‘Qui rate les aubes rate sa vie’, een boodschap die Louis Pauwels de wereld in stuurde en die me, nu al een ‘eeuwigheid’ geleden, bereikte om me niet meer los te laten en , te gepasten tijde te hernemen.

En, hij heeft gelijk. Getuige ervan hoe het morgenlicht de nacht opslorpt, eerst zich vermengend met de duisternis en dan plots, als de zon de horizon bereikt, in een ontploffing van licht, van kleuren en koralen. Hoe dikwijls al heb ik dit meegemaakt, hier te lande, aan zee of in de bergen. de dageraad, het ochtendgloren is meer dan een gedicht, het is een symfonie, het is een wonder en dan ook, wist Pauwels, dat wie dit mist, niet heeft geleefd.

Louis Pauwels (1920-1997), was geboren in Gent, zijn moeder was een Gentse, zijn vader heeft hij niet gekend. Hij werd opgevoed in Parijs, maar hij voelde zich in hart en ziel, een Vlaming in Frankrijk. Hij schreef als een Fransman met Vlaamse roots. In zijn ‘Blumroch’, waar hij het heeft over de Icaros van Bruegel, schrijft hij :

‘J’aime Bruegel. Je suis flamand. Mon cœur flamand adore cette paix compacte, s’y repose, s’y dilate.’

IK meen te weten waar hij deze zin over het ‘rateren’ van het leven opgeraapt heeft. Hij begint, schrijft hij, elke morgen, zomer als winter met een duik in de zwemkom:

‘Pour moi qui plonge dans l’eau froide en toutes saisons, les heures du matin ont des roses dans les cheveux, même en hiver. Quand je sors de l’eau, j’éprouve toujours l’allégresse d’exister…’[1]

Ik kan aannemen dat hij zich, na zijn duik, oeverloos vol adrenaline voelt en dat hij meewarig opkijkt naar zij die dit gevoel niet kennen en bij hem, die gedachte regelmatig opduikt.

Als ik zijn werken overloop dan is het zeker niet hij qui a raté sa vie. Integendeel hij moet volgens mij gezien en gerekend worden als een grote Vlaming, een geboren Gentenaar die, ingevolge de levensomstandigheden - zijn moeder huwde een Parijzenaar - opgevoed werd  in Parijs en  onvermijdelijk in het Frans schreef. Hier bij ons is hij totaal miskend, in Frankrijk was hij een groot schrijver en stichter van o.m. het tijdschrift ‘Le Planète’ en later van ‘Question de’.

Ik was geabonneerd op beide tijdschriften die mijn visie op de wereld totaal hebben gewijzigd, die een ruimte hebben gecreëerd in mijn gedachten die ik anders niet zou gekend hebben. Ik heb hem als dusdanig, wat mijn vorming betreft, nog niet vernoemd, maar Pauwels vooral dan met zijn tijdschriften, heeft in een grote mate de lijn van mijn leven bepaald, ik geef er me nu rekenschap van.

Dankzij hem - en beide tijdschriften - verwierf ik een uitzicht op een brede gamma van onderwerpen die ik anders niet zou gehad hebben; kende ik de verwondering van het buitengewone, wist ik dat er in het verleden dingen gebeurd zijn waarvan we niet de minste notie hebben hoe ze ooit zijn tot stand gekomen, hij opende mijn geest op Gurdjief, op Ouspenski, op Bentov, op Borges, op tal van feiten en gebeurtenissen waarvan ik anders niets zou geweten hebben.

Ik had een kast vol met de tijdschriften van hem, ik realiseer me nu ook dat het een bibliotheek was waarin een kennis lag opgeslagen die al het normaal gekende ver overtrof. Het is een ramp geweest, al deze werken/tijdschriften, bij gebrek aan plaats, te hebben moeten  achterlaten op de Ajuinlei in Gent.

Louis Pauwels was iemand die de Nobelprijs Letterkunde meer dan verdiende, maar die nooit heeft gekregen omdat hij, volgens velen, allen droogstoppels, te fantast was. Maar wat is het dat ons het meest voedt, is het niet het fantastische? 

Wie hem nader wil leren kennen, Google weet er alles over. Voor mij was hij in heel wat zaken een baanbreker. De lay out alleen van ‘Le Planète’ was er een voorbeeld van.