Een jonge man kwam op hem af, het type van zijn vader met volle verzorgde baard en golvend blond haar: ‘Ik ben Matthias, ik studeer over God en u, zegt mijn vader, schrijft over God en wou me ontmoeten, is dit zo?’

Het is je vader die wou dat ik je ontmoette. Mijn naam is Ugo’, maar ik schrijf niet over de God die ik kende toen ik uw leeftijd had en waar jij nu over studeert in Leuven’

‘O nee, hoe kan dit, God is toch God?’

‘God is alles, dat weet jij ook (hij tutoyeerde hem omdat Matthias zijn zoon had kunnen zijn) maar de God van mijn jeugd heeft teveel menselijke trekken en daar heb ik last mee’.

‘Dit is toch het beeld van de Bijbel, van Paulus, van ons allen’.

‘Ja, en er is in de Bijbel ook vers 3, 19 uit de Genesis, dat je kennen moet, en daar heb ik, op mijn leeftijd, heel wat last mee. Het is enkel over de essentie van de mens dat een God het kan hebben, wel ik geloof niet dat de essentie stof kan zijn en dat een God ons zou vertellen dat we van stof zijn gemaakt, en tot stof zullen terugkeren. Dus er is bij mij twijfel over die God?

‘Het Hebreeuwse ‘afar’ betekent stof’ repliceerde Matthias: ‘de prof heeft het er deze week nog over gehad, ‘afar’ is te vertalen door stof.’

Hij dacht, de prof is wellicht opgeschrikt geweest door Paul Nothomb, maar hij zegde: ‘Paul Nothomb* denkt er anders over, hij vertaalt ‘afar’ door ‘légèreté’, ‘lichtheid’ en ik ben gelukkiger met zijn vertaling dan met deze van de Septuaginta: in essentie geest zijnde, zijn we in essentie onsterfelijk.’

‘Paul Nothomb ken ik niet, maar ‘Is dit geen wishful thinking en is het daarover dat u schrijft?’

‘Het is daarover en ook en vooral wellicht, de reden waarom ik schrijf. Alles hangt innig samen, de idee God, de idee leven en de idee dood en voor mij wordt dit laatste een belangrijke factor.’

‘Als u onsterfelijk bent gelooft u dan in reïncarnatie?’

‘Ik heb er absoluut geen nood aan, maar ik geloof wel – hij dacht aan Eco - dat er een deeltje van God in elke mens aanwezig is en dat dit deeltje onsterfelijk is.’

Maar ik begrijp niet hoe u een boek vol kunt schrijven over God. Paulus leert ons dat God alleen kan spreken over God.’

‘Wel ik schrijf met behulp van het deeltje God in mij, het stukje hologram van God in mij. Het is over dat deeltje God dat ik schrijf, het is niet veel maar het geeft me toch het aroma van Hem, hoewel dit weinig gemeen heeft met de Jahweh van de Bijbel.’

‘Is er dan een andere voor u?’

Hij dacht aan Spinoza: ‘Ik geloof niet dat er een andere kan zijn voor iemand die theoloog wil worden, maar voor mij is er een andere’. Hij dacht nog, waar ben ik mee bezig en waarom wil ik trachten een jonge man, die later misschien priester wordt overtuigen, maar de woorden kwamen die hij nog zeggen wilde:

‘Er moet een andere zijn, een God van het Universum. De enige naam die ik Hem geven kan en misschien denkt je daarna van mij dat ik pantheïst ben, dat mag, maar dan een christelijke pantheïst als zo iets bestaat. De enige naam die ik ken voor Hem is Elohim, deze van bereshit bara elohim.’

‘Wel Elohim is een meervoudsvorm, men heeft hem daarna Jahweh-Elohim genoemd en dan Jahweh.’

‘En daarna God’, onderbrak hij hem, ‘om de Grieken en de Griekse joden ter wille te zijn, maar voor mij blijft hij, Elohim, ofwel wat me beter ligt, de of het Onnoembare, maar zeker niet de Jahweh van de Exodus’.

‘Aanvaardt u dan niet dat beide een en dezelfde zouden zijn?’

‘Neen, en ik aanvaard evenmin dat Jahweh behoefte zou gehad hebben aan een zoon’. En een idee schoot hem plots te binnen. ‘En wat het meervoud, Elohim, betreft, het kan, het kan ook een veelvoud zijn van goden, van Energieën in de Kosmos, alle gebundeld tot één, waar ik geen naam voor heb’.

Hij was cru, hij overrompelde Matthias met woorden als messen, voluit, zonder rem, zonder twijfel. Eindelijk kon hij eens praten met iemand die, naar hij hoorde, Velikovsky gelezen had, die geloofde dat de hagelstenen uit de Bijbel meteorieten waren die uitgestort werden boven Misraïm, het woord dat Matthias gebruikte voor Egypte.

Waarop hij hem vroeg of hij ook Salibi gelezen had.

‘Natuurlijk ken ik Kamal Salibi, maar ik vermoed sterk dat Salibi zijn boek geschreven heeft met de bedoeling Israël in verlegenheid te brengen.’

