Het is je een kwelling als je slapen gaat en je niet weet waarover je bij het opstaan schrijven zal, en het gebeurt nu regelmatig meer dan vroeger. Hoe verdedig ik me, hoe haal ik uit het niets van de morgenstond wat ik nodig heb. Ik sta wel niet aan de klaagmuur, ik denk dat dit eigen is aan allen die het wagen op een of andere wijze creatief te zijn. Dus, zoek het maar uit als je jezelf niet ontgoochelen wilt, want niet slagen komt neer op een zekere vorm van teleurstelling die je ten allen prijze vermijden wilt.

Om er iets aan te doen neemt je, als je naar bed gaat, altijd een boek bij jou. Gisteren had je een biografie over Henri Michaux,[1] poète de l’expérience intérieure’, las je, ‘Nul, mieux que lui, par l’écriture ou par la peinture n’a su explorer ces ‘espaces du dedans’.

Het inspireerde je gisteren - de dag ervoor was het een vriend - om je blog te schrijven, in feite heb je niet veel nodig, want jij ook volgt, zeer gematigd evenwel, de voetsporen van Henri Michaux; jij ook bent geneigd meer aandacht te schenken aan wat binnenin de dingen te ontwaren is dan wat er, van buiten uit, te zien is. Je bent aldus, niet alleen een beetje Michaux maar ook een beetje Etienne Vermeersch die in alle stilte op 18 januari van ons is heengegaan.

Zeggen we over Vermeersch dat het een enorm verlies is voor het landschap van de filosofie in dit land. Zo voel ik het toch aan. Ook ‘De Morgen’ die wijdt er vier volle pagina’s aan. Onlangs had ik het over het afsterven van de arabist Urbain Vermeulen, een man die de uitersten van de Islam kende en het agressieve en westers-vreemd erin openlijk veroordeelde. Vermeersch was even baanbrekend en toonaangevend als het ging over het leven en het einde ervan. Ik heb hem echter gekend, meer als een afvallige christen en            al wat hier mee verband hield, dan als een bouwer van nieuwe theorieën over God en eeuwigheid. Ik heb hem gekend als iemand die elk dogma verwierp en er op hameren bleef, dan als iemand die, zoals Teilhard de Chardin de dogma’s zag als een archeologisch aspect van een bericht zijn naar God die voor hem ook het beeld van Spinoza’s God moet geweest zijn, maar wat hij niet openlijk heeft willen zeggen omwille, misschien wel,  van zijn verknochtheid aan de figuur van Jezus.

Teilhard kwam, vertrekkende van het negeren van het dogmatische tot totaal nieuwe begrippen die zich situeerden in het domein van de metafysica; Vermeersch beet zich stuk op wat al lang geweten en voorbij gestreefd was. Er zijn er nog heel wat die dit niet laten kunnen, het thema wordt keer op keer hernomen. Ergens heb ik ooit geschreven dat Hugo Claus een totaal andere schrijver zou geweest zijn indien hij niet halsstarrig de Kerk had gezien als de ‘mis’-leidende macht. Hij ook is blijven hangen in het voorbije in plaats van het voorbije te laten voor wat het was en vooruit te kijken naar wat er anders nog mogelijk was.

Ik ontneem Vermeersch helemaal niets, integendeel ik heb altijd met aandacht en met bewondering gekeken en geluisterd naar zijn optredens die uiteindelijk heel wat hebben teweeggebracht op het belangrijk gebied van euthanasie. Hij was een filosoof maar geen vooruit-denker, in elk geval ik ken hem niet als dusdanig.

Hij was een strijder, een man van de westerse beschaving, die met een zorgzaam oog keek naar de infiltratie van de Islam in West-Europa; een infiltratie, die, in hun verzet tegen rechts, door de linkse groeperingen oogluikend geduld werd en wordt. Het is vooral als voorvechter voor wat er rest van de westerse beschaving dat we hem missen zullen, zoals we trouwens ook Urbain Vermeulen missen.