De weersomstandigheden van vandaag zijn het vervolg op deze van gisteren, zoals de gebeurtenissen van gisteren de aanleiding zijn tot deze van vandaag. Er is, zoals de Ecclesiasticus ons leert, niets nieuws onder de zon, niets nieuws dat zijn wortels niet hebben zou in wat er voorheen gebeurde. Alles, maar dan ook de totaliteit van het ‘alles’ vloeit in elkaar. Het is een oceaan van feiten, toestanden en gebeurtenissen tot zelfs het opstijgen van de  ‘monarch butterfly’ in Mexico: momenten schuivend in momenten, vormend nieuwe momenten en zo tot in der eeuwigheid.

Het feit van over te schakelen naar een ander getal als jaardatum wijzigt hieraan geen jota, zelfs al denken we dat we kunnen beginnen op een nieuwe lei, we blijven geankerd in wat was en het is van daar uit dat we de nieuwe dag zien opengaan en zich zullen zien sluiten op de nacht. We schrijven erover, al weten we niet, waarom we het doen en het blijven doen - het schijnt ons een opdracht toe - en, wat tussen de lijnen staat, wat ondergronds is verzwijgen we, al denken we eraan dat elke dag in meer, onherroepelijk een dag in min is.

Dit is wat is. En wij zijn dit ‘wat is’; we zijn het zijnde dat weet wat dit ‘wat is’ is.

Ik ben deze morgen opgestaan uit een lange ingesteldheid die meer dan honderd dagen heeft geduurd. Dit ingesteld-zijn hangt nog, onvermijdelijk, in mijn leden als in mijn geest, het zal wellicht de tijd niet meer krijgen om er uit te groeien.

Het omvat, al heeft het weinig inhoud, de echo van wat ik uit mijn lange pelgrimstocht heb overgehouden. Uiteindelijk, onverbloemd gezegd, een spookweg  in een spooklandschap om er thans, gelouterd of niet, uit op te staan en, zoals het schijnbaar hoort, verder te gaan op de voorheen ingeslagen weg. Want, ondanks alles, is het duidelijk dat ik nog steeds het effect voel van de zweepslag die José Saramago me toen, in 2010, gegeven heeft en het begin betekende van wat zich nu nog altijd aan het voltrekken is, alsof het een boom was, liefst een linde, in de open vlakte van de geest.

Hieruit is ten dele het boek ontstaan dat nu achter mij ligt. Het is, in een zekere mate, een antwoord op de versregels die Dante legt in de mond van Vergilius, zijn gids en zijn meester, zijn toeverlaat. Verzen die we hier, uit groot respect willen overnemen zoals ze staan opgetekend[1] 

‘Omai convien che tu cosi ti spoltre’,

Disse il maestro, ‘che seggendo in piuma,

In fama no se vien, né sotto coltre:

Sanza la qual chi sua vita consuma,

cotal vestigio in terra di sé lascia

Qual fummo in aere ed in aqua la schiuma

Of, vrij vertaald:

‘Alle luiheid moet je voortaan van je afschudden’, zegde de meester, ‘want het is noch zittend op het dons, noch onder de dekens dat je roem verwerft. Hij die zijn leven op deze wijze doorbrengt laat evenveel sporen na als rook in de lucht en schuim op het water’. 

Dit zijn wijze woorden - woorden om aan te brengen op de buitenmuren van alle scholen in dit land - We hebben er voortdurend aan gedacht. Wellicht ook omdat we, eerlijk gezegd, er op uit waren roem te verwerven maar ook omdat het niet in onze genen zat, neer te zitten op het dons of neer te liggen onder de dekens.