Ik ga zelden met lege handen
naar de vijver, noch met een leeg hoofd. Wat ik gisteren gewaagd heb te
schrijven, dat er een Universum nodig was opdat de mens, de geest in de mens,
zou kunnen bestaan, zindert nog na in mij. Het zijn meer dan boude woorden, gedragen
en gevoed door de eerste zin van het Evangelie van Johannes: In den beginne was het Woord, en ik gisteren schreef dat het Woord zich heeft veruiterlijkt in een
Universum dat levend is, dat bewegend is, dat groeiend is opdat hieruit de mens
zou kunnen ontstaan, en in de mens, de geest van de mens die het Woord is.
Dit is zoals ik het zag gisteren, dit is waar ik de klemtoon heb gelegd.
Meer was er niet maar ook niets minder. En dan nog dit: de beweging die van het
Universum is, is ook deze van het Woord, deze van de Geest in de mens.
Ik moet deze gedachte, nu ze neergeschreven staat, vergeten en verlaten
omdat ik me, als denkend mens, opgenomen voel in een draaikolk waar ik, naar de
essentie van mezelf toe, niet meer uitkom.
Ulrich Libbrecht zou me een Taoist genoemd hebben, en ik denk dat hij
gelijk heeft, dat je van het ogenblik dat je begint te denken dat in den
beginne het Woord was, je ook denken kunt dat in den beginne Tao was, en je
verloren bent voor het westen, dat je
een oosterling wordt, een volgeling van Lao Tseu, een volgeling van de oosterse
Jezus.
Ik nam deze namiddag, wetende wat ik schrijven ging, een boek van Titus
Burckhardt mee naar de vijver. Mijn vrienden waren aan het vissen, ik zat op het
terras in de zon. Ik wist dat om me heen de sappen aan het stijgen waren, dat
de botten aan het zwellen waren, op het punt open te barsten. Ik dacht dat wat
ik geschreven had het gevolg was van de lente, dat ook mijn geest was open gebarsten
en dat ik nu zwijgen kon en alles op zijn beloop laten voor een lange tijd.
Maar er was een reden waarom ik een
klein boekje heb meegenomen.
De oosterse
herkomst van die eerste zin van Johannes wordt versterkt door het feit dat de
beschrijving van het Hemelse Jerusalem uit de Apocalyps, een afspiegeling is
van de mandala van het Paradijs van Vaikuntha, de hemelse woning van Vishnu,
zoals het beschreven staat in de Skanda
Purâna.
Het parallellisme van deze mandala en de voorstelling van het
Hemelse Jerusalem is te frappant en het is het nog meer als beide teksten
vergeleken worden. Dit weet ik nu omdat ik het lees bij Titus Burckhardt[1] wiens
boek ik ontdekte in la chambre des
preux van die oude chalet in Grimentz, en later heb gekocht.
Dan ook, de eerste zin van Johannes is eigen aan het oosten,
Ulrich Libbrecht zou dit zeker bevestigen. Het is a statement waarmede elk boek zou kunnen/moeten
beginnen.
[1] Titus Burckhardt : Symboles, Recueil dEssais, Arche, Milano 1980,
p.29. Le parallélisme avec notre image
de la Jérusalem céleste est frappant; il
est encore plus explicite lorsquon compare les textes sacrés correspondants.
|