Maar wat begonnen was stopte zo maar niet. Lang nog had hij wakker gelegen die nacht, denkend aan haar, in gedachten hun gesprek voortzettend. Zij luisterend naar hem, zij opkijkend naar die nieuwe man in haar leven, met heel wat meer boeken gelezen dan zij en met een bijzondere kijk op God. En op die terugtocht de volgende dag, - alleen met haar - over de Zinal-gletsjer zou ze hem zeggen dat hij haar had bedolven onder woorden en dat ze hem had willen omhelzen toen ze, de vorige avond afscheid namen van elkaar om te gaan slapen of trachten te slapen, want een brits in een slaapzaal, met minstens twintig andere slapers is precies geen ideale plaats.

De volgende morgen zag hij haar, fris als ze was en monter om op stap te gaan. Hij voelde in haar blik dat er nog iets over was van de avond ervoor toen ze koffie dronken met wat brood en kaas, en ze daarna, geladen met rugzak en koorden, vertrokken in de halve duisternis. Zij, lichtvoetig zoals hij haar zag stappen, vertellend onderweg, aan Robert, over haar vorige beklimmingen in de regio.

En er gebeurde wat nodig was dat gebeuren zou. Op het einde van la marche d’approche, stonden ze aan de rand van een ijs-en sneeuwvlakte die ze moesten opgaan om l’arrête ouest te bereiken vanwaar de eigenlijke beklimming en cordée begon. Het was daar dat Robert bij een misstap, de ligamenten scheurde van zijn rechtervoet en ze verplicht waren, hem ondersteunend, terug te keren naar de cabane.

De helikopter zou Robert en Gustave komen halen en Ugo zou samen met Anja over de gletsjer terugkeren naar Zinal waar de wagens stonden - die van hem, zoals hij later zag, op twee wagens na, naast die van haar - waar ze afscheid namen en waar ze hem zegde, en hij herinnerde zich heel goed haar woorden:

‘je mag nooit deze mislukte Besso vergeten. Hij staat voor de mislukking in mijn leven. Jij, Ugo’, had ze gezegd‘, zal nooit meer uit mijn gedachten verdwijnen.’

Zo, die eerste maand augustus na haar overlijden was een baken geweest, een Steinmann*, en la chambre des preux, een kamer van de geest die hem gekneld hield in een oneindig verlangen al wat geweest was in zijn leven neer te schrijven; een verlangen dat hem van dan af niet meer verlaten zou en hem brengen zou op het punt in de tijd en de ruimte waar hij zich thans bevond.

Als hij nadacht over zijn gevoelens van die dagen, waarbij de gedachte opkwam dat het misschien zijn overleden vrouw was geweest die zich manifesteerde in de persoon van Anja, zo maar opgedoken uit het niets, om daarna weer weg te rijden van hem in het even grote niets; dat zij het was die hem vroeg haar te gedenken, dan was dit een van de meest bevreemdende voorvallen uit zijn leven geweest.

*

De oude chalet – hij was er vorig jaar nog geweest - nog donkerder getint door de tijd, is er nog. De bomen zijn uitgegroeid. Het licht is erover, de wind, de regen, de sneeuw, de dagen, de jonge maan. Maar zijn hart is ouder geworden, stiller, er zit een beven in zijn handen en de stemmen van spelende kinderen, ijler geworden.

Een passage in zijn leven die terug opduikt in alle klaarheid, een verliefd zijn en meer nog de pijn van het niet mogen verliefd zijn, het niet meer kunnen zijn. En hij overweldigd door de stemmen die hij nog hoorde van de spelende kinderen omheen de chalet, grijpend naar een versregel van T.S.Eliot**:

Go, said the bird,

For the leaves were full of children.

*Steinmann: een hoop stenen op elkaar gestapeld om de te volgen weg aan te duiden op een gletsjer bijvoorbeeld’.

** T.S.Eliot: ‘Four Quartets’: Burnt Norton I, ed. Faber and Faber.