Hij wou antwoorden dat hij Salibi aanzag als een eerlijk man en dat zijn lokalisatie van het Eden aan de hand van de vier stromen uit het scheppingsverhaal, treffend was, maar het was genoeg geweest. De spanning van het gesprek, de mensen rond hem, de discussie op een esoterisch niveau, had hem vermoeid.

‘Het kan’, zegde hij, ‘maar Salibi en zijn theorie est un fait divers terrestre, het doet hier niets ter zake, ik had er niet moeten over beginnen. Matthias daarentegen dacht al veel verder: ‘Maar de meteorietenregens en de andere catastrofen zijn voor mij het deugddoende bewijs van het bestaan van de God Jahweh. Het is fenomenaal omdat het God is die optreedt, die zich toont in daden en woorden. Hoe bemoedigend is het niet, te weten dat Hij zich buigt over ons en een volk uitkiest dat een licht moet zijn voor de wereld. Uw God is, als ik u goed begrepen heb, oneindig ver af en zwijgend, een ijzige stilte omringt Hem, de stilte van sterren en zwarte gaten. Maar Jahweh, God is door zijn daden en zijn woorden oneindig dicht gekomen, Hij was met Mozes op de Sinaïberg en sprak met hem, zoals hij spreekt met ons, met mij.’

Matthias stond voor hem, gelukkig, stralend en overtuigend, bezocht door de God van de Exodus die leefde in hem. Een jonge profeet, een jonge Jezus, onwrikbaar gelovend, teder gelovend, gevoed en bestraald door zijn geloof. En hij, Ugo, zijn gezicht gedrukt in de holte van Elohim, in de ijzige kilte van Elohim die nog te zien was in de Orionnevel en te horen in het geruis van het uitdijend Universum. Het is deze Elohim waarmee hij leven moet, waaraan hij zich warmen moet, bij wie hij zijn inspiratie zoeken moet.

Het geroezemoes van stemmen om hen, de zaal die zich vulde voor het concert, dat zo aanvangen zou: ‘Vader doet mij teken, ik moet gaan nu, ik moet mijn doedelzak opwarmen, maar ons gesprek heeft me goed gedaan, samengebald rond de essentie van ons bestaan, dank u Ugo.’

Hij reikte hem de hand en voor hij weg ging zegde hij nog: ‘Het spijt me dit gesprek niet te kunnen verderzetten maar na mijn optreden hier moet ik onmiddellijk weg.’

‘We hebben de essentie gezegd, Matthias, het ga je heel goed.’

Hij zag hem verdwijnen in de deuropening en ging neerzitten op de plaats naast de vader, getroffen door het ‘wonder’ dat Matthias zag in het optreden van Jahweh. Hij keerde zich naar de vader en er was ontroering in zijn stem: ‘je hebt een schitterende zoon.’

Matthias verscheen met zijn doedelzak. Het aanwezige publiek hield op met praten, de stilte was deze van de schemering. Hij begon te spelen, zijn blik naar hem gericht, zo dacht hij toch. Het zal wel zo geweest zijn dat hijzelf nimmer in zijn jeugd een geloof heeft gekend dat zo stevig was als dit van Matthias. En als het geloof geen levensregel is, is de Jahweh van de Exodus en van de profeten geen levenswarmte. Hoe gemakkelijk wordt het dan niet je ervan af te wenden. Echter hoe gelukkig iemand zich voelen kan, alleen het verheffende te lezen in de Bijbel en zich te nestelen in die God die opgerezen is uit de nevelen van Babylon.

Matthias had zijn waarheid, zoals hij destijds meende, zijn waarheid te bezitten. Maar het ogenblik naderend dat hij, Ugo, tot stof terugkeren zou was hij gaan nadenken over de zin van Genesis 3,19. Wellicht zou Matthias er zelf toe komen, ten gepaste tijde, dit vers te herontdekken, hij had immers nog een gans leven voor zich en het volstaat te zoeken om te vinden.

Maar bij Ugo, na zijn gesprek met de jonge theoloog, na het concert en wat er mee verband hield, alleen in de wagen in de donkere nacht, opnieuw de twijfel over al wat is en niet is die opduikt. Toch kan hij niet anders dan de toonaard, die hij van bij de aanvang vooropstelde, vol te houden. Het is de toonaard van de levende geest die ons omstrengeld houdt. Het is zijn betrachten dichter te komen tot de essentie van het bestaan of tot wat het voor hem betekent bewust te leven.

Hij denkt aan de dokter in 'La Peste' van Camus : het leven is ‘faire son métier’, al hoorde hij liever ‘faire son devoir’, is wat je plicht is en niet enkel doen wat je stiel, je beroep is, wat je kluistert aan je dagelijks bestaan, maar doen, dat wat van de mens, in zijn onzichtbare binding met de onmetelijke oneindigheid, verwacht wordt. Want deze binding is niet alleen fysisch maar ook spiritueel; het ene bestaat niet zonder het andere.