Ik ben altijd betrokken bij wat ik schrijf: ofwel kom ik in het stuk voor, ofwel draagt het stuk duidelijk mijn signatuur. Het is dus altijd, hoe ik het ook opvat, op mij afgestemd. Is het narcisme of is het maar normaal dat het zo is?

‘Schrijf eens iets waar je helemaal niet bij betrokken bent, maar wel de anderen’, dacht ik vanmorgen. Iets dat gebeurt buiten jou om: een boom van eeuwen die geveld wordt ergens in het regenwoud, of een even oude olijfboom die weggenomen wordt van de plaats waar hij eeuwen lang heeft gestaan en gebloeid, en nu verplant wordt, in een grote brede kuip met ijzeren ringen er omheen, en overgebracht naar het noorden bijvoorbeeld om er, ofwel met veel moeite verder te leven, ofwel te verdorren.

Zo kun je ver gaan. Zijn er beelden in mij die ik projecteer naar jullie en, jullie bent het die me oplegt ze te schrijven. Ze komen dus niet van mij, maar via mij.

Zo heb ik de wereld van jullie om over te schrijven, er is niets van mezelf, niets dat mij aanbelangt, noch de boeken die verschijnen week na week en die niet bij te houden zijn; noch de dagbladen en journaals van elke dag en wat er in te lezen staat; noch de berichten, de aanbiedingen die opduiken in de mailbox, open en bloot, die je leest of niet leest, die je wegvaagt. Heel wat zaken zijn er die jullie te horen of te lezen krijgen maar het is zelden het voedsel voor de geest, waar je naar hunkert. Zo je laat het aan jou voorbij gaan.

Je kunt er wel over nadenken. Je krijgt het beeld van het regenwoud in Brazilië of waar ook voorgeschoteld: de bomen, respectvol en breed uitgebalanceerd, je hoort de hak van de bijl, je hoort de zaag, je ziet de val van de boom. Het zit allemaal in het beeld verweven, het maakt allemaal deel uit van het geruis van de boom die valt en zijn plaats die opgevuld wordt met lucht, de aarde waar hij stond die vri gekomen is.

Je kunt je in één ruk verplaatsen naar Lissabon, naar de eenzame olijfboom, tegenover – lees mijn geschriften van 21 juni 2010 - la Casa dos Bicos, zetel van de José Saramago-stichting. Je kunt je afvragen of het een verschil maakt of hij nu komt uit het geboortedorp, Azinhaga, van Saramago of uit een ander dorp en of het niet beter ware geweest de urne van de schrijver over te brengen naar de voet van die olijfboom in zijn geboortedorp, in plaats van én de as, én de boom over te plaatsen naar Lissabon. Maar het is nu zo en zo zal het blijven. Hopelijk, zal je denken, blijft de boom, gezegend door wat rest van Saramago, zal hij verder groeien en bloeien en olijven dragen die afvallen zullen en niet worden opgeraapt, wie raapt er nog afgevallen kastanjes of beukennootjes op in deze tijden.

En dan heb je nog wat je mails betreft, heb je nog indien je ooit schrik zou hebben iets niet te horen of te lezen, de woorden van Jezus ons gebracht door de evangelist Lucas, 8, 17, uit de King James’ Bijbel:

‘For nothing is secret, that shall not be made manifest ; neither anything hid, that shall not be known and come abroad.’

Drie onderwerpen, drie mogelijkheden die vandaag naar voor worden geschoven waar ikzelf, behalve als schrijver, voor eenmaal, niets mee te maken heb.