23 augustus

Het gedicht ‘Neither’ van Samuel Beckett is voor mij een der hoogtepunten in de wereld van de Poëzie. Ik ontdekte het, uit de hand van Stefan Hertmans, in de Standaard der Letteren van 13 april 2001, die een jaar later het zou overnemen in zijn ‘elitair’ meesterwerk, ‘Het Putje van Milete, Essays’ (Meulenhoff Amsterdam). De eraan toegevoegde vertaling is van de hand van Stefan Hertmans. 

Nadat ik het in 2011 als blog te hebben opgenomen, denk ik dat het later, in de jaren erna, werd hernomen. Maar heb het niet nagegaan. Vandaag werd het een trouvaille die ik nieuw leven wens te geven.

Neither

to and fro in shadow from inner to

outer shadow

from impenetrable self to imprene-

trable unself by way of neither

as between two lit refuges whose

doors once neared gently close, once

turned

away from gently part again

beckoned back and forth and turned

away

heedless of the way, intent on

the one

gleam or the other

unheard footfalls only sounds

till at last held for good, absent for

good from self and other

then no sound

then gently light unfading on that

unheeded neither

unspeakable home

For Morton Feldman, 1962               

Evenmin

Vertaling van Stefan Hertmans in de SDL, licht gewijzigd overgenomen in zijn Putje van Milete en er van commentaar voorzien.

heen en weer in schaduw van binnen naar

buitenschaduw

van ondoordringbaar zelf naar ondoor-

dringbaar on-zelf via geen van beide

als tussen twee verlichte nissen waarvan

deuren ooit? Zacht gesloten, ooit weg-

draaiden van, en zacht terugkeerden

heen en weer wenkten en zich

afwendden

ongeacht de richting, gespitst op de

een of andere glimp

ongehoorde voetstappen enkel geluid

tot ze tenslotte voorgoed stilblijven, voor

goed afgewend van zelf en ander

waarna geen geluid

dan zachtjes onverwelkend licht op dat

ongeachte en al evenmin

onuitsprekelijk thuis

En dit is dan mijn versie, geïnspireerd door Samuel Beckett:

Geen van beide

We zullen wel nooit een neither-gedicht

schrijven zoals Beckett het onverwoorde

te verwoorden wist, niet te begrijpen

omwille van zo alles zeggend

in niets-betekenende zinnen

alsof het Universum erin verscholen

en toch ook niet weergalmend

lag.

We zullen wel nooit een neither-gedicht

schrijven, al wilden we om het ontzaglijke

van dit leven dat ons omkneld hier houdt

en toch bewegen laat in een eigen

eigenzinnigheid,

zo denken we.

Geen neither-gedicht om op te vallen

om er naar uit te kijken,

om er slapen mee te gaan,

onverlet, onverlaten, on-overeenstemmend

en toch zoekend

naar de zin van sterren en van sterrenstelsels,

beangstigend oneindig alles is.

En wij, innerlijk groot nochtans,

omdat we alles beluisteren,

bekijken kunnen,

opentrekken, verzegelen en brengen

tot ons, binnen, en begrijpen, 

niet

alles te begrijpen kunnen, al zouden we.

dan

o zo teder, zo losjes

het licht wegdeemsterend

op dat achteloos evenmin

niet uit te spreken

thuis

Maar een neither-gedicht zullen we wel

nooit schrijven, al wilden we

opstijgen kunnen om ons te verliezen

een nimmer te vergeten

ogenblik

van het zijn.