Ik ben gaan zoeken, mijn waarde Dante, in de lade van mijn schrijftafel wat ik hier verder over geschreven heb; hoe mijn eerste woorden waren, mijn incipit, mijn binnentreden in je Commedia. En ik zeg je: ik koester die woorden, ze zijn ettelijke jaren lang mijn levensadem geweest.

Ik bezat in den beginne van jou en over je Commedia, de Italiaanse, goedkope, maar toch zeer handige driedelige uitgave van Superbur classici, 2001, met tal van notities, bijeengebracht door Lodovico Magugliani. Ik bezat ook twee Franse versies, deze van André Pézard uit la Bibliothèque de la Pléiade en deze van Lucienne Portier, les Editions du Cerf. Ik bezat de vertaling in het Engels van Dorothy L. Sayers en van Barbara Reynolds die de vertaling van Paradiso, na Sayers’ dood in 1957, heeft voltooid. En later, de Nederlandse vertaling in prozavorm van Frans Van Dooren.

Ik had dus genoeg werken ter beschikking. Maar toch, achteraf heb ik me afgevraagd wat me zo bezielde om canto na canto te lezen, en de drie delen van je Commedia, tellen samen honderd canti, elk van om en bij de honderdveertig versregels wat een totaal geeft van veertienduizend versregels, wat een ontzaglijk volume is, temeer omdat je geen gemakkelijke schrijver bent, omdat je tekst voortdurend verwijst naar Vergilius, naar Ovidius, naar tal van namen uit de mythologie en naar een historische achtergrond die me voor een groot deel onbekend was.

En ook, en niet in het minst, omdat je je lezer van in den beginne, zoals ik reeds zegde, waarschuwt dat heel wat verborgen is in je verzen; dat je, als lezer, een ‘intelletti sani’ moet zijn. Wellicht bedoelde je hiermee je broeders in een geheim genootschap - een soort voorloper van de Schotse Vrijmetselarij - zo denk ik er toch over omwille van de vele aanwijzingen die ik in je verzen gemeend heb te lezen.

En dan is het moment er geweest dat ik, aangekomen in het midden van de laatste periode van mijn leven, zijnde los pocos dias que me quedan, de laatste dagen, de laatste maanden, jaren, die me nog overbleven, schrijvend in mijn dagboek, dat in mij plots een vreemde gedachte is losgekomen, een gedachte die reeds een hele tijd in mijn onderbewustzijn moet aanwezig geweest zijn, namelijk, Dante, je Divina Commedia nogmaals te gaan herlezen, alle andere boeken zoveel mogelijk terzijde te laten en te gaan schrijven, ja desnoods een boek over hoe ik je, nog lezen kon en vooral begrijpen wat je precies bedoelde met je ‘versi strani’ en wat erin verscholen lag.

Ik wou toen, en het is me duidelijk nu, dat mijn tijd gekomen was om met je zo geprezen, onsterfelijk werk, mijn eenzaamheid op te vullen en aldus gestalte te geven aan het gevoel te werken aan iets dat al mijn teksten en gedichten van vroeger zou overkoepelen. Een bezig-zijn dat ik op een gegeven  moment genoemd heb, mijn laatste opdracht vóór het verlaten van deze wereld. Mijn werk voor de eeuwigheid, zelfs als ik weet dat mijn eeuwigheid van korte duur zal zijn want hoe lang duurt de tijd van een boek van nu.

En Dante, of noem ik je maestro, ik denk nu aan een zin van Cervantes die, na zijn Don Quichotte, begonnen was aan het schrijven van enkele korte novellen: para distraer con ficciones las primeras melancolías de su vejez. Ik ook weet voldoende dat het onvermijdelijke dichter komt en is het nog niet de dood, het zullen de kwalen van de ouderdom zijn. Ik wil dus iets achterlaten van mij, gedachten die nog gelezen zullen worden, later, als ik niet meer van deze wereld zal zijn, als mijn geest de geest van jou, Dante, van Ovidius, van Vergilius, van Cervantes, van Borges vervoegd zal hebben. En dan was dit het ogenblik dat het gebeuren moest. Ik was ervan overtuigd en ik was er mee, dat je Divina Commedia me inspireren zou.

En het werd wel geen doorgronden - de aarde staat niet meer in het middelpunt met de zon en de planeten er omheen wentelend en God erboven - maar dan toch een pogen, de echo van je Commedia, binnen te brengen in mijn geschriften. Er waren toen de eerste tekenen van de herfst, het licht hing nog in de bomen en de luchten waren nog van het puurste blauw - om je woorden te gebruiken, de dolce color d’oriental zaffiro - en in mij heerste het grote verlangen je te lezen en te schrijven en te blijven schrijven, om in mijn alleen-zijn, aan mijn tafel gezeten een lang gesprek te voeren met jou, met je stem in mij, wandelend in de woorden van je Commedia. 

Ik zou je adem voelen, ik zou je woorden opnemen in mij en de echo ervan neerschrijven op witte bladen papier, met pen en inkt om aan je woorden, Dante, een nieuwe elan te geven, dit tot je heil en je glorie hier op aarde als in alle andere oorden die er zouden kunnen zijn, en er wellicht ook zijn.

Amen.

PS: Dit zijn, evenwel licht gewijzigd en aangepast, de woorden die ik destijds geschreven heb en tot een goed einde heb gebracht wat het Inferno betreft. De jaren zijn er over heen gegaan, maar de gevoelens zijn gebleven. Dante is er nog als ik schrijf, ook Borges, ook heel wat andere, ook jullie allen, zijn er als ik schrijf.