Dit is wat ik schreef, de morgen van donderdag 23 mei na de dag van het optreden van de Roemeense violoniste Ioana Cristina Goicea.

Ik vraag me af voor wie het is dat er geapplaudisseerd wordt, is het voor het orkest, eigenlijk niet, is het voor de violoniste, wellicht, maar indirect is het zeker ook - al zegt men het niet dikwijls - voor de componist van het concerto, hier Dimitri Shostakovich. Dit is wat ‘ik’ doe, ik applaudisseer in de eerste plaats voor de componist, hij bedacht het, hij zette de lijnen uit, hij is de meester; aan de viool en, de dirigent en het orkest, is het trachten het geschrevene  in al zijn facetten te laten openbloeien.

Ik heb een grote band met het werk van Shostakovich, ik zie hem in de verlenging van Gustave Mahler, hij is een even grote vernieuwer geweest die in woelige omstandigheden onder toezicht en druk heeft moeten werken. Velen menen in zijn vioolconcerto, nummer 1, opus 77, de angstgevoelens te horen die hem bezielden tijdens het schrijven ervan, anderen zouden zelfs wensen dat deze gevoelens tot uiting zouden komen bij de uitvoering van het concerto, wat volgens mij te ver gegrepen is en dit onmogelijk te vertalen is door een solist of soliste.

Ik kan me moeilijk inbeelden wat het betekent te schrijven/te componeren met het zwaard van Damocles - in het midden van de nacht opgepakt te worden om te verdwijnen in een donkere cel - boven het hoofd, maar het is in dergelijke omstandigheden dat een groot deel van zijn concerti en symfonieën zijn tot stand gekomen.

Maar wat de wedstrijd zelf betreft, verwacht niet dat ik me met kennis van zaken ga uitspreken over de prestatie van Ioana Cristina Goicea, maar ik vond haar spel krachtig en uiterst subtiel afgelijnd, zuiver en boeiend en het is zo, de prijzen worden toegekend aan de durvers en de meesters in het vak. Ik denk dat zij een grootmeester(es) is.

Weet ook dat ik een voorliefde heb voor de klankenrijkheid van Shostakovich, dat ik hem graag mag, vooral dan zijn concerti voor viool en deze voor piano. De trage bewegingen erin zijn parels van intense muziek.

De Koningin Elisabeth wedstrijd is dus voor mij geen concours. Ik kijk niet uit naar wie nu de beste is van de twaalf. Ik een leek zijnde heb er geen behoefte aan te gaan rangschikken. Maar steenbok zijnde ben ik een gevoelig  mens en komen er soms vochtig ogen als ik getroffen ben door een mooie passage, door hun technische vaardigheid, door hun présence als jonge man of vrouw die het beste van zichzelf aan het geven zijn. Ik denk dan niet zo zeer waar ze zullen eindigen, ik denk er wel aan dat het jammer is dat er onder hen, onvermijdelijk, zes zijn die niet geklasseerd zullen worden. Dit is samen met de mogelijkheid glorierijk te eindigen, het risico dat ze allen

Natuurlijk ga ik ook de overige concerti, deze van Brahms, van Tsjaikovski, van Beethoven beluisteren en mijn oordeel hebben over de uitvoering ervan. Een oordeel dat ik dan toetsen kan aan de beoordelingen van de specialisten ter zake. Er is hier niets verkeerd aan.

En wat er ook van zij, het zijn de componisten die centraal staan. Het is hun werk dat hier op het voorplan is. Hoe ze er toe gekomen zijn, wat er aan vooraf is gegaan, hoe ze er in geslaagd zijn dit resultaat te bereiken, gerangschikt te worden en aanzien als de groten der aarde op muzikaal gebied is hun verdienste. Ze blijven ons begeesteren, ze blijven ons ontroeren met hun werken. De tijd heeft geen vat op hen. We weten dat er een wereld is die hen ignoreert, die zelfs hun naam niet kent, laat staan hun muziek. Maar er is een grote kern die stand houdt en overwinnen zal omdat hun werk het werk is van de geest in hen, en wie geest zegt, zegt onsterfelijkheid. Zij zijn er het voorbeeld van.

Naschrift:

Voeg ik er nog aan toe, deze morgen van 24 mei, dat de Beethoven en de Brahms van gisterenavond, hoge, niet te evenaren monumenten zijn van wat een beschaving zoals die van ons heeft voortgebracht. En de uitvoering ervan door twee jonge ontluikende dames een schittering was van begaafdheid, technisch vermogen en inzicht. Verbazing op twee gebieden: creatie van de geest en de begaafdheid tot het her-interpreteren ervan, bijna onevenaarbare evenementen van wat de mens vermag.