Zo is er bij mij de overtuiging dat Dante nimmer zijn Commedia zou geschreven hebben, er zelfs niet zou aan gedacht hebben, ware het niet at hij kennis heeft gekregen van de ‘Fotuhat’[1], het werk van Abenarabi. Het is na de lezing van deze beeldrijke verhalen, dat bij Dante de ‘geniale’ idee is ontstaan om, zoals Mohammed in zijn droom, hij, Dante Alighieri, een ingebeelde tocht zou doen door Hel, Vagevuur en Hemel. Hij wou aldus Abenarabi minstens evenaren, zoals hij Vergilius, zoals hij Ovidius wou evenaren en hen overstijgen zelfs. Een ingeving die hem overviel lijk een visioen.

Hij werkte toen aan zijn Vita Nuova[2] een reeks sonnetten, volgens Asín  gebaseerd op de liefdesgedichten van Abenarabi[3]. Algemeen wordt aanvaard dat hij eraan werkte tot in 1295. En het is met een duidelijk begrijpbare tekst, en dit in tegenstelling tot al zijn vorige hoofdstukken, dat  hij ineens zijn Vita Nuova afsluit met zijn hoofdstuk XLII [4] :

Na dit sonnet (sonnet XIV) [5] kende ik een wonder visioen waarin ik dingen zag die me ertoe hebben aangezet niets meer te zeggen over deze gezegende (Béatrice) tot ik waardiger over haar zal kunnen schrijven. En om dit te bereiken moet ik nog studeren zo goed ik kan, zo als zij het wel weet. En als het Hem, door wie alle dingen bestaan me nog enkele jaren in leven laat, hoop ik over haar te zeggen wat nog nooit over iemand werd gezegd.[6]

Geen wonder visioen maar, ingegeven door de tocht van Mohammed[7], een schitterende idee die hem overviel om over zijn gezegende Beatrice dingen te verhalen die nog nooit over iemand werden verteld en om dit te bereiken hij nu het werk van Abenarabi bestuderen moest:  ‘E di venire a ciò io studio quanto posso’.

Een zin door Antonio Coen vertaald als: Et de venir à cela je m’efforce tant que je peux. Door André Pézard als : Et je mets en ceci mon étude autant comme je peux. Door J.C.Nichels: I am trying as hard as I can to reach this state. Door E.J. Delécluze: ‘et pour en venir là, j’étudie autant que je peux.

Maar niemand hier zegt welk ‘studiewerk’ dat hij nog te doen had. Mij is het duidelijk, werkend aan zijn Vita Nuova wordt hij overvallen door een enorm iets, een idee die hem in vervoering brengt, een tocht, zoals Mohammed, door het Hiernamaals. Hij zal uit de verhalen over de nachtelijke tocht van Mohammed halen wat hij nodig heeft om een groot werk te schrijven en over Beatrice te zeggen quello che mai non fue detto d’alcuna.

*

  Het is midden in de nacht dat ik de belangrijkste zin opteken die ik ooit over Dante zal geschreven hebben.

*

[1] René Guénon geeft pag 40 van zijn essay de volledige titel op van het werk van Abenarabi als van dezes naam: ‘Futûhât el-Mekkiyah’ van Mohyiddin ibn Arabi’.

[2] Ik heb de titel, ‘Vita Nuova’, overgenomen van Antonio Coen en niet die van Pézard, ‘Vita Nova’.

[3]  Zo beweert en bewijst Asìn op overtuigende wijze in zijn ‘Dante y el Islam.

[4] André Pézard (pag.83) haalt Bruno Nardi aan (Nel mondo di Dante, 1944) die beweert dat Dante plots zijn Vita Nuova en zijn Convivio opgegeven heeft om te werken aan zijn Commedia. Dit is ook de indruk die ik heb opgedaan. Zijn idee was zo sensationeel dat hij er onmiddellijk aan beginnen wou.

[5] De tekst van Vita Nuova bevat ook veertien sonnetten.

[6] Appresso questo sonetto apparve a me una mirabile visione, ne la quale io vidi cose che mi fecero proporre di no dire più di questa benedetta infino a tanto che io potesse più degnamente trattare di lei. E di venire a ció io studio quanto posso, si com’ella sae veracemente. Si che, se piacere sarà di colui a cui tutte le cose vivono, che la mia vita duri per alquanti anni, io spero di dicer di lei quello che mai non fue detto d’alcuna.

[7] Het kan ook de tocht zijn geweest van Benalcàrih van Alepo (zie Dante y el islam pag 36).