Er is geen vreugde vandaag om wat ik doe of laat, er is bij momenten enkel de toonloosheid van al wat is en van al wat komen gaat. Ik vraag niets, ik hoop op niets, ik ben maar wat te zijn.

Ik  denk dat ik de kracht niet meer heb, het inzicht niet meer om me er tegen te verzetten. Het overviel me gisteren, de nacht heeft geen raad gebracht en het is blijven hangen tussen de plooien van de uren. Wat zal  ik vertellen over de tijden die waren als er geen tijden meer zijn die zijn. Niemand zegt ooit hoe het met hem is gesteld, niemand geeft zich ooit volledig bloot, de diepste roerselen van de ziel blijven geborgen, je neemt die mee in je graf.

Vincent Van Gogh had er een antwoord op. Hij schilderde in Auvers-sur-Oise, zijn ‘Champ de Blé aux Corbeaux’: het rijke leven dat zich uitte in zijn kleurenpalet, hier een vol geel, rijpend korenveld onder een dreigende lucht, met een zwerm slungelige kraaien. En het was, toen het af was, dat het schot afging dat echoën bleef tot bij ons en hij, gewond, is teruggekeerd en gaan neerliggen is in dat kamertje in ‘l’auberge Ravoux’, om er te sterven in de geuren van zijn schilderwerken waarvan toen, niemand wou, de tijd ervan nog niet gekomen zijnde.

Niet dat dit een voorbeeld is, wel hoe het gebeuren kan dat op een gegeven ogenblik de radeloosheid toeslaat en je er toe gedwongen wordt afscheid te nemen met een pas geschilderd korenveld vóór het onweer losbarsten gaat. Hij had, lang genoeg geleefd om niet meer vergeten te worden.

Je stond in dat onooglijk kamertje met het bed en de stoel. Je stond ook aan zijn graftombe die hij deelde met zijn broer, Theo. Het was een namiddag in de lente naar de avond toe en het regende, een stille lenteregen, onhoorbaar. Je bent gewandeld tot de plaats in de velden waar het korenveld zou geweest zijn, met op de hoek van het veld, onder glas, een afbeelding van het schilderij. En het regende, om je het te blijven herinneren aan het gevecht met zich zelf dat hij daar moet gestreden hebben, schilderend in een furie, om te besluiten, de kraaien er boven, terwijl de dood hem omcirkelde en bezit van hem nam. Evenwel niet van zijn werken.

Hoe komt men er toe moe geschilderd te zijn  en geen ontfermen meer te willen kennen. Hoe denkt men eraan, de trekker over te halen, zo maar?

Ernest Hemingway in zijn ‘For whom the bell tolls’ heeft het over zijn vader die ook de trekker had overgehaald en over de revolver die hij in het meer heeft gegooid. Hij schrijft ook  in zijn boek, zo iets zou hij nooit doen. En toch, later, als de leeftijd hem bij het strot hield, heeft hij het toch gedaan. Ik ken er niet de omstandigheden van, maar wat ook, hij respecteerde niet wat hij geschreven had. Zullen we het hem vergeven?

De wegen van de levende mens zijn ondoorgrondelijk, evenzeer die van de stervende. Fernando Pessoa juist voor zijn vertrek, vroeg zijn bril om er mee te sterven. Dacht hij die te gebruiken waar hij aankomen zou, of was het een van zijn laatste troeven die hij uitspeelde?

Hem vergeven we het zeker.