani, de elementen te halen die aanzien kunnen worden als omkleed met een betekenis in meer.

Weinig zijn zij, zegt Dante (deze in mij), die het hebben opgemerkt, die gezien hebben hoe ik de heuvel opging naar het Oosten toe, én gezien wat ik geborgen had in een acrostichon in de eerste letters van mijn zes eerste terzinen van mijn canto primo: namelijk het woord Notuma. Ik heb het wel niet correct overgenomen,  je kon niet voorzichtig genoeg zijn in mijn tijd, maar het woord staat er toch zoals ik het wilde hebben. Wie heeft het opgemerkt, zeg het me, wie?

Ik zeg hem dat onder meer, de aandacht van J. Van Dijk gewekt werd door zijn acrostichon.

Wel, zegt Dante me, als het zo is, proficiat, zet het  in je blog, ik zal het met veel interesse lezen.

Zo sprak Dante deze morgen in oktober bij het eerste licht tot mij..

Ik herneem hier dus, zoals het er staat, wat J. Van Dijk[1] wist over het esoterisme bij Dante.. Vooral omdat het voor de lezers van Dante, hoe weinig of hoeveel ook, belangrijk is. Het is een fragment uit de voorrede van J. Van Dijk, een tekst van 1919:

Dante’s poëem, dat een tocht door de onderwereld beschreef die eindigde in een hemelvaart, gegevens bevatte uit de mysteriën of inwijdingsritualen uit den tijd waarin ze geschreven waren en toen hij las dat aan Dante een reis naar Engeland toegeschreven werd, meende hij (’t was toen nog een veronderstelling die op enkele gegevens berustte) dat deze reis van den grooten Florentijn in verband kon staan met het overbrengen van het rituaal der in Dante’s tijd opgeheven orde der Tempelridders naar Schotland. ’t Lag voor de hand zich zekerheid te verschaffen of elementen uit het rituaal van den Schotschen ritus der Vrijmetselarij nog in de Divina Commedia te vinden waren. Dit bleek nu reeds na een oppervlakkige lezing. Het oude paswoord der Schotsche Meesters was Notuma of Notima. Had Dante dit woord al of niet gekend was nu de vraag. Was ’t hem bekend geweest, dan zou hij wel een eereplaats in zijn gedicht hebben aangewezen meende schrijver. Oogenschijnlijk leek het opzoeken van dit woord, dat wel op geborgen wijze zou geschreven zijn, veel op het zoeken van een naald in een hooiberg. Hij sloeg dus den Italiaanschen tekst op en dadelijk zag hij zijn vermoeden bewaarheid. Een acrostichon uit de eerste letters van vers 1, 4, 7, 10, 13, 19 van den eersten zang van het eerste boek samengesteld  vormde het gezocht woord of met andere woorden de Divina Commedia opende er mede’.

Het ‘drama’ was dat ik dit boek van J.Van Dijk, ontdekte in de stadsbibliotheek van Gent en dit, nadat ik voor de zoveelste maal had gedacht dat mijn Inferno af was en dat ik eindelijk verder kon werken aan mijn Purgatorio. En nu opende zich ineens een totaal nieuwe wereld, die ik dankzij Guénon, wel enigszins aangevoeld had, maar waarvoor ik niet de minste aanwijzing gevonden had. Zodat ik verplicht was, na Van Dijk, alles opnieuw te herzien, zijnde  een nieuwe tocht door de Hel.

Een gebeuren van lange adem.

*

Uitzonderlijk over Notuma.

Ik vind het woord Natuma terug in een uiteengerafeld, met een elastiek samengehouden boek : Esprit du Dogme de la Franche-Maçonnerie de F.M.R. de Sobio[2], dat ik jaren geleden gekocht had op de Sint-Jacobsmarkt. Een boek dat ik destijds wel doorbladerd had maar niet had gelezen. Hierin verneem ik:

 “Les jésuites, dans leurs grades, ont gardés les initiales des mots sacrés des premiers grades maçonniques. Ces mots sont pour les grades maçonniques pour Apprenti : Tubalkain; pour Compagnon : Schiboleth; pour  Maître : Chiblim; pour  Maître Ecossais : Notuma.

  Pour les grades jésuitiques, ces mots sont respectivement :  Temporalis, Scholasticus, Coadjutor et Noster.

Verder in le Dictionnaire de la Franc Maçonnerie van Daniel Ligou[3] lees ik in verband met Notuma: ‘ mot de passe au troisième degré de la Stricte Observance. Désigne le nom sous lequel ressuscitera Hiram et est l’anagramme de d’Aumon  qui est désigné comme le successeur de J.de Molay. Mot particulier au grade de Chevalier de Saint André, 14 ^e degré du Rite Ecossais Rectifié‘.

En nog ben ik niet voldaan. Ik ga naar De Christelijke Wortels van de Vrijmetselarij van Piet van Brabant[4] en ik verneem dat Notuma het herkenningswoord is van de Schotse Meester. “Hij herinnert onder de sluier van een anagram aan een van de belangrijkste bewaarders van de Schotse riten met name de hertog d’Aumont, de bekendste Tempelier die na de dood van J.de Molay een toevlucht vond in Schotland.”

  Met al dit voor ogen kan het niet dat de letters van dit fameuze Notuma niet gewild zouden zijn ingebracht door Dante, en als het J. Van Dijk zelf is geweest die deze vondst heeft gedaan, zoals hij schrijft, dan heeft hij hiermede de sleutel gevonden om deze fameuze terzine van Dantes negende canto open te breken.

[1] J.Van Dijk : Dante’s Divina Commedia, Inleiding tot nieuwe commentaren v oktoberoor Dante-bestudeerders en Vrijmetselaren (1919).

[2] Esprit du Dogme de la Franche-maçonnerie par le F.M.R.de Sobio Editeur H.Tarlier, Libraire-Editeur, Bruxelles MDCCC XXV, pag.247

[3] Presse Universitaire de France, 1987

[4]  Piet Van Brabant : De Christelijke wortels van de vrijmetselarij