Wat van de morgen is, is van de dag. Je draagt het mee, je wentelt je erin, je bekijkt het van uit alle hoeken en werkt eraan tot het gestold staat, wellicht voor vele jaren onaangeroerd. Het is het lot van al wat geschreven staat in alle bibliotheken van de wereld, gedachten en nog eens gedachten van de levende, denkende, ijverende mens, opgetekend.

En, nu en dan wordt er een van die gedachten naar boven gebracht, uit de donkerte naar het licht, zoals een vriend het bijna dagelijks doet en me herinnert aan de woorden die Goethe legde in de mond van Faust:

‘Am Anfang war die Tat’. In het begin was de akte, de daad.

Faust was echter niet over een dag ijs gegaan. Hij had getracht het ‘Woord’ dat in den beginne was, een andere invulling te geven en te zeggen: ‘Am Anfang war die Kraft’. En hij had het daar kunnen bij laten, als hij met ’Kraft’, Energie bedoelde, maar nog is hij niet tevreden en dan vindt hij: ‘Am Anfang war die Tat.’

Echter, die daad komt er zo maar niet, die komt voort uit iets dat er al is, minstens uit een spanning van iets, uit een gedachte, uit een plan, een gedachte, een vorm van blauwdruk, zoals ik al eens meende te mogen stellen. Maar wat ook, aan een daad gaat altijd iets vooraf, hoe je het ook ziet of behandelt, zelfs het toeval wordt voorafgegaan door een oorzaak.

Maar vooral; en ik richt me tot Faust of Goethe: vooral, trachten we niet wijzer te zijn dan Lao Tseu, de Chinese mysticus en filosoof. Hij wist:

‘Er was iets onbepaalds vóór het ontstaan van het Universum, iets waarvan ik de naam niet ken. Ik noem het Tao. Zonder naam vertegenwoordigt het de oorsprong van het Universum, met een naam is het de Moeder van alles.’

Dit is niet zo ver verwijderd van wat Johannes ons leert in zijn Evangelie. Tao is een Zijn, alles is, maar het Woord is een Worden, alles wordt. Of, in den beginne was het Wordende waaruit alles dat is, is ontstaan. Goethe zal dit ook wel geweten hebben, Faust heeft het niet willen weten, voor hem was het een daad, een gebeuren zonder oorsprong, zonder iets dat er aan vooraf ging. Een zuivere materialistische visie, een visie zonder inhoud waar ik niet met leven kan. Geef me dan maar liever Tao, en nog liever het Woord dat alle mogelijkheden die ik wens in zich draagt.

Als het nog niet duizendvoudig zou zijn vastgelegd in de vele boeken, wat ik ten sterkste betwijfel, dan leg ik het nu vast, neem ik het mee vandaag, waar ik ook ga of wat ik ook doe want, wat is van de morgen - het is het einde van de voormiddag ondertussen - is van de dag. Ik kan nu mijn schrijversgewaad afleggen.

Ik deed op eerlijke wijze wat ik te doen had. Ik brak met Faust en loofde Johannes die het wel ergens in het oosten zal hebben opgeraapt. Het is een zin om er een boek over te schijven, wat ik in feite al heb gedaan, maar deze is blijven liggen, deze is niet meer van deze tijd.

Wellicht ook deze blog niet.