Als je, zoals ik gisteren, hals over kop binnenvalt in je jeugd, wat wil je hierover nog kwijt, welk beeld wil je je herinneren van de knaap die je waart, en verder, van de jonge man, van de gehuwde man, de vader-man, de rijpere man,?

Want het oproepen van de beelden is niet een terugblikken op wat goed en mooi was, als je er dieper op ingaat, ontmoet je ook andere omstandigheden die totaal verschillend waren, minder mooi en minder aantrekkelijk; wordt het eerder een zich zelf beschuldiging en zelf veroordeling voor wat verkeerd ging en waar je helemaal niet fier op bent.

Je vermoedt wel dat elk van ons, met zo een soort zwartboek op zak rond loopt en het zelden bovenhaalt om het te herlezen. Een zwartboek dat diep in jou geschreven staat met een onzichtbare inkt, die onder een speciale lamp moet gehouden worden, een lamp die jij alleen bezit.

Mits de nodige moed zou je al dit verkeerde ook kunnen optekenen in een echt boek om je er voor altijd van te bevrijden. Echter beter is alles te laten rusten, wat voorbij is, is voorbij en de gevolgen van het voorbije dat je wegbergen wilt; zijn verweven met het heden en erin opgelost. Er over uitweiden heeft aldus geen zin meer, het zit in het ‘nu’ waar je aangekomen bent, gekneusd en herop gestaan, in de nabijheid van je komende, allerlaatste nu.

Hoe nabij je gekomen bent weet je niet, maar waar het in je jeugd nog altijd, schijnbaar althans, een jaar in meer was, is het nu een jaar , een maand, een dag in min geworden.

Maar het bedenken van wat verkeerd ging heeft zin, het is meer dan een akte van berouw, het is een laatste maal kijken naar wat verkeerd was gegaan. Geen goed praten, geen zoeken naar een verontschuldiging voor wat je deed of niet deed, maar het definitief afsluiten ervan. Het zaad is uitgezaaid, wegen werden bewandeld die niet hadden genomen moeten worden. Maar, welke andere wegen hadden we kunnen nemen?

In deze uitzonderlijke ogenblikken van bezinning denkt je aan de Mattheus-Passion van Johan Sebastian Bach, denkt je aan een van zijn mooiste aria’s erin:

‘Erbarme dich, mein Gott, um meiner zähren Willen. Schaue hier, Herz und Auge weint vor dir, bitterlich’.

Evenwel, we willen hierin ook niet overdrijven, Bach zal geweten hebben waarom het ‘bitterlich’ was, en we aanhoren het in zijn onovertroffen aria. Er naar luisteren is als een balsem op de wonden, indien we nog balsem zouden nodig hebben. Er naar luisteren is meer dan een erover schrijven.

Ik weet dat, het ‘Erbarme dich’ voorop stellen voor de Top Honderd van Klara, zijn tijd heeft gehad. Die diepgang kennen we niet meer. Het ‘Stabat Mater’ van Pergolesi, samen met ‘Spiegel im Spiegel’ van Arvo Pärt hebben vorig jaar de fakkel overgenomen. Toch blijf ik trouw aan Bach, hij past bij mijn gemoed, meer dan Pergolesi. Arvo Pärt, daarentegen is meer een versnapering, een ‘in’ zijn in een andere wereld, die ook zijn tijd zal kennen. Ik ga hem niet op mijn lijst plaatsen, wel Bach, wel Mahler, wel Beethoven, wel Mozart, voor de anderen zie ik wel